TVP Historia Czwartek, 21.11.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 21 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1877 - Edison ogłosił wynalezienie fonografu; 1947 - reaktywowano Białowieski Park Narodowy; 1964 - papież Paweł VI zatwierdził dekret Uniats Redintegratio stanowiący zmianę stosunku Kościoła do ekumenizmu; 1990 - Margareth Thatcher zrezygnowała z kandydowania na premiera Wielkiej Brytanii; 07:10 ZIEMIA OBIECANA - ODC. 2/4 Serial obyczajowy, 54 min, Polska 1975 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Wajda Zdjęcia: Witold Sobociński, Edward Kłosiński, Wacław Dybowski Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Daniel Olbrychski, Wojciech Pszoniak, Andrzej Seweryn, Bożena Dykiel, Piotr Fronczewski, Stanisław Igar, Kalina Jędrusik, Lidia Korsakówna, Kazimierz Opaliński, Franciszek Pieczka, Wojciech Siemion, Andrzej Szalawski, Danuta Wodyńska Karol Borowiecki wydobywa od Lucy Zuckerowej tajemnicę, którą poznała dzięki mężowi: wkrótce mają być podniesione cła na bawełnę. Karol, Maks i Moryc łączą kapitały. Moryc jedzie do Hamburga, gdzie kupuje ogromny transport tego surowca. Przyjaciele odsprzedają bawełnę z zyskiem i w ten sposób zdobywają fundusze na budowę własnej fabryki. Tymczasem bankrutuje polski fabrykant Trawiński. Nikt nie chce mu pomóc, Karol również odmawia pożyczki i zdesperowany Trawiński popełnia samobójstwo. 08:05 PO PRL-U - POWRÓT LEWICY Dysk./wywiad/debata, 28 min, Polska, 2019 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Zdjęcia: Marcin Krynicki, Michał Jarosiński, Witold Karaś Wykonawcy: Beata Michniewicz (prowadząca) Celem programu jest przeanalizowanie okresu przełomu z lat 1989 - 1990, narodzin III RP i jej pierwszych lat. Temat: Powrót Lewicy. Beata Michniewicz ze swoim gośćmi, dziennikarką i publicystką Elizą Olczyk oraz dr. Andrzejem Anuszem, historykiem, publicystą, a także w latach 90. aktywnym uczestnikiem życia politycznego, rozmawia o wyborczym zwycięstwie Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Triumf SLD w 1993 roku był nie tylko rezultatem ordynacji wyborczej, która spowodowała, że głosy prawicy zostały rozproszone, ale przede wszystkim wynikała z niezadowolenia dużych grup społecznych z przebiegu transformacji w Polsce. 08:40 HISTORIA POLSKI - WINA IKARA. WARSZAWA 1939 - 1944... INTELIGENCJA POLSKA W LATACH OKUPACJI CZ. 2 Film dokumentalny, 54 min, Polska, 1998 Reżyseria: Marek Drążewski, Jerzy Diatłowicki Scenariusz: Marek Drążewski, Jerzy Diatłowicki Zdjęcia: Sławomir Wrzosiński, Aleksander Dyl Wykonawcy: Władysław Bartoszewski, Tadeusz Pacewicz, Janina Hera, Jan Gozdawa - Gołębiowski, Andrzej Kunert W drugiej części dokumentalnego filmu o duchowym życiu inteligencji stolicy w latach okupacji niemieckiej, autorzy przedstawiają reakcję polskiego podziemia na fakty łamania zakazów przez aktorów oraz sytuację, jaka istniała w tej sferze w wydzielonej części Warszawy, jaką było getto. W getcie obowiązywał zakaz wykonywania utworów kompozytorów innych niż żydowscy. Szybko jednak o nim zapomniano. Natomiast o zakazach i bojkotach obowiązujących za murem nikt nie wiedział. Nikt też o tym nie myślał. Żydowska biedota zajęta była twardą walką o przetrwanie, bogaci szukali rozrywki, dającej choćby chwilowe zapomnienie. Wielkim powodzeniem cieszył się wśród nich np. teatrzyk "Femina" na Lesznie. Kompozytorzy komponowali, pisarze pisali, młodzi artyści debiutowali. W czasie wojny napiętnowano publicznie kilkudziesięciu polskich aktorów. Łamiących zakazy ostrzegano, strzyżono, bito. Ewidentnie kolaborujących zabijano - tak skończył Igo Sym. Kiedy zaś wojna się skończyła, aktorskie sądy przystąpiły do weryfikowania i karania kolegów. Nie zawsze to było słuszne i sprawiedliwe, jak w przypadku reżysera Romana Niewiarowicza, oficera kontrwywiadu AK, który otrzymał zgodę przełożonych na pracę w teatrze "Komedia". Skrzywdzono też Andrzeja Szalawskiego, lektorującego w niemieckiej kronice filmowej za zgodą AK. Krystyna Marynowska - mając na myśli swe niewinne koleżanki, które z aktorek zmieniły się w kelnerki - pytała sądzących ją: co było bardziej etyczne, grać w teatrzyku dla polskiej publiczności, czy obsługiwać Niemców i brać od nich napiwki? O kulturalnym życiu getta, o obowiązujących w Warszawie zakazach, ich konsekwencjach i konsekwencjach ich łamania, powojennych sądach i wątpliwościach związanych z tymi wydarzeniami mówią w filmie: historycy - Władysław Bartoszewski, Tadeusz Pacewicz, Janina Hera, Jan Gozdawa Gołębiowski i Andrzej Kunert, aktorzy i aktorki - Wieńczysław Gliński, Andrzej Łapicki, Krystyna Marynowska, Rudolf Gołębiowski, Xenia Grey, Izabella Wilczyńska-Szalawska, reżyser Bohdan Korzeniewski (nagranie z 1991 roku), satyryk Antoni Marianowicz oraz kompozytor Władysław Szpilman. 09:45 SENSACJE XX WIEKU - FABRYKI ŚMIERCI CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1997 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Napięcia międzynarodowe związane z zarzutami wobec Iraku sprawiły, że kwestia broni chemicznej i bakteriologicznej jest bardzo aktualna. Program przedstawia historię tej broni i stopień zagrożenia, jakie stanowi dla współczesnego świata. W czasie I wojny światowej wszystkie walczące państwa stosowały gazy, które spowodowały obrażenia u 1, 3 mln ludzi. Autor przedstawia całkiem nieznany plan amerykański zmasowanego ataku gazowego na japońskie miasta, w którego wyniku miało zginąć 5 mln ludzi. 10:20 SENSACJE XX WIEKU - FABRYKI ŚMIERCI CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1997 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Wydarzenia i napięcie międzynarodowe związane z zarzutami wobec Iraku sprawiły, że sprawa broni chemicznej i bakteriologicznej jest bardzo aktualna. Program przedstawia zagrożenie jakie w ostatnich kilkunastu latach stanowiła broń chemiczna i bakteriologiczna produkowana w totalitarnych państwach: Libii, Iraku i Korei Północnej. Przypadki użycia broni przeciwko bezbronnej ludności cywilnej (Kurdowie w 1986 roku), i na froncie (wojna Irak - Iran w tym samym roku). Czy Irakijczycy użyli broni chemicznej w czasie interwencji mocarstw zachodnich? Operacja Pustynna Burza do dzisiaj jest tajemnicą. 10:50 PODRÓŻ SENTYMENTALNA Film dokumentalny, 46 min, Polska, 1981 Reżyseria: Bogdan Rączkowski Scenariusz: Bogdan Rączkowski Wykonawcy: Artur Rubinstein Ostatnia podróż Artura Rubinsteina do Polski w 1979 roku. Pianista przyjechał z francuską ekipą filmową. Zwiedzał Warszawę, Łódź, Karolin, opowiadał o swojej młodości. W filmie wykorzystane zostały telewizyjne zdjęcia archiwalne, m. in. z wykonania Poloneza As - dur granego przez Rubinsteina w Łodzi w 1976 roku. 11:40 Z WIDOKIEM NA WAWEL - KASZMIR - NIEUSTAJĄCY SPÓR Magazyn, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Wojciech Kursa Scenariusz: Paweł F. Nowakowski Zdjęcia: Bartek Cichoński, Wojciech Kursa Muzyka: Marcin Gałażyn Wykonawcy: Paweł F. Nowakowski (prowadzący) Kaszmir nieustający spór. Spór o Kaszmir od kilkudziesięciu lat przypomina wulkan dający o sobie czasem znać. Spojrzenie na okoliczności powstania Pakistanu i uzyskania niepodległości przez Indie, a także na propagandowe wykorzystanie kina przez oba kraje pozwala zrozumieć znaczenie tego konfliktu w polityce obu krajów. Goście: prof. dr hab. Piotr Kłodkowski, Uniwersytet Jagielloński dr hab. Aleksander Głogowski, Uniwersytet Jagielloński 12:10 KRÓLOWA BONA - ODC. 1 Serial historyczny, 53 min, Polska 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Zdzisław Kozień, Jerzy Zelnik, Piotr Garlicki, Zdzisław Wardejn, Lidia Korsakówna, Piotr Fronczewski, Jerzy Kamas, Leonard Pietraszak, Jan Machulski, Andrzej Szczepkowski, Eugenia Herman, Olgierd Łukaszewicz, Henryk Bista, Włodzimierz Boruński, Halina Rowicka, Monika Sołubianka, Renata Fireman - Kryńska, Józef Duriasz, Anna Dymna, Jerzy Trela, Marek Kondrat i inni "Królowa Bona" to rozpisany na odcinki wielki fresk historyczny, przedstawiający dzieje I Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVI wieku. Był to czas dynamicznego wzrostu znaczenia i potęgi Polski na arenie międzynarodowej. Siła polityczna, gospodarcza i militarna państwa Jagiellonów szła w parze z rozwojem kulturalnym. Wiek XVI to przecież szczyt polskiego renesansu, określanego częstokroć mianem "złotego wieku". Tworzą wtedy Jan Kochanowski, Mikołaj Sęp - Szarzyński, Łukasz Górnicki, Andrzej Frycz - Modrzewski, Mikołaj Kopernik, ks. Piotr Skarga. Ojczyzną ówczesnych mód kulturalnych i obyczajowych są Włochy - kolebka renesansu, kraj uznawany za spadkobiercę tradycji greckiego i rzymskiego antyku. Bona Sforza d'Aragona (1494 - 1557) wywodziła się z jednego ze znamienitszych rodów włoskich. Jako córka tytularnego księcia Mediolanu i Bari wyrosła w atmosferze wielkiej polityki, rywalizacji rodów o poszczególne księstwa, przemyślnych forteli i intryg dworskich. Odebrała niezwykle staranne wykształcenie. Biegle władała hiszpańskim i klasyczną łaciną, której znajomość wywołała ponoć podziw profesorów Akademii Krakowskiej. Królową Polski została w 1518 roku. Szybko zyskała duży wpływ na swojego męża Zygmunta Starego. Była postacią kontrowersyjną. Miała zagorzałych zwolenników i zaciekłych wrogów. Pierwsi cenili ją za mądrość, przenikliwość i dalekowzroczność w sprawach politycznych. Drudzy zarzucali jej zuchwałość, despotyzm, żądzę władzy i mieszanie się do polityki. Serial Janusza Majewskiego ukazuje ją jako kobietę twardą, rozsądną władczynię, która wszakże nie zdołała osiągnąć zamierzonych celów. Akcja zaczyna się w chwili, gdy Bona przybywa do Polski. Już kilka tygodni po koronacji okazuje się, że nie będzie "malowaną" królową. Pełna werwy, południowego temperamentu i inicjatywy stara się wywierać wpływ na życie polityczne swej nowej ojczyzny. Naczelnym celem jej działań jest walka z Habsburgami - odwiecznymi wrogami Sforzów, a przy tym głównymi konkurentami Jagiellonów w Europie. Nowa królowa pragnie też dać mężowi następcę tronu, który umocniłby ciągłość dynastii. Pierwszym dzieckiem jest jednak dziewczynka. Otrzymuje imię babki Izabelli. Gdy kilka miesięcy później Zygmunt Stary wyrusza na wojnę z Krzyżakami, młoda królowa oczekuje już kolejnego dziecka. Bona ma nadzieję, że tym razem będzie to upragniony dziedzic polskiej korony. 13:20 AFRYKA - CZ. 5. SAHARA (AFRICA, EYE TO EYE WITH THE UNKNOWN) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2013 Odc. 5 Afryka. Sahara. Ekipa filmowa podąża z kamerą do Maroka. Wysoko w górach Atlasu magoty drżą z zimna wśród ośnieżonych cedrów. Przodkowie tych małp uciekli tu przed katastrofą, która zniszczyła ich ojczyste ziemie. Dziś, uwięzione w tym odizolowanym zakątku Afryki, nie mogą już powrócić na południe. Nawet w ośnieżonym schronieniu natura nieustannie przypomina, co je tu przygnało. W promieniach afrykańskiego słońca śnieg szybko topnieje. Powstała woda powinna nieść życie na obszary nizinne. Setki potoków spływają na południe. Mają jednak ograniczony zasięg. Zaledwie 300 kilometrów na południe od gór już ich nie ma. W tak wypalonej krainie nie ma warunków do życia. To przed tą apokalipsą uciekały magoty. Nagły, niepowstrzymany atak największej pustyni świata Sahary. Ona przeobraziła Afrykę Północną. Obecnie pustynia zajmuje powierzchnię równą powierzchni Stanów Zjednoczonych, jedną trzecią kontynentu afrykańskiego. To jedno z najgorętszych miejsc na świecie. Burza piaskowa może mieć półtora tysiąca kilometrów szerokości. Nomadowie opowiadają o całych wioskach pochłoniętych przez piasek, znikających karawanach wielbłądów i o ludziach pogrzebanych żywcem w swoich namiotach. Saharyjska apokalipsa wyrugowała stąd wiele zwierząt, ale niektóre gatunki wciąż egzystują na obrzeżach wielkiej pustyni. Na tych obszarach jest wyjątkowo sucho. Bywają lata, kiedy nie spada tu ani kropla deszczu. Słońce wypaliło wszystko z Sahary, a mimo to rozległa pustynia jest źródłem życia, które rozwija się w innym zakątku świata. Zimą wraz z wiatrem wędruje dziennie siedemset tysięcy ton pyłu bogatego w związki mineralne. Dociera do Ameryki Południowej, gdzie użyźnia deszczowe lasy Amazonii. Wyrazisty dowód na to, jak potężny jest afrykański kontynent. W czasie swej długiej historii Afryka wywierała wpływ na całą Ziemię. Była kolebką różnorodnych grup zwierząt lądowych, które rozprzestrzeniły się na świecie, a także pierwotnym domem nas wszystkich. 15:25 HISZPANIA. NARODZINY IMPERIUM - ODC. 2/3 (THE MAKING OF SPAIN 2/3) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Mike Smith Kultury i religie, które ukształtowały Hiszpanię, jaką znamy dzisiaj, ujawniają się w trakcie podróży przez jej kluczowe miasta - Madryt, Granadę, Cordobę, Sewillę i Kartagene - w towarzystwie historyka Simona Sebag Montefiore. Jest to historia pełna niespodzianek, odnosząca się do wielkich cywilizacji starożytnego świata, a także przentująca najbardziej niezwykłe postacie. Od Hannibala do kalifatu, cesarzy rzymskich Trajana i Hadriana, żydowskich premierów pod panowaniem muzułmańskim, do wygnania Żydów, inkwizycji i powstania Habsburgów: Karola V, Filipa II i imperium, Burbonów, Napoleona i Franco. Odkrywamy, jak to jest być częścią świata, gdzie wpływ poprzednich miast i ich wiary jest widoczny na każdym kroku. 16:30 HISTORIA POLSKI - ATLAS NIEPODLEGŁOŚCI Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2017 Reżyseria: Piotr Kuciński Zdjęcia: Mirosław Basaj Wykonawcy: Jerzy Zelnik Celem filmu jest przedstawienie faktów i okoliczności, które doprowadziły do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Działania ruchu strzeleckiego i legionowego na terenie ziem polskich oraz działania dyplomatyczne na forum międzynarodowym związane z Komitetem Narodowym Polskim zostały przedstawione na zasadzie akcji równoległej. W filmie wykorzystano materiały archiwalne: fotografie, dokumenty, mapy, fragmenty filmów. Prace malarskie zilustrują wybrane zagadnienia historyczne. 17:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - MODZELE - ODSŁONA DRUGA Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Modzele - odsłona druga" Uczestniczymy dziś w zakończeniu pięknej akcji, która absorbowała nas przez ostatnie trzy sezony. Książka "Tragedia Karasia z 55. Eskadry pod Wołominem" to przykład jak od idei, przez poszukiwania i badania można doprowadzić do zamknięcia pewnych niedokończonych historii. W książce zebrano wyniki poszukiwań oraz opublikowano fotografie odnalezionych szczątków maszyny. Szczególnie cenne są zdjęcia osobistych rzeczy członków załogi: medalik i naramienniki. Chcielibyśmy, żeby każda z takich lotniczych wrześniowych historii znalazła taki właśnie finał. Teraz najbliższym celem będzie zabezpieczenie miejsca katastrofy w celu jej właściwego upamiętnienia. "Zaczęło się od paczki" Kolejną, równie intrygującą podróż odbywamy do Wąsewa. W ubiegłym roku do tutejszej parafii trafiła przesyłka zawierająca wojenne pamiątki kapitana Jana Martensa. Jego dzieje czekają dopiero na opisanie. Tymczasem doskonale znane są losy jego macierzystej jednostki 300. Dywizjonu Bombowego RAF. Dwa zdarzenia z kroniki dywizjonu urosły do rangi symboli historycznej rekompensaty za dramatyczny wrzesień 1939 roku. To pierwsze to bombardowanie Berlina w 1941 r. i ostatnia akcja - atak na górska kwaterę Hitlera w kwietniu 1945 r. Władze gminy na podobną przesyłkę zareagowały najpiękniej jak można. Znalazło się pomieszczenie, gdzie wystawiono wszystkie eksponaty. Powstało swoiste, małe muzeum. 18:55 ZIEMIA OBIECANA - ODC. 3/4 Serial obyczajowy, 52 min, Polska 1975 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Wajda Muzyka: Wojciech Kilar Zdjęcia: Witold Sobociński, Edward Kłosiński, Wacław Dybowski Aktorzy: Daniel Olbrychski, Wojciech Pszoniak, Andrzej Seweryn, Bożena Dykiel, Piotr Fronczewski, Stanisław Igar, Kalina Jędrusik, Lidia Korsakówna, Kazimierz Opaliński, Franciszek Pieczka, Wojciech Siemion, Andrzej Szalawski, Danuta Wodyńska Za pieniądze zarobione na sprzedaży bawełny Karol, Moryc i Maks wznoszą fabrykę, rozbudowują interes. Karol staje się człowiekiem bezwzględnym, za wszelką cenę dążącym do zrealizowania swoich celów. Lekceważąco odnosi się do narzeczonej, która oddała mu swój posag. Wreszcie wdaje się w romans z powabną Żydówką Zuckerową. Zazdrosny mąż z zemsty podpala fabrykę Borowieckiego i jego wspólników. Ponieważ zakład nie był ubezpieczony, trzej przyjaciele znów zostają bez grosza. 20:00 UTRACONY ŚWIAT ALEKSANDRA WIELKIEGO - ODC. 1/6 (ALEXANDER'S LOST WORLD) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2012 Fotoreporter i reżyser David Adams wyrusza w epicką podróż do jednego z najniebezpieczniejszych miejsc na ziemi, aby odkryć najdalsze zakątki Imperium Aleksandra Wielkiego. Dotychczas niedostępne, spustoszone wojną miejsca nie były odwiedzane przez filmowców aż do tej poty. Usiana małymi górskimi miasteczkami i starożytnymi ruinami wiosek Afganistanu kraina potężnej rzeki Amu - daria (kiedyś Oxus) była granicą ogromnego Imperium Aleksandra. Autorzy programu, przy użyciu grafiki 3D, po raz pierwszy odtwarzają te starożytne zabudowania zniszczone tysiące lat temu. Przywracają do życia dawno zapomniane miasta i twierdze. 22:10 SPÓR O HISTORIĘ - ZDRADZENI ZWYCIĘZCY Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) "Spór o historię" to program, w którym zaproszeni do studia historycy dyskutują o ważnych epizodach w historii Polski. Temat: losy żołnierzy polskich po zakończeniu II wojny światowej. "Mamy dzisiaj dość wojska i waszej pomocy nie potrzebujemy. Może pan swoje dywizje zabrać" - powiedział Winston Churchill do generała Władysława Andersa, który zarzucił mu sprzedanie Polski w Jałcie. Los żołnierzy generała Andersa był przesądzony. Zostali sprzedani Stalinowi. Miasta i wsie, z których pochodzili, znalazły się w granicach Związku Sowieckiego. Nieliczni zdecydowali się na powrót do komunistycznej Polski. Ci, którzy pozostali na Zachodzie, szybko przekonali się, że nie zawsze są tu mile widziani. Często wykonywali najcięższe prace poniżej swoich kompetencji. Taki los spotkał chociażby zwycięzcę spod Falaise generała Stanisława Maczka, który po demobilizacji osiadł w Edynburgu. Aby utrzymać rodzinę, pracował w fabryce. Gdzie osiedlali się zdemobilizowani żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie? Dlaczego zwycięska Europa tak szybko zapominała o polskim wkładzie w zakończenie wojny? Kiedy Polska była najbardziej pożądanym aliantem? Kiedy jej pozycja zaczęła słabnąć? Ilu polskich żołnierzy walczyło na froncie zachodnim? Konferencja w Jałcie - przypieczętowanie powojennego losu Polski; a jednak wojsko walczy; żołnierze gen. Andersa, pochodzący w znacznej mierze z kresów wschodnich już wiedzą, że do domu nie powrócą. Już podczas bitwy o Monte Cassino żołnierze Nowej Zelandii i Australii zaproponowali Polakom, aby po wojnie osiedlili się u nich. Zakończenie II wojny światowej - nie ma nas wśród państw przyjmujących kapitulację III Rzeszy. Dlaczego? Jak wyglądała ewakuacja żołnierzy z Włoch? Czy obyło się bez kłopotów? Defilada zwycięzców w Londynie. Jaki udział ma w tym Polska? Kiedy sympatia do polskich żołnierzy przechodzi w nieukrywaną niechęć? Czy ma na to wpływ sytuacja ekonomiczna w Europie podnoszącej się po kilkuletniej wojnie? Losy polskich dowódców; "srebrna brygada" [czyszczenie sreber przez polskich żołnierzy]; barman i szatniarz gen. Stanisław Maczek; magazynier gen. Stanisław Sosabowski. W Polsce pozbawieni obywatelstwa; Rada Państwa pozbawiła obywatelstwa ponad 70 dowódców Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Polski Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia - zadania. Jak odnajdywali się na emigracji młodzi żołnierze? Ilu zdecydowało się pozostać na Zachodzie? Co wiemy o tych, którzy pochodzili z kresów wschodnich i zdecydowali się po wojnie wrócić w rodzinne strony - wówczas już na terenie Związku Sowieckiego. Stosunek Anglików do polskich żołnierzy po wojnie. 22:50 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA NAJBOGATSZEGO GRUZINA NA ŚWIECIE Reportaż, 25 min, Polska, 2003 Autor: Barbara Włodarczyk Reportaż o nowym obliczu Moskwy i nowym stylu życia jej elit. Bohaterem jest Zurab Cereteli - główny rzeźbiarz rosyjski, autor kilku dyskusyjnych monumentów i jeden z najbogatszych ludzi w metropolii. 00:35 SENSACJE XX WIEKU - FABRYKI ŚMIERCI CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1997 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Napięcia międzynarodowe związane z zarzutami wobec Iraku sprawiły, że kwestia broni chemicznej i bakteriologicznej jest bardzo aktualna. Program przedstawia historię tej broni i stopień zagrożenia, jakie stanowi dla współczesnego świata. W czasie I wojny światowej wszystkie walczące państwa stosowały gazy, które spowodowały obrażenia u 1, 3 mln ludzi. Autor przedstawia całkiem nieznany plan amerykański zmasowanego ataku gazowego na japońskie miasta, w którego wyniku miało zginąć 5 mln ludzi. 01:05 SENSACJE XX WIEKU - FABRYKI ŚMIERCI CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1997 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Wydarzenia i napięcie międzynarodowe związane z zarzutami wobec Iraku sprawiły, że sprawa broni chemicznej i bakteriologicznej jest bardzo aktualna. Program przedstawia zagrożenie jakie w ostatnich kilkunastu latach stanowiła broń chemiczna i bakteriologiczna produkowana w totalitarnych państwach: Libii, Iraku i Korei Północnej. Przypadki użycia broni przeciwko bezbronnej ludności cywilnej (Kurdowie w 1986 roku), i na froncie (wojna Irak - Iran w tym samym roku). Czy Irakijczycy użyli broni chemicznej w czasie interwencji mocarstw zachodnich? Operacja Pustynna Burza do dzisiaj jest tajemnicą. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - MODZELE - ODSŁONA DRUGA Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Modzele - odsłona druga" Uczestniczymy dziś w zakończeniu pięknej akcji, która absorbowała nas przez ostatnie trzy sezony. Książka "Tragedia Karasia z 55. Eskadry pod Wołominem" to przykład jak od idei, przez poszukiwania i badania można doprowadzić do zamknięcia pewnych niedokończonych historii. W książce zebrano wyniki poszukiwań oraz opublikowano fotografie odnalezionych szczątków maszyny. Szczególnie cenne są zdjęcia osobistych rzeczy członków załogi: medalik i naramienniki. Chcielibyśmy, żeby każda z takich lotniczych wrześniowych historii znalazła taki właśnie finał. Teraz najbliższym celem będzie zabezpieczenie miejsca katastrofy w celu jej właściwego upamiętnienia. "Zaczęło się od paczki" Kolejną, równie intrygującą podróż odbywamy do Wąsewa. W ubiegłym roku do tutejszej parafii trafiła przesyłka zawierająca wojenne pamiątki kapitana Jana Martensa. Jego dzieje czekają dopiero na opisanie. Tymczasem doskonale znane są losy jego macierzystej jednostki 300. Dywizjonu Bombowego RAF. Dwa zdarzenia z kroniki dywizjonu urosły do rangi symboli historycznej rekompensaty za dramatyczny wrzesień 1939 roku. To pierwsze to bombardowanie Berlina w 1941 r. i ostatnia akcja - atak na górska kwaterę Hitlera w kwietniu 1945 r. Władze gminy na podobną przesyłkę zareagowały najpiękniej jak można. Znalazło się pomieszczenie, gdzie wystawiono wszystkie eksponaty. Powstało swoiste, małe muzeum. 02:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - ROMMEL Magazyn, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony niemieckiemu feldmarszałkowi Erwinowi Rommlowi. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.