TVP Historia Niedziela, 15.12.2019 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 15 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1900 - w Warszawie otwarto "Zachętę"; 1939 - prapremiera "Przeminęło z wiatrem"; 1955 - Andrzej Kijowski pisze w swoim dzienniku o sytuacji politycznej; 1970 - robotnicy podpalili Komitet Wojewódzki PZPR w Gdańsku, wojsko strzelało do ludzi na rozkaz Gomułki 07:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - MAURITIUS I RODRIGUES. KRÓLOWE OCEANU INDYJSKIEGO (FLAVORS) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Mauritius to położona między Afryką a Azją wyspa o kolonialnej przeszłości. Najważniejszymi elementami jej krajobrazu są białe, piaszczyste plaże i piękne laguny. Mauritius charakteryzuje się olbrzymią różnorodnością etniczną i kulturową. Osiedlali się tu Europejczycy, Afrykanie, Hindusi i Chińczycy. Siostrzaną wyspą Mauritiusu jest Rodrigues. Obie, wraz z wyspą Reunion, należą do archipelagu Maskarenów. Rodrigues leży 560 kilometrów od północno - wschodniego brzegu Mauritiusu. To niewielka wyspa o długości zaledwie 18 kilometrów. Rzadko docierają do niej turyści, dlatego zdołała zachować swoją kreolską duszę. Wyspa ucierpiała z powodu intensywnej deforestacji, prowadzonej tu od czasów kolonialnych. Na jej zachodnim wybrzeżu znajduje się Anse Quito - sanktuarium żółwi olbrzymich. Aurele Andre wkłada mnóstwo energii w odnowę gatunku, który całkiem zniknął z Rodrigues. Tu żółwie są bezpieczne. 08:10 PROROK - RZECZ O KS. FRANCISZKU BLACHNICKIM Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2016 Reżyseria: Adam Kraśnicki Film dokumentalny prezentuje osobę i dzieło wybitnego polskiego duchownego, twórcę Ruchu Światło - Życie, ks. Franciszka Blachnickiego. Kapłan, reprezentujący najlepszą tradycję polskiego duchowieństwa jest kandydatem na ołtarze - finalizuje się proces beatyfikacyjny w Watykanie. Film będzie też próbą przedstawienia najnowszej oceny oryginalnej myśli ks. Franciszka Blachnickiego, postrzeganego jako prekursora nowoczesnego duszpasterstwa w Polsce i w świecie czasów posoborowych, po które dziś sięga nauczanie m.in. papieża Franciszka. 09:15 RODZINA LEŚNIEWSKICH - ODC. 7/7 - WYWIADÓWKA Serial przygodowy, 28 min, Polska, 1978 Reżyseria: Janusz Łęski Scenariusz: Janusz Łęski, Krystyna Bogler Aktorzy: Krzysztof Kowalewski, Krystyna Sienkiewicz, Barbara Kraftówna, Tadeusz Kwinta Dobiegają końca uniwersyteckie studia mamy - czeka ją jeszcze ostatni egzamin, przed którym ma wielką tremę. Bąble, wziąwszy sobie bardzo do serca jej los, postanawiają "interweniować" u profesora Radosza, zdaniem mamy najgorszego dla studentów "krwiopijcy". Występ bliźniaków na uczelni wywołuje niemałą sensację. Na szczęście studentka zdaje egzamin, i to na piątkę, a Bąble otrzymują od profesora Radosza wielki tort. 09:50 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - GĘŚ JAK MALOWANA Magazyn, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) Czy gotowanie jest sztuką? Starożytni filozofowie uważali, że uczony mąż powinien jadać skromnie, a samo gotowanie było wówczas czynnością przynależną niewolnikom. Ale już filozofowie Oświecenia, tacy jak David Hume, sam doskonały kucharz, czy Immanuel Kant, sporo pisali o jedzeniu. Współcześni myśliciele wiele czasu poświęcają sztuce kulinarnej. Zauważają tu podobieństwo np. malarzem, który starannie dobierając blejtram, farby, pędzle, tworzy obraz, oddziałujący następnie poprzez zmysły na odbiorcę. Podobnie ma się rzecz z mistrzem kuchni, który za pomocą składników i procesów gotowania, tworzy dzieło, działające poprzez zmysł wzroku, węchu, smaku na emocje konsumenta. W tym odcinku Karol Okrasa, tak jak malarz, który rozstawia swe sztalugi w plenerze, rozstawi swoje stanowisko na nadwiślańskich łąkach, po czym spróbuje namalować obrazy swoimi potrawami. Głównym składnikiem będzie gęś. Karol zaprezentuje trzy propozycje: 1/ okrasa z gęsi z wędzonymi ziemniakami; 2/ gulasz z gęsich żołądków z borowikami w sosie z żurku; 3/ łosoś w cieście z kolorowymi salsami. 10:25 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O NORNICY: NIEZWYCZAJNA ZAŻYŁOŚĆ Dokument fabularyzowany, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Tadeusz Karolak, Michał Górczyński, Barbara Witkowska, Polska Orkiestra Radiowa, Orkiestra Marka Wrońskiego W tym odcinku opowieść o nornicy. Osaczoną przez drapieżnika nornicę ratuje osobliwy człowiek. Przeniesiona do jego leśnej kryjówki rodzi młode tuż pod bokiem opiekuna. Razem z dziećmi cieszy się bezpieczeństwem, nie obawiając się nieustających ataków drapieżników. Niestety, ta nienaturalna zażyłość z człowiekiem obraca się przeciwko niej. 11:30 DZIEWICZA NOWA ZELANDIA - ODC. 2/6. PARKI NARODOWE ABEL TASMAN I NELSON LAKES (ODC. 2/6) Film dokumentalny, 44 min, USA, 2013 Reżyseria: Alex Clark, Nicky Hommond Scenariusz: Cameron Crawford Nowa Zelandia to niezwykłe miejsce. Przez długi czas izolowana na rozległym Pacyfiku stała się ewolucyjnym "laboratorium". W jego pierwotnych lasach żyją unikalne i często dziwne formy życia; ptaki, które nie chcą latać, gigantyczne owady i żywe skamieliny o niebadanym wieku. Nowa Zelandia to ciągle zmieniające się krajobrazy - od szczytów Mt Aoraki Mt Cook, najwyższego wzniesienia tego obszaru, do tajemniczych "cieni" Fiordlandu i niezwykłych głębin Hauraki Marine Park. Seria odkrywa najdziksze miejsca parków narodowych Nowej Zelandii. 13:30 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - WOLNA EUROPA W WARSZAWIE Magazyn, 30 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Wolna Europa w Warszawie. W 1989 roku w Europie Środkowej i Wschodniej nastała Jesień Ludów. I wtedy zdarzały się tutaj rzeczy do niedawna niewyobrażalne. 3 maja 1990 roku na Zamku Królewskim, w obecności Jana Nowaka Jeziorańskiego witano w kraju rozgłośnię Polską Radia Wolna Europa. A w kolejnych latach program RWE powstawał równocześnie w Monachium i w biurze przy ulicy Ursynowskiej w Warszawie. Gościem Andrzeja Mietkowskiego, drugiego szefa Biura RWE w latach 1991 - 1996, jest Maciej Wierzyński, pierwszy szef Biura RWE w Warszawie, od 1992 roku dyrektor Sekcji Polskiej Głosu Ameryki, autor magazynu Horyzont TVN24. Opowiada o początkach Polskiej Rozgłośni Radia Wolna Europa i pierwszych audycjach. O tym, jakie znaczenie miała decyzja szefostwa RWE, aby otworzyć biuro w Warszawie, jak na ten pomysł zareagowali dziennikarze i współpracownicy, kto był za, a kto przeciw. Maciej Wierzyński wspomina, jak dostał ofertę pracy w warszawskim biurze RWE, jak wyobrażał sobie działalność biura, z jakimi ludźmi współpracował. Opowiada o atmosferze w RWE w ówczesnym czasie, z jakimi opiniami, reakcjami się spotykali pracownicy radia, jak stopniowo zmieniała się rola warszawskiego biura i jego znaczenie. Wspomina, którzy prezydenci Stanów Zjednoczonych byli entuzjastami tego projektu, a którzy wręcz przeciwnie. Zastanawia się, czy to radio w latach 90. powinno być zamknięte. W programie cytowane są także archiwalne wypowiedzi Krzysztofa Bobińskiego, A. Rossa Johnsona, Marzeny Duchnowicz, Jana Tomczaka, Wojciecha Stockingera, Piotra Mroczyka, Jarosława J. Szczepańskiego, Aleksandra Łukaszuka, Kenana Aliyeva, Beaty Janosz, Akbara Ayazi, dr Jolanty Hajdasz, Jana Nowaka - Jeziorańskiego. Opowiadają oni o swoich doświadczeniach z RWE. O tym, że było to miejsce, w którym było dużo wolności, a wszyscy do swojej pracy podchodzili bardzo profesjonalnie. Wszystkie relacje były aktualne, pełne od A do Z, przygotowane zgodnie z zasadami rzetelnego dziennikarstwa i pokazujące pełne spektrum danego problemu. 14:15 KARIERA NIKODEMA DYZMY - ODC. 7/7 Serial obyczajowy, 62 min, Polska 1979 Reżyseria: Jan Rybkowski i Marek Nowicki Scenariusz: Jan Rybkowski, Marek Nowicki, Witold Orzechowski Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Roman Wilhelmi, Grażyna Barszczewska, Leonard Pietraszak, Mariusz Dmochowski, Bronisław Pawlik, Tadeusz Pluciński, Bogusz Bilewski, Halina Golanko, Igor Śmiałowski, Hanna Balińska, Ryszard Barycz, Arkadiusz Bazak, Barbara Brylska, Liliana Głąbczyńska i inni Pan Nikodem doprowadza do formalnego unieważnienia małżeństwa Kunickich. Już może poprowadzić do ołtarza piękną i teraz bogatą Ninę. Rozpoczynają się przygotowania do ślubu. Na horyzoncie pojawiają się jednak ciemne chmury. Terkowski, zaciekły wróg Dyzmy od czasu pamiętnego rautu rządowego, wpada na ślad jego mało chwalebnej przeszłości. Z kłopotu wybawiają swego Wielkiego Trzynastego "pątniczki" z loży dwunastu. Wskutek ich starań Terkowski z dnia na dzień zostaje wysłany na zamorską placówkę dyplomatyczną. W kraju coraz wyraźniej rysuje się kryzys gospodarczy i - w efekcie - także rządowy. Władze podejmują decyzję o sprzedaży zmagazynowanego zboża; na znak protestu Dyzma składa dymisję z prezesury Banku Zbożowego i wyjeżdża po ślubie z Niną do Koborowa. W trakcie przyjęcia w majątku zjawia się dyrektor gabinetu prezydenta, prosząc w imieniu głowy państwa, by pan Nikodem podjął się misji utworzenia nowego rządu. Dyzma rozważa propozycję, która wszystkich obecnych wprowadza w stan euforii. Powszechnego uwielbienia dla "męża opatrznościowego" narodu i państwa nie podziela tylko Żorż Ponimirski. "Dyzma to zwykły łajdak i oszust" - woła, wybuchając szalonym śmiechem. Hrabina Przełęska gorąco przeprasza towarzystwo za wybryk siostrzeńca, który jest niespełna rozumu. 15:30 TESLA (TESLA) Film dokumentalny, 53 min, USA, 2016 Reżyseria: David Grubin Scenariusz: David Grubin Nikola Tesla przez wiele osób postrzegany jest jako postać tragiczna, inżynier wizjoner, który zmarł w ubóstwie i w zapomnieniu, przyćmiony przez takie postaci jak Edison czy Marconi. Niestrudzony wynalazca, który zarejestrował wiele patentów i opracował wiele sprawnych prototypów, zyskał sławę dzięki swoim oszałamiającym pokazom. Publiczność licznie gromadziła się, żeby zobaczyć, jak prąd o napięciu tysięcy volt przepływa przez jego ciało, które pozornie stawało w płomieniach i oślepiało oszołomioną widownię. Tesla twierdził, że odbiera sygnały z kosmosu i planował wykorzystanie naturalnego ładunku Ziemi do wytwarzania darmowej elektryczności (wolnej energii). Dlatego obraz Tesli jako magika i szalonego naukowca przyćmił Teslę, genialnego inżyniera, wizjonera bezprzewodowego świata, w którym obecnie żyjemy. Choć błądził między spektakularnym sukcesem a porażką, był człowiekiem z krwi i kości, wspaniałym wynalazcą i oddanym swojej pracy inżynierem. Na jego upadek tylko częściowo miały wpływ pomysły, oddalające się od naukowych wynalazków ku wizjom przyszłości, mogącym w jego czasach przyprawiać o zawrót głowy. Jednak to jego technologia umożliwiła wejście w wiek elektryczności w XX. wieku, a jego wizje w bezprzewodowy świat XXI wieku. Film "Tesla" opowiada o życiu człowieka, którego pomysły zrewolucjonizowały jego czasy i nasze. Do dziś wielu naukowców uważa, że najważniejsze wynalazki Tesli utajniono, takie jak bezprzewodowy przesył energii elektrycznej, teleportację, sztuczną inteligencję i lasery wojskowe. 17:30 WOJOWNICY CZASU - HOSTOWICE CZYLI WIELKA WOJNA W KARPATACH Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2016 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan W słowackich Hostowicach odbywają się corocznie rekonstrukcje walk, jakie rozpoczęły pierwszą długą i krwawą kampanię I wojny światowej. Walki, jakie toczyły na przełomie 1914 i 1915 roku armie rosyjska, niemiecka i austro - węgierska, na terenie Karpat pochłonęły wówczas setki tysięcy ofiar po obydwu stronach konfliktu. 18:05 WIEDŹMIN - ODC. 9/13 ŚWIĄTYNIA MELITELE Serial fantastyczno - przygodowy, 45 min, Polska 2002 Reżyseria: Marek Brodzki Scenariusz: Michał Szczerbic Zdjęcia: Bogdan Stachurski Muzyka: Grzegorz Ciechowski Aktorzy: Michał Żebrowski, Anna Dymna, Ewa Wiśniewska, Grażyna Wolszczak, Andrzej Chyra, Maciej Kozłowski, Zbigniew Zamachowski, Michał Milowicz, Dorota Kamińska, Henryk Talar, Karolina Gruszka, Agnieszka Sitek, Maja Ostaszewska, Agata Buzek, Daniel Olbrychski Wykonując swoją ryzykowną pracę, wiedźmin Geralt zostaje ranny na bagnach. Ostatkiem sił wraca do świątyni Melitele, gdzie kolejny już raz Matka Nenneke otacza go troskliwą opieką. W rekonwalescencji pomaga także młoda kapłanka i wieszczka Iola oraz mała dziewczynka, Cirilla. Dziecko okazuje się wnuczką Calanthe, ostatnim potomkiem królewskiego rodu Starszej Krwi. Cintra bowiem została splądrowana przez cesarza potężnego Nilfgardu, wielu jej mieszkańców, wraz z mężną królową, zginęło. Setki uciekinierów oraz prześladowane elfy szukają schronienia w świątyni Melitele w Ellander. Geralt pojmuje, że niełatwo uciec przeznaczeniu, że losy jego i Ciri są ściśle ze sobą powiązane. Tymczasem intrygant i renegat Falwick, w zmowie z cesarzem Nilfgardu, poszukuje ocalałej z rzezi Cintry następczyni tronu. Trop prowadzi do Ellander i tam też przybywają rycerze Zakonu Białej Róży. Nenneke nie godzi się na inspekcję świątyni, a stającego w jej obronie Geralta porywczy, świeżo pasowany rycerzyk Tailles wyzywa na pojedynek. Zaniepokojona działaniami wojennymi i wizjami Ioli Matka Nenneke zleca wiedźminowi misję. Geralt ma jechać do Brokilonu i upewnić się, że Ciri znajdzie tam schronienie przed siepaczami cesarza i Falwickową kompanią. Przez krótki czas pobytu w Ellander wiedźmin i Dziecko Przeznaczenia bardzo się zaprzyjaźnili. Niemogący działać otwarcie Falwick zleca zadanie poszukiwania Cirilli grasującej w górach bandzie, na której czele stoi bezlitosna wojowniczka, z racji krwawego obchodzenia się z napadniętymi zwana Dzierzbą. Podobno nim zajęła się rozbojem, nosiła imię Renfri. 19:00 SIATKA PUŁKOWNIKA GANO Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grażyna Czermińska, Bogdan Czermiński Scenariusz: Bogdan Czermiński, Grażyna Czermińska Film o pułkowniku Stanisławie Gano, twórcy polskiego wywiadu w czasie II wojny światowej. Jako szef Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie, w 1941 roku, stworzył najlepszą aliancką siatkę wywiadowczą nie tylko w okupowanej Europie, ale także w Stanach Zjednoczonych, Ameryce Płd. i północnej Afryce. Zorganizował polski wywiad w sposób wyjątkowo nowoczesny, który dopiero po wojnie przejęły inne centrale wywiadowcze. Jeszcze w Polsce, w 1939 roku, pułkownik Gano jako Szef Biura Techniki Oddziału II Sztabu Generalnego WP nawiązał współpracę z najlepszymi wówczas naukowcami i wykorzystywał najnowsze zdobycze techniki, chemii, mechaniki, fotografii, toksykologii i łączności. Zdobyta wiedza została później przekazana polskim agentom pracującym w czasie wojny. Po wojnie Amerykanie proponowali pułkownikowi Gano pracę w tworzonej właśnie CIA, ale odmówił. Jak na szpiega przystało, pułkownik Gano ma w swoim życiorysie także interesujące i do tej pory w pełni niewyjaśnione wydarzenia. Co stało się z archiwum II Oddziału? Dlaczego, jako wybitny szef polskiego wywiadu, nie został zaproszony do komisji badającej katastrofę w Gibraltarze? Jaka była rola polskiego wywiadu w znikaniu zawartości zaplombowanych niemieckich transportów złota i kosztowności przerzucanych przez Hiszpanię do Ameryki Płd.? Po wojnie władze komunistyczne potraktowały pułkownika Gano w sposób dla siebie charakterystyczny. Uchwałą Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej z 26 września 1946 roku pozbawiony został obywatelstwa polskiego, które przywrócono mu pośmiertnie w 1971 roku. Osią konstrukcyjną filmu będzie opowieść Stanisława Gano o wybranych polskich agentach i wydarzeniach II wojny światowej, na które mieli oni wpływ. Realizatorzy jako motyw łączący poszczególne elementy filmu zastosują inscenizacje. Będzie to wywiad z pułkownikiem Stanisławem Gano, do którego w rzeczywistości oczywiście nigdy nie doszło. W filmie wykorzystano oryginalne dokumenty, dotyczące Oddziału II Sztabu wodza Naczelnego w Londynie oraz pamiątki pochodzące ze zbiorów prywatnych. W filmie obok głównego bohatera, zaprezentowane zostaną sylwetki słynnych polskich agentów: Romana Czerniawskiego, Mieczysława Słowikowskiego i innych. 20:10 TOWARZYSZ GENERAŁ IDZIE NA WOJNĘ Film dokumentalny, 77 min, Polska, 2011 Reżyseria: Robert Kaczmarek, Grzegorz Braun Scenariusz: Grzegorz Braun, Robert Kaczmarek 30 lat po ogłoszeniu stanu wojennego dwóch reżyserów Robert Kaczmarek i Grzegorz Braun stara się dotrzeć do prawdy o jego przyczynach i skutkach. Po 1989 roku zaczęto budować mit, jakoby stan wojenny był koniecznością ze względu na realną groźbę interwencji sowietów. Powszechna jest również opinia, wybielająca Wojciecha Jaruzelskiego, mówiąca, iż stanął on przed trudnym wyborem i mógł wybrać jedynie mniejsze zło. Towarzysz generał miał w ten sposób uchronić przed wejściem do Polski wojsk naszych przyjaciół. Grzegorz Braun i Robert Kaczmarek w filmie "Towarzysz generał idzie na wojnę" ujawniają szokujące fakty, które miały miejsce jeszcze przed wprowadzeniem stanu wojennego! Chcąc odkryć jak najwięcej nieznanych faktów, dotyczących tego najdramatyczniejszego wydarzenia w powojennej historii Polski, rozmawiają z historykami i ekspertami wojskowymi. Ujawniają dokumenty i materiały archiwalne, które rzucają nowe światło na wydarzenia z 13 grudnia 1981 roku. 21:40 ŚMIERĆ JAK KROMKA CHLEBA Dramat społeczno - polityczny, 116 min, Polska 1994 Scenariusz i reżyseria: Kazimierz Kutz Zdjęcia: Wiesław Zdort Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Jerzy Radziwiłowicz, Janusz Gajos, Jerzy Trela, Mariusz Benoit, Roman Jasiński, Roman Garncarczyk, Andrzej Grabowski, Teresa Budzisz - Krzyżanowska, Szymon Kuśmider, Jan Peszek, Anna Dymna, Przemysław Branny, Małgorzata Majewska i inni Filmowy zapis pacyfikacji kopalni "Wujek" - najtragiczniejszego epizodu stanu wojennego. Kazimierz Kutz z wielką dbałością o szczegóły zrealizował patetyczny fresk o tamtych dramatycznych wydarzeniach. Jego film, o niekwestionowanej wartości artystycznej, jest też swoistym hołdem dla odwagi i determinacji górników, którzy nie zawahali się oddać życia za ideały Sierpnia. Katowice, noc z 12 na 13 grudnia 1981 roku. Jednostki wojskowe zajmują strategiczne punkty miasta. Niebawem generał Jaruzelski ogłosi w telewizji wprowadzenie stanu wojennego. Grupa zomowców, rozbijając związkową ochronę, wyciąga z mieszkania przewodniczącego Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność w kopalni "Wujek". Wieść o tym szybko przedostaje się do górników. Początkowo zaskoczeni, wkrótce reagują spontanicznym protestem. 14 grudnia w zakładzie wybucha strajk. Robotnicy domagają się zniesienia stanu wojennego i uwolnienia przewodniczącego. Negocjacje z władzami kończą się fiaskiem. Wojsko, ZOMO i milicja przygotowują szturm na kopalnię. Mimo że bohaterem filmu Kutza jest zbiorowość, reżyser nie miał problemu z namówieniem do współpracy renomowanych aktorów. Wielu z nich, choć pojawia się tylko w mniejszych lub większych epizodach, zagrało na najwyższym poziomie. W pamięci pozostają zwłaszcza: wewnętrznie skupiona kreacja Janusza Gajosa jako inżyniera Miodka, Jerzy Radziwiłowicz w kluczowej roli proboszcza oraz pełen dramatyzmu i ekspresji występ Teresy Budzisz - Krzyżanowskiej odtwarzającej postać lekarki pomagającej rannym górnikom. Utrzymany w paradokumentalnej stylistyce utwór Kutza wzbudził zachwyt krytyków, przeważnie rekrutujących się z ludzi, którzy podobnie jak reżyser silnie przeżyli wprowadzenie stanu wojennego. "Śmierć jak kromka chleba" wciąż pozostaje jednym z najważniejszych filmów o stanie wojennym. Przenikliwie odtwarza świadomość strajkujących, którzy ze zwykłych ludzi stają się współtwórcami mitu. Dzięki elegijnej muzyce Wojciecha Kilara, łączącej elementy śląskich melodii z kościelnym chorałem, oraz uniwersalizacji męczeństwa strajkujących, film Kutza przypomina widowisko pasyjne. Jego mottem stają się słowa z górniczej szatni: "Nie pal, zachowaj czystość". W interpretacji proboszcza nabierają one symbolicznego znaczenia: nie dopuść do siebie nienawiści, pielęgnuj wewnętrzną potrzebę wolności. Złote Grono na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie w 1994 roku. Honorowe Wyróżnienie Jury na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 1994 roku. 23:50 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - ŚWIĘTY LUDWIK (KING SAINT LOUIS (LOUIS IX)) Film dokumentalny, 99 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel 25 kwietnia 1214 roku urodził się jeden z największych władców Francji Ludwik IX. Ludwik był cnotliwy, prawy i charyzmatyczny. Jego nieprzejednana postawa wobec innowierców i krucjaty krzyżowe wyniosły go na ołtarze. Został w ten sposób jedynym kanonizowanym królem Francji. Film z cyklu "Historia w postaciach zapisana", przybliżając życie tego wybitnego i bogobojnego władcy, wprowadzi widzów w złoty wiek średniowiecza. W życiu króla ważną rolę odegrała jego matka Blanka Kastylijska, a polityczny ślub z Małgorzatą Prowansalską okazał się bardzo udanym związkiem. Małgorzata powiła Ludwikowi jedenaścioro dzieci. 40 - letnie rządy króla to lata rozkwitu Francji tak w sferze militarnej, politycznej, terytorialnej, jak i kulturalnej. Wprowadzona przez Ludwika IX reforma sądownictwa była wzorem organizacji wymiaru sprawiedliwości w całej Europie. Ludwik był pierwszym władcą, który świadomie korzystał z zasad komunikacji społecznej, dbając o swój wizerunek wśród ludu. Zmarł podczas ósmej wyprawy krzyżowej w 1270 roku. 01:40 NOC ŚWIĘTEGO MIKOŁAJA Film obyczajowy, 57 min, Polska 2000 Reżyseria: Janusz Kondratiuk Scenariusz: Grzegorz Łoszewski Zdjęcia: Tomasz Michałowski Muzyka: Bartłomiej Gliniak Aktorzy: Zbigniew Buczkowski, Grześ Małecki, Wojciech Walasik, Leszek Zduń, Barbara Dziekan, Edyta Olszówka, Justyna Sieńczyłło, Jerzy Rogalski, Michał Kowalski, Magdalena Emilianowicz i inni Film z cyklu telewizyjnego "Święta polskie", którego tematem są psychologiczne i moralne problemy współczesnych Polaków. Akcja każdego z filmów toczy się w dniu któregoś z kalendarzowych świąt, co daje twórcom pretekst do ukazania polskich przywar, kompleksów, poglądów i postaw. Pomysłodawcą cyklu jest obiecujący scenarzysta Grzegorz Łoszewski (m. in. "Miodowe lata", "Wszystkie pieniądze świata", "Ojciec Mateusz", "Bez wstydu"). Bohaterami "Nocy Świętego Mikołaja" są dwaj więźniowie: góral Jędruś i Lucjan, kolega z tej samej celi. Dostają jednodniową przepustkę, by w przebraniach Świętego Mikołaja i anioła wręczyć prezenty dzieciom z domu dziecka. Z polecenia więziennego kapelana wyruszają do supermarketu. Mają stamtąd odebrać paczki przygotowane przez sponsora. Lucjan, chcąc wykorzystać krótki pobyt na wolności, pragnie jednak najpierw złożyć niezapowiedzianą wizytę narzeczonej, która jest szefową agencji towarzyskiej. W wyniku związanych z tym perturbacji, docierają do supermarketu spóźnieni. Na szczęście ksiądz, już odjeżdżający z prezentami, zauważa ich w ostatniej chwili. Pod domem dziecka okazuje się, że w świątecznych paczkach, zamiast upominków dla dzieci, są zestawy dla dorosłych, zawierające m. in. prezerwatywy. Więźniowie wspólnie z kapelanem wracają do supermarketu, lecz sklep jest już zamknięty. Nagroda za scenariusz dla Grzegorza Łoszewskiego i pozaregulaminowa nagroda Jury dla Janusza Morgensterna za "inicjatywę telewizyjnego cyklu "Święta Polskie"na FPFF w Gdańsku - Gdyni 2000. 02:50 DROGI DO NIEPODLEGŁOŚCI - ODC. 2 Film dokumentalny, 52 min, Polska, 1988 Reżyseria: Jerzy Ziarnik Scenariusz: Jerzy Ziarnik Zdjęcia: Leszek Krzyżański, Andrzej Arwar Wykonawcy: Andrzej Racławicki Film montażowy, oparty na bogatych materiałach ikonograficznych. Polityczna i społeczna sytuacja Polski w latach 1917 - 1918 przedstawiona w kontekście najważniejszych wydarzeń tego okresu w Europie podczas dwóch ostatnich lat pierwszej wojny światowej i ruchów rewolucyjnych wnoszących istotne zmiany na mapę Europy. 03:55 ŻYCIE SOLIDARNOŚCIĄ PISANE Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2018 Reżyseria: Ewa Górska Scenariusz: Ewa Górska Film Ewy Górskiej obrazuje całe życie Grażyny Przybylskiej - Wendt, od pierwszych doświadczeń w szkole podstawowej, poprzez ścieżkę kariery zawodowej, jako lekarki, a także drogę działaczki społecznej, biorącej udział w tworzeniu demokratycznej państwowości. "Wtedy po raz pierwszy poczułam solidarność, że jak jest nas dużo, to się coś da zrobić". Grażyna Przybylska - Wendt wspomina historię z czasów szkolnych w Białymstoku, kiedy to uczennice solidarnie wzięły odpowiedzialność za symbol krzyża, który powiesiły w gabinecie lekcyjnym. Cała klasa przyznała się do umieszczenia tego symbolu nad tablicą, choć fizycznie zrobiła to jedna osoba - bohaterka filmu. Poczucie solidarności było nieustannie obecne w życiu bohaterki. To Grażyna Przybylska - Wendt, jako pierwsza, po wydarzeniach na Wybrzeżu w 1970 roku, użyła słowa solidarność.