TVP Kultura Wtorek, 12.11.2019 08:50 O TYM JAK PAN BRZUSZEK NIE CHCIAŁ ZASNĄĆ Film animowany, 11 min, Polska, 1977 Reżyseria: Maria Ama Farat Scenariusz: Mariusz Hermanowicz Zdjęcia: Maria Ama Farat Wykonawcy: Grzegorz Warchoł Film animowany opowiadający o tym, jak Pan Brzuszek nie mógł zasnąć. 09:15 TRĘDOWATA Melodramat, 91 min, Polska 1976 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Stanisław Dygat Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Wojciech Kilar Muzyka: Wojciech Kilar, Piotr Marczewski Aktorzy: Elżbieta Starostecka, Leszek Teleszyński, Jadwiga Barańska, Czesław Wołłejko, Lucyna Brusikiewicz, Irena Malkiewicz, Anna Dymna, Gabriela Kownacka, Mariusz Dmochowski, Piotr Fronczewski, Zbigniew Józefowicz, Janusz Bylczyński, Barbara Drapińska, Aleksander Gąssowski, Wiesława Kwaśniewska Trzecia ekranizacja wydanej w 1908 r. powieści Heleny Mniszkówny (do 1939 r. książka była wznawiana przeszło 20 razy). Tytuł "Trędowata" stał się w powszechnej świadomości symbolem kiczu, hasłem wywołującym charakterystyczne reakcje - miażdżące opinie krytyków i aplauz tzw. szerokiej publiczności. Z takim przyjęciem spotkały się obie przedwojenne adaptacje filmowe - niema z 1920 r. , w reżyserii Edwarda Puchalskiego i Józefa Węgrzyna, z Jadwigą Smosarską i Bolesławem Mierzejewskim, oraz dźwiękowa z 1936 r. , w reżyserii Juliusza Gardana, z Elżbietą Barszczewską i Franciszkiem Brodniewiczem w rolach nieszczęśliwych kochanków. Po wojnie powieść Mniszkówny, długo niewydawana, staje się mitem, na czarnym rynku za odbitki maszynopisowe płacono horrendalne sumy. Gdy wreszcie książkę w 1973 r. wznowiono, zniknęła z księgarni błyskawicznie, a jej adaptacje sceniczne zaczęły ratować budżet teatrów, które zdecydowały się wprowadzić na afisz tytuł niezawodnie przyciągający masową publiczność. Wreszcie z fenomenem "Trędowatej" zmierzył się twórca "Potopu". Już w czasie realizacji Jerzy Hoffman podkreślał, że nie chce robić pastiszu ani parodii, tylko zwyczajny melodramat, film całkiem serio o nieszczęśliwej miłości. Wykreślił z tekstu wiele wątków ubocznych, zredukował do minimum egzotyczną otoczkę "z życia wyższych sfer". Zrealizował kulturalny film w stylu retro, z pięknymi zdjęciami Stanisława Lotha (wnętrza pałacu w Łańcucie, powozy, parki i ogrody, m.in. w Książu) i dobrą muzyką Wojciecha Kilara. W pierwszoplanowych rolach wystąpili Elżbieta Starostecka (piękna, wrażliwa Stefcia Rudecka), Leszek Teleszyński (zabójczo przystojny ordynat Waldemar Michorowski), Czesław Wołłejko (bardzo prawdziwy w roli starego ordynata), Jadwiga Barańska (trochę z przymrużeniem oka zagrana baronowa Elzonowska), Irena Malkiewicz (godna księżna Podhorecka; w "Trędowatej z 1936 r. debiutowała rolą Melanii). Ordynat Michorowski poznaje guwernantkę swej kuzynki Luci. Zakochuje się w pannie Stefanii Rudeckiej, zdobywa jej wzajemność. Ich miłość bulwersuje arystokratyczne środowisko. Szlachetnie urodzone damy i wykwintni panowie podczas balu jednoznacznie dają odczuć ubogiej dziewczynie, że wśród nich zawsze będzie trędowata, a jej małżeństwo z panem na Głębowiczach byłoby niewybaczalnym mezaliansem. Zrozpaczona Stefcia biegnie w strugach ulewnego deszczu przez park. Wkrótce spełni się to, co jej przeznaczone. 11:00 NOCE I DNIE - ODC. 5/12 - UŚMIECHY LOSU Serial obyczajowy, 53 min, Polska 1977 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Antczak Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jadwiga Barańska, Jerzy Binczycki, Beata Tyszkiewicz, Andrzej Szczepkowski, Janina Traczykówna, Janina Seredyńska, Kazimierz Opaliński, Anna Niehrebecka, Bogusław Sochnacki, Jerzy Kamas, Mieczysław Kalenik Po śmierci seniora rodu, Joachima Ostrzeńskiego, Barbara otrzymuje w spadku 6 tysięcy rubli. Niechcicowie rozważają, jak najrozsądniej spożytkować niemałą dla nich sumę pieniędzy. Po długim zastanowieniu decydują się zakupić place budowlane w Kalińcu. Życie w Serbinowie toczy się utartym trybem, wypełnia je zwykła, codzienna praca. Agnieszkę, najstarszą córkę, rodzice odwożą na pensję do miasta. Jedynym godnym uwagi wydarzeniem w dość monotonnej egzystencji mieszkańców majątku jest ślub Romana Katelby z Celiną Mroczkówną, byłą nauczycielką dzieci Niechciców. 12:05 JANOSIK - ODC. 2/13 - ZBÓJNICKIE PRAWA Serial przygodowy, 44 min, Polska 1973 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Zdjęcia: Stefan Pindelski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Czesław Jaroszyński, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Janusz Bukowski, Lech Ordon, Cezary Julski Napad zbójników na dwór szlachecki nie udaje się i gdy Jakubek z zemsty atakuje krewnego właściciela dworu, choć ten jest porządnym człowiekiem, dochodzi do konfliktu między Janosikiem a harnasiem, zakończonego pojedynkiem. Zwycięża Janosik i zgodnie ze zbójnickimi prawami staje się harnasiem. Pokonany Jakubek musi opuścić bandę, której dotychczas przewodził. 13:20 TRZY MIASTA, TRZY EPOKI: WIEDEŃ 1908 ODC. 1 (BRIGHT LIGHTS, BRILLIANT MINDS: A TALE OF THREE CITIES: VIENNA 1908 EP. 1) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Julian Birkett Trzyodcinkowy miniserial dokumentalny przedstawiający historię trzech najciekawszych miast XX wieku. W tym odcinku przenosimy się do Wiednia. Jest rok 1908 - przełomowy dla tego miasta. Wiedeń, stolica tysiącletniego cesarstwa Habsburgów, w tym czasie przeżywał burzliwy rozkwit. Film pokazuje wpływ wydarzeń kulturalnych i społecznych na rozwój miasta u progu minionego stulecia. Dzięki temu poznajemy sekrety malarstwa Gustava Klimta i jego najbardziej znanego w historii sztuki obrazu "Pocałunek", śledzimy historię powstania ekspresjonistycznych dzieł Egona Schiele, pierwsze akwarele Adolfa Hitlera, modernistyczną architekturę Adolfa Loosa, twórczość pisarzy Hermanna Bahra i Else Jeruzalem czy muzyczną karierę Arnolda Schönberga. 14:20 SZLAKIEM KOLBERGA - ALICJA MAJEWSKA Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Michał Pietrusiewicz, Elżbieta Rottermund W kolejnym odcinku piosenkarka Alicja Majewska jedzie w okolice miejscowości Ryki, gdzie tradycyjnych pieśni będzie uczyła ją Genowefa Kurant. W odcinku zobaczymy także kompozytora, pianistę, aranżera, dyrygenta i twórcę wielu przebojów Włodzimierza Korcza oraz folklorystę i muzyka Pawła Warownego. 14:55 LIST Dramat, 8 min, Polska/Bośnia - Hercegowina, 2001 Scenariusz i reżyseria: Denijal Hasanovic Zdjęcia: Jacek Petrycki Aktorzy: Aldin Bakal, Boro Stjepanovic, Zaim Muzaferija, Amina Begovic, Dżehwa Hadzic, Aldin Mrso Pierwszy pełnometrażowy film fabularny Denijala Hasanovica, urodzonego w 1969 roku w byłej Jugosławii, absolwenta łódzkiej filmówki, który zamieszkał w Polsce. Na młodego twórcę "Listu" spadł prawdziwy deszcz prestiżowych wyróżnień: Złote Grono w konkursie filmów telewizyjnych w Łagowie, nagroda Prezesa Zarządu Telewizji Polskiej na festiwalu w Gdyni w 2001 r. , Nagroda Specjalna Jury w Koszalinie, Grand Prix - Poznańskie Złote Koziołki za uniwersalną wymowę i czystość przekazu filmowego, Nagroda Jury Dziecięcego "Morcinek" w Poznaniu, Nagroda im. Andrzeja Munka (przyznawana przez PWSFTViT), Grand Prix w Płowdiw, nagroda specjalna na Festiwalu Filmowym dla Dzieci i Młodzieży w Moskwie. Scenariusz "Listu" został nagrodzony w konkursie PWSFTViT i Programu 1. Jest to metaforyczna opowieść o wędrówce małego chłopca do pobliskiego miasteczka przez zniszczoną wojną Bośnię. Bohater filmu, kilkuletni Ado, mieszka wraz z matką i młodszą siostrą w osadzie dla uchodźców. Najlepszy przyjaciel Ado, Enes, stracił nogę podczas działań wojennych, porusza się o kulach. Chłopcy z sąsiedztwa, podobnie jak ich rówieśnicy na całym świecie, wolny czas spędzają kopiąc piłkę. Pewnego razu dochodzi między grupką wyrostków do bójki. Poszło o to, czy uznać gola strzelonego przez Enesa ręką. Kaleka broni się i w czasie szarpaniny jego kula zostaje złamana. W obawie przed domową awanturą Ado i Enes postanawiają szybko działać. Chcą napisać list do Organizacji Narodów Zjednoczonych z prośbą o pomoc w uzyskaniu nowej kuli. Wysłaniem korespondencji z poczty w pobliskiej Lipnicy ma zająć się Ado. Zaczepia jadących do miasteczka, ale nikt nie traktuje jego prośby poważnie. Decyduje się więc wyruszyć w długą drogę sam, mimo wyraźnego nakazu matki, by pilnował siostry. W drodze mały Ado spotyka rozmaitych ludzi. A gdy w końcu dociera do Lipnicy, okazuje się, że list został zniszczony. 15:55 BOSO PO ŚCIERNISKU (PO STRNISTI BOS / BAREFOOT) Komediodramat, 99 min, Czechy, 2017 Reżyseria: Jan Sverak Aktorzy: Jan Trska, Oldrich Kaiser Trwa II wojna światowa. Eda wraz z ojcem i matką opuszcza Pragę i przeprowadza się do krewnych na wieś. Rodzina musi odnaleźć się w nowych warunkach i środowisku. Zwłaszcza Eda robi wszystko, by zyskać akceptację nowych kolegów. Gdzieś w tle nieustannie toczą się krwawe wojenne zmagania, ale nie przeszkadza to zbytnio Edzie w korzystaniu z licznych uroków dzieciństwa. Najnowszy film Jana Sveraka to prequel jego pochodzącej z 1991 roku "Szkoły podstawowej". [opis dystrybutora] 17:45 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - BRZEG Reportaż, 6 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Wykonawcy: Krzysztof Grzybowski (prowadzący), Katarzyna Sanocka (prowadzący) W kolejnym odcinku będziemy sprawdzać, czego o naszej przeszłości możemy się dowiedzieć w takim miejscu jak Brzeg. Zamek oraz kaplica w Brzegu stanowią niezwykle cenny zespół zabytkowy o dużym znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego Śląska i całego kraju. Rezydencja o XIII - wiecznej genezie, która została gruntownie przebudowana w XVI wieku, uznawana jest za jeden z najważniejszych zamków renesansowych w tej części Europy. Integralnie związana z zamkiem kaplica pw. św. Jadwigi jest jedną z największych nekropolii Piastów śląskich. Spoczęło w niej 43 przedstawicieli rodu z linii legnicko - brzeskiej. Piastowie tej linii byli najdłużej rządzącymi (do 1675 roku potomkami pierwszej polskiej dynastii panującej. 18:00 CZAS PRZESZŁY NIEDOKONANY GUSTAW HERLING - GRUDZIŃSKI (1) Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2019 W związku z ustanowieniem przez Sejm RP roku 2019 Rokiem Gustawa Herlinga - Grudzińskiego, zostanie stworzone 5 odcinków projektu edukacyjnego, którego celem będzie przybliżenie osoby i twórczości jednego z najważniejszych współczesnych polskich pisarzy. Jego drogi losu oraz doświadczenia życiowe są emblematyczne dla pokolenia Polaków urodzonych po odzyskaniu niepodległości. Zostanie pokazane, w jaki sposób wpłynęły one na dokonywane wybory moralne, ideowe i polityczne. Będziemy poszukiwać odpowiedzi pozwalających współczesnym czytelnikom lepiej zrozumieć jego twórczość oraz dylematy XXI wieku. 18:25 CZAS PRZESZŁY NIEDOKONANY GUSTAW HERLING - GRUDZIŃSKI (2) Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2019 W związku z ustanowieniem przez Sejm RP roku 2019 Rokiem Gustawa Herlinga - Grudzińskiego, zostanie stworzone 5 odcinków projektu edukacyjnego, którego celem będzie przybliżenie osoby i twórczości jednego z najważniejszych współczesnych polskich pisarzy. Jego drogi losu oraz doświadczenia życiowe są emblematyczne dla pokolenia Polaków urodzonych po odzyskaniu niepodległości. Zostanie pokazane, w jaki sposób wpłynęły one na dokonywane wybory moralne, ideowe i polityczne. Będziemy poszukiwać odpowiedzi pozwalających współczesnym czytelnikom lepiej zrozumieć jego twórczość oraz dylematy XXI wieku. 18:55 NIEPOSPOLITA Film dokumentalny fabularyzowany, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Dobosz Scenariusz: Danuta Nierada, Miłosz Lodowski Zdjęcia: Marcin Magiera Aktorzy: Patryk Szwichtenberg, Agata Różycka, Marek Karpowicz, Andrzej Szeremeta, Szymon Mysłakowski Pisarz Tadeusz Dołęga - Mostowicz w roku 1939 podróżuje po Polsce ze swoją uroczą asystentką Dianą i przeprowadza wywiady z ludźmi sukcesu. Na swojej drodze spotyka m.in. Melchiora Wańkowicza, o. Maksymiliana Kolbe, Janusza Kusocińskiego, Eugeniusza Kwiatkowskiego i Hankę Ordonównę. 20:30 TEATR TELEWIZJI - KAPRYS Teatr, 89 min, Polska, 1997 Autor: Gerhard Hauptmann Reżyseria: Henryk Tomaszewski Zdjęcia: Wojciech Rawecki Aktorzy: Łukasz Jurkowski, Aleksander Sobiszewski, Andrzej Kempa, Renata Spinek, Artur Grochowiecki, Zbigniew Szymczyk, Anna Nabiałkowska, Krzysztof Antkowiak, Jerzy Reterski, Krzysztof Roszko, Zygmunt Rozlach, Tomasz Witkowski, Zdzoisław Zaleziński Rejestracja telewizyjna pantomimy Henryka Tomaszewskiego według sztuki Gerharda Hauptmanna pt. "Schluck und Jau", w wykonaniu Wrocławskiego Teatru Pantomimy. Dwóch pijanych włóczęgów trafia na dwór książęcy. Eleganckie towarzystwo postanawia zabawić się kosztem wagabundów i przebiera ich: jednego za króla, zaś drugiego za kobietę. Po przebudzeniu dwór oddaje im honory i wydaje ucztę. Rozbawione towarzystwo obserwuje, jak dwóch włóczęgów "wczuwa" się w nowe życiowe role. Świeżo wykreowany król poznaje smak władzy, przy czym używa jej z całą bezwzględnością i okrucieństwem. Podczas finałowej orgii salonowe towarzystwo zrzuca jednak obłudne maski uległości. Włóczędzy uświadamiają sobie, że stali się mimowolnie przedmiotem przewrotnej gry. Wyrzuceni z pałacu przywdziewają nędzne łachmany. Powracają do swojego świata. 00:05 ONE. KOBIETY KULTURY. EWA KASPRZYK Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2019 Scenariusz: Andrzej Warchił Wykonawcy: Łukasz Orbitowski (prowadzący) "One. Kobiety kultury" to program Łukasza Orbitowskiego, w którym do rozmowy zapraszane są najważniejsze kobiety polskiej kultury. Rozmowa ma charakter wyjątkowego, intymnego spotkania. Tym razem gościem Łukasza Orbitowskiego jest popularna aktorka i teatralna, Ewa Kasprzyk. 00:35 MŁODA POLSKA - DALEJ PROSTO Dramat, 18 min, Polska, 2018 Reżyseria: Emilia Śniegoska Scenariusz: Emilia Śniegoska, Traian Soimu Zdjęcia: Zuzanna Kernbach Aktorzy: Maria Pakulnis, Agnieszka Żulewska, Jacek Romanowski Jerzy, mąż Marty i ojciec Ewy, umiera. Wieloletnia walka o utrzymanie go przy życiu była dla kobiet celem samym w sobie. Kiedy ich życie przestaje toczyć się w rytmie nieuchronności nadchodzącej tragedii, okazuje się, że czeka na nie jeszcze jedna próba. (źródło: PISF) 03:15 PANORAMA KINA POLSKIEGO - EXCENTRYCY, CZYLI PO SŁONECZNEJ STRONIE ULICY Film komediowy, 107 min, Polska, 2015 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Włodzimierz Kowalewski, Janusz Majewski Zdjęcia: Adam Bajerski Muzyka: Wojciech Karolak Aktorzy: Maciej Stuhr, Sonia Bohosiewicz, Natalia Rybicka, Anna Dymna, Wojciech Pszoniak, Wiktor Zborowski, Marian Dziędziel, Adam Ferency, Władysław Kowalski, Jerzy Szejbal Bardzo dobrze przyjęty film o marzeniach i tęsknotach młodych ludzi zafascynowanych kulturą Zachodu, z przewijającymi się wątkami romansowym i szpiegowskim, wzbogacony fantastyczną muzyką i świetnymi piosenkami oraz znakomitą obsadą. Aktorstwo jest właśnie jedną z najmocniejszych stron "Excentryków" - jak pisał jeden z krytyków. Wyreżyserował film Janusz Majewski, twórca pamiętnych "Zaklętych rewirów", które przeszły do historii polskiego kina. W 2015 roku za swoje dzieło reżyser otrzymał Srebrne Lwy 40. Festiwalu Filmowego w Gdyni, a za drugoplanową rolę męską nagroda przypadła Wojciechowi Pszoniakowi. Akcja "Excentryków..." została ulokowana w Polsce końca lat 50. , w czasach Gomułki, kiedy to w 1956 roku nastąpiła pewna odwilż w naszym kraju. Dało się to odczuć także w muzyce rozrywkowej, która do tej pory właściwie była całkowicie zakazana przez władze. Wtedy nie zdołano już zatrzymać narastającej jazzowej fali i inwazji rock&rolla, jako muzyki wolności. Podtytuł "Excentryków..." On The Sunny Side of The Street (Po słonecznej stronie ulicy) nawiązuje zresztą do słynnego standardu jazzowego wykonywanego m.in. przez wielkiego Louisa Armstronga. To właśnie w tym czasie do kraju wraca z Anglii po wojennej emigracji Fabian, grający na puzonie muzyk jazzowy i świetny tancerz. Wraz z grupą podobnych sobie ekscentryków Fabian zakłada swingowy big - band, który w łaknącej takiej muzyki Polsce z miejsca odnosi ogromny sukces. Już po pierwszym występie big - band Fabiana zdobywa całe rzesze wielbicieli. W orkiestrze solistką zostaje intrygująca Modesta. On i ona tworzą idealną parę nie tylko w życiu prywatnym, bo jako świetny duet sprawdzają się także na scenie - okrzyknięci "królem i królową swingu". Są wolni i kolorowi, wyróżniają się na tle szarej polskiej rzeczywistości. Pewnego dnia sielankowy nastrój pęka jak mydlana bańka. Modesta nagle znika bez śladu. 05:10 TAŚMY KULTURY - SKALA CZŁOWIEKA Artystyczne/estradowe (widowisko), 12 min, Polska, 2018 Wszyscy ludzie są w pewnym sensie mali i tylko w tej skali niektórzy stają się wielcy. Czasem człowiek osiąga swoją wielkość tylko poprzez pomniejszanie innych. Aby to ocenić potrzebujemy skali - Skali Człowieka.