TVP Historia Niedziela, 01.12.2019 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 1 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1867 - urodził się Ignacy Mościcki; 1913 - uruchomienie pierwszej taśmy produkcyjnej w fabrykach Forda; 1990 - budowa tunelu pod kanałem La Manche; 1943 - zakończenie konferencji w Teheranie; 07:00 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - WYSPY KANARYJSKIE - ATLANTYCKI TYGIEL (FLAVORS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Wulkaniczne Wyspy Kanaryjskie zachowały swój dziki i majestatyczny wygląd, pomimo napływu turystów. Ten należący do Hiszpanii, atlantycki archipelag w pobliżu wybrzeży Afryki Północnej, leży na szlaku przetartym przez Krzysztofa Kolumba. Każda z wysp zachowała własny charakter, własny krajobraz i własne tradycje. Największą i najsłynniejszą wyspą archipelagu jest Teneryfa. Podpływając do niej od strony północnej, możemy wyobrazić sobie zasięg kataklizmu, który wstrząsnął wyspą zaledwie 300 lat temu. Garachico było najważniejszym portem na Teneryfie. W 1706 roku miasto zalała lawa po potężnym wybuchu wulkanu. Dziś zastygła lawa tworzy naturalne baseny przy brzegach. Niecki napełniają się wodą w czasie przypływów. 08:10 NON POSSUMUS.PRYMAS STEFAN WYSZYŃSKI - ODC. 1 Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2006 Reżyseria: Paweł Woldan Scenariusz: Paweł Woldan 23 października 1978 roku, podczas mszy inaugurującej pontyfikat Jana Pawła II, Ojciec Święty powiedział, że nie byłoby na Stolicy Piotrowej papieża Polaka, gdyby nie było wiary kardynała Wyszyńskiego, niecofającej się przed więzieniem i cierpieniem, jego heroicznej nadziei oraz okresu dziejów Kościoła w ojczyźnie, związanego z jego biskupim i prymasowskim posługiwaniem. Film przedstawiający postać wyjątkowego duszpasterza, którego działalność miała ogromne znaczenie nie tylko dla wiernych w Polsce, potwierdza w całości słuszność tego stwierdzenia. Część I opowiada o dzieciństwie, latach chłopięcych, młodości i trudnych latach powojennych, kiedy stawił opór nowej władzy zwalczającej Kościół - po rok 1956, kiedy to uwolniono go po z górą trzech latach izolacji. Stefan Wyszyński urodził się 3 sierpnia 1901 roku w Zuzeli, w domu bardzo religijnym. Rodzice jednak w swej głębokiej wierze nie byli jednomyślni. Ojciec jeździł na Jasną Górę, matka - do Ostrej Bramy. Nad łóżkiem syna powiesili dwa wizerunki Matki Boskiej i to one oraz chwile rozważań, dlaczego jedna jest czarna, a druga biała, były najodleglejszym wspomnieniem prymasa z dzieciństwa. Jako chłopiec nie był skory do modlitwy. Nie bardzo też kwapił się do książki, ale już wtedy - w noc Wielkiego Piątku, którą przesiedział w kościele, skulony przy konfesjonale - nabrał pewności, jaką drogą ma pójść w przyszłości. Po ukończeniu Seminarium Duchownego we Włocławku, rozchorował się, co opóźniło jego święcenia kapłańskie. Przyjął je 3 sierpnia 1924 roku z rąk bpa Wojciecha Owczarka. Nim się to stało, zakrystian powiedział mu, że z takim zdrowiem powinien raczej wybrać się na cmentarz. Istotnie, potem wielokrotnie niedomagał, lecz wykazał się niezwykłym hartem ducha, który pomógł mu znieść wszelkie trudy i przeciwności. Studia na Uniwersytecie Katolickim w Lublinie zakończył pracą doktorską. Następnie wyjechał na stypendium naukowe do Austrii, Włoch, Francji, Belgii i Niemiec. Po powrocie został wikariuszem w Przedeczu Kujawskim. Pisywał w tym czasie artykuły o sprawiedliwości społecznej, nędzy mas i walce klas, publikowane na łamach "Ateneum Kapłańskiego". Okupację przeżył w różnych miejscach, ukrywając się przed aresztowaniem. Współtworzył zakład dla ociemniałych w Laskach. W czasie Powstania Warszawskiego był kapelanem podwarszawskich formacji AK. Pomagał w szpitalu powstańczym urządzonym w domu rekolekcyjnym w Laskach. Po wojnie organizował życie seminaryjne we wsi Lubraniec. W 1945 roku został redaktorem naczelnym tygodnika "Ład Boży". W 1946 roku, jako czterdziestopięciolatek, otrzymał godność ordynariusza lubelskiego, stając się najmłodszym w Polsce biskupem. W pierwszej chwili nie wyobrażał sobie, że może przyjąć tę godność. W 1948 roku papież Pius XII mianował Stefana Wyszyńskiego arcybiskupem Gniezna i Warszawy, prymasem Polski. Kardynał przyjął tę decyzję bez radości, lecz ze spokojem, wychodząc z założenia, że jest tylko Bożym chłopcem na posyłki i musi wypełnić wolę Ojca Świętego. Był to okres nasilającego się terroru, którego ofiarami padali księża i zakonnice, sądzeni w pokazowych procesach i skazywani na długoletnie więzienie, a nawet karę śmierci. W tym tragicznym okresie prymas stanął w obronie zarówno chrześcijańskiej tożsamości narodu, jak i prześladowanych księży. Kolejne nasilenie terroru nastąpiło w roku 1953, kiedy władze wydały dekret o obsadzaniu stanowisk kościelnych, który godził w samodzielność i prawa Kościoła. 4 kwietnia 1953 r. prymas przemówił do blisko 200 - tysięcznego tłumu zebranego z okazji Bożego Ciała. Padło wówczas pamiętne: non possumus - nie możemy (pozwolić na to, by władza polityczna wtrącała się w sprawy Kościoła). 22 września 1953 roku Biuro Polityczne KC PZPR zdecydowało o aresztowaniu kardynała Wyszyńskiego. 24 września Prezydium Rządu jednomyślną decyzją przyjęło uchwałę w tej sprawie. 25 września około godz. 22.00 pod siedzibę prymasa podjechało 60 funkcjonariuszy bezpieczeństwa. Polecono mu, by się spakował. Autor filmu wykorzystuje bardzo bogatą ikonografię - fotografie, zdjęcia filmowe, zdjęcia książek, gazet i wycinków prasowych. Komentarzem do nich są fragmenty wspomnień prymasa Wyszyńskiego, jego pracy doktorskiej "Prawa rodziny, Kościoła i państwa do szkoły", artykułów przemówień, broszur, listów pasterskich, dokumentów, których był autorem i współautorem. Teksty te doskonale odzwierciedlają osobowość duszpasterza, niektóre są zadziwiająco aktualne. 09:05 PIERŚCIEŃ I RÓŻA - NAPRZÓD WIARUSY, NIECH ŻYJE KRÓL ODC. 4/5 Serial kostiumowy, 25 min, Polska, 1986 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza Aktorzy: Katarzyna Figura, Katarzyna Cygan, Stefan Każuro, Zbigniew Zamachowski, Wanda Dembek, Zdzisława Specht, Bernard Ładysz, Krystyna Tkacz, Janusz Rewiński, Andrzej Pieczyński, Leon Niemczyk, Leszek Kowalski, Ewa Kuculis, Wojciech Cygan, Bogusz Bilewski Na rozkaz króla Padelli okrutny Brodacz ma pojmać i wtrącić do więzienia wygnaną z ojczyzny Rózię. Zachwycony urodą królewskiej córki zakochuje się jednak w niej i proponuje małżeństwo. Rózia nie przyjmuje jednak jego oświadczyn i zostaje uwięziona. Okazuje się, że król Padella również nie może oprzeć się urokowi pięknej dziewczyny. Ale dumna księżniczka odrzuca i jego względy, czym skazuje się na śmierć. Na szczęście, za sprawą wróżki dziewczyna trafia do pałacu księcia Lulejki. Podczas balu Lulejko zdejmuje Rózi z palca czarodziejski pierścień, lecz mimo to dziewczyna pozostaje równie piękna jak przedtem. 09:40 PIERŚCIEŃ I RÓŻA - JESTEM TWOJA, TYLKO TWOJA ODC. 5/5 Serial kostiumowy, 25 min, Polska, 1986 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza Aktorzy: Katarzyna Figura, Katarzyna Cygan, Stefan Każuro, Zbigniew Zamachowski, Wanda Dembek, Zdzisława Specht, Bernard Ładysz, Krystyna Tkacz, Janusz Rewiński, Andrzej Pieczyński, Leon Niemczyk, Leszek Kowalski, Ewa Kuculis, Wojciech Cygan, Bogusz Bilewski Lulejko wypowiada wojnę okrutnemu Padelli i zwycięża. Chce poślubić Rózię, zaczynają nawet przygotowania do uroczystości, ale Gburia - Furia przedstawia sfałszowany dokument, w którym książę obiecuje jej małżeństwo. Różyczka jest zrozpaczona. Jeszcze raz musi interweniować wróżka - wypomina Gburii oszustwo i uwalnia z zaklęcia jej męża Gburiana zamienionego w kołatkę. 10:10 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - TAJEMNICE DOMOWEJ KIEŁBASY Magazyn, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W kolejnym odcinku Karol Okrasa wyruszy do gospodarstwa pana Zdzisława, który od lat 80. XX wieku wytwarza domowym sposobem wspaniałą kiełbasę. Zaczął na początku stanu wojennego, kiedy to powszechne braki i mięso na kartki sprawiały, że ludność w miastach rozpaczliwie poszukiwała dodatkowego zaopatrzenia u krewnych na wsi. Kiełbasa pana Zdzisława szybko zdobyła uznanie wygłodniałych mieszczuchów. Dziś sklepy i supermarkety pełne są wszelakich wyrobów wędliniarskich. Ale wciąż wśród przyjaciół i krewnych wielu jest amatorów domowej kiełbasy od pana Zdziśka. Dlatego Karol postanowił pokazać widzom, jak robi się taką kiełbasę, jak powstaje kiełbasa biała, a jak wędzona. I korzystając z tak wspaniałego produktu, przygotuje własne propozycje. Mając do dyspozycji kiełbasę pana Zdziśka, Karol przygotuje ciekawe potrawy. 1/ Pierożki nadziane farszem z kiełbasy podane z jarmużem i kurkami; 2/ Pieczona biała kiełbasa z jabłkami i cebulą. Ponadto Karol Okrasa pokaże jak przygotować czysto wegański smalec, ale pachnący i smakujący zupełnie jak prawdziwy. 10:40 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O ŻUKU: POTĘGA KARŁA Dokument fabularyzowany, 52 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Agnieszka Bemowska, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Marcin Pospieszalski W tym odcinku opowieść o żuku. Żuk leśny - dla wielu nic nieznaczący robak - od pierwszych dni dorosłego życia pokonuje przeszkody, jakie stwarza mu świat olbrzymów: samochodów, koni, żubrów, wilków i innych zwierząt. Okazuje się jednak, że to niepozorne stworzenie robi coś, bez czego las nie mógłby istnieć. Wreszcie i żuk odnajduje swoją ziemię obiecaną. Pech jednak chce, że na jego drodze staje człowiek... . 12:50 JEDWABNY SZLAK - 1/3 (THE SILK ROAD) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2016 Fascynująca opowieść o historii szlaku handlowego, który odmienił świat. A wszystko zaczęło się od jednego towaru - materiału utkanego z kokonu pewnej ćmy, z którego zaczęto szyć cesarskie szaty. Jedwabny Szlak mierzył ponad osiem tysięcy kilometrów i biegł z dawnej chińskiej stolicy przez mityczne miasta Azji Środkowej Samarkandę i Persepolis aż po Morze Śródziemne do bazarów Konstantynopola i do weneckich kupców. Od Aleksandra Wielkiego po Czyngis - chana, cesarze i książęta zawsze chcieli go kontrolować. Warto było o niego walczyć. Przynosił nie tylko zyski materialne. Ludy, których ziemie przecinał, wymieniały towary, ale też idee i zdobycze techniki, od których później zależał byt Zachodniej Europy. Papier. Proch. Instrumenty muzyczne. Jedwabny Szlak przekraczał granice, umożliwiał kontakt między różnymi kulturami, ale rodził też konflikty. W pierwszym odcinku nasz przewodnik dr Sam Willis przemierzy ponad trzy tysiące kilometrów śladem starożytnego chińskiego wysłannika, bez którego Jedwabny Szlak by nie powstał. Przedstawi boginię, która odkryła jedwab. Wybierze się w podróż z Chin przez Azję Środkową, Iran, Turcję z powrotem do Wenecji. Podobną trasę ponad 700 lat temu przebył Marco Polo, wenecki podróżnik, kupiec i niezwykły odkrywca. 13:50 EKSPERTYZA - DOWODY ZBRODNI NA KSIĘDZU JERZYM POPIEŁUSZCE Reportaż, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Kamiński, Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka Po zakończeniu procesu toruńskiego w 1985 r. dowody związane z uprowadzeniem i męczeńską śmiercią ks. Popiełuszki trafiły do sądowego archiwum w Toruniu. Po kilku latach rodzina zamordowanego kapłana zaczęła czynić starania o odzyskanie bezcennych przedmiotów osobistych należących do księdza. Była to m.in. sutanna, dokumenty i rzeczy, które ks. Popiełuszko miał przy sobie w chwili uprowadzenia i śmierci. Dzięki interwencji Aleksandra Głazka (dyrektora IES, zmarłego w marcu 2009 r.) przedmioty te zostały przewiezione z Torunia do Krakowa, obfotografowane oraz przebadane przez biegłych z IES. Później część z nich trafiła do Muzeum Błogosławionego Księdza Jerzego Popiełuszki w podziemiach kościoła św. Stanisława Kostki na warszawskim Żoliborzu. I są tam do dziś. 14:25 KARIERA NIKODEMA DYZMY - ODC. 3/7 Serial obyczajowy, 52 min, Polska 1979 Reżyseria: Jan Rybkowski i Marek Nowicki Scenariusz: Jan Rybkowski, Marek Nowicki, Witold Orzechowski Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Roman Wilhelmi, Leonard Pietraszak, Mariusz Dmochowski, Bronisław Pawlik, Tadeusz Pluciński, Bogusz Bilewski, Halina Golanko, Igor Śmiałowski, Hanna Balińska, Ryszard Barycz, Arkadiusz Bazak, Barbara Brylska, Krystyna Ciechomska, Liliana Głąbczyńska, Zofia Merle, Lech Ordon, Witold Pyrkosz, Ewa Szykulska, Izabella Trojanowska, Wojciech Pokora i inni Wysłany przez pana Kunickiego do Warszawy ze specjalną misją Nikodem Dyzma odnajduje pułkownika Waredę. Ma nadzieję, że znajomy z pamiętnego bankietu pomoże mu dostać się do ministra Jaszuńskiego. Razem włóczą się po lokalach, zabawy i pijatyki cementują stare przyjaźnie i ułatwiają zawieranie nowych znajomości. Słysząc o zagrożonej pozycji ministra rolnictwa, Dyzma przedkłada projekt ratowania kraju przed klęską urodzaju. Pomysł skupowania zboża od ziemian i magazynowania go, czekając na koniunkturę oraz wypuszczania specjalnych obligacji z przeznaczeniem na skup zasłyszał od Kunickiego, ale przedstawia go oczywiście jako własny. Projekt zapewniający rządowi maksymalne zyski zostaje uznany za genialny, rośnie sława Dyzmy jako "tęgiej głowy", wręcz mężaopatrznościowego polskiej gospodarki. Dzięki hrabinie Przełęskiej, ciotce Żorża Ponimirskiego, pan Nikodem wchodzi do środowiska arystokratycznego. Ekscytują się nim wytworne damy, cenią sobie jego przyjaźń panowie. Jego prostactwo jest przyjmowane jako dowód siły, milczenie, za którym próbuje ukryć brak wiedzy i obycia, uchodzi za przejaw rozwagi. Dyzma bez trudu uzyskuje przydział drewna dla koborowskich tartaków i jako triumfator wraca do posiadłości państwa Kunickich. 15:30 KARIERA NIKODEMA DYZMY - ODC. 4/7 Serial obyczajowy, 52 min, Polska 1979 Reżyseria: Jan Rybkowski i Marek Nowicki Scenariusz: Jan Rybkowski, Marek Nowicki, Witold Orzechowski Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Roman Wilhelmi, Leonard Pietraszak, Mariusz Dmochowski, Bronisław Pawlik, Tadeusz Pluciński, Bogusz Bilewski, Halina Golanko, Igor Śmiałowski, Hanna Balińska, Ryszard Barycz, Arkadiusz Bazak, Barbara Brylska, Witold Pyrkosz, Wojciech Pokora i inni Właściciele Koborowa witają Nikodema Dyzmę jak męża opatrznościowego. Administrator majątku, dumny, że udało mu się tak wspaniale rozwiązać problem przydziału drzewa dla koborowskich tartaków, chełpi się swoim sukcesem i stopniowo wyzbywa się obaw, że mógłby utracić wygodną posadkę u pana Kunickiego. Cieszy się życiem i powodzeniem, których nie skąpi mu los. Martwi go jedynie Kasia zazdrosna o panią Ninę. Gdy dziewczyna robi Dyzmie awanturę, ojciec natychmiast wysyła ją za granicę. Nieoczekiwanie nadchodzi telegram z Warszawy. Premier wzywa pilnie pana Nikodema w związku z jego genialnym projektem gospodarczym, proponuje mu prezesurę Banku Zbożowego. Dyzmę ogarniają wątpliwości, czy da sobie radę na tak odpowiedzialnym stanowisku. Wierzy jednak w swoją szczęśliwą gwiazdę, więc przyjmuje ofertę. Gdy wraca do Koborowa pożegnać się, pan Kunicki wręcz błaga go, by zechciał zachować posadę administratora majątku. 17:35 WOJOWNICY CZASU - BIJ SZWEDA, CZYLI TENCZYN 1655 Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Szwedzi najeżdżali Polskę wielokrotnie w trwającej przez stulecia walce o Dominium Maris Baltici - dominację na wodach Bałtyku i przejęcie kontroli nad handlem morskim. Sytuację zaogniał jeszcze spór w łonie szwedzkiej dynastii Wazów, której potomek, Zygmunt III Waza, następca tronu szwedzkiego, był elekcyjnym królem Polski. Pozbawiony przez Szwedów swego dziedzictwa Zygmunt nigdy nie zrzekł się pretensji do szwedzkiego tronu. Zapoczątkowało to trwający przez całe dziesięciolecia konflikt dwóch linii dynastii Wazów - protestancką w Szwecji i katolicką w Polsce. Jeden z najmniej znanych epizodów szwedzkiego potopu miał miejsce w czasie szwedzkiego oblężenia zamku Tenczyn w Rudnie w 1655 roku. 18:10 WIEDŹMIN - ODC. 5/13 OKRUCH LODU Serial fantastyczno - przygodowy, 45 min, Polska, 2002 Reżyseria: Marek Brodzki Scenariusz: Michał Szczerbic Zdjęcia: Bogdan Stachurski Muzyka: Grzegorz Ciechowski Aktorzy: Michał Żebrowski, Anna Dymna, Ewa Wiśniewska, Grażyna Wolszczak, Andrzej Chyra, Maciej Kozłowski, Zbigniew Zamachowski, Michał Milowicz, Dorota Kamińska, Henryk Talar, Karolina Gruszka, Agnieszka Sitek, Maja Ostaszewska, Agata Buzek, Daniel Olbrychski Geralt z Yennefer zatrzymują się w mieście Aed Gynvael. Wiedźmin najmuje się do zabicia zeugla, potwora grasującego na miejskim śmietnisku. Yennefer zaś wiele czasu spędza z czarodziejem Istreddem, prowadzącym tajemnicze eksperymenty. Wśród uliczek Aed Gynvael Geralt natrafia na Jaskra, który informuje go o napiętej sytuacji w mieście. Ze słów poety wynika, że może tu wkrótce dojść do pogromu elfów. Na lokalnym dworze Geralt spotyka wiedźmina - renegata Dermota Marangę. Dochodzi między nimi do nieprzyjemnej wymiany zdań, która zakończyłaby się walką na śmierć i życie, gdyby nie interwencja starosty miasta. Niebawem Geralt dowiaduje się, że Istredda i Yennefer od bardzo dawna łączy uczucie. Teraz zaś czarodziej zaproponował jej małżeństwo. Yennefer jest rozdarta. Kocha i Geralta, i Istredda. Którego wybierze? 19:10 15 MIESIĘCY DO NIEPODLEGŁOŚCI Film dokumentalny, 36 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jerzy Oleszkowicz, Leszek Staroń Scenariusz: Leszek Staroń, Jerzy Oleszkowicz Muzyka: Jacek Chrobak Wykonawcy: Artur Kalicki, Michał Chołka, Andrzej Piecuch, Bogusław Kliś Kliś, Andrzej Strycharski, Tomasz Strzelec, Artur Kryński, Mirosław Majkowski, Józef Hamkało, Dagny Cipora, Robert Żurek, Andrzej Chichłowski Trwa I wojna światowa. W dniu 21 lipca 1917 roku komendant Legionów, Józef Piłsudski zostaje aresztowany przez rząd Cesarstwa Niemieckiego i osadzony w twierdzy Magdeburg. Jest to dramat osamotnionego człowieka, trzymanego w twierdzy bez możliwości wpływania na działania zbrojne Polaków. Dzięki staraniom Romana Dmowskiego we Francji oraz Ignacego Paderewskiego w Stanach Zjednoczonych, utworzono we Francji polskie wojsko, walczące po stronie państw sprzymierzonych. Wreszcie, 10 listopada 1918 roku, po 15 miesiącach, Piłsudski zostaje zwolniony i przyjeżdża do Warszawy. Po 123 latach niewoli, Józef Piłsudski, ogłoszony przez Radę Regencyjną Naczelnikiem Państwa, może ogłosić w radiowej depeszy do rządów wszystkich państw na świecie, powstanie niepodległej Polski. 21:15 LOVE STORY (LOVE STORY) Melodramat, 96 min, USA 1970 Reżyseria: Arthur Hiller Scenariusz na podstawie własnej powieści: Erich Segal Aktorzy: Ali MacGraw, Ryan O'Neal, John Marley, Ray Milland, Russell Nype, Katherine Balfour, Sydney Walker, Robert Modica i inni Gdy w 1970 r. 33-letni wówczas profesor literatury na uniwersytecie Yale Erich Segal wydał niewielką powieść "Love Story", zapewne ani przez chwilę nie przypuszczał, że oto stworzył bestseller światowej miary. I właściwie trudno wyjaśnić, na czym polegał fenomen tej książki ? z literackiego punktu widzenia raczej przeciętnej, w dodatku napisanej początkowo właśnie jako scenariusz filmowy, do którego inspiracją stała się ponoć autentyczna historia opowiedziana autorowi przez jednego ze studentów. Przenosząc książkę na ekran, Arthur Hiller pozostał wierny literackiemu pierwowzorowi: stworzył sentymentalną opowieść o zwyczajnej, a przez to tak poruszającej wszystkich miłości dwojga amerykańskich studentów, których dzieli, co prawda, status społeczny, ale łączy młodość, podobne spojrzenie na życie, zainteresowania. Niespodziewanie oboje stają wobec tragedii, której nie jest w stanie pokonać nawet najsilniejsze uczucie. Film otrzymał w 1971 r. Oscara za muzykę oraz sześć nominacji do nagrody Akademii we wszystkich najważniejszych kategoriach: dla najlepszego filmu, za reżyserię, scenariusz, dla najlepszego aktora i aktorki (Ryan O'Neal i Ali McGraw) oraz za drugoplanową rolę męską dla Johna Marleya. Ponadto zdobył pięć Złotych Globów (najlepszy film, reżyser, scenariusz, muzyka i aktorka pierwszoplanowa). Odtwórcy głównych ról z dnia na dzień stali się aktorską sensacją, nigdy później nie udało się im powtórzyć tego sukcesu. Oliver Barret IV, potomek bogatej bostońskiej rodziny, cieszący się wielkim powodzeniem wśród koleżanek przystojny student Harvardu, poznaje w bibliotece uniwersyteckiej Jenny Cavilleri, córkę rzemieślnika, włoskiego imigranta. Dziewczyna imponuje mu nie tylko urodą i inteligencją, ale także pewnością siebie i niezależnością poglądów. Znajomość między nimi wkrótce przeradza się w wielką miłość. Oliver pragnie poślubić Jenny. Przedstawia ją rodzicom, ale spotkanie przebiega w nie najlepszej atmosferze. Gdy ojciec chłopaka sprzeciwia się ich związkowi, Oliver zrywa z rodziną. Młodzi pobierają się, żyją w bardzo skromnych warunkach, ale są szczęśliwi. Jenny, która dla ukochanego zrezygnowała z kontynuowania studiów muzycznych, zarabia na utrzymanie udzielaniem lekcji śpiewu. Dzięki niej Oliver, pozbawiony teraz finansowego wsparcia rodziców, kończy jednak studia i zaczyna odnosić pierwsze sukcesy zawodowe. Oboje coraz częściej myślą o dziecku. Nieoczekiwanie badania lekarskie ujawniają, że Jenny jest śmiertelnie chora. 23:05 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - KARDYNAŁ RICHELIEU. NIEBO MOŻE POCZEKAĆ (CARDINAL RICHELIEU) Film dokumentalny, 102 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel W niezwykłej scenerii pałaców i kaplic, we Francji i poza nią, widzowie mogą poznać życie Armanda Jeana du Plessis, czyli księcia kardynała de Richelieu. Tego samego, którego jako wroga d ’Artagnana i trzech muszkieterów, opisał Aleksander Dumas w swojej powieści. Niesłusznie go oczerniając. Richelieu nie miał w sobie nic z krwiożerczego i bezdusznego ministra, którego znamy z kart książki. Był jednym z największych polityków tamtych czasów i twórcą nowoczesnego państwa, jednym z największych francuskich mężów stanu, twórcą Akademii Francuskiej, organizatorem służby publicznej, którą uważał za powołanie, a nie korzyść osobistą. Znany także ze swojego zamiłowania do nauki, architektury i sztuki. Kardynał Richelieu był człowiekiem pełnym pasji i ambicji. Jego życie to ciąg intryg, machinacji finansowych i zabiegów politycznych, dzięki którym król Ludwik XIII mógł rządzić przez wiele lat. 01:00 CHICHOT PANA BOGA - CZ. 1 Serial obyczajowy, 74 min, Polska, 1989 Reżyseria: Tadeusz Kijański Scenariusz: Tadeusz Kijański, Andrzej Otrębski Zdjęcia: Stanisław Szymański Aktorzy: Ewa Borowik, Marek Walczewski, Zdzisław Wardejn, Henryk Talar, Bogusław Linda, Henryk Machalica, Karol Strasburger, Michał Pawlicki, Jerzy Zelnik, Andrzej Grabarczyk, Andrzej Fedorowicz, Tomasz Grochoczyński, Janusz Bukowski, Krzysztof Kołbasiuk, Cezary Harasimowicz Dziennikarz otrzymuje rewelacyjną wiadomość - po raz pierwszy wszczepiono rozrusznik serca zasilany energią atomową. Informacja budzi nadzieję na przedłużenie ludzkiego życia. Ale powoduje też zamęt i groźne pomysły służące zniszczeniu ludzkości. Ktoś próbuje zdobyć rozrusznik, który zawiera cząstki plutonu o wielkiej sile rażenia. 02:25 NIEZNANA BIAŁORUŚ. - BIEŻEŃCY 1915 - 1922 (WERSJA POLSKA) Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jerzy Kalina Scenariusz: Jerzy Kalina Zdjęcia: Norbert Skutnik, Krzysztof Więckowski, Adam Ostasiewicz Wykonawcy: Tomasz Taranta, Włodzimierz Wiesiełowski, Nikita Troc, Leon Troc, Melania Troc, Mikołaj Troc, Jerzy Kalina, Anna Stelmaszuk, Joanna Troc Jest lato 1915 roku. Armia rosyjska wycofująca się z zachodnich guberni Imperium pozostawia nacierającym Niemcom spaloną ziemię. Wypędzone zostają chłopskie rodziny, niektórzy uciekają sami, płoną całe wsie. Setki tysięcy wozów suną na wschód. Tarasują drogi, przeciskają się między kolumnami wojska. Rozpętuje się piekło: epidemie tyfusu i cholery, skwar, brak wody do picia, głód, ostrzał i bombardowania nacierających Niemców. Pustoszeją ogromne terytoria dzisiejszego Podlasia, Lubelszczyzny, Chełmszczyzny, innych zachodnich regionów Rosji, w mniejszym stopniu centralnej Polski. Uciekinierzy to przede wszystkim prawosławni Białorusini, Ukraińcy i Rosjanie (ok. 70 proc.), Polacy (12 proc.), Żydzi, Litwini, Łotysze, Ormianie. Według szacunków historyków, swoje domy opuściło około trzech milionów ludzi. Była to największa przymusowa migracja w XX wieku, w tej części Europy. Ci, którzy przeżyli koszmar podróży, docierają nad Don, na Syberię, Kaukaz, do Azji Środkowej. Są tam świadkami dwóch rewolucji oraz krwawej wojny domowej. Po 5 - 7 latach wracają do swoich wsi, już w odrodzonej Polsce. Zastają tu spalone gospodarstwa, zapuszczoną ziemię, głód oraz nieufność władz. Mają jednak szczęście, około 30 procent uchodźców nie przeżyło tułaczki. Te niezwykłe i tragiczne doświadczenia trzech milionów ludzi nie doczekały się swoich badaczy. Literatura przedmiotu jest bardzo uboga, nie zachowało się zbyt wiele wspomnień. W Białorusi, podobnie jak w Rosji, to wydarzenie jest nieznane. Narrację historyczną z tego okresu zdominowały opisy działań wojennych. Chłopi nie spisali pamiętników, a przekazy ustne zostały w większości zapomniane. Film Jerzego Kaliny to po części historia rodzinna. Prababka reżysera, Zofia, wyjechała z małej wsi Koszele w ujeździe bielskim guberni grodzieńskiej do kozackiej stanicy Stepowe Matiunino guberni saratowskiej. Tam urodziła córkę Nadzieję. Zofia nazwała tak córkę, ponieważ spodziewała się, że wkrótce dołączy do nich zmobilizowany do armii carskiej jej mąż Jakub. Nie wiedziała, że mąż zginął na froncie. Nigdy nie zobaczył córki. 03:30 RIESE - TAJEMNICE WYKUTE W SKALE Dokument fabularyzowany, 67 min, Polska, 2012 Reżyseria: Wojciech Malinowski, Maciej Kieres Scenariusz: Wojciech Malinowski Zdjęcia: Piotr Sędzikowski, Marcin Grobelny, Artur Stroiński Dokument fabularyzowany o kompleksie Riese (Olbrzym) w Górach Sowich to projekt filmowo - edukacyjny, mający na celu przybliżyć widzowi niezwykłą historię podziemnego miasta i wspaniałego zamku. Akcja filmu rozpoczyna się w roku 1941, kiedy to Niemcy hitlerowskie, wskutek nasilających się nalotów alianckich, przeniosły dużą część produkcji zbrojeniowej w rejon Sudetów i Gór Harzu. Wówczas to powstał projekt zakładający wydrążenie w skałach Gór Sowich potężnych bunkrów i podziemnych budowli, oraz przekształcenie Zamku Książ w kwaterę główną Hitlera. Plany zakładały potężne prace: utworzenie wielkich przestrzeni wydrążonych pod zamkiem, budowę olbrzymich tuneli i sal podziemnych w kilku miejscach w Górach Sowich, przekształcenie całej siatki okolicznych dróg, a także połączenie całości siecią kolei wąskotorowej. Nadzór nad budowami prowadziły dwie organizacje: od jesieni 1943 r. była to spółka Industriegemeinschaft Schlesien AG, a od kwietnia 1944 r. - organizacja Todt. Do ich dyspozycji przekazano kilkadziesiąt tysięcy więźniów oraz jeńców wojennych, którzy pracowali dzień i noc, w nieludzkich warunkach, by jak najszybciej ukończyć prace. Film ma pokazać nie tylko rozmach przedsięwzięcia, ciekawą historię, ale również martyrologiczny aspekt tych wydarzeń, poprzez wspomnienia i wypowiedzi więźniów z całej europy wykonujących tu niewolniczą pracę. Była to najkosztowniejsza budowa kwater wojskowych i obiektów strategicznych ówczesnych Niemiec, choć trudno dziś oszacować całkowite koszty. Rozmach budowlano - inżynierski był na najwyższym wówczas dostępnym poziomie. Wedle danych z września 1944 r. produkcja tych schronów (wraz ze schronami w Wilczym Szańcu i w Pullach pod Monachium) obejmowała ogromne ilość betonu zbrojonego stalą, wiele kilometrów tuneli, 58 km dróg z sześcioma mostami, 100 km rurociągów. Prace zostały wykonane tylko w części, gdyż przerwało je wkroczenie Armii Czerwonej. Wiele podziemnych konstrukcji zostało wtedy zniszczonych, do dziś jednak zachowały się prowadzące do nich tunele.