TVP Kultura Środa, 11.12.2019 08:40 SZALONY ZEGAR Film animowany, 11 min, Polska, 2009 Reżyseria: Leszek Marek Gałysz Scenariusz: Agnieszka Taborska Zdjęcia: Adam Dominiewski Muzyka: Michał Górczyński Wykonawcy: Agnieszka Grochowicz, Joanna Pach, Jacek Czyż Film animowany. Tytułowy zegar miał szczególny dar. Umiał przyspieszać i zwalniać czas. A że robił to z korzyścią dla wszystkich, to złe chwile mijały szybko, a te dobre trwały długo. Niestety, jak to zwykle w bajkach bywa, do czasu... 09:05 HANDLARZ CUDÓW (.) Dramat obyczajowo - psychologiczny, 99 min, Polska/Szwecja 2009 Reżyseria: Jarosław Szoda, Bolesław Pawica Scenariusz: Mitko Panov Zdjęcia: Jarosław Szoda Muzyka: Adam Norden, Iris Kjaernested Aktorzy: Borys Szyc, Sonia Mietielica, Roman Golczuk, Joanna Szczepkowska, Mariusz Benoit, Ali Ibraguimov, Piotr Borowski, Franciszek Trzeciak, Witold Wietliński i inni Stefan, od lat walczący z alkoholizmem, wyjeżdża na pielgrzymkę do Lourdes, gdzie spodziewa się całkowitego wyleczenia. Niespodziewanie los stawia mu na drodze dwoje dagestańskich półsierot, pragnących odnaleźć ojca przebywającego we Francji. "Handlarz cudów" to udany reżyserski debiut kinowy Jarosława Szody i Bolesława Pawicy. Szoda wcześniej parał się głównie profesją operatora (zdjęcia w "Handlarzu" są jego autorstwa). Pawica dał się poznać przede wszystkim jako twórca filmów dokumentalnych i reżyser ważnych imprez estradowych. Obaj zresztą często pracowali w duecie, tyle że kręcąc...teledyski. "Handlarzem cudów" udowodnili, że w pełnometrażowej fabule czują się znakomicie. Potwierdzają to liczne nagrody (m.in. na festiwalach w Gdyni, Koninie i Chicago) oraz uznanie krytyków. Na pierwszy rzut oka dzieło Szody i Pawicy powiela stereotypy. Wszak niełatwe współistnienie dziecka z dorosłym, wpisane w konwencję kina drogi, było już tematem wielu filmów. Polskim twórcom udało się jednak pokazać je w sposób zaskakująco świeży, frapujący, dojrzały i trzymający w napięciu do samego końca, głównie za sprawą aktorstwa (przede wszystkim Borysa Szyca, a także dwójki dziecięcych aktorów Soni Mietielicy i Romana Golczuka) oraz świetnie przemyślanego, bogatego w interpretacyjne tropy, scenariusza. Fabuła jest tak skonstruowana, że można ją odczytywać na wiele sposobów: jako piękną opowieść o tolerancji, jako poruszającą historię drogi grzesznika do Boga, jako wolną od taniej moralistyki i sentymentalnego melodramatyzmu rzecz o poszukiwaniu sensu życia, czy wreszcie jako zapadający w pamięć film o nadziei, której miłosierny ognik może niespodziewanie rozbłysnąć nawet na dnie ludzkiego upadku. Owo bogactwo odczytań rzuca się w oczy również dzięki prostocie formy, która od uznanych autorów teledysków wymagała odejścia od wcześniejszych przyzwyczajeń i narzucenia sobie twardej dyscypliny artystycznej. Humanistyczne przesłanie filmu nie zostaje przesłonięte realizatorskimi fajerwerkami, lecz dociera do widza najkrótszą drogą, angażując jego serce i umysł. Stefan, trzydziestokilkuletni zaleczony alkoholik, objeżdża szpitale i domy opieki społecznej, w których wygłasza prelekcje na temat swego nawrócenia i jego roli w skutecznej walce z nałogiem. Zbiera przy okazji pieniądze na pielgrzymkę do słynącego cudami sanktuarium w Lourdes. Tam bowiem spodziewa się otrzymać specjalną łaskę, dzięki której ostatecznie pokona swą chorobę. Przekonujące wystąpienia Stefana zjednują mu licznych słuchaczy. Wielu z nich oprócz pieniędzy wręcza mu kartki z intencjami do przedstawienia Matce Bożej w Lourdes. Fragment jednej z prelekcji słyszy również dwoje dagestańskich dzieci, którym grozi deportacja. Przebywają w domu opieki czekając na wyrok sądu, lecz cały czas marzą o ucieczce i odnalezieniu ojca, który wiele lat temu wyemigrował do Francji. A ponieważ Stefan tam jedzie, więc Niewiele myśląc Urika i Hasim uciekają z ośrodka i ukrywają w bagażowej części należącego do "Polaka" zdezelowanego minivana. Kiedy Stefan odkrywa pasażerów na gapę, stara się ich pozbyć, lecz okazuje się to trudniejsze niż przypuszczał. Okradziony z pieniędzy, w chwili słabości znów sięga po butelkę.W ośrodku, skąd uciekły dzieci, zaczynają go podejrzewać o oszustwo. A poza tym początkowo nieznośna obecność Uriki i Hasima staje się dlań coraz mniej dolegliwa, gdy w obojgu zaczyna dostrzegać jeszcze bardziej przestraszonych i zagubionych życiowych rozbitków niż on sam. 11:00 KRÓLOWA BONA - ODC. 2 Serial historyczny, 51 min, Polska 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Zdzisław Kozień, Jerzy Zelnik, Piotr Garlicki, Zdzisław Wardejn, Lidia Korsakówna, Piotr Fronczewski, Jerzy Kamas, Leonard Pietraszak, Jan Machulski, Andrzej Szczepkowski, Eugenia Herman, Olgierd Łukaszewicz, Henryk Bista, Włodzimierz Boruński, Halina Rowicka, Monika Sołubianka, Renata Fireman - Kryńska, Józef Duriasz, Anna Dymna, Jerzy Trela, Marek Kondrat i inni Zygmunt Stary, powróciwszy z nierozstrzygniętej wojny z Krzyżakami, zastaje już upragnionego syna - Zygmunta Augusta. Dwa lata później królowa uzyskuje zgodę Tajnej Rady Wielkiego Księstwa Litewskiego na wyniesienie królewicza na litewski tron wielkoksiążęcy. W 1524 roku dwór wawelski okrywa się żałobą po śmierci księżnej Izabelli Sforza. Cesarz Karol V, nie uznając praw spadkowych polskiej królowej, zajmuje jej dziedziczne królestwo Bari i Rossano. Bona ponosi więc w walce z Habsburgami pierwszą klęskę. Aby powetować straty, próbuje przyłączyć piastowską dzielnicę Mazowsze do Korony. W tym celu chce wydać córkę Zygmunta z pierwszego małżeństwa, Jadwigę, za księcia mazowieckiego Janusza. 12:05 DETEKTYWI NA WAKACJACH - ODC 2/5 OBCY Serial przygodowy, 31 min, 5 odc. , Polska 1979 Scenariusz i reżyseria: Leokadia Migielska Zdjęcia: Czesław Swirta Aktorzy: Barbara Wrzesińska, Zbigniew Józefowicz, Jacek Staszewski, Anna Ossowska, Marek Ulański Pierwszy dzień pobytu na wsi, zwykłe codzienne sprawy: poranna toaleta, zakupy, śniadanie. Jacek otrzymuje list od ojca. Tata dzieli się z synem przypuszczeniami, że kapliczka w pobliżu domku letniskowego zapewne jest zabytkowa. Dzieci postanawiają otoczyć zapomniany obiekt opieką. Podczas wędrówki po okolicy łapie ich burza, dzieciaki chronią się w przydrożnej szopie, która świetnie nadaje się na bazę wypadową. Niestety, pomieszczenie jest już zajęte przez tajemniczego brodacza. 13:20 LEGENDY ROCKA - THE PRETENDERS (ROCK LEGENDS (S. 7) - THE PRETENDERS) Film dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny prezentujący najważniejszych artystów muzyki rockowej. Bohaterem tego odcinka są The Pretenders, jeden z najważniejszych zespołów nowej fali w latach 80. XX wieku. 13:45 LEGENDY ROCKA - EARTH, WIND & FIRE (ROCK LEGENDS (S. 7) - EARTH, WIND & FIRE) Film dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny prezentujący najważniejszych artystów muzyki rockowej. Bohaterem tego odcinka jest zespół Earth, Wind & Fire. Na przestrzeni lat twórczość zespołu znacznie się zmieniła. Z muzyki określanej czarnym rockiem progresywnym ewoluowała w brzmienia soul, funky i disco. Redakcja magazynu Rolling Stone napisała o Earth, Wind & Fire, że na zawsze odmienili oblicze czarnego popu. 14:15 ALTER Magazyn, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jarosław Ostaszkiewicz Scenariusz: Magdalena Wleklik Wykonawcy: Julia Chmielecka (prowadząca), Adam Podlewski (prowadzący) "Alter" to magazyn o fantastyce i związanymi z nią zjawiskami. Oprócz rozmów z wybitnymi pisarzami i twórcami fantastycznych dzieł, w programie pojawią się też recenzje książek, gier komputerowych, zapowiedzi ciekawych wydarzeń kulturalnych, a także fantastyczne ciekawostki. Do tego porcja pozaziemskich informacji. A wszystko to w wyjątkowy sposób przedstawi para prowadzących: Julia Chmielecka i Adam Podlewski. 14:55 SPRAWA SIĘ RYPŁA Komedia, 84 min, Polska 1984 Scenariusz i reżyseria: Janusz Kidawa Zdjęcia: Henryk Janas Aktorzy: Franciszek Pieczka, Anna Miesiączek, Roch Sygitowicz, Wawrzyn Pytlarz, Justyna Pilarz W jednej z podkarpackich wsi, w gospodarstwie Placka, odbywa się transmitowana przez telewizję uroczystość - setne urodziny babci Plackowej. Niedługo po tym babcia spoczywa na miejscowym cmentarzu. Wkrótce po pogrzebie Placków odwiedza urzędniczka z gminy prezentami dla jubilatki. Możliwość otrzymania zegarka i dwóch tysięcy złotych sprawia, że rodzina zgodnie kłamie, że babcia właśnie wyszła do kościoła. Za pokwitowaniem prezenty zostają w domu. Kilka dni poźniej syn Placka Jacek wpada do domu z okrzykiem "Sprawa się rypła". Okazuje się, że za kilka dni zagrodę Placków odwiedzą dziennikarze, by zrobić wywiad ze stuletnią staruszką. Z opresji ratuje ich stary Jontek, który przebrany za babkę udaje przed gośćmi głuchotę. Zdjęcia babci ukazują się w lokalnej prasie. Tymczasem będący w stanie wojny z Plackami sąsiad Kadela - świadek niemal potajemnego pogrzebu starej babki - anonimem informuje gminę o całym oszustwie. Wysłani na cmentarz milicjanci nie znajdują nawet śladu grobu Plackowej. Ale to jeszcze nie koniec kłopotów rodziny. Wiekową obywatelką zainteresowały się już bowiem władze centralne, z których polecenia we wsi ma się odbyć telewizyjno - radiowy show. Cała rodzina przystępuje do generalnego sprzątania obejścia, a najważniejszą dla nich osobą jest teraz skrzętnie skrywany przed wzrokiem obcych Jontek. Od lat twórczość Janusza Kidawy oscyluje pomiędzy tematyką sensacyjno - kryminalną ("Anna i wampir", "Magiczne ognie", "Ultimatum"), a ludowo - obyczajową ("Grzeszny żywot Franciszka Buły", "Bardzo spokojna wieś", "Żeniac", czy właśnie "Sprawa się rypła"). Do swoich "ludowych" filmów Kidawa bardzo często angażował tzw. naturszczyków, którzy przed kamerą nie muszą grać, a jedynie być sobą. Tak też jest w przypadku "Sprawy", która jest adaptacją popularnej w latach siedemdziesiątych farsy Ryszarda Latki "Tato, tato sprawa się rypła". 16:30 WROTA EUROPY Dramat, 73 min, Polska 1999 Reżyseria: Jerzy Wójcik Scenariusz: Jerzy Wójcik, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Witold Sobociński Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Alicja Bachleda - Curuś, Kinga Preis, Agnieszka Sitek, Agata Buzek, Piotr Szwedes, Andriej Jegorow, Piotr Adamczyk, Henryk Boukołowski, Katarzyna Groniec, Marianna Kawka i inni "Wrota Europy" powstały na motywach reportażu Melchiora Wańkowicza "Szpital w Cichiniczach". Twórcami filmu są artyści niezwykle zasłużeni dla polskiej kinematografii. Reżyser i współscenarzysta Jerzy Wójcik zasłynął już w latach 50. jako czołowy operator "szkoły polskiej". To również dzięki jego zdjęciom takie filmy jak "Kanał", "Eroica", "Popiół i diament", czy "Krzyż Walecznych" stały się klasykami. Kunszt operatorski i wszechstronność Wójcika widać też znakomicie w monumentalnych freskach historycznych ("Potop", "Faraon") i subtelnych dramatach psychologicznych ("Matka Joanna od Aniołów", "Anioł w szafie"). "Wrota Europy" to drugi po "Skardze" (1991) autorski film Wójcika. W pisaniu scenariusza pomagał mu wybitny specjalista w tej dziedzinie Andrzej Mularczyk ("Sami swoi", "Wyjście awaryjne", "Wielki podryw", seriale "Droga" i "Dom"). Na autora zdjęć wybrano równie utytułowanego Witolda Sobocińskiego ("Wszystko na sprzedaż", "Wesele", "Sanatorium pod Klepsydrą", "Ziemia obiecana", "Piraci" i "Frantic" Romana Polańskiego). Jakby tego nie było dość, muzykę napisał Zygmunt Konieczny ("Zmory", "Klucznik", "Ucieczka z kina Wolność", "Historia kina w Popielawach") - nestor polskich kompozytorów filmowych, autor sporej części repertuaru Ewy Demarczyk. W przeciwieństwie do realizatorów "Wrót Europy", w obsadzie dominują aktorzy bardzo młodzi, choć już uznani. Dotyczy to zwłaszcza odtwórczyń trzech głównych ról kobiecych. Zosię zagrała szesnastoletnia Alicja Bachleda - Curuś ("Pan Tadeusz"), Irę - Agnieszka Sitek (gwiazda serialu "Złotopolscy"), a Halę Kinga Preis, zwyciężczyni XX Przeglądu Piosenki Aktorskiej, znana także z kilku świetnych występów w Teatrze TV. W filmie Wójcika ich bohaterki są zaprzyjaźnionymi ze sobą młodziutkimi i naiwnymi siostrami miłosierdzia. W czasie zimy 1918 roku (właśnie wówczas toczy się akcja) dobrowolnie wyruszają do położonego niemal na linii frontu szpitala polowego. Swój wybór traktują nie tylko jako spełnienie patriotycznego obowiązku, lecz także jako romantyczną przygodę. Siedemnastoletnia Zosia ma jeszcze dodatkową motywację. Liczy, że w sąsiedztwie frontu spotka swego brata Pawła. Kiedy dziewczęta przez skutą lodem rzekę docierają do lecznicy, szybko przekonują się o bardzo trudnych warunkach, w których przyjdzie im pracować. Już pierwszego dnia zostają wysłane do pobliskiego miasteczka po brakujące środki opatrunkowe. Korzystając z sytuacji, Zosia gorączkowo szuka śladów bytności Pawła. Niestety, wskutek wzmagającego się z każdą minutą artyleryjskiego ostrzału siostry muszą wracać do szpitala. Rozpoczynają się paniczne przygotowania do ewakuacji. W saniach nie starcza miejsca dla wszystkich chorych, lecz mimo to naczelny lekarz postanawia ostatnią podwodą odesłać najmłodszy personel, czyli Zosię, Halę i Irenę. Te jednak podejmują brzemienną w skutki decyzję - zostaną na miejscu. Jeszcze nie wiedzą, że wraz z nadejściembolszewików staną w obliczu być może najcięższej próby w całym swoim życiu. 18:00 CECILIA BARTOLI I PRZYJACIELE (CECILIA BARTOLI AND FRIENDS) Film dokumentalny, 53 min, Szwajcaria, 2019 Reżyseria: Fabio De Luca Jedyny dokument (do tej pory) poświęcony Cecilii Bartoli. Reżyser Fabio De Luca pokazuje w tym intymnym portrecie etapy kariery i najważniejsze spotkania z życia Bartoli. O artystce mówią m.in. Daniel Barenboim, Gustavo Dudamel, Antonio Pappano, Martha Argerich i Philippe Jaroussky. 19:50 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - SAMUEL HIRSZENBERG Magazyn, 5 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Wykonawcy: Kinga Migalska Jednym z najważniejszych krakowskich malarzy żydowskiego pochodzenia XIX wieku był Samuel Hirszenberg. Początkowo tworzył w Polsce, jednak na zaproszenie Borysa Schatza przeniósł się do Jerozolimy, by tam w Szkole Sztuk Pięknych Besaleel objąć posadę profesora. Jego obraz Szkoła talmudystów z 1887 roku z fotograficznym realizmem portretuje młodych mężczyzn pogrążonych w zadumie nad świętym pismem. O twórczości Hirszenberga opowie Kinga Migalska z Muzeum Narodowego w Krakowie 20:30 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - NASZA MŁODSZA SIOSTRA (UMIMACHI DIARY) Dramat, 121 min, Japonia, 2015 Reżyseria: Kore-Eda Hirokazu Scenariusz: Kore-Eda Hirokazu Zdjęcia: Takimoto Mikiya Muzyka: Kanno Yoko Aktorzy: Ayase Haruka, Nagasawa Masami, Kaho, Hirose Suzu W mieście Kamakura w dużym domu z duszą mieszkają trzy siostry: Sachi, Yoshino i Chika. Pewnego dnia otrzymują wiadomość o śmierci ojca, z którym od 15 lat nie miały żadnego kontaktu. Jadą na pogrzeb, gdzie poznają swoją przyrodnią siostrę, nieśmiałą nastolatkę Suzu. Postanawiają otoczyć opieką osieroconą dziewczynkę, zabierając ją ze sobą do Kamakury. "Nasza młodsza siostra" jest adaptacją bestsellerowej powieści graficznej Yoshidy Akimi Umimachi Diary. Historia czterech sióstr toczy się niespiesznie i rozpływa w subtelnościach, relacje między bohaterkami budowane są z ogromną precyzją. Reżyser poetycko i z elegancją celebruje zwyczajne, proste życie, a jednocześnie tworzy film głęboki, naturalny i realistyczny. (nowehoryzonty.pl) 23:25 ZIEMIA, PLANETA LUDZI - PAPA JOE I JEGO LEW (PAA JOE AND THE LION) Film dokumentalny, 69 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Benjamin Wigley Film dokumentalny. W małym rodzinnym zakładzie w Ghanie Joseph Ashong wraz z synem Jacobem wykonują trumny w dowolnym kształcie. Dowolność oznacza tu dosłownie wszystko: od tradycyjnej chrześcijańskiej trumny po kształty zwierząt, przedmiotów, a nawet papryczkę chili lub butelkę coca - coli. Paa Joe, jak zwracają się do niego najbliżsi, poznajemy w momencie przygotowań do wyjazdu do Wielkiej Brytanii na kilkumiesięczną rezydencję, podczas której wykona trumnę w kształcie lwa, a następnie weźmie udział w performansie nawiązującym do rytuałów pogrzebowych w Ghanie. (źródło: docsag.pl) 00:50 TRIBUTE TO TOMASZ STAŃKO CZ. 1 Koncert, 58 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Adam Pierończyk, Avishai Cohen, Joe Martin, Jeff "Tain" Watts "Tribute to Tomasz Stańko" to koncert przygotowany specjalnie na zamówienie festiwalu Jazz Juniors. Liderem projektu jest Adam Pierończyk, jeden z najwyżej cenionych polskich saksofonistów jazzowych, w ostatnich latach najczęściej zapraszany do współpracy przez samego Stańkę. Do koncertu poświęconego zmarłemu w lipcu 2018 roku jednemu z najznakomitszych artystów w historii polskiego jazzu zaproszeni zostali światowi giganci, w tym trębacz Avishai Cohen, perkusista Jeff Tain Watts i basista Joe Martin. 02:00 LEKKIE OBYCZAJE - PARK (PARK) Film obyczajowy, 96 min, Grecja/Polska 2016 Scenariusz i reżyseria: Sofia Exarchou Aktorzy: Dimitris Kitsos, Dimitria Vlagopoulou, Thomas Bo Larsen, Enuki Gvenatadze, Lena Kitsopoulou, Yorgos Pandeleakis "Park" został nagrodzony na festiwalach w Salonikach i San Sebastian. W swoim debiutanckim filmie grecka reżyserka i scenarzystka Sofia Exarchou pokazuje obraz sfrustrowanej młodzieży pozbawionej szans na lepszą przyszłość, żyjącej w marazmie i zatracającej się w beznadziejności. Exarchou przybliża widzom stan ducha młodego pokolenia Greków, wchodzących w dorosłość w najgorszym czasie, w podupadającym kraju, wyniszczonym przez kryzys gospodarczy. Akcja "Parku" rozgrywa się w opuszczonej ateńskiej wiosce olimpijskiej, która dziesięć lat po zakończeniu igrzysk zieje pustką i grozą, gdzie toczą swoje wojny hordy wyrostków i wałęsają się bezpańskie psy, gdzie znalazły dach nad głową najbiedniejsze rodziny, gdzie dogorywają zapomniani sportowcy. Kilkunastoletni Dimitris, podobnie jak wielu jego rówieśników, chciałby na zawsze opuścić to przeklęte miejsce. I właśnie nadarza się okazja, by choćby przez chwilę otrzeć się o wielki świat, gdy nastolatek przypadkowo poznaje bogatego skandynawskiego turystę, który ma dla niego pewną propozycję. Finał tej znajomości nie będzie jednak szczęśliwy. 04:20 KINO NOCNE - CUBA LIBRE (CUBA LIBRE) Film krotkometrażowy, obyczajowy, 20 min, Holandia/Polska, 2015 Reżyseria: Lech Majewski Scenariusz: Lech Majewski, Rutger Hauer Zdjęcia: Piotr Kukla Muzyka: Zbigniew Malecki, Lech Majewski Aktorzy: Rutger Hauer, Ulrike Grote, Geerteke Van Lierop, Tony Kleij Kobieta odbiera telefon od mężczyzny. Opowiada mu przypadkowe wydarzenia ze swojego życia. Męczą ją dziwne dźwięki dochodzące z mieszkania jej sąsiadów i telefony od byłego chłopaka. Ostatnio nie ma dużego kontaktu z innymi ludźmi. Choć początkowo niechętnie, mężczyzna zaczyna jej słuchać, a po chwili nawiązuje długą rozmowę. Film pokazuje niezwykłą relację kobiety i mężczyzny oddalonych od siebie o tysiące kilometrów, których niespodziewanie zbliża do siebie przypadkowa rozmowa telefoniczna. (Źródło opisu: filmpolski.pl) 04:45 UNIVERSAL SPRING Etiuda filmowa, 16 min, Polska, 2008 Reżyseria: Anna Karasińska Scenariusz: Anna Karasińska Zdjęcia: Michał Stajniak Aktorzy: Maria Maj, Mariusz Michalski, Danuta Dobrzyńska, Agnieszka Sobczak Szkolna etiuda Anny Karasińskiej jest filmem wieloznacznym, otwartym na interpretacje. Skonstruowana została bowiem w sposób nietypowy, choć coraz częściej w kinie współczesnym wykorzystywany. Przez kilkanaście minut oglądamy szereg scen - historii pozornie ze sobą niezwiązanych. Starsza schorowana kobieta rozgląda się nieobecnym wzrokiem po swoim mieszkaniu i przekonuje samą siebie, że to jej dom. Ktoś pali papierosa na balkonie. Para młodych ludzi rejestruje amatorską kamerą scenę erotycznego zbliżenia. Po chwili on przegląda nagrany materiał, ona siedzi smutna i samotna w rogu kanapy. Dziewczynka prezentuje cioci, jak działa telefon komórkowy, by starsza pani mogła wysyłać esemesy do mieszkających daleko krewnych. Pielęgniarka uczy się obcego języka, by pracować i mieszkać za granicą. Dziewczyna w sali szpitalnej dowiaduje się o śmiertelnej chorobie i umiera w trakcie zabiegu. Studenci medycyny słuchają podczas wykładu dźwięku bijącego coraz szybciej ludzkiego serca. I nagle bicie ustaje i świat zatrzymuje się. Sceny te łączy metaforyczny finał i dopiero w nim odnajdujemy klucz, pozwalający nadać sens wcześniej oglądanym obrazom. Z perspektywy ostatnich ujęć możemy przyjrzeć się ukazanym uprzednio sytuacjom, zobaczyć w nich zapowiedzi finału. "Universal Spring" można odczytać jako opowieść o zagubieniu człowieka we współczesnym świecie, ale przede wszystkim jako opowieść o końcu. W judeochrześcijańskiej tradycji europejskiej kultury ów koniec najczęściej opisywany był językiem biblijnej Apokalipsy. Katastrofa była zapowiadana i obrazowana poprzez zagładę totalną, którą zwiastowali Czterej Jeźdźcy Apokalipsy. Ale przecież nie jest to jedyny wzór opowiadania o końcu. W opublikowanym tuż po wojnie poetyckim tomie Czesława Miłosza "Ocalenie" znalazł się wiersz "Piosenka o końcu świata", w którym autor proponował wizję zgoła odmienną. Co ciekawe, również ukazał ją w serii obrazów ilustrujących to, co dzieje się w dniu końcu świata. Nie zdarza się wówczas nic szczególnego. "Pszczoła krąży nad kwiatem nasturcji, / Rybak naprawia błyszczącą sieć. /Skaczą w morzu wesołe delfiny, / Młode wróble czepiają się rynny/ I wąż ma złotą skórę, jak powinien mieć. () Kobiety idą polem pod parasolkami, / Pijak zasypia na brzegu trawnika, / Nawołują na ulicy sprzedawcy warzywa/ I łódka z żółtym żaglem do wyspy podpływa." (cyt. za: Cz. Miłosz, Wiersze wszystkie, Kraków 2011, s. 206). Świat przedstawiony w filmie Karasińskiej zawieszony został pomiędzy trwaniem a końcem. Symptomy końca są jednak dostrzegalne zarówno w rozpadzie międzyludzkich więzi, jak i w symbolicznym obrazie martwych gołębi, których ciałami usłane jest mieszkanie jednej z bohaterek. Ptaki pojawiają się również w Wizji św. Jana. Jeden z aniołów zawołał do wszystkich ptaków lecących środkiem nieba: "Pójdźcie, zgromadźcie się na wielką ucztę Boga, aby pożreć trupy królów, trupy wodzów i trupy mocarzy, trupy koni i tych, co ich dosiadają, trupy wszystkich - wolnych i niewolników, małych i wielkich". (Apokalipsa św. Jana 19, 17 - 18). Martwe ptaki antycypują ludzi, których ciała już za moment pokryją miejskie chodniki, ulice i schody. "Innego końca świata nie będzie" - pisał Miłosz. A może śmierć jest początkiem... (filmpolski) 05:05 TAŚMY KULTURY - SZKOŁA IGNORANCJI Artystyczne/estradowe (widowisko), 12 min, Polska, 2018 Ucz się ucz, bo nauka to potęgi klucz. Tak jest, ale nie zawsze. Nauka i edukacja to jeszcze nie szkoła, a szkoła to czasem klucz do potęgi, ale często do ignorancji.