TVP Kultura Czwartek, 05.12.2019 08:35 GORĄCZKA MLEKA Etiuda filmowa, 13 min, Polska, 1977 Reżyseria: Juliusz Machulski Scenariusz: Juliusz Machulski Zdjęcia: Janusz Gauer Aktorzy: Bogusława Pawelec, Maciej Reszczyński, Hanna Mikuć, Jacenty Jędrusik, Juliusz Machulski Etiuda studencka Juliusza Machulskiego z 1977 roku. Film zrealizowano pod opieką artystyczną Wojciecha Jerzego Hasa i Marka Nowickiego. Film jest zarazem dyplomem operatorskim Janusza Gauera z roku 1978. Reżyser i operator współpracowali później przy takich filmach jak "Vabank" czy "Seksmisja". Machulski opowiada historię młodego studenta, który aby dorobić do stypendium, roznosi mleko. Pewnego dnia roi sobie, że stał się świadkiem zbrodni, którą młode małżeństwo popełniło w celu przejęcia mieszkania po pewnej staruszce. Niestety ani milicjant, ani tym bardziej sąsiad donosiciel nie są skłonni uwierzyć w pokrętne tłumaczenia młodego chłopaka. Widz do końca nie jest pewien, czy zbrodnia faktycznie miała miejsce. Uważni odbiorcy z pewnością rozpoznają młodego Juliusza Machulskiego w roli wyrwanego ze snu po ciężkiej nocy lokatora. 09:00 MAŁA APOKALIPSA (LA PETITE APOCALYPSE) Dramat polityczny, 106 min, Polska/Włochy/Francja, 1992 Autor: Tadeusz Konwicki Reżyseria: Costa-Gavras Scenariusz: Costa-Gavras, Jean - Claude Grumberg Zdjęcia: Patrick Blossier Muzyka: Philippe Sarde Aktorzy: Pierre Arditi, Andre Dussollier, Jiri Menzel, Anna Romantowska, Maurice Benichou, Chiara Caselli, Carlo Brandt, Tadeusz Stanisławski Jan, Jacques Denis, Andreas Voutsinas, Henryk Bista, Kazimierz Kaczor, Beata Tyszkiewicz, Olga Grumberg "Mała apokalipsa" powstała na motywach wydanej w 1979r. powieści Tadeusza Konwickiego pod tym samym tytułem. Film zrealizował francuski reżyser Costa - Gavras, twórca m.in. dramatów politycznych: "Z" i "Sekcja specjalna". Opowiedziana historia została utrzymana w stylistyce gorzkiej satyry, miejscami przypomina klasyczną komedię. Wydarzenia rozgrywają się we współczesnym Paryżu, a miejscem akcji jest elegancki salon, gdzie odbywa się przyjęcie. Wśród zaproszonych gości są znane postaci ze środowiska lewicowych intelektualistów. W maju 1968 roku stali oni na paryskich barykadach, teraz dbają już tylko o swoje błyskotliwe kariery i życie w dostatku. Na przyjęciu jest również polski pisarz, Stanisław, rezydent, były mąż pani domu, Polki, obecnie żony Francuza - Henriego. Polak opuszcza towarzystwo, by w swej służbówce oddać się pisaniu. Usiłując naprawić instalację elektryczną, przypadkowo powoduje spięcie. Wskutek wywołanego przez pisarza zamieszania, dochodzi do nieporozumienia. Francuscy przyjaciele - Henri i Jacques - nabierają bowiem przekonania, że Stan próbował popełnić samobójstwo. Powodów tego aktu rozpaczy od razu dopatrują się w osobistych niepowodzeniach pisarza (tutejsi wydawcy nie kwapią się z publikacją jego dzieł), jak również w sytuacji, w jakiej znalazła się jego ojczyzna - Polska - tak dziś odległa od mitu "Solidarności". Od tej pory główny wątek filmu koncentruje się wokół planu, jaki obmyślają Henri i Jacques. Nie zamierzają oni bynajmniej odwodzić Stana od zamiaru popełnienia samobójstwa. Wolą raczej zrobić dobry interes na jego rzekomej rozpaczy. Postanawiają więc, że pisarz dokona spektakularnego smospalenia na placu św. Piotra w Rzymie w obecności papieża, tłumu wiernych i kamer telewizyjnych. Obok takiego aktu rozpaczy, na pewno nikt nie przejdzie obojętnie. Po nagłośnieniu sprawy, nazwisko pisarza będzie na ustach całego świata. Wydawnictwa zaczną zabiegać o publikacje jego dzieł w rekordowym nakładzie, stacje telewizyjne zainteresują się emisją dokumentu o jego ostatnich dniach życia. Przyjaciele ostro zabierają się do realizacji szalonego planu: wynajmują ekipę telewizyjną, organizują przyspieszony przekład książek Stana na francuski. Teraz muszą już tylko dopilnować, by przypadkiem pisarzowi nie przyszedł do głowy pomysł, by zabić się wcześniej. Tymczasem Stan ma sceptyczny stosunek do całego zamieszania wokół jego osoby. Interesuje go jedynie fakt, że zaczyna odzyskiwać zainteresowanie byłej żony, Barbary. W końcu jednak nadchodzi ten dzień... 11:00 DOKTOR EWA - ODC. 9/9 - POŻEGNANIA Serial obyczajowy, 45 min, Polska 1970 Scenariusz: Wilhelmina Skulska, Jan Laskowski Reżyseria: Henryk Kluba Zdjęcia: Wiesław Zdort Aktorzy: Ewa Wiśniewska, Jolanta Lothe, Ewa Berger - Jankowska, Joanna Jędryka, Franciszek Pieczka, Katarzyna Łaniewska, Bogdan Baer, Edmund Fetting, Janusz Kłosiński, Ryszard Pietruski, Bogusław Sochnacki, Igor Śmiałowski, Zygmunt Zintel Pobyt młodej lekarki w Międzyborzu dobiega końca. Doktor Ewa ma prawo mówić o zawodowym sukcesie. Dzięki jej staraniom we wsi powstała izba porodowa. Podczas uroczystego otwarcia nowej placówki Ewa żegna ludzi, których tak niedawno poznała, a z którymi już zdążyła się zaprzyjaźnić. Wszystkim dziękuje za okazaną jej pomoc i życzliwość. 11:50 BANDA RUDEGO PAJĄKA - PECHOWY MECZ Serial dla dzieci, 28 min, Polska, 1988 Autor: Janusz Domagalik Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Leon Bach, Janusz Damagalik, Stanisław Jędryka Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Aktorzy: Sławomira Łozińska, Danuta Kowalska, Barbara Rachwalska, Halina Rowicka, Janusz Bukowski, Jacek Domański, Andrzej Grabarczyk, Krzysztof Jabłoński, Janusz Paluszkiewicz, Monika Sapilak, Artur Pontek, Wojciech Klata, Katarzyna Baca, Grzegorz Gortatewicz, Filip Kraupe Akcja filmu dzieje się na Śląsku. Bohaterami są trzynastoletni chłopcy i dziewczęta. W szkole odbywa się spotkanie z kombatantem, który opowiada o jednym z epizodów walk we wrześniu 1939 roku. Młodzież słucha opowieści starszego pana z umiarkowanym zainteresowaniem. Po spotkaniu rozgrywa się mecz piłkarski między drużynami Wejnerta i Siwego. Siwy w starciu z Wejnertem ulega poważnej kontuzji. Przestraszeni chłopcy uciekają, zostaje tylko sędzia, Jogi i Irka. Wśród tych, którzy uciekli, jest też Rudy Pająk. Chłopiec wraca jednak do szkoły i dowiaduje się, że pogotowie zabrało Siwego do szpitala. W szpitalu odwiedza Siwego Brygidka, dziewczyna Wejnerta, darzona skrywaną sympatią Siwego i Pająka. Okazuje się, że dziewczynka przyszła odwiedzić swoją ciężko chorą matkę. 13:20 PRZYJACIELE NA 33 OBROTY (ROSŁAW SZAYBO I STANISŁAW ZAGÓRSKI) Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2013 Reżyseria: Grzegorz Brzozowicz Scenariusz: Grzegorz Brzozowicz Zdjęcia: Rymwid Błaszczak Film opowiada historię przyjaźni dwóch światowej sławy grafików pochodzących z Polski i przebieg ich równoległych, bardzo podobnych karier artystycznych. Pokazujemy wybitnych twórców, którzy mieli odwagę opuścić Polskę, gdzie odnosili sukcesy, i zmierzyć siłę swego talentu ze światem anglosaskiej sztuki pop. Tak jak czarna, winylowa płyta z jednej strony jest reliktem przeszłości, a z drugiej wciąż niedoścignionym jakościowo nośnikiem zapisu dźwięku, tak twórczość Szaybo i Zagórskiego była związana z kierunkami artystycznymi (Szkoła Polskiego Plakatu, Record Design), które miały w latach 60. i 70. , przy zachowaniu sporej wartości artystycznej, także i duży oddźwięk społeczny. 14:30 PIOSENKI WŁADYSŁAWA SZPILMANA Artystyczne/estradowe (widowisko), 49 min, Polska, 2000 Reżyseria: Laco Adamik Wykonawcy: Hanna Banaszak, Ewa Bem, Katarzyna Skrzynecka, Zbigniew Wodecki, Janusz Józefowicz, Grażyna Torbicka (prowadząca), Paweł Sztompke (prowadzący), Nina Terentiew, Roman Polański Koncert piosenek Władysława Szpilmana, kompozytora i niedoścignionego wirtuoza fortepianu, autora wielu popularnych i wciąż chętnie słuchanych przebojów, jak "Pójdę na Stare Miasto", "Czerwony autobus", "Do widzenia Teddy", "Deszcz", "Tych lat nie odda nikt", "Nie wierzę piosence" oraz wielu szlagierów z przedwojennych filmów, m.in. "Nie ma szczęścia bez miłości". W malowniczej scenerii warszawskiej Starówki Hanna Banaszak, Ewa Bem, Katarzyna Skrzynecka, Zbigniew Wodecki, Janusz Józefowicz i wielu innych wykonawców śpiewają najpopularniejsze piosenki z około sześciuset skomponowanych przez Władysława Szpilmana. 15:35 SĘDZIOWIE Dramat, 59 min, Polska, 1974 Autor: Stanisław Wyspiański Reżyseria: Konrad Swinarski Scenariusz: Konrad Swinarski Zdjęcia: Edward Kłosiński Aktorzy: Wiktor Sadecki, Roman Burkot, Jerzy Trela, Elżbieta Karkoszka, Jerzy Radziwiłowicz, Jerzy Nowak, Bolesław Smela, Krzysztof Litwin, Krystyna Feldman, Ewa Ziętek Sfilmowana wersja dramatu Stanisława Wyspiańskiego - dzieło Konrada Swinarskiego uhonorowano Nagrodą Główną w kategorii filmów telewizyjnych oraz nagrodą za muzykę dla Stanisława Radwana na FPFF w Gdańsku w 1974 r. Tragedia Wyspiańskiego, której osnową było prawdziwe zdarzenie, odnotowane w XIX - wiecznych kronikach sądowych, wielokrotnie gościła na polskich scenach. Do najsłynniejszych współczesnych inscenizacji należała propozycja Konrada Swinarskiego, który przed sfilmowaniem dramatu wystawił "Sędziów" w Starym Teatrze w Krakowie. Stary Żyd Samuel ma dwóch synów. Pierworodny Natan pomaga ojcu w prowadzeniu karczmy, a po kryjomu zajmuje się dostarczaniem dziewcząt handlarzowi żywym towarem. Młodszy Joas, dziecko dobre, wrażliwe i natchnione mądrością, jest największą dumą i miłością ojca. Trzynastoletni chłopiec uczy się gry na skrzypcach, przyjaźni się z urlopowanym żołnierzem, często bywającym w karczmie. U Samuela pracuje posługaczka Jewdocha, córka pustelnika zwanego przez wszystkich Dziadem, którego przed laty karczmarz pozbawił podstępnie majątku i wtrącił do więzienia. Dziad nieoczekiwanie zjawia się w karczmie, grozi właścicielowi ujawnieniem jego nieczystych interesów. Jewdocha rozpoznaje w starym włóczędze ojca, opowiada mu swe dzieje od momentu, gdy karczmarz ją przygarnął. Przyznaje się też ojcu do swojego związku z Natanem, który uwiódł służącą, a później skłonił pohańbioną do dzieciobójstwa, aby uniknąć skandalu. Dziad przysięga, że zemści się za krzywdę swoją i córki na synach Samuela. Karczmarz i Natan postanawiają zabić Jewdochę, jedynego świadka swoich dawnych występków. Z premedytacją planują nową zbrodnię, zamierzając zrzucić winę na urlopnika. Gdy żołnierz zjawia się w karczmie, Natan podsuwa mu pistolet, a potem prowokuje bójkę. Pada strzał, ranna Jewdocha umiera. Przerażony żołnierz ucieka, alarmuje żandarmerię. Do wioski zjeżdżają sędziowie. Odbywa się rozprawa przeciwko Natanowi, oskarżonemu o handel żywym towarem i zabójstwo. Jednak w efekcie zabiegów Samuela za winnego morderstwa zostaje uznany żołnierz. W obronie przyjaciela występuje mały Joas. Odkrycie prawdziwego oblicza uwielbianego ojca jest dla niego takim wstrząsem, że wrażliwy chłopiec umiera. Samuel rozpacza nad ciałem syna. W milczeniu mijają go sędziowie, bezradni wobec bólu ojca i boskich wyroków. 16:50 NIESPOTYKANIE SPOKOJNY CZŁOWIEK Komedia, 56 min, Polska 1975 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Waldemar Kazanecki Występują: Janusz Kłosiński, Ryszarda Hanin, Małgorzata Potocka, Janina Sokołowska, Marek Frąckowiak, Jerzy Turek, Stanisław Tym, Ludwik Benoit, Hanna Bedryńska, Jerzy Krasuń i inni Twórczość Stanisława Barei (1929 - 87) dzieli się zwykle na dwa okresy. Pierwszy obejmuje lata sześćdziesiąte. Jego plonem są lekkie, przyjemne komedie sytuacyjne, zatrącające o bulwarową farsę i wodewil. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych beztroski "śmiech dla śmiechu" ustąpił miejsca "śmiechowi z podtekstami" - zjadliwej ironii i kpinie z peerelowskiej rzeczywistości, satyrze na narodowe przywary, posuniętej nierzadko aż do surrealizmu. Do tego drugiego nurtu należy "Niespotykanie spokojny człowiek" - niespełna godzinny film telewizyjny, powstały jakby "na uboczu" kinowych produkcji Barei. Tytułowym bohaterem jest Stanisław - rolnik, który po wojnie przywędrował z zabużańskiej wsi na ziemie odzyskane. Tu - podobnie jak Kargul i Pawlak, których notabene przypomina - założył gospodarstwo i teraz po latach przyszło mu desperacko walczyć o to, by jego syn Tadeusz nie wywędrował do miasta i przejął po nim schedę. A walka to trudna, gdyż młodzieniec zakochał się w robotnicy z fabryki włókienniczej i planuje ślub. Stanisław, człowiek złotego serca, ale i wielkiej porywczości (choć sam się do tego nie przyznaje) postanawia do tego nie dopuścić. W tym celu podejmuje działania, które wywołują mnóstwo tragikomicznych nieporozumień. 18:00 DOKUMENT TYGODNIA - "BAREIZM" Film dokumentalny, 57 min, Polska, 1997 Scenariusz: Agnieszka Arnold Zdjęcia: Tomasz Malinowski Wykonawcy: Andrzej Wajda, Anna Bareja, Janusz Morgenstern, Jan Łomnicki, Zofia Czerwińska, Krzysztof Teodor Toeplitz, Jerzy Markuszewski, Jacek Kuroń, Stanisław Tym, Bożena Dykiel, Witold Pyrkosz, Kazimierz Kaczor, Kazimierz Kowalewski, Ewa Ziętek, Jerzy Turek Dokument prezentujący sylwetkę twórczą Stanisława Barei, ilustrowany fragmentami jego filmów oraz wypowiedziami reżyserów, aktorów i wielbicieli jego kina. 23:35 SCENA KLASYCZNA - (53) RASP LOVERS Koncert, 37 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Jerzy Mączyński, Szymon Wójcik, Marcel Baliński, Rafał Różalski, Bartosz Szablowski Tym razem Scena klasyczna w nieco innej - bardziej jazzowej odsłonie. Bohaterem odcinka będzie zespół RASP Lovers. Nazwa zespołu to skrót od Romantic Alternative Schizophrenic Punk Lovers. To połączenie łódzkiego Romantyzmu, podwarszawskiej Alternatywy, mokotowskiej Schizofrenii oraz kutnowskiego Punku. Przełamywanie schematów, zabawa formą i konwencją, zestawianie ze sobą elementów na pierwszy rzut oka leżących daleko od siebie, tworzenie muzycznych oksymoronów i kontrastów - oto główne założenia leżące u podstaw ich muzyki. Występ zespołu w Scenie klasycznej to nagroda przyznana im przez TVP KULTURA za zdobycie drugiego miejsca na Festiwalu Jazz Juniors 2018. 00:25 PORTRETY - POLA NEGRI. ŻYCIE GWIAZDY (POLA NEGRI: LIFE OF A STAR) Film dokumentalny, 55 min, USA, 2017 Reżyseria: Mariusz Kotowski Scenariusz: Lynn Moran Zdjęcia: Simone Zimmerman, Elke Stappert Film dokumentalny o Poli Negri, która urodziła się 3 stycznia 1897roku. W 2017 roku przypadała 120. rocznica jej urodzin. Skala i tempo rozwoju technologii filmowej sprawiły, że jej skromne początki odeszły w niepamięć. Ten film zaskoczy i zainspiruje każdego prawdziwego miłośnika kina. To przepełnione pasją spojrzenie na drogę, która doprowadziła tę formę sztuki do jej dzisiejszego kształtu, przez pryzmat kariery jednej z pierwszych gwiazd kina i jej przełomowych dzieł. W swoim pierwszym projekcie filmowym reżyser Mariusz Kotowski dzieli się z widzami wiedzą na temat klasycznego kina i zaraża miłością do niego, przywracając do życia legendę i tym samym ratując ją przed zatraceniem w otchłani historii filmu. Ten pouczający dokument rzuca światło na życie wyjątkowej aktorki i jej znaczący wpływ na początki kinematografii. Jako pierwsza europejska gwiazda filmowa zaproszona do Hollywood, Pola Negri utorowała drogę Grecie Garbo i Marlenie Dietrich. Pomimo tego znaczącego faktu, losy tej wspaniałej aktorki i dramatyczne zdarzenia, w jakie obfitowało jej życie, takie jak m.in. zaręczyny z Charlie Chaplinem czy związek z Rudolphem Valentino, pozostają w dużej mierze nieznane. Na bogactwo obrazu składają się fotografie i szerzej nieznany materiał filmowy w postaci fragmentów licznych ról dramatycznych i komediowych Poli Negri. Kolorytu słownego dodają filmowi niezwykle wnikliwe i pełne głębokich refleksji rozmowy z Hayley Mills, aktorką znaną z ról w klasycznych filmach disneyowskich, takich jak: "Pollyanna", "Sprytne kocisko", "Nie wierzcie bliźniaczkom" oraz "Księżycowe prządki" (ostatni film Poli Negri). W dokumencie występują również: nagrodzony Oscarem aktor Eli Wallach ("Skłóceni z życiem" i "Rzeka tajemnic") oraz znany hollywoodzki producent A. C. Lyles, który wsławił się filmami wyprodukowanymi dla wytwórni Paramount Pictures. Narrację przeplatają opowieści snute przez Jeanine Basinger (historyk filmowa i kuratorka amerykańskiego Instytutu Filmowego) na temat szczegółów z życia Poli Negri oraz ciekawostki z czasów jej kariery. 03:40 KINO NOCNE - KOCIE ŚLADY Film kryminalny, 79 min, Polska 1971 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Maciej Patkowski i Paweł Komorowski Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Lucjan Kaszycki Aktorzy: Janusz Gajos, Mieczysław Pawlikowski, Joanna Jędryka, Alicja Jachiewicz, Jerzy Trela, Andrzej Balcerzak, Marian Cebulski, Ewa Maria Hesse, Irena Orska, Maria Kaniewska i inni Od dłuższego czasu w okolicach Zakopanego uprawia swój przestępczy proceder nieuchwytna szajka przemytników kamieni szlachetnych. Zostaje tu skierowany młody porucznik Wojciech Góralczyk, który ma rozpracować bandę. Porucznik podaje się za dziennikarza z Polskiego Radia, rzekomo zbierającego materiały o wypadkach drogowych w górach. Szczególnie interesuje go tragiczne w skutkach zdarzenie sprzed roku. Na krętej drodze w okolicach Zakopanego na przydrożnym drzewie rozbiło się wówczas dwoje turystów z Austrii. Śledczy uznali śmierć małżonków za nieszczęśliwy wypadek. Ta sprawa nie daje jednak spokoju Góralczykowi, od początku podejrzewającemu, że mogły za tym stać osoby trzecie. W barze poznaje ładną i sympatyczną kierowniczkę miejscowej szkoły, Hankę, która śpieszy się do pracy, a tymczasem jej autobus się spóźnia. Góralczyk proponuje jej podwiezienie, a podczas jazdy wypytuje o wypadek samochodowy sprzed roku. Okazuje się, że więcej na ten temat wie brat Hanki, Waldek, który jest milicjantem. To on zdradza rzekomemu dziennikarzowi parę szczegółów ze śledztwa. Przypomina sobie też, że za autem Austriaków pędziła wtedy warszawa na polskich numerach. Góralczyk postanawia sprawdzić ten trop. Porucznik jest zachwycony uroczą Hanką, z którą się zaprzyjaźnia. Dziewczynie nie ułożyło się w sprawach osobistych, jej mąż fotograf od dawna żyje własnym życiem. I to właśnie mąż Hanki, u którego Góralczyk znajdzie pewne zdjęcie, oraz kręcący się wokół jej domu tajemniczy czarny kot z białymi uszami naprowadzą porucznika na trop przestępczej grupy. Ale Góralczyk zostaje zdemaskowany i uprowadzony przez bandytów, którzy zamierzają go zlikwidować, by zatrzeć wszelkie ślady. Twórca Kocich śladów, Paweł Komorowski, debiutował filmem "Koniec nocy". Asystował m. in. Andrzejowi Munkowi przy realizacji "Człowieka na torze" i "Eroiki", współpracował z Jerzym Kawalerowiczem i Andrzejem Wajdą. Samodzielnie zrealizował ponadto "Czerwone berety", "Stajnię na Salwatorze", "Czerwone i białe", "Szaradę", seriale "Przygody pana Michała", "Misja" i "Oko proroka", "Syzyfowe prace".