TVP Kultura Czwartek, 14.11.2019 08:40 TOWARZYSZE BRONI (LA GRANDE ILLUSION) Dramat wojenny, 108 min, Francja, 1937 Reżyseria: Jean Renoir Zdjęcia: Christian Matras Muzyka: Joseph Kosma Aktorzy: Erich Von Stroheim, Jean Gabin, Dita Parlo, Pierre Fresnay Jeden z najgłośniejszych filmów Jeana Renoira (1894 - 1979), wybitnego twórcy impresjonistycznej awangardy. Fabuła opiera się na autentycznych wydarzeniach, a jej akcja rozgrywa się podczas I wojny światowej. Francuscy lotnicy - pochodzący z wyższych sfer kapitan de Boeldieu (Pierre Fresnay) i mechanik, porucznik Marechal (Jean Gabin) - zostają zestrzeleni przez pruskiego arystokratę, majora von Rauffensteina (Erich von Stroheim). Dostają się do niewoli, a ich wspólny los zaciera bariery klasowe i społeczne. Od samego początku piloci przygotowują się do ucieczki, w ostatniej jednak chwili zostają przeniesieni do innego oflagu, gdzie władzę sprawuje von Rauffenstein. Antywojenny w wymowie film, zakazany w hitlerowskich Niemczech i faszystowskich Włoszech, zdobył nagrodę na MFF w Wenecji oraz nagrodę Nowojorskich Krytyków Filmowych. 10:40 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - ANNA BILIŃSKA Magazyn, 6 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Wykonawcy: Kama Guzik Na prawie 500 obrazów znajdujących się w Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach, jest tylko jeden obraz pędzla kobiety. Anna Bilińska - Bohdanowiczowa była pierwszą Polką, która osiągnęła światowy sukces w stolicy sztuki końca XIX wieku, w Paryżu. O Autoportrecie artystki, będącym m.in. zapisem jej żałoby, opowie Kama Guzik. 10:45 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - JANÓW PODLASKI Reportaż, 5 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Wykonawcy: Krzysztof Grzybowski (prowadzący), Katarzyna Sanocka (prowadząca) W kolejnym odcinku będziemy sprawdzać, czego o naszej przeszłości możemy się dowiedzieć w takim miejscu jak Janów Podlaski. Stadnina koni w Janowie Podlaskim przez 200 lat istnienia wykształciła unikalny zespół architektoniczno - krajobrazowy oraz ugruntowała światową renomę ośrodka hodowli koni czystej krwi arabskiej i półkrwi angloarabskiej, kontynuującego dawne polskie tradycje. Jej wyjątkowe znaczenie opiera się z jednej strony na wartościach historycznych i artystycznych najstarszej w kraju państwowej stadniny koni, z imponującym zespołem historycznych stajni, położonych w urzekającym przyrodniczym krajobrazie, z drugiej zaś strony wiąże się z bezcennym stadem koni arabskich czystej krwi i czołówką europejską stada angloarabskiego. 11:00 NOCE I DNIE - ODC. 7/12 - WIATR W OCZY Serial obyczajowy, 50 min, Polska 1977 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Antczak Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jadwiga Barańska, Jerzy Binczycki, Irena Kownas, Ryszarda Hanin, Beata Tyszkiewicz, Andrzej Szczepkowski, Anna Nehrebecka, Bogusław Sochnacki, Stanisława Celińska, Jerzy Kamas i inni Tomaszek, syn Niechciców, przysparza rodzicom wielu trosk. Chłopak nagminnie kłamie i kradnie. Bogumił szuka w pracy ucieczki od domowych kłopotów i zmartwień. Tymczasem we wsi zaczyna wrzeć, fornale żądają poprawy warunków życia. Fala rozruchów przechodzi zresztą przez cały kraj. Barbara, która stale mieszka w Kalińcu, przyjeżdża pewnego dnia bez uprzedzenia do Serbinowa i zastaje męża w niedwuznacznej sytuacji ze służącą Felicją. Wstrząs, jakiego doznaje, wywołuje u niej długotrwałą chorobę. Codzienne kłopoty i praca znowu jednak zbliżają małżonków. 12:05 JANOSIK - ODC. 4/13 - PORWANIE Serial przygodowy, 43 min, Polska 1973 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Zdjęcia: Stefan Pindelski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Czesław Jaroszyński, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Janusz Bukowski, Lech Ordon, Cezary Julski Hrabiemu podoba się piękna góralka Maryna. Każe porwać dziewczynę Janosika i siłą sprowadzić na zamek. Zbójnicy przebrani za pasterzy owiec przedostają się do siedziby rozpustnego dziedzica. Janosik uwalnia swoją ukochaną. 13:20 MAKSIMUM PRZYJEMNOŚCI Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2012 Reżyseria: Katarzyna Trzaska Scenariusz: Katarzyna Trzaska Zdjęcia: Andrzej Wojciechowski, Michał Żuberek Muzyka: Marzena Majcher Bohaterki dokumentu pochodzą z Torunia, od dawna są na emeryturze, ale nie poddają się upływowi czasu. Przyjaciółki: Irena, Małgorzata, Krystyna, Bogumiła, Elżbieta, znajdują własny sposób na to, by oddalić starość, zapomnieć o nieuchronnym przemijaniu. Jesień życia upływa im na różnych zajęciach w klubach, na kuracjach, masażach. Nie stronią też od tańców na specjalnych wieczorkach dla seniorów. Myślą o dobrej zabawie, o zdrowiu, kondycji i wyglądzie zewnętrznym, a chcąc się ubierać elegancko i modnie, szukają lepszych kreacji w ciuchlandach. Osobne miejsce w ich życiu zajmują prezentacje handlowe, bez których nie umiałyby już normalnie funkcjonować. Tajemniczy rezonator biofotonowy za 6 tysięcy złotych, masażer do stóp z podczerwienią, odmładzające kapsułki, fotel masujący za 13 000 złotych, odkurzacz "inteligentny" za 8 tysięcy złotych, garnki "ambitne" oraz patelnia za 5 tysięcy to zakupy ich marzeń, sen o luksusie. Prym w tej dziedzinie wiedzie Irena, która ma już chyba wszystko, łącznie z kosztownym kompletem garnków do gotowania na parze. Na przyrządzanie i degustację takich potraw zaprasza przyjaciółki, które z podziwem, i być może z zazdrością, patrzą na jej nowy nabytek. Małgosia, Krysia, Ela, Bogusia i Irena wierzą, że oferowane im na różnych prezentacjach "cudowne" towary potrafią wydłużyć życie, uleczyć choroby, okażą się remedium na opuszczenie, samotność i dokuczliwą starość. Utwierdzają je w tym zapewnienia młodego, przebojowego prezentera o osiągnięciu: maksimum przyjemności, maksimum satysfakcji, maksimum zadowolenia. Autorka filmu nie próbuje analizować zjawiska sprzedaży bezpośredniej od strony agresywnych firm sprzedających, skłania się raczej ku subtelnej i zabawnej próbie odpowiedzi na pytanie: dlaczego wśród emerytów te przedmioty cieszą się tak ogromnym powodzeniem? Dlaczego decydują się wydać ostatnie oszczędności na luksus, który tak naprawdę ociera się o kicz. 14:20 CZY CZASEM TĘSKNISZ... PIOSENKI HENRYKA ROSTWOROWSKIEGO Artystyczne/estradowe (widowisko), 37 min, Polska, 1995 Autor: Wojciech Młynarski Wykonawcy: Halina Kunicka, Wojciech Młynarski, Joanna Kurowska, Leon Pietraszak, Krzysztof Tyniec Muzyczne widowisko artystyczne oparte na piosenkach, które w latach 40. pisał i śpiewał Rostworowski. Skromna fabuła opowiada o miłości dwojga dojrzałych ludzi mieszkających w jednym z podwarszawskich osiedli willowych. Narratorem jest Wojciech Młynarski, który przywołuje zapomniane obrazy i przeboje. 15:05 DZIEWCZYNY DO WZIĘCIA Komedia obyczajowa, 45 min, Polska 1972 Scenariusz i reżyseria: Janusz Kondratiuk Zdjęcia: Wiesław Pyda Muzyka: Czesław Niemen Aktorzy: Jan Mateusz Nowakowski, Jan Stawarz, Ewa Szykulska, Ewa Pielarz, Regina Regulska, Zbigniew Buczkowski, Jadwiga Chojnacka, Jan Himilsbach, Iga Cembrzyńska, Stanisław Mikulski Dziewczyny są do wzięcia raz w tygodniu: w sobotę. Przyjeżdżają do stolicy z podwarszawskich miejscowości z nadzieją na rozrywkę, na przerwanie monotonii szarej egzystencji, na poznanie mężczyzny, może - w perspektywie - na trwały związek. Wyprawiają się po męża i po odrobinę wielkomiejskiego blichtru. Z takim zamiarem przybywają pewnej soboty do Warszawy trzy panny. Są nieładne i bezbarwne, tandetnie ubrane, ale bardzo starają się utwierdzić w swojej wyjątkowości i atrakcyjności. Trzymając się sztywno żelaznej zasady, że porządna dziewczyna "nie zawiera znajomości na ulicy", dają się poderwać dopiero w kawiarni, gdzie wpadają w oko dwóm młodzieńcom z miasta, równie niezdecydowanym i skrępowanym jak one. By dodać sobie odwagi i wypaść jak najlepiej w oczach dziewcząt, panowie przedstawiają się jako "Inżynier" i "Magister". Ale ich ubogi repertuar metod podrywania sprowadza się do fundowania wybrankom kolejnych porcji kremu, co przynosi dość opłakane skutki żołądkowe. Pójście do kina okazuje się już przedsięwzięciem za trudnym do zrealizowania, gdyż cała piątka nie może się zdecydować na konkretny tytuł i z góry zakłada, że nie starczy dla nich biletów. Gdy wydaje się, że z braku pomysłów przyjdzie zakończyć przed czasem tak dobrze rozpoczętą znajomość, honor męski ratuje znajomy kelner, "światowiec", właściciel mieszkania w stolicy, który zaprasza całe towarzystwo do siebie. Bohaterowie filmu Kondratiuka: nudni i rozpaczliwie przeciętni, nieporadnie szukają wzajemnego kontaktu, są żałośni w tworzeniu mitów z własnych, niezrealizowanych marzeń. Z uporem oszukują się, że wyjazd był opłacalny, a zawarte znajomości będą miały swój dalszy ciąg. Reżyser obserwuje ich wnikliwie, chłodno i beznamiętnie, bez cienia napastliwości, ale i bez sympatii. Sposobem narracji, ujęcia tematu, specyficznym gorzko - ironicznym humorem "Dziewczyny do wzięcia" przypominają wczesne filmy Milosza Formana ("Czarny Piotruś", "Miłość blondynki") i innych reżyserów czeskiej "nowej fali" końca lat 60. , szalenie trafne i wnikliwe w swej prostocie. 18:00 DOKUMENT TYGODNIA - ZAKAZANE FILMY. DZIEDZICTWO NAZISTOWSKIEGO KINA (FORBIDDEN FILMS / VERBOTENE FILME) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Felix Moeller Film dokumentalny przedstawiający historię i obraz niemieckiej kinematografii w latach 30. i 40. Wiele osób się zastanawia, co z takimi filmami robić, pokazywać, dyskutować czy nie. Trzecia Rzesza wyprodukowała 1200 filmów fabularnych. Ponad 40 pozostaje niedozwolonych. Prawie 70 lat po upadku nazistowskiego reżimu zakazano publicznych pokazów tych filmów w Niemczech i wielu innych krajach, ponieważ nadal są uważane za niebezpieczną propagandę. Czy filmy te powinny być powszechnie dostępne? Prezentowany dokument zawiera krótkie fragmenty archiwalnych filmów oraz wypowiedzi historyków i widzów w różnym wieku, którym fabuły te zostały zaprezentowane na specjalnych pokazach. To historia zakazanych w Niemczech filmów, które powstały na potrzeby nazistowskiej propagandy. Wykrzywione obrazy Polaków i Żydów, chwalebny stosunek do niemieckich wojskowych, krzewienie kultu Adolfa Hitlera. Schowane w archiwach filmy są prawdziwą lekcją historii, ale czy powinny być pokazywane dzisiaj? Czy obrazy dawnej propagandy mogą nadal oddziaływać na współczesnych ludzi? Film zdibył nagrody na wielu festiwalach. 22:50 KOŁO PIÓRA Magazyn, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marcin Kube Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący) Aktorzy: Marek Bukowski "Koło pióra" to autorski program literacki Mariusza Cieślika, który opowiada o najważniejszych wydarzeniach ze świata literatury. Tym razem gościem na scenie klasycznej jest Małgorzata Oliwia Sobczak ze swoją powieścią kryminalną "Kolory zła. Czerwień". Na scenie klasycznej Leszek Bugajski opowiada o książce Janusza Głowackiego "Moc truchleje". 23:25 SCENA KLASYCZNA - EWA LIEBCHEN Koncert, 39 min, Polska, 2019 W kolejnym odcinku programu wystąpi flecistka Ewa Liebchen, absolwentka Accademia Italiana del Flauto i Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. W 2002 roku wraz z Karoliną Balińską założyła zespół o nazwie Flute O ' Clock. Ewa Liebchen uprawia różne style muzyczne, ale specjalizuje się w wykonawstwie muzyki współczesnej. Bardzo dużo powstających dziś utworów na flet jest jej dedykowanych. Wykorzystuje pełne instrumentarium od fletu basowego, poprzez altowy aż po flet piccolo, a co za tym idzie całą paletę barw i brzmień. W 2018 roku ukazała się jej solowa płyta Electric Sheep. W Scenie Klasycznej zaprezentuje dwa nowe polskie utwory: "Streamforms" Dominika Karskiego i "Halny" Sławka Kupczaka, a także "Vermont Counterpoint" Steva Reicha. 00:20 PORTRETY - BO JESTEM GENIUSZEM! LORENZA MAZZETTI (BECAUSE I’M A GENIUS! LORENZA MAZZETTI) Film dokumentalny, 61 min, Włochy, 2016 Reżyseria: Steve Della Casa, Francesco Frisari Dokument przedstawia sylwetkę Lorenzy Mazzetti, włoskiej reżyserki i malarki, której debiutancki film "K" zrealizowany na podstawie "Przemiany" Franza Kafki przyczynił się do utworzenia brytyjskiego ruchu Free Cinema z Lindsayem Andersonem, Tonym Richardsonem i Karelem Reiszem na czele. Dokumentalne obrazy Mazzetti cechował niezwykły poetycki styl i realizm, który miał wpływ na późniejsze brytyjskie kino fabularne. 01:30 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - WHISKY DLA ANIOŁÓW (THE ANGELS' SHARE) Komediodramat, Francja/Wielka Brytania/Włochy 2012 Reżyseria: Ken Loach Scenariusz: Paul Laverty Zdjęcia: Robbie Ryan Muzyka: George Fenton Aktorzy: Paul Brannigan, John Henshaw, Gary Maitland, Jasmin Riggins, Siobhan Reilly, William Ruane, Scott Kyle Gorzko - słodka komedia Kena Loacha, a jej bohaterowie to paczka znajomych Robbie, Albert, Rhino i dziewczyna o imieniu Mo. Robbie szczęśliwie unika kary więzienia za pobicie. W zamian za odsiadkę sąd w Glagow skazuje go na prace społeczne, gdzie poznaje swoich kompanów, którzy podobnie jak on mają kłopoty ze znalezieniem odpowiedniej pracy ze względu na karalność. Ale Robbie pragnie zmienić swoje życie, w końcu się ustatkować i poświęcić się rodzinie, zwłaszcza że ma zostać ojcem. Jego dziewczyna Leonie jest w zaawansowanej ciąży. Trzymając potem po raz pierwszy nowo narodzonego syna Luke’a, dumny ojciec przysięga, że już nigdy nie wejdzie w konflikt z prawem i obiecuje, że zapewni dziecku lepszą przyszłość. Dzięki Harry'emu, opiekunowi grupy poddanej resocjalizacji, Robbie dowiaduje się, jak rozpoznawać smaki najlepszej whisky. Okazuje się, że przychodzi mu to z łatwością. Tymczasem przyjaciele dowiadują się o licytacji beczki wyjątkowej whisky, która może osiągnąć cenę miliona funtów. Robbie postanawia wykorzystać swój niecodzienny talent, by wreszcie odmienić swój marny los. Przekonuje się, że w każdej sytuacji może liczyć na przyjaciół, którzy i tym razem stają za nim murem. 03:40 KINO NOCNE - JEDENASTE PRZYKAZANIE Film obyczajowy, 87 min, Polska 1987 Reżyseria: Janusz Kondratiuk Scenariusz: Jan Himilsbach, Janusz Kondratiuk Zdjęcia: Andrzej Jaroszewicz Muzyka: Janusz Stokłosa Aktorzy: Katarzyna Walter, Edward Żentara, Mirosława Dubrawska, Lech Ordon, Wanda Łuczycka, Jerzy Turek, Zofia Merle, Jan Stawarz Do małego, kresowego miasteczka przybywa Maria (Katarzyna Walter). Pozbawiona środków do życia młoda kobieta z niemowlęciem na ręku znajduje zatrudnienie w sklepie. Tymczasem w mieście pojawia się Markus (Edward Żentara), wędrowny fotograf, przemierzający kraj wzdłuż i wszerz. Młodzieniec, lekkoduch i wesołek, niegdyś spędzał tu przyjemne chwile. Kiedy poznaje Marię, wzrusza się jej ciężkim losem. Postanawia pomóc dziewczynie bezinteresownie, wbrew obowiązującemu w miasteczku jedenastemu przykazaniu - "nic za darmo". Pragnie nadać jej bezimiennemu dziecku własne imię. Mimo niechęci otoczenia, realizuje swój plan. Nad sprawami związanymi z przygotowaniem chrztu ma czuwać pani Rokefeler (Mirosława Dubrawska), zamożna właścicielka miejscowego domu schadzek, z którego usług często korzysta stacjonujący w pobliżu pułk ułanów. Na ojca chrzestnego Markus wybiera swego dawnego przyjaciela. Jest nim Kołtun, potężnie zbudowany, wysoki mężczyzna, trochę przygłupi, lecz o gołębim sercu (tę rolę zagrał Henryk Nowak, były koszykarz, debiutujący w filmie). Tymczasem sprawy przybierają nieoczekiwany obrót. Maria zakochuje się w Markusie. Czuje się odtrącona i skrzywdzona, kiedy on pozostaje obojętny.