TVP3 Poniedziałek, 11.11.2019 07:00 KUSTOSZKA SOMOSIERRY Reportaż, 22 min, Polska, 2018 Scenariusz: Wojciech Piotrowski, Piotr Garbarczyk Reportaż przedstawia historię starań o upamiętnienie bitwy pod Somosierrą. Rozpocznie się od odwiedzin Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie, gdzie wśród wielu miejsc chwały polskiego oręża jest też tablica poświęcona szarży szwoleżerów. Przeniesiemy się następnie do Somosierry, gdzie poznamy osoby, dzięki którym Hiszpanie dowiedzieli się o bitwie: ojca Jos Medinę, wójta Francisco Sanz Gutierreza oraz samą kustoszkę Somosierry, Elżbietę Tyjan. 07:30 MARSZE NIEPODLEGŁOŚCI Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2017 Reżyseria: Maciej Gawlikowski Film jest opowieścią o Marszach Niepodległości, idących szlakiem I Kompanii Kadrowej Józefa Piłsudskiego. 08:35 WARSZAWSKIE ADRESY MARSZAŁKA Reportaż, 12 min, Polska, 2003 Autor: Kamila Szymańczyk W Warszawie ocalało niewiele miejsc, które pamiętają Józefa Piłsudskiego. Świetność odzyskał jedynie Belewder, gdzie marszałek urzędował. Nie ma już kawarni Ziemiańska, pensjonatu paniem Romanówien, mieszkania przy ulicy Służewieckiej 3, hotelu Francuskiego ani Bruhlowskiego. Po śmierci Marszałka władze państwowe postanowiły utworzyć w Belwederze jego muzeum. Powstało w 1935 roku. Gromadzi zdeponowane po wojnie zbiory z gmachu Muzeum Narodowego, ale ocalały tylko nieliczne pamiątki związane z Marszałkiem. Mimo że Piłsudski nie był rodowitym warszawiakiem, miasto uznało go za swojego pierwszego obywatela. 08:45 ROMEO I JULIA Z ŁOMŻY Reportaż, 12 min, Polska, 2011 Autor: Mikołaj Wawrzeniuk Reportaż o tragicznej miłości 16 - letniej harcerki i 21 - letniego komendanta podziemia zbrojnego. W pierwszym dniu wolności, 11 listopada, podczas rozbrajania w Łomży Niemców, Leon Kaliwoda został zastrzelony. To była ostatnia w Łomży ofiara walki o niepodległość kraju. Pogrzeb Kaliwody był wielką manifestacją patriotyczną. Jego narzeczona, nie mogąc pogodzić się ze śmiercią ukochanego, na jego grobie popełniła samobójstwo. Tłem romatycznej historii jest opowieść o wydarzeniach tamtego okresu, o ruchu niepodległościowym i znaczeniu harcerstwa. 13:35 DNI PRZEŁOMU WARSZAWA 1918 Dokument fabularyzowany, 47 min, Polska, 2018 Reżyseria: Dagmara Furgał Scenariusz: Tadeusz Kondracki Zdjęcia: Paweł Grabowski Aktorzy: Oskar Jarzombek, Tomasz Gliński, Jakub Dyniewicz, Tomasz Klochowicz Przełomowe dni w dziejach Polski kilka dni przed odzyskaniem Niepodległości. Film pokazuje okupowaną przez Niemców Warszawę, nastroje społeczne, rozbrajanie okupanta, działania polityków - formowanie się nowego Państwa, a także głównego bohatera tych wydarzeń Józefa Piłsudskiego. Wraz z narratorem poznajemy kluczowe miejsca w stolicy, w których rozgrywały się najważniejsze wydarzenia i spotkania, a doprowadziły one do odzyskania wolności. Dokument otwiera inscenizacja, oparta na faktach, w której trzech gimnazjalistów rozbraja niemieckiego pułkownika, stacjonującego w przejętym mieszkaniu w Warszawie. Akcja miała miejsce 10 listopada 1918 roku. Dużym walorem filmu są bogate archiwalia pozyskane m.in. z Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. 14:30 MUZEUM WOJSKA POLSKIEGO Film dokumentalny, 11 min, Polska, 2016 Historia i współczesność Muzeum Wojska Polskiego. Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie przedstawia ponadtysiącletnie dzieje państwa polskiego poprzez tradycje i pamiątki oręża. Na wystawach - obok uzbrojenia, mundurów czy sztandarów - prezentowane są dzieła sztuki i rzemiosło artystyczne. Każdego roku placówkę odwiedza ponad 150 tysięcy osób. Dekret powołujący do życia Muzeum Wojska wydał 22 kwietnia 1920 roku Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz Józef Piłsudski. Placówka mieściła się przy ul. Podwale 15, a od 1934 roku znajduje się w obecnym miejscu, w Alejach Jerozolimskich 3. Od początku istnienia Muzeum rozwijało się dzięki ofiarności społecznej. Trafiła tu między innymi kolekcja militariów należąca do malarza batalisty Józefa Brandta, w tym rząd husarski z XVII wieku. W 1928 roku pozyskano pamiątki zgromadzone przez emigrację polską w Narodowym Muzeum Polskim w Rapperswilu w Szwajcarii. Były wśród nich przedmioty związane z Tadeuszem Kościuszką. W 1939 roku zbiory liczyły już ponad 70 tysięcy eksponatów. Działalność placówki przerwał wybuch II wojny światowej. Zbiory w większości wywieziono z Warszawy, a sale wystawowe zamieniono na magazyny Waffen - SS. Muzeum reaktywowano w sierpniu 1945 roku. Otrzymało wtedy obecną nazwę Muzeum Wojska Polskiego. 15:05 WSPANIAŁE STULECIE: SUŁTANKA KÖSEM S.II - MURAT IV, ODC. 143 (MUHTESEM YÜZYIL. KÖSEM, MURAD IV, BOLUM 143) Serial historyczno-obyczajowy, 43 min, Turcja, 2016 Reżyseria: Cagatay Tosun Aktorzy: Metin Akdulger, Nurgul Yesilcay, Farah Zeynep Abdullah, Caner Cindoruk, Asli Tandogan odc. 143 Sułtan wraca do Stambułu, gdzie dowiaduje się prawdy o Sanavber i spisku uknutym przez Gülbahar. Wszyscy nieufnie odnoszą się do nowego towarzysza i powiernika sułtana, Emira Gune. Sułtan nadaje imiona swoim nowo narodzonym synom, dzieciom Farii. 16:00 KARTY HISTORII Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Józef Piłsudski a sprawa śląska. Wizyta Marszałka w Katowicach w 1922, a także jego zapatrywania na wydarzenia na Śląsku w latach 1919 - 21 (trzy Powstania Śląskie). To na Jasnej Górze Piłsudski podpisał się pod niepodległością. 17:00 LAS BLIŻEJ NAS - ODC. 23 Magazyn, 20 min, Polska, 2019 Scenariusz: Krystyna Kurek Wykonawcy: Tomasz Zielonka (prowadzący) Kiedy wielkimi krokami zbliża się zima, wszystkim zależy na dobrze ogrzanym domu. Jednym z surowców opałowych jest drewno - kaloryczne, wydajne i ekologiczne. Postaramy się podpowiedzieć, gdzie zakupić dobre drewno na opał. Wyjaśnimy, czym kierować się przy zakupie, jaki gatunek najlepiej wybrać i jak przechowywać drewno. I czym właściwie ogrzewać nasze domy, by było zdrowo, ekologicznie i na miarę możliwości domowego budżetu. W programie wystąpi Maciej Chromy z Nadleśnictwa Wichrowo. 20:00 KORONA KRÓLÓW - ODC 282 Telenowela historyczna, 25 min, Polska, 2018 ODCINEK 282 Październik 1384. Spytek i Korygiełło szukają osoby, która raniła Lisicę. Pełka musi uciekać. Niemierza znów ratuje brata, ale sam jest w niebezpieczeństwie, gdy zostaje wezwany na zamek. Lisica nie ma jednak sił, by wyjawić imię zabójcy. Urszula stara się o posadę ochmistrzyni, ale ostatecznie oddaje pracę Krystynie. Na Wawelu pojawia się Opolczyk bez Wilhelma, co bardzo smuci Jadwigę. Gniewosz z Dalewic domyśla się prawdziwych powodów wizyty Litwinów w Krakowie. 23:00 ROMEO I JULIA Z ŁOMŻY Reportaż, 12 min, Polska, 2011 Autor: Mikołaj Wawrzeniuk Reportaż o tragicznej miłości 16 - letniej harcerki i 21 - letniego komendanta podziemia zbrojnego. W pierwszym dniu wolności, 11 listopada, podczas rozbrajania w Łomży Niemców, Leon Kaliwoda został zastrzelony. To była ostatnia w Łomży ofiara walki o niepodległość kraju. Pogrzeb Kaliwody był wielką manifestacją patriotyczną. Jego narzeczona, nie mogąc pogodzić się ze śmiercią ukochanego, na jego grobie popełniła samobójstwo. Tłem romatycznej historii jest opowieść o wydarzeniach tamtego okresu, o ruchu niepodległościowym i znaczeniu harcerstwa. 00:45 OCALENI Magazyn, 51 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jacek Królikiewicz Scenariusz: Rafał Porzeziński, Jacek Królikiewicz, Agnieszka Porzezińska Wykonawcy: Rafał Porzeziński (prowadzący) Był bardzo zdolnym uczniem, a potem studentem. Niestety w jego życie wkradł się alkohol, który zabrał mu niemal wszystko. Na szczęście po latach picia przyszedł taki czas, że postanowił zmienić swoje życie. Dzisiaj jego przeszłość daje siłę innym i pozwala im zerwać z nałogiem. Eugeniusz Poloczek opowie o swojej drodze do szczęśliwego życia w trzeźwości w programie Rafała Porzezińskiego "Ocaleni". 01:50 WSPANIAŁE STULECIE: SUŁTANKA KÖSEM S.II - MURAT IV, ODC. 144 (MUHTESEM YÜZYIL. KÖSEM, MURAD IV, BOLUM 144) Serial historyczno-obyczajowy, 44 min, Turcja, 2016 Reżyseria: Cagatay Tosun Aktorzy: Metin Akdulger, Nurgul Yesilcay, Farah Zeynep Abdullah, Caner Cindoruk, Asli Tandogan odc. 144 Sułtan postanawia, że władza w imperium ma znów przechodzić z ojca na syna, nie zaś na najstarszego z książąt, jak było dotychczas. Ta decyzja budzi przerażenie sułtańskich braci Kasyma i Ibrahima. Zwłaszcza ten drugi nie potrafi zapomnieć o katach, którzy odwiedzili jego i jego braci. 02:40 MUZEUM WOJSKA POLSKIEGO Film dokumentalny, 11 min, Polska, 2016 Historia i współczesność Muzeum Wojska Polskiego. Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie przedstawia ponadtysiącletnie dzieje państwa polskiego poprzez tradycje i pamiątki oręża. Na wystawach - obok uzbrojenia, mundurów czy sztandarów - prezentowane są dzieła sztuki i rzemiosło artystyczne. Każdego roku placówkę odwiedza ponad 150 tysięcy osób. Dekret powołujący do życia Muzeum Wojska wydał 22 kwietnia 1920 roku Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz Józef Piłsudski. Placówka mieściła się przy ul. Podwale 15, a od 1934 roku znajduje się w obecnym miejscu, w Alejach Jerozolimskich 3. Od początku istnienia Muzeum rozwijało się dzięki ofiarności społecznej. Trafiła tu między innymi kolekcja militariów należąca do malarza batalisty Józefa Brandta, w tym rząd husarski z XVII wieku. W 1928 roku pozyskano pamiątki zgromadzone przez emigrację polską w Narodowym Muzeum Polskim w Rapperswilu w Szwajcarii. Były wśród nich przedmioty związane z Tadeuszem Kościuszką. W 1939 roku zbiory liczyły już ponad 70 tysięcy eksponatów. Działalność placówki przerwał wybuch II wojny światowej. Zbiory w większości wywieziono z Warszawy, a sale wystawowe zamieniono na magazyny Waffen - SS. Muzeum reaktywowano w sierpniu 1945 roku. Otrzymało wtedy obecną nazwę Muzeum Wojska Polskiego. 04:00 KARTY HISTORII Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Józef Piłsudski a sprawa śląska. Wizyta Marszałka w Katowicach w 1922, a także jego zapatrywania na wydarzenia na Śląsku w latach 1919 - 21 (trzy Powstania Śląskie). To na Jasnej Górze Piłsudski podpisał się pod niepodległością. 05:30 ŻOŁNIERSKA NUTA Reportaż, 23 min, Polska, 2014 Wiosna 1914 r. park miejski w Kielcach. Słyszymy znaną melodię "My, Pierwsza Brygada". Nie widzimy orkiestry. Kilkuletnia dziewczynka w czerwonej sukience tańczy w rytm muzyki i mówi: Mamusiu, to nasza melodia. Podbiega do niej kobieta i obydwie tańczą, nucąc "Marsz Kielecki" nr 10, jak pierwotnie nazywała się ta melodia. Ulubiona melodia kielczan. Niewielu wie, że ta słynna pieśń legionowa zrodziła się w Kielcach. Ruszamy śladami tej niezwykłej historii i odkrywamy wiele tajemnic. Najsłynniejsza pieśń legionowa "My, Pierwsza Brygada" przed wojną traktowana była przez żołnierzy Marszałka niemal jak hymn narodowy. Józef Piłsudski nazwał ją najdumniejszą pieśnią, jaką kiedykolwiek Polska stworzyła. Od 2007 r. jest oficjalną pieśnią Wojska Polskiego. Melodia marsza "Pierwszej Brygady" towarzyszyła strzelcom i legionistom już od 25 sierpnia 1914 r. Wtedy to do odradzającego się polskiego wojska wstąpiła cała orkiestra kieleckiej Straży Ogniowej. Podobno miała odprowadzić strzelców do rogatek Kielc i wrócić do miasta, jednak muzycy postanowili pozostać w wojsku. Ilu ich dokładnie było, do dziś nie wiadomo, nie są nawet znane wszystkie nazwiska. Orkiestra strażacka, znana w Kielcach z koncertów w parku, pierwszy publiczny występ miała już w 1884 r. Zlikwidowana przez władze carskie, reaktywowana została w 1897 r. Andrzej Sikorski jej kapelmistrzem został w roku 1905 r. Miał wtedy 38 lat. Pochodził spod Zamościa. Jak trafił do Kielc, nie wiadomo. Po wstąpieniu muzyków do polskiego wojska orkiestra kieleckiej straży została orkiestrą wojskową 1. Brygady Legionów. W zeszycie nutowym kapelmistrza orkiestry Andrzeja Sikorskiego pod numerem 10 jako "Marsz Kielecki" zapisana była melodia, która bardzo szybko wpadała żołnierzom w ucho. Istniała też wersja, że pod numerem 10 zapisany był marsz "Przejście przez Morze Czerwone". Skąd się tam wzięła melodia nie udało się ustalić. Jedna z wersji mówi, że kapelmistrz Sikorski pewnie nie był jej autorem, ale zaaranżował na potrzeby strażackiej orkiestry melodię marsza, którą wykonywała orkiestra stacjonującego w Kielcach rosyjskiego pułku piechoty. Nieprzychylni Piłsudskiemu członkowie Narodowej Demokracji twierdzili, że dumna pieśń legionistów pochodzi z wiedeńskiej operetki "Die blauen Husaren", co jednak okazało się fałszem.