TVP Historia Środa, 20.11.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 20 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1900 - wesele w Bronowicach; 1925 - zmarł Stefan Żeromski; 1929 - Paryż, pierwsza wystawa prac malarza Salvadora Dali; 1980 - opublikowanie tajnej instrukcji peerelowskiej prokuratury "o zasadach ścigania uczestników działalności antysocjalistycznej"; 07:10 ZIEMIA OBIECANA - ODC. 1/4 Miniserial obyczajowy, 49 min, Polska 1975 Scenariusz na podstawie powieści Władysława Reymonta i reżyseria: Andrzej Wajda Zdjęcia: Witold Sobociński, Edward Kłosiński, Wacław Dybowski Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Daniel Olbrychski, Wojciech Pszoniak, Andrzej Seweryn, Anna Nehrebecka, Tadeusz Białoszczyński, Wojciech Siemion, Piotr Fronczewski, Jerzy Nowak, Jerzy Zelnik, Marek Walczewski, Franciszek Pieczka, Andrzej Szalawski, Kalina Jędrusik, Bożena Dykiel i inni Telewizyjna premiera "Ziemi obiecanej" odbyła się 21 maja 1978 roku. Trzy lata wcześniej kinowa wersja filmu, w tej samej obsadzie i reżyserii, odniosła niekwestionowany sukces. Andrzej Wajda zdecydował się na zrealizowanie wersji telewizyjnej, gdyż chciał wykorzystać w pełni materiał zdjęciowy, który wystarczał na cztery godziny (film kinowy trwa trzy godziny). Adaptacja powieści Władysława Reymonta była ogromnym przedsięwzięciem produkcyjnym i została zrealizowana w rekordowym tempie 77 dni zdjęciowych. Zdjęcia kręcono w kilkudziesięciu miejscach Łodzi, pobliskich miasteczkach i na Śląsku, gdzie zachowały się fragmenty dziewiętnastowiecznej zabudowy. Pod koniec XVIII wieku Łódź była małą wioską liczącą niespełna dwustu mieszkańców. W połowie następnego stulecia było ich już 20 tysięcy, pod koniec XIX wieku - aż trzysta tysięcy. Tak gwałtowny rozwój miasta jest trudny do wyobrażenia nawet dziś. Z całego kraju - z miasteczek, wiosek ciągnęły do Łodzi tysiące ludzi w poszukiwaniu pracy, zarobku i lepszego życia. W tej "ziemi obiecanej" zastawali ciasnotę, brud, nędzę i wyzysk, a nieliczni na nadludzkiej pracy tłumów zbijali majątki. Takie były początki kapitalistycznych przemian na ziemiach polskich, które doprowadziły do powstania przemysłu i robotniczych społeczności miejskich. Powieść Władysława Reymonta niezwykle obrazowo i barwnie oddaje dynamiczne i burzliwe przemiany społeczne towarzyszące gwałtownemu rozwojowi Łodzi. "Ziemia obiecana" to historia kariery trzech zaprzyjaźnionych przemysłowców. Karol Borowiecki pracuje jako inżynier w fabryce Buchholza, Moryc Welt jest pośrednikiem handlowym, Maks Baum - synem właściciela upadającej tkalni. Trzej przyjaciele - Polak, Żyd i Niemiec - marzą o założeniu własnej fabryki i bogactwie. Karol jest zaręczony z ubogą szlachcianką, Anną Kurowską; wolny czas spędza z nią w majątku ojca w pobliżu Łodzi. Ma go mało - Buchholz, podobnie jak inni kapitaliści, każe pracować do upadłego, a płaci minimalne stawki. Bezwzględnie depcze ludzką godność, a przeciwstawia mu się tylko jeden urzędnik - von Horn. Płaci za to wyrzuceniem z pracy. 08:45 HISTORIA POLSKI - PRZESTRZENIE BANACHA Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2005 Autor: Krzysztof Lang, Jerzy Janicki Reżyseria: Krzysztof Lang Scenariusz: Krzysztof Lang, Jerzy Janicki Aktorzy: Wojciech Dmochowski Jest rok 1926. Kawiarnia Szkocka we Lwowie (inscenizacja). Wśród kawiarnianych gości znajduje się grono matematyków - Banach, Mazur, Ulam, Stożek, Szuder. Trwa zażarta dyskusja. Ci młodzi matematycy to pracownicy uniwersytetu Jana Kazimierza. Świat usłyszy o nich niebawem. Najbłyskotliwszym z nich był Stefan Banach (1892 - 1945). Kim był ów genialny samouk? Skąd się znalazł we Lwowie? Mimo że należał do najwybitniejszych uczonych XX wieku, nie zachowało się zbyt wiele zdjęć portretujących jego ciekawe życie. Do dziś pozostaje postacią mało znaną w Polsce. Ze względu na ubogą dokumentację fotograficzną, jak też z powodu całkowitego braku archiwaliów filmowych dotyczących samego Banacha, zasadne w tym przypadku stało się wykorzystanie inscenizacji fabularnych, które przywołują istotne wydarzenia z życia uczonego i przybliżają jego postać. Twórcy filmowego portretu Stefana Banacha zadbali o odtworzenie atmosfery kawiarni Szkockiej we Lwowie, przypomnieli słynną próbę przekupienia i nakłonienia Banacha do wyjazdu do Stanów Zjednoczonych, obronę doktoratu na uniwersytecie we Lwowie, karmienie wszy w czasie okupacji w instytucie Weigla itp. Warstwa dokumentalna przeplatać się będzie z inscenizacjami. W filmie pojawią się ludzie, którzy opowiedzą o niezwykłości postaci geniusza matematycznego, jakim niewątpliwie był Stefan Banach. Przed kamerą wystąpił uczeń samego mistrza, wybitny uczony amerykański, człowiek, który stworzył podwaliny matematycznego modelu bomby wodorowej - Stanisław Ulam. Matematyk opowie o szkole lwowskiej i jej znaczeniu w nauce polskiej i światowej. W filmie wystąpi także wdowa po synu Banacha i inni. 09:45 SENSACJE XX WIEKU - POJEDYNEK GIGANTÓW Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Omówienie rywalizacji dwóch mocarstw, ZSRR i USA, na początku lat 60. Rekonstrukcja wydarzeń politycznych: nieudanej inwazji USA w Zatoce Świń; spotkania Chruszczowa i Kennedy'ego w ambasadzie amerykańskiej w Wiedniu; wizyty władz kubańskich w Moskwie zakończonej decyzją o stacjonowaniu na Kubie wyrzutni rakiet SS - 4 i SS - 5; szpiegowskiego lotu samolotu amerykańskiego U - 2 nad Kubą; kryzysu kubańskiego; decyzji ZSRR o wycofaniu wyrzutni z Kuby. 10:15 ATLAS NIEPODLEGŁOŚCI Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2017 Reżyseria: Piotr Kuciński Zdjęcia: Mirosław Basaj Wykonawcy: Jerzy Zelnik Celem filmu jest przedstawienie faktów i okoliczności, które doprowadziły do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Działania ruchu strzeleckiego i legionowego na terenie ziem polskich oraz działania dyplomatyczne na forum międzynarodowym związane z Komitetem Narodowym Polskim zostały przedstawione na zasadzie akcji równoległej. W filmie wykorzystano materiały archiwalne: fotografie, dokumenty, mapy, fragmenty filmów. Prace malarskie zilustrują wybrane zagadnienia historyczne. 11:20 NAJDŁUŻSZA WOJNA NOWOCZESNEJ EUROPY - ODC. 13 ZWYCIĘSTWO BEZ WODZÓW Serial historyczny, 91 min, Polska 1981 Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Stefan Bratkowski Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Krzysztof Kolberger, Henryk Machalica, Marek Siudym, Zdzisław Kozień, Mariusz Benoit, Joanna Sobieska, Beata Tyszkiewicz, Mieczysław Voit, Wiesław Rudzki, Kazimierz Kaczor, Piotr Machalica, Anna Nehrebecka, Joanna Źiółkowska i inni Zbliża się koniec I wojny światowej - niepodległość Polski jest coraz bardziej realna. W zaborze pruskim rozwija sie konsiracja. Frankowscy i Gieruszowie uczestniczą w tym ruchu. Wkrótce wybucha powstanie. Jednym z przywódców jest Wojciech Korfanty. W Poznaniu odbywają się wybory Polskiej Rady Ludowej i delegatów na sejm dzielnicowy. Michał Połturzycki pomaga Polakom w zdobyciu koszar i przystępuje do oddziałów powstańczych. Giną Bogumił i Katarzyna Frankowska. Przemówienie Korfantego pod ratuszem w Poznaniu, wywieszenie flagi z orłem. 13:05 TESLA (TESLA) Film dokumentalny, 53 min, USA, 2016 Reżyseria: David Grubin Scenariusz: David Grubin Nikola Tesla przez wiele osób postrzegany jest jako postać tragiczna, inżynier wizjoner, który zmarł w ubóstwie i w zapomnieniu, przyćmiony przez takie postaci jak Edison czy Marconi. Niestrudzony wynalazca, który zarejestrował wiele patentów i opracował wiele sprawnych prototypów, zyskał sławę dzięki swoim oszałamiającym pokazom. Publiczność licznie gromadziła się, żeby zobaczyć, jak prąd o napięciu tysięcy volt przepływa przez jego ciało, które pozornie stawało w płomieniach i oślepiało oszołomioną widownię. Tesla twierdził, że odbiera sygnały z kosmosu i planował wykorzystanie naturalnego ładunku Ziemi do wytwarzania darmowej elektryczności (wolnej energii). Dlatego obraz Tesli jako magika i szalonego naukowca przyćmił Teslę, genialnego inżyniera, wizjonera bezprzewodowego świata, w którym obecnie żyjemy. Choć błądził między spektakularnym sukcesem a porażką, był człowiekiem z krwi i kości, wspaniałym wynalazcą i oddanym swojej pracy inżynierem. Na jego upadek tylko częściowo miały wpływ pomysły, oddalające się od naukowych wynalazków ku wizjom przyszłości, mogącym w jego czasach przyprawiać o zawrót głowy. Jednak to jego technologia umożliwiła wejście w wiek elektryczności w XX. wieku, a jego wizje w bezprzewodowy świat XXI wieku. Film "Tesla" opowiada o życiu człowieka, którego pomysły zrewolucjonizowały jego czasy i nasze. Do dziś wielu naukowców uważa, że najważniejsze wynalazki Tesli utajniono, takie jak bezprzewodowy przesył energii elektrycznej, teleportację, sztuczną inteligencję i lasery wojskowe. 14:10 DZIENNIK PISANY POD WULKANEM Film dokumentalny, 59 min, Polska, 1995 Reżyseria: Andrzej Titkow Scenariusz: Andrzej Titkow Zdjęcia: Jacek Knopp Muzyka: Piotr Moss Wykonawcy: Gustaw Herling Grudziński Ten wulkan nie drzemał obojętnie, przytłaczając jedynie swą wyniosłą obecnością i zasłaniając słońce. Wstrząsany konwulsjami kipiał i wrzał, spopielając miliony współczesnych świadkowi wydarzeń. Filmowy esej Andrzeja Titkowa nie tylko przedstawia trudne, powikłane losy Gustawa Herlinga - Grudzińskiego, jest także opowieścią o szaleństwach kończącego się właśnie stulecia. Oba wątki splatają się mocno ze sobą, bowiem spazmy historii odcisnęły się niezwykle wyraziście na biografii i dziele pisarza. Dlatego właśnie autor "Innego świata" jest szczególnie wiarygodnym świadkiem epoki, kronikarzem, przewodnikiem po jej splątanych ścieżkach. Relacji bohatera filmu, jego wspomnieniom i przemyśleniom towarzyszą przytaczane fragmenty jego prozy i dziennika, zaś bogaty materiał faktograficzny - archiwalia filmowe i fotograficzne przywołuje klimat wydarzeń sprzed lat, rozgrywających się wśród nostalgicznych, polskich krajobrazów, w słonecznych panoramach Neapolu i na śnieżnych równinach północnej Rosji. I pisarska biografia Gustawa Herlinga - Grudzińskiego, i historia - obie tak ściśle splecione ze sobą - posłużyły autorowi filmu za tworzywo do rozważań nad jeszcze jedną kwestią - obecności literatury w naszym dzisiejszym świecie, tak mocno zdominowanym przez audiowizualne środki przekazu. 16:25 HISTORIA POLSKI - WINA IKARA. WARSZAWA 1939 - 1944... INTELIGENCJA POLSKA W LATACH OKUPACJI CZ. 2 Film dokumentalny, 54 min, Polska, 1998 Reżyseria: Marek Drążewski, Jerzy Diatłowicki Scenariusz: Marek Drążewski, Jerzy Diatłowicki Zdjęcia: Sławomir Wrzosiński, Aleksander Dyl Wykonawcy: Władysław Bartoszewski, Tadeusz Pacewicz, Janina Hera, Jan Gozdawa Gołębiowski, Andrzej Kunert W drugiej części dokumentalnego filmu o duchowym życiu inteligencji stolicy w latach okupacji niemieckiej, autorzy przedstawiają reakcję polskiego podziemia na fakty łamania zakazów przez aktorów oraz sytuację, jaka istniała w tej sferze w wydzielonej części Warszawy, jaką było getto. W getcie obowiązywał zakaz wykonywania utworów kompozytorów innych niż żydowscy. Szybko jednak o nim zapomniano. Natomiast o zakazach i bojkotach obowiązujących za murem nikt nie wiedział. Nikt też o tym nie myślał. Żydowska biedota zajęta była twardą walką o przetrwanie, bogaci szukali rozrywki, dającej choćby chwilowe zapomnienie. Wielkim powodzeniem cieszył się wśród nich np. teatrzyk "Femina" na Lesznie. Kompozytorzy komponowali, pisarze pisali, młodzi artyści debiutowali. W czasie wojny napiętnowano publicznie kilkudziesięciu polskich aktorów. Łamiących zakazy ostrzegano, strzyżono, bito. Ewidentnie kolaborujących zabijano - tak skończył Igo Sym. Kiedy zaś wojna się skończyła, aktorskie sądy przystąpiły do weryfikowania i karania kolegów. Nie zawsze to było słuszne i sprawiedliwe, jak w przypadku reżysera Romana Niewiarowicza, oficera kontrwywiadu AK, który otrzymał zgodę przełożonych na pracę w teatrze "Komedia". Skrzywdzono też Andrzeja Szalawskiego, lektorującego w niemieckiej kronice filmowej za zgodą AK. Krystyna Marynowska - mając na myśli swe niewinne koleżanki, które z aktorek zmieniły się w kelnerki - pytała sądzących ją: co było bardziej etyczne, grać w teatrzyku dla polskiej publiczności, czy obsługiwać Niemców i brać od nich napiwki? O kulturalnym życiu getta, o obowiązujących w Warszawie zakazach, ich konsekwencjach i konsekwencjach ich łamania, powojennych sądach i wątpliwościach związanych z tymi wydarzeniami mówią w filmie: historycy - Władysław Bartoszewski, Tadeusz Pacewicz, Janina Hera, Jan Gozdawa Gołębiowski i Andrzej Kunert, aktorzy i aktorki - Wieńczysław Gliński, Andrzej Łapicki, Krystyna Marynowska, Rudolf Gołębiowski, Xenia Grey, Izabella Wilczyńska-Szalawska, reżyser Bohdan Korzeniewski (nagranie z 1991 roku), satyryk Antoni Marianowicz oraz kompozytor Władysław Szpilman. 17:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - BEZ ŚLADU Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Odwiedzamy Krosno Odrzańskie, gdzie w czasie I wojny zlokalizowany był jeden z potężniejszych obozów jenieckich. Obecnie powstaje tu teren inwestycyjny. To ostatnia chwila, żeby sprawdzić, gdzie dokładnie zlokalizowany był obóz i jego środek ze słynną wieżą Barbary oraz gdzie znajdował się pobliski cmentarz. Mamy nadzieję, że pomimo planów zagospodarowania tego terenu pod nowoczesną budowę miejscowe władze doprowadzą do powstania tu choćby symbolicznego miejsca pamięci z dioramą obozu, przypominającą odwiedzającym co to za miejsce. 18:45 ZIEMIA OBIECANA - ODC. 2/4 Serial obyczajowy, 54 min, Polska 1975 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Wajda Muzyka: Wojciech Kilar Zdjęcia: Witold Sobociński, Edward Kłosiński, Wacław Dybowski Aktorzy: Daniel Olbrychski, Wojciech Pszoniak, Andrzej Seweryn, Bożena Dykiel, Piotr Fronczewski, Stanisław Igar, Kalina Jędrusik, Lidia Korsakówna, Kazimierz Opaliński, Franciszek Pieczka, Wojciech Siemion, Andrzej Szalawski, Danuta Wodyńska Karol Borowiecki wydobywa od Lucy Zuckerowej tajemnicę, którą poznała dzięki mężowi: wkrótce mają być podniesione cła na bawełnę. Karol, Maks i Moryc łączą kapitały. Moryc jedzie do Hamburga, gdzie kupuje ogromny transport tego surowca. Przyjaciele odsprzedają bawełnę z zyskiem i w ten sposób zdobywają fundusze na budowę własnej fabryki. Tymczasem bankrutuje polski fabrykant Trawiński. Nikt nie chce mu pomóc, Karol również odmawia pożyczki i zdesperowany Trawiński popełnia samobójstwo. 19:55 HISZPANIA. NARODZINY IMPERIUM - ODC. 2/3 (THE MAKING OF SPAIN 2/3) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Mike Smith Kultury i religie, które ukształtowały Hiszpanię, jaką znamy dzisiaj, ujawniają się w trakcie podróży przez jej kluczowe miasta - Madryt, Granadę, Cordobę, Sewillę i Kartagene - w towarzystwie historyka Simona Sebag Montefiore. Jest to historia pełna niespodzianek, odnosząca się do wielkich cywilizacji starożytnego świata, a także przentująca najbardziej niezwykłe postacie. Od Hannibala do kalifatu, cesarzy rzymskich Trajana i Hadriana, żydowskich premierów pod panowaniem muzułmańskim, do wygnania Żydów, inkwizycji i powstania Habsburgów: Karola V, Filipa II i imperium, Burbonów, Napoleona i Franco. Odkrywamy, jak to jest być częścią świata, gdzie wpływ poprzednich miast i ich wiary jest widoczny na każdym kroku. 22:00 Z WIDOKIEM NA WAWEL - KASZMIR - NIEUSTAJĄCY SPÓR Magazyn, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Wojciech Kursa Scenariusz: Paweł F. Nowakowski Zdjęcia: Bartek Cichoński, Wojciech Kursa Muzyka: Marcin Gałażyn Wykonawcy: Paweł F. Nowakowski (prowadzący) Kaszmir nieustający spór. Spór o Kaszmir od kilkudziesięciu lat przypomina wulkan dający o sobie czasem znać. Spojrzenie na okoliczności powstania Pakistanu i uzyskania niepodległości przez Indie, a także na propagandowe wykorzystanie kina przez oba kraje pozwala zrozumieć znaczenie tego konfliktu w polityce obu krajów. Goście: prof. dr hab. Piotr Kłodkowski, Uniwersytet Jagielloński dr hab. Aleksander Głogowski, Uniwersytet Jagielloński 22:35 KATYŃ Dramat historyczny, 117 min, Polska 2007 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Andrzej Wajda, Władysław Pasikowski, Przemysław Nowakowski Zdjęcia: Paweł Edelman, Marek Rajca Muzyka: Krzysztof Penderecki Aktorzy: Andrzej Chyra, Maja Ostaszewska, Artur Żmijewski, Danuta Stenka, Jan Englert, Magdalena Cielecka, Agnieszka Glińska, Paweł Małaszyński, Maja Komorowska, Władysław Kowalski, Antoni Pawlicki, Agnieszka Kawiorska, Siergiej Garmasz, Joachim Paul Assbock, Waldemar Barwiński, Sebastian Bezzel, Jacek Braciak i inni "Katyń" Andrzeja Wajdy nikogo nie oskarża wprost, a jedynie przedstawia obraz społeczeństwa na tle powojennych dylematów, obraz, na jaki wcześniej kino polskie się nie zdobyło. Przez pół wieku z przyczyn politycznych nie mogło, a przez następne kilkanaście lat zwyczajnie nie potrafiło. Wajda przełamuje tę niemoc, jeszcze raz budzi sumienia: pozwala zrozumieć, czym jest świadomość zbrodni i kłamstwa katyńskiego dla rodzin jej ofiar, ale także dla całego narodu. Ta wiedza zyskała na ekranie, mimo świadomie założonej rzeczowości, wymiar artystyczny: począwszy od inscenizacji wielkich scen, poprzez muzykę Krzysztofa Pendereckiego i niemal pozbawione barwy zdjęcia Pawła Edelmana, aż do wyrażającej głębokie przeżycie gry całego aktorskiego zespołu - pisał na łamach branżowego "Kina" Konrad J. Zarębski. Andrzej Wajda przez wiele lat nosił się z zamiarem nakręcenia filmu o tragedii katyńskiej. Nie tylko dlatego, że nazwisko jego ojca figuruje na liście ofiar tej zbrodni. Także ze względu na tych, którzy dopiero wchodzą na scenę dorosłego życia i jakże często zaprzątnięci wyłącznie chwilą obecną zapominają nazwy i daty najważniejsze dla polskiej historii i decydujące o narodowej tożsamości Polaków. - Nie tak dawno w jednym z telewizyjnych programów gimnazjalista zapytany, z czym kojarzy mu się 17 września, odpowiedział, że z jakimś świętem kościelnym. Może dzięki naszemu filmowi młody człowiek zapytany o Katyń, będzie potrafił odpowiedzieć coś więcej niż to, że Katyń to nazwa jakiejś miejscowości niedaleko od Smoleńska? - pytał z nadzieją Wajda w swoim przesłaniu zamieszczonym na internetowej stronie jego filmu. Chcąc dotrzeć do współczesnych dwudziesto - i trzydziestolatków, wychowanych w dużej mierze na MTV, serialach i grach komputerowych, reżyser zaprosił do współpracy przy tworzeniu scenariusza dwóch głośnych twórców młodszego pokolenia: Władysława Pasikowskiego, rodzimego speca od kina akcji i Przemysława Nowakowskiego, współtwórcę serialu "Na Wspólnej" i kontrowersyjnych "Egoistów", drapieżnego filmu o warszawskich dandysach A. D. 2000. W rezultacie powstała opowieść o tragedii Katynia widzianej z perspektywy kilku indywidualnych losów, zarówno żołnierzy, jak i ich rodzin, a zwłaszcza kobiet, matek, żon i córek. Wielka historia, choć w filmie obecna, służy głównie do odmalowania fabularnego tła, dzięki któremu widz ma lepiej zrozumieć motywacje bohaterów, ich dylematy, a przede wszystkim ich cierpienie. 17 września 1939 roku. Trwa exodus ludności cywilnej na wschód w nadziei na ocalenie przed hitlerowską nawałą. Na moście zdumieni uciekinierzy spotykają innych, uciekających w przeciwną stronę przed wkraczającą właśnie do Polski Armią Czerwoną. W zajmowanych wsiach i miastach bolszewicy ogłaszają, że przychodzą jako wyzwoliciele mas pracujących od ucisku burżuazji. Reprezentantem tej ostatniej jest według nich także Wojsko Polskie, więc żołnierze masowo brani są do niewoli. Taki los spotyka m. in. Andrzeja, rotmistrza 8. Pułku Ułanów z Krakowa. W prowizorycznym obozie jenieckim odnajduje go żona Anna z małą córeczką Niką. Anna ze łzami w oczach błaga, by przebrał się w cywilne ubranie i uciekł. Andrzej odmawia, powołując się na przysięgę żołnierską. Wkrótce wraz ze swoim pułkiem zostaje wywieziony do znacznie silniej strzeżonego obozu w Kozielsku. Tymczasem Anna po wielu perypetiach, niemal cudem ocalając życie swoje i dziecka, dociera do Krakowa, znajdującego się teraz pod jurysdykcją niemiecką. Zatrzymuje się u matki Andrzeja. Jego ojca, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, wraz z innymi pracownikami tej uczelni hitlerowcy podstępnie uwięzili i wywieźli do obozu w Sachsenhausen. Obu kobietom nie pozostaje nic innego jak czekać na swoich mężów. Po kilku miesiącach przychodzi wiadomość, że ojciec Andrzeja zmarł. W kwietniu 1943 roku Kraków obiega sensacyjna wiadomość o odnalezieniu zbiorowych mogił polskich oficerów w Katyniu. Wbrew wszelkiemu prawdopodobieństwu Anna nie chce dać wiary, że pośród ofiar jest Andrzej. 00:45 SENSACJE XX WIEKU - NAJGŁĘBSZA TAJEMNICA CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 25 min, Polska, 1993 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczny magazyn popularyzujący historię XX wieku. Pierwsza część odcinka poświęconego katastrofie radzieckiego okrętu K - 278 Komsomolec. Komsomolec był radzieckim atomowym okrętem podwodnym typu Mike, jedynym ukończonym okrętem tego typu. Zwodowany w 1983 roku, zatonął 7 kwietnia 1989 na Morzu Norweskim. W wyniku katastrofy śmierć poniosło 42 członków załogi. 01:15 SENSACJE XX WIEKU - NAJGŁĘBSZA TAJEMNICA CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 25 min, Polska, 1993 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczny magazyn popularyzujący historię XX wieku. Druga część odcinka poświęconego katastrofie radzieckiego okrętu K - 278 Komsomolec. Komsomolec był radzieckim atomowym okrętem podwodnym typu Mike, jedynym ukończonym okrętem tego typu. Zwodowany w 1983 roku, zatonął 7 kwietnia 1989 na Morzu Norweskim. W wyniku katastrofy śmierć poniosło 42 członków załogi. 01:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - BEZ ŚLADU Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Odwiedzamy Krosno Odrzańskie, gdzie w czasie I wojny zlokalizowany był jeden z potężniejszych obozów jenieckich. Obecnie powstaje tu teren inwestycyjny. To ostatnia chwila, żeby sprawdzić, gdzie dokładnie zlokalizowany był obóz i jego środek ze słynną wieżą Barbary oraz gdzie znajdował się pobliski cmentarz. Mamy nadzieję, że pomimo planów zagospodarowania tego terenu pod nowoczesną budowę miejscowe władze doprowadzą do powstania tu choćby symbolicznego miejsca pamięci z dioramą obozu, przypominającą odwiedzającym co to za miejsce. 02:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - EBEN EMAEL CZ 3 Magazyn, 27 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykl popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Bogusław Wołoszański przedstawia historię zdobycia przez niemieckich spadochroniarzy fortu Eben Emael, pełniącego kluczową rolę w belgijskim systemie obronnym. Fort ten, zbudowany w newralgicznym miejscu połączenia Mozy z Kanałem Alberta, miał w maju 1940 roku zagrodzić drogę wojskom niemieckim w ich pochodzie w głąb Belgii i Francji. Opanowanie fortu przez niemieckich spadochroniarzy pozwoliło na sforsowanie Kanału Alberta przez główne siły niemieckie i w konsekwencji szybkie opanowanie Belgii. W trzeciej części Bogusław Wołoszański opowiada o desancie niemieckich spadochroniarzy na fort. Jeden z belgijskich weteranów walk relacjonuje, co przeżywali obrońcy Eben Emael.