TVP3 Sobota, 14.12.2019 06:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - STO METRÓW I WOLNOŚĆ Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Sto metrów i wolność! W tym wydaniu o kulisach ucieczki jeńców francuskich ze stalagu w Gross Born (Borne Sulimowo). 08:30 CZYTANIE PUSZCZY - WIELKIE ŻYCIE Reportaż, 23 min, Polska, 2015 Autor: Beata Hyży-Czołpińska 23 czerwca 2014 roku Komitet Światowego Dziedzictwa wpisał obszar całej Puszczy Białowieskiej na listę przyrodniczego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO. Przyciąga niezmiennie niezliczone rzesze turystów z Polski i zagranicy. Przyjeżdżają tutaj zwabieni sławą ostatniego pierwotnego lasu Europy, w którym żyją na wolności żubry, wilki, rysie, gdzie można zobaczyć ptaki z czerwonej listy ginących gatunków, gdzie dęby osiągają ponad 40 metrów wysokości i ponad 7 metrów obwodu, a najwyższe drzewa - świerki, sięgają ponad 50 m. Ten unikalny las przyciąga też tych, którzy Puszczę traktują jak swoje wymarzone miejsce życia, pracy, teren badań naukowych. Przyjeżdżają oni niemal z całego świata. Każdy z nich czyta Puszczę na swój sposób i swoim językiem. To nie tylko twórcy kultury, naukowcy, filozofowie i przyrodnicy, ale wszyscy, którym leży na sercu dobro przyrody, stosunek człowieka do przyrody i nasze w niej miejsce. Bohaterką kolejnego odcinka, realizowanego w czasie poprzedzającym święta wielkanocne, jest pochodząca z Gdańska Magda Polkowska, która kształciła się na wydziale antropologii i ekologii w New Jersey i Kalifornii. Magda jest opowiadaczką historii. Inspirację czerpie z legend i baśni ludów, wśród których przebywała (na rezerwatach plemienia Lakotów w Dakocie Południowej, w Meksyku, Kazahstanie, oraz na stepach Południowej Syberii). W 2006 roku zorganizowała w Nowym Yorku Koncert dla Puszczy Białowieskiej w ramach dnia solidarności z wszystkimi, którzy sprzeciwiają się jej niszczeniu. Poprzez nawiązanie do mitów i legend, odwołujących się do czasu wiosennej równowagi, właściwych każdej kulturze na Ziemi, doświadczenie Puszczy Białowieskiej i Wielkanocy splecie się w jej opowieści w jedną z największych tajemnic ludzkości - kim jestem jako człowiek? 09:00 CHIŃSKI DZIKI ZACHÓD (CHINA'S WILD WEST) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Jan Kerckhoff Muzyka: Hang Massive Film dokumentalny o dzikiej przyrodzie zachodnich Chin. Żyjący tutaj jak - nie jest zwykłym bydłem. Dzięki temu zwierzęciu mężczyźni mogli osiedlić się na tych rozległych równinach Qinghai i sąsiednich terytoriach. Bez jaków cały obszar dwóch milionów kilometrów kwadratowych nie byłby zamieszkany. W konsekwencji jak jest najważniejszym bydłem w Azji Środkowej. W filmie historia podróży jednego niemieckiego i kilku chińskich naukowców, którzy próbują odnaleźć ostatnich przedstawicieli dzikiego jaka w Chinach. Ich celem jest ocalenie tych rzadkich gatunków zwierząt i nauczenie się korzystania z nowoczesnego przemysłu bez szkody dla tego gatunku. Lanzhou, metropolia Chin Zachodnich, nad Żółtą Rzeką. To ciągnący się przez ponad 50 km rząd wieżowców. Miasto ma 4 miliony mieszkańców, cztery razy więcej niż 20 lat temu - i wciąż się rozrasta. Chiny Zachodnie staną się w przyszłości domem milionów Chińczyków, ponieważ Wschodnie są już przeludnione. To ogromne wyzwanie. Szczególnie rośnie zapotrzebowanie na mięso i oczekuje się, że zaspokoi je pewne zwierzę. Chiński naukowiec Han Jialin jest specjalistą od zwierzęcia, które również ściągnęło do Chin niemieckiego naukowca Horsta Geilhausena. Zwierzę to ma być źródłem pożywienia dla intensywnie rozwijających się Chin Zachodnich. To jak. Mięso tego górskiego bydła już jest chętnie kupowane w Chinach. Jak jest coraz popularniejszy, ponieważ ludzie wierzą, że jego mięso pochodzi z terenów Płaskowyżu Tybetańskiego, gdzie środowisko nie jest jeszcze zatrute i spływa mnóstwo wód mineralnych z topniejącego śniegu w Himalajach. Wśród tamtejszych traw rośnie wiele ziół, więc mięso jaka jest zdrowe i ekologiczne. Dzikie jaki stały się bardzo rzadkie i wyśledzenie ich na wolności to kolejny punkt wyprawy naukowców. Następnym miejscem docelowym jest Xining - oddalone zaledwie o dwie godziny jazdy od Datong - duże miasto na wysokości 2300 metrów. Teraz Xining jest trzy razy większe niż było 30 lat temu - przykład szybkiego rozwoju Chin Zachodnich. Jednak jaki przetrwają tylko wtedy, gdy ludzie zachowają ich habitat i będą mieli świadomość tego, że cenne na przyszłość są te prehistoryczne zwierzęta. 12:35 SOLIDARNOŚĆ - LUDZIE DRUGIEGO PLANU Reportaż, 12 min, Polska, 2015 Autor: Karolina Polak-Salwa Reportaż przypomina pierwotne znaczenie słowa solidarność, które w latach 80. znaczyło jedność, bezinteresowną pomoc, społeczny zryw oraz wrażliwość na ludzką krzywdę. Przedstawione zostały osoby, które ryzykując wiele, pomagały represjonowanym oraz ich rodzinom. Z drugiego planu wspierali działaczy solidarnościowych i zwykłych ludzi. Po latach często zapomniani, a przecież bez ich pracy i wsparcia droga do wolności byłaby znacznie dłuższa. 13:00 ZBIERAM OD ZAWSZE Reportaż, 12 min, Polska, 2014 Krzysztof Bronowski to właściciel Muzeum Wolnego Słowa, pasjonat i kolekcjoner. W PRL - u kolporter nielegalnych druków i wydawnictw. Od ponad 30 lat metodycznie zbiera i fachowo opracowuje, kataloguje wszelkie wydawnictwa tzw. drugiego obiegu, inaczej bibułę, czyli wszystkie książki, druki, pisma, czasopisma wydawane poza cenzurą w latach 1976 - 1989. Ma największy w Polsce zbiór takich wydawnictw. Jest ekspertem - konsultantem, m.in. Biblioteki Narodowej i Biblioteki Jagiellońskiej. W zbiorach ma ok. 5000 nielegalnych książek i ok. 35 tysięcy czasopism wydanych poza PRL - owską cenzurą. Cały zbiór mieści się w pięciopokojowym mieszkaniu w bloku na łódzkim Widzewie. Jego część kolekcjoner umieścił w Internecie. Kolekcja jest cały czas uzupełniana poprzez zakupy na aukcjach internetowych, wymianę z innymi zbieraczami oraz cotygodniowe poszukiwania na łódzkich bazarach i wśród łódzkich bukinistów oraz gdzie tylko się da. Przy wykorzystaniu jego zbioru powstało już kilkanaście prac magisterskich. Niestety, przyszłość zbioru jest niejasna, nie mieści się już w mieszkaniu Bronowskich i piwnicach kilku sąsiadów, a nie ma chętnych, by go zakupić, nie ma też instytucji zainteresowanych, by przejąć zbiór i zatrudnić pasjonata jako kustosza czy opiekuna. A bywali już w mieszkaniu Bronowskiego różni decydenci, od władz Łodzi poczynająć, na dyrekcji Narodowego Centrum Kultury kończąc. 14:20 ROLNIK SZUKA ŻONY SERIA VI - ODC. 12 Reality show, 45 min, Polska, 2019 Reżyseria: Konrad Smuga, Grzegorz Krawiec Wykonawcy: Marta Manowska (prowadząca) Wielki Finał szóstej edycji programu "Rolnik szuka żony". Ponad dwa miesiące po wydarzeniach przedstawionych w poprzednim odcinku, nasi bohaterowie spotykają się ponownie. Jak potoczyły się losy ich związków. Kto odnalazł swoją miłość, a kogo czekają dalsze poszukiwania? 16:10 CZŁOWIEK Z CIENIA Reportaż, 24 min, Polska, 2013 Opowieść o Eugeniuszu Szerkusie, człowieku, który tworzył opozycję w Szczecinie i Polsce. W 1962 roku rozpoczął pracę w stoczni szczecińskiej i z tym zakładem związany był przez całe zawodowe życie, do momentu przejścia na emeryturę w 2002 roku. W roku 1970 był jednym z przywódców strajków grudniowych i protestów w styczniu 1971 roku, przygotowywał słynne spotkanie z Edwardem Gierkiem, potem był jednym z kolporterów niezależnych wydawnictw. W 1977 roku był aresztowany i skazany na rok więzienia. W sierpniu 1980 roku był jednym z organizatorów strajku, internowany, potem działał w Solidarności. Człowiek, o którym wiadomo niewiele, ale którego praca i działalność w ogromnym stopniu przyczyniły się do zmiany systemu i odzyskania wolności. 23:05 SOLIDARUCHY Z RAKOWIECKIEJ Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2016 Reżyseria: Arkadiusz Gołębiewski Scenariusz: Arkadiusz Gołębiewski Filmu przedstawia działaczy opozycji antykomunistycznej lat 70. i 80. w PRL, osadzonych w więzieniu przy Rakowieckiej w Warszawie. Mimo że od tamtych wydarzeń minęło wiele lat, to w szerokiej świadomości społecznej te fakty nie funkcjonują. Więzienie na Rakowieckiej kojarzone jest przez większość Polaków jako obecny areszt śledczy lub miejsce kaźni dla żołnierzy podziemia niepodległościowego. Mało kto jednak wie, że to właśnie tu trafiali często młodociani działacze opozycji, liderzy Solidarności w latach 80. jak również 70. Przez ukazanie kilku sylwetek osób osadzonych niegdyś na Rakowieckiej chcemy opowiedzieć o brutalnych czasach. Pokazać niezłomność postaw ówczesnych bohaterów. Jest to również okazja do przedstawienia wielkości ruchu, jakim była Solidarność, wielości działań opozycyjnych, braterstwa, jakie panowało w szeregach działaczy. Zdjęcia do filmu kręcone są na terenie więzienia oraz w środowisku, w którym niegdyś działali opozycjoniści. Film ukazuje również ich dzisiejsze życie. Pretekstem do poznania historii więziennych będą sesje fotograficzne wykonane każdemu opozycjoniście. Po latach odwiedzają oni miejsca swojego osadzenia. Podczas odwiedzania starych zakamarków nasi bohaterowie spotykają inne osoby, z którymi łączy ich wspólna sprawa - walka o wolność Polski i o pamięć o polskiej historii najnowszej. Obserwując naszych bohaterów, szybko zauważymy, że większość naszych rozmówców nie zaprzestała swojej pracy na rzecz budowania suwerennego, demokratycznego i w pełni nowoczesnego państwa polskiego, a dzisiaj pełniąc różne funkcje społeczne, polityczne, zastanawiają się nad treścią pytania, które 1992 roku zadał Jan Paweł II. - Czy wypełniliśmy egzamin z naszej Wolności? Czy jeszcze to jest przed nami? Opowieści więźniów politycznych okresu PRL dopełniać będą wypowiedzi kolegów, przyjaciół z czasów działań opozycyjnych oraz mało znane materiały archiwalne. 01:20 DOBRO ROZMNOŻONE Reportaż, 12 min, Polska, 2016 Bohaterem reportażu jest Katarzyna Konewecka - Hołój, prezes Stowarzyszenia "Piękne Anioły", młoda kobieta, która dwa lata temu przypadkiem spotkała dwoje dzieci marznących w środku zimy na przystanku autobusowym, o czym wspomni. Podwiozła je do domu, w którym panowały straszne warunki - pęknięte okna polepione plastrami, zimno etc. Fakt ten stał się powodem utworzenia przez nią Stowarzyszenia, które odtąd działa, organizując remonty i przeprowadzki ubogich rodzin z dziećmi, do lepszych warunków bytowych. Członkowie Stowarzyszenia mobilizują wiele osób - przedsiębiorców, właścicieli firm budowlanych, sklepów z akcesoriami do wykańczania wnętrz etc. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - STO METRÓW I WOLNOŚĆ Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Sto metrów i wolność! W tym wydaniu o kulisach ucieczki jeńców francuskich ze stalagu w Gross Born (Borne Sulimowo). 02:35 ZBIERAM OD ZAWSZE Reportaż, 12 min, Polska, 2014 Krzysztof Bronowski to właściciel Muzeum Wolnego Słowa, pasjonat i kolekcjoner. W PRL - u kolporter nielegalnych druków i wydawnictw. Od ponad 30 lat metodycznie zbiera i fachowo opracowuje, kataloguje wszelkie wydawnictwa tzw. drugiego obiegu, inaczej bibułę, czyli wszystkie książki, druki, pisma, czasopisma wydawane poza cenzurą w latach 1976 - 1989. Ma największy w Polsce zbiór takich wydawnictw. Jest ekspertem - konsultantem, m.in. Biblioteki Narodowej i Biblioteki Jagiellońskiej. W zbiorach ma ok. 5000 nielegalnych książek i ok. 35 tysięcy czasopism wydanych poza PRL - owską cenzurą. Cały zbiór mieści się w pięciopokojowym mieszkaniu w bloku na łódzkim Widzewie. Jego część kolekcjoner umieścił w Internecie. Kolekcja jest cały czas uzupełniana poprzez zakupy na aukcjach internetowych, wymianę z innymi zbieraczami oraz cotygodniowe poszukiwania na łódzkich bazarach i wśród łódzkich bukinistów oraz gdzie tylko się da. Przy wykorzystaniu jego zbioru powstało już kilkanaście prac magisterskich. Niestety, przyszłość zbioru jest niejasna, nie mieści się już w mieszkaniu Bronowskich i piwnicach kilku sąsiadów, a nie ma chętnych, by go zakupić, nie ma też instytucji zainteresowanych, by przejąć zbiór i zatrudnić pasjonata jako kustosza czy opiekuna. A bywali już w mieszkaniu Bronowskiego różni decydenci, od władz Łodzi poczynająć, na dyrekcji Narodowego Centrum Kultury kończąc. 05:00 SERCE Z ŻELAZA (IRON HEART) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Ute De Groot, Trevor Showler Scenariusz: Coinna Hackenbroch Film dokumentalny o sercu. To niezwykła opowieść. Serce to maszynownia organizmu. Tłoczy krew przez 100 tysięcy kilometrów naczyń krwionośnych i uderza 36 milionów razy rocznie. Zaczyna pracować w dziesiątym tygodniu życia płodu. Krew odtlenowaną serce zasysa do prawej komory, skąd pompuje ją do płuc. Tu zostaje natleniona i trafia do lewej komory, a z niej przez aorty zostaje rozprowadzona po całym organizmie. W wieku 38 lat serce Elmar Sprink nagle się zatrzymało. Resuscytacja, intensywna terapia i przeszczep. Przeciętnie człowiek po przeszczepie serca żyje około 10 lat. W większości krajów podstawowym wymogiem do pobrania organów jest śmierć mózgu. W wielu częściach Europy przynajmniej dwóch lekarzy musi stwierdzić, że minęło co najmniej 12 godzin od śmierci mózgu. Dopiero wtedy można pobierać organy. Aby utrzymać je przy życiu, kontynuuje się respirację. Eurotransplant w Holandii odpowiada za dystrybucję organów w ośmiu krajach Europy. Tutaj monitoruje się dostępność organów, dobiera parametry biologiczne oraz ocenia, gdzie dany organ jest najbardziej potrzebny. Na liście biorców jest ponad tysiąc pacjentów, lecz każdego roku tylko połowa otrzyma nowe serce. Elmar ciężko trenował i brał udział w konkursie Ironman już rok po zabiegu. W tym naukowym filmie poznamy jak działa serce, jakie są najnowsze odkrycia medyczne i technologie. Naukowcy podejmą się wielu badań i obserwacji, które doprowadzą do cennych wniosków. Jednym z nich jest odkrycie, że nowe komórki nerwowe rosną wokół obcego, wszczepionego narządu - zjawiska, które nigdy nie było obserwowane u dorosłych osób dostających serce. Filmowcy poprosili o wypowiedzi czołowych specjalistów z zakresu kardiologii i naukowców. Będzie to nie tylko niezwykły portret losu i dokonań Elmara, ale także pokaz rozwijających się metod leczenia ciężkich chorób serca i osiągnięć medycznych na najbliższą przyszłość. Film łączy emocjonalną historię człowieka z poszukiwaniem obiecujących metod naukowych.