TVP Kultura Środa, 18.12.2019 08:40 DRUCIANE OPRAWKI Film animowany, 13 min, Polska, 2014 Reżyseria: Bartosz Kędzierski Scenariusz: Bartosz Kędzierski Zdjęcia: Krzysztof Opieka Muzyka: Piotr Dziubek Wykonawcy: Krzysztof Grębski, Beata Rakowska, Tobiasz Kędzierski Para staruszków Aniela i Konstanty wiodą spokojne życie we dwoje. Ona oddaje się robótkom ręcznym, on z wielkim zapałem pracuje nad pewnym wynalazkiem. Choć ich codzienność wydaje się nadzwyczaj uporządkowana w ich życiu wyraźnie czegoś brakuje. Zmiana, którą przyniesie niecodzienny wynalazek, pozwoli im na odkrycie zupełnie nowej perspektywy. Lalkowa animacja Bartosza Kędzierskiego to wzruszająca historia o samotności, tęsknocie i ludzkim przywiązaniu. (filmpolski.pl) 11:00 KRÓLOWA BONA - ODC. 7 Serial historyczny, 59 min, Polska, 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Zdzisław Kozień, Jerzy Zelnik, Bożena Adamek, Piotr Garlicki, Zdzisław Wardejn, Lidia Korsakówna, Jerzy Kamas, Jan Machulski, Piotr Fronczewski, Aleksander Gąssowski, Anna Dymna, Henryk Bista, Marek Kondrat, Bogusław Sochnacki Nad pierwszymi krokami młodej królowej na polskim dworze czuwa Marsupin, agent Ferdynanda i dwórka Katarzyna Holzelin. Pierwsza próba zbliżenia między małżonkami wywołuje u Elżbiety atak epilepsji. Zygmunt, nie mogąc pokonać fizycznego wstrętu do żony, wyjeżdża na Litwę. Na zamku w Gieranonach spotyka młodą wdowę po wojewodzie trockim. Jest zafascynowany urodą i osobowością Barbary Radziwiłłówny. Związek tej pary z niepokojem, a zarazem z nadzieją, obserwują bracia Radziwiłłowie: Rudy i Czarny. 12:05 UCIECZKA - WYCIECZKA - ODC. 2/5 CZY UMIESZ DOIĆ KROWY Serial przygodowy dla młodych widzów, 26 min, Polska, 1972 Reżyseria: Jadwiga Kędzierzawska Scenariusz: Sławomir Grabski, Jadwiga Kędzierzawska Zdjęcia: Czesław Swirta Aktorzy: Piotr Sot, Waldemar Górski, Dorota Kędzierzawska, Krystyna Karkowska, Barbara Rachwalska, Aleksander Sewruk Po pierwszym etapie wakacyjnej wędrówki babcia i wnuki zatrzymują się na wsi, u gospodarzy. Jednak wieczorem sytuacja komplikuje się, ponieważ właściciele gospodarstwa dostają boleści. Lekarz stwierdza zatrucie grzybami i zabiera oboje do szpitala. Wszystko zostaje pod opieką letników. 13:20 LEGENDY ROCKA - TALKING HEADS (ROCK LEGENDS (S. 7) - TALKING HEADS) Film dokumentalny, 21 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny prezentujący najważniejszych artystów muzyki rockowej. Bohaterem tego odcinka jest zespół Talking Heads. Amerykańska grupa skupiona początkowo wokół klubu CBGB's odniosła duży sukces. Po debiutanckim albumie "Talking Heads: 77" muzycy zaczęli współpracę z cenionym producentem Brianem Eno, co pozwoliło im wejść na muzyczne szczyty. Przez wielu krytyków Talking Heads są uznawani za jeden z najważniejszych zespołów lat 80. XX wieku. Ich twórczość położyła solidne fundamenty pod rozwój nowej fali. 13:45 LEGENDY ROCKA - JONI MITCHELL (ROCK LEGENDS (S. 7) - JONI MITCHELL) Film dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny prezentujący najważniejszych artystów muzyki rockowej. Bohaterem tego odcinka jest Joni Mitchell. Kanadyjska piosenkarka została określona przez magazyn Rolling Stone jedną z najbardziej utalentowanych tekściarek. Karierę rozpoczęła w latach 60. XX wieku. Swoimi utworami odcisnęła trwałe piętno na muzyce folk - rockowej. Piosenki "Big Yellow Taxi" czy "Woodstock" są tego doskonałymi przykładami. 14:15 ALTER Magazyn, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jarosław Ostaszkiewicz Scenariusz: Magdalena Wleklik Wykonawcy: Julia Chmielecka (prowadząca), Adam Podlewski (prowadzący) Alter to magazyn o fantastyce i związanymi z nią zjawiskami. Oprócz rozmów z wybitnymi pisarzami i twórcami fantastycznych dzieł, w programie pojawią się też recenzje książek, gier komputerowych, zapowiedzi ciekawych wydarzeń kulturalnych, a także fantastyczne ciekawostki. Do tego porcja pozaziemskich informacji. A wszystko to w wyjątkowy sposób przedstawi para prowadzących: Julia Chmielecka i Adam Podlewski. Gościem trzeciego odcinka będzie Lech Jęczmyk, publicysta, tłumacz, rusycysta. Przekładał powieści największych klasyków literatury anglojęzycznej. W swojej eseistyce porusza zagadnienia geopolityki, futuryzmu i eschatologii. Rozwinął koncepcję "nowego średniowiecza" Mikołaja Bierdajewa. W latach 1990 - 1992 redaktor naczelny "Nowej Fantastyki". 14:50 DZIEWCZYNY DO WZIĘCIA Komedia obyczajowa, 45 min, Polska 1972 Scenariusz i reżyseria: Janusz Kondratiuk Zdjęcia: Wiesław Pyda Muzyka: Czesław Niemen Aktorzy: Jan Mateusz Nowakowski, Jan Stawarz, Ewa Szykulska, Ewa Pielarz, Regina Regulska, Zbigniew Buczkowski, Jadwiga Chojnacka, Jan Himilsbach, Iga Cembrzyńska, Stanisław Mikulski Dziewczyny są do wzięcia raz w tygodniu: w sobotę. Przyjeżdżają do stolicy z podwarszawskich miejscowości z nadzieją na rozrywkę, na przerwanie monotonii szarej egzystencji, na poznanie mężczyzny, może - w perspektywie - na trwały związek. Wyprawiają się po męża i po odrobinę wielkomiejskiego blichtru. Z takim zamiarem przybywają pewnej soboty do Warszawy trzy panny. Są nieładne i bezbarwne, tandetnie ubrane, ale bardzo starają się utwierdzić w swojej wyjątkowości i atrakcyjności. Trzymając się sztywno żelaznej zasady, że porządna dziewczyna "nie zawiera znajomości na ulicy", dają się poderwać dopiero w kawiarni, gdzie wpadają w oko dwóm młodzieńcom z miasta, równie niezdecydowanym i skrępowanym jak one. By dodać sobie odwagi i wypaść jak najlepiej w oczach dziewcząt, panowie przedstawiają się jako "Inżynier" i "Magister". Ale ich ubogi repertuar metod podrywania sprowadza się do fundowania wybrankom kolejnych porcji kremu, co przynosi dość opłakane skutki żołądkowe. Pójście do kina okazuje się już przedsięwzięciem za trudnym do zrealizowania, gdyż cała piątka nie może się zdecydować na konkretny tytuł i z góry zakłada, że nie starczy dla nich biletów. Gdy wydaje się, że z braku pomysłów przyjdzie zakończyć przed czasem tak dobrze rozpoczętą znajomość, honor męski ratuje znajomy kelner, "światowiec", właściciel mieszkania w stolicy, który zaprasza całe towarzystwo do siebie. Bohaterowie filmu Kondratiuka: nudni i rozpaczliwie przeciętni, nieporadnie szukają wzajemnego kontaktu, są żałośni w tworzeniu mitów z własnych, niezrealizowanych marzeń. Z uporem oszukują się, że wyjazd był opłacalny, a zawarte znajomości będą miały swój dalszy ciąg. Reżyser obserwuje ich wnikliwie, chłodno i beznamiętnie, bez cienia napastliwości, ale i bez sympatii. Sposobem narracji, ujęcia tematu, specyficznym gorzko - ironicznym humorem "Dziewczyny do wzięcia" przypominają wczesne filmy Milosza Formana ("Czarny Piotruś", "Miłość blondynki") i innych reżyserów czeskiej "nowej fali" końca lat 60. , szalenie trafne i wnikliwe w swej prostocie. 15:50 PERŁA W KORONIE Dramat, 116 min, Polska 1972 Reżyseria: Kazimierz Kutz Scenariusz: Kazimierz Kutz Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Wojciech Kilar Występują: Olgierd Łukaszewicz, Łucja Kowolik, Franciszek Pieczka, Jan Englert, Bernard Krawczyk, Marian Opania, Jerzy Cnota, Wojciech Alaborski, Emir Buczacki, Leonard Pietraszak, Edward Kusztal, Jan Bogdół i inni Kazimierz Kutz debiutował w roku 1959 filmem " Krzyż Walecznych". W latach następnych zrealizował m.in. "Nikt nie woła", "Ludzie z pociągu", "Milczenie", "Upał", "Skok", a także "Sól ziemi czarnej" - była to pierwsza część tryptyku poświęconego ludziom Śląska. Kolejne części to "Perła w koronie" i "Paciorki jednego różańca". Większość scen kręcono w katowickiej kopalni "Wieczorek", plenery zaś w Michałkowicach, Chropaczowie, Bytomiu. W scenach zbiorowych wzięło udział blisko 4 tysiące osób, pod ziemią przebywało 250. Główną rolę kobiecą zagrała Łucja Kowolik, mieszkanka Śląska nie będąca zawodową aktorką. Akcja filmu rozgrywa się w latach trzydziestych na Śląsku. Głównym wątkiem jest walka górników o utrzymanie kopalni. Jej właściciel Niemiec postanowił ją zlikwidować i zalać wodą. Górnicy dowiadują się o tym na dwa tygodnie przez wyznaczona datą zamknięcia zakładu. Postanawiają rozpocząć strajk - nie podejmują pracy i nie opuszczają kopalni. Wysyłają swojego przedstawiciela do ministerstwa przemysłu w Warszawie. Ten jednak nie jest w stanie niczego załatwić. Zdeterminowani górnicy przystępują do strajku głodowego. Protestują nie tylko z tego powodu, że grozi im utrata pracy, ale również dlatego, że dla nich kopalnia jest czymś świętym. Związani są z nią od kilku pokoleń, żywiła ich ojców i dziadów. Obok bohatera zbiorowego, którym są pracownicy kopalni, Kazimierz Kutz przedstawia bliżej losy młodego, górniczego małżeństwa. Jaś do szaleństwa kocha swoją młodą żonę Wichtę. Przerażeniem napawa go myśl o rozstaniu z nią. Jednak rozumie, że protest jest potrzebny i zostaje wraz z innymi pod ziemią. Udział w strajku jest dla niego swoistą próbą dojrzałości. 18:00 OPERACJA OPERA - ALEKSANDER NOWAK Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Kosowski Zdjęcia: Piotr Koper Filmowy podgląd introwertycznej postaci, sprawiającej na pierwszy rzut oka wrażenie osoby smutnej, a tak naprawdę tryskającej pomysłami twórczymi i obdarzonej niezwykłym poczuciem humoru. 18:40 ALEKSANDER NOWAK/ADAM DUDEK - SPOON RIVER ANTHOLOGY Reportaż, 20 min, Polska, 2019 Reżyseria: Adam Dudek Scenariusz: Adam Dudek Muzyka: Aleksander Nowak Wykonawcy: Ingrida Gapova, Tomasz Konieczny Reportaż przedstawiający instalacją audiowizualną, do której muzykę napisał Aleksander Nowak, a Adam Dudek tworzył obrazy. To multimedialna instalacja, będąca przestrzenną aranżacją projekcji wideo wraz z dźwiękiem. Projekcje przedstawiają artystów operowych wykonujących recytatywoarie skomponowane do wybranych wierszy amerykańskiego poety Edgara Lee Mastersa z tomu Antologia Spoon River. 19:20 ZBIGNIEW MAKOWSKI Reportaż, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Anna Zakrzewska Wykonawcy: Zbigniew Makowski Portret Zbigniewa Makowskiego, jednego z najważniejszych polskich artystów XX wieku. 88 - letni artysta malarz, surrealista, którego prace znajdują się w polskich i zagranicznych kolekcjach sztuki. Miał kilkadziesiąt wystaw indywidualnych w kraju i za granicą. Otrzymał Nagrodę Krytyki Artystycznej im. C. K. Norwida oraz Nagrodę im. J. Cybisa. Makowski urodził się w 1930 r. w Warszawie. W 1956 r. ukończył warszawską ASP, w pracowni Kazimierza Tomorowicza, zapomnianego już dzisiaj twórcy, którego do dziś uważa za swojego mistrza. W latach 60. komponował swe obrazy ze znaków magicznych, symboli i rekwizytów, także sentencji i dłuższych tekstów, które wykonane na podłożu z pergaminu sprawiają wrażenie stron wyjętych z tajemnych ksiąg. W latach 70. i 80. malował ezoteryczno - magiczne pejzaże, przedstawiające zazwyczaj fragmenty antycznej architektury, ponad którymi unoszą się symbole. 19:45 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - JERZY BEREŚ Magazyn, 4 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Wykonawcy: Agata Małodobry Jerzy Bereś - rzeźbiarz, performer zaangażowany w sprawy kulturowe i polityczne. Tworzył symboliczne rzeźby, które charakteryzowała prostota formy i funkcjonalna konstrukcja. Używał naturalnych surowców: drewna, sznurów konopnych, płótna workowego. Wózek romantyczny był kluczowym rekwizytem Manifestacji romantycznej, która miała być dialogiem z polskim romantyzmem. Pomysł przeprowadzenia akcji powstał roku 1975, lecz ze względów politycznych nie doszedł do skutku. Manifestacja odbyła się na Rynku Głównym w Krakowie dopiero w 1981 roku. Dokumentacja tego działania prezentowana jest razem z drewnianą rzeźbą w Muzeum Narodowym w Krakowie. 20:30 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - W CZTERECH ŚCIANACH ŻYCIA (INSYRIATED) Dramat, 85 min, Liban/Belgia/Francja 2018 Scenariusz i reżyseria: Philippe Van Leeuw Aktorzy: Hiam Abbass, Diamond Bou Abboud, Juliette Navis, Mohsen Abbas, Moustapha Al Kar Na festiwalu w Berlinie w 2017 roku, film zdobył nagrodę publiczności. Pełen napięcia dramat rozgrywa się w czasie okrutnej wojny, siejącej na ulicach Damaszku spustoszenie i trwogę. Bohaterką filmu jest Oum Yazan, matka trojga dzieci, uwięziona wraz z rodziną w swoim domu. Na dachu budynku czai się snajper, w każdej chwili gotowy do strzału, gdy tylko ktoś spróbuje wyjść na zewnątrz. Zamknięci w swoich czterech ścianach, na małej powierzchni, są ściśnięci niczym w klatce i nie mogą opuścić mieszkania nawet pod osłoną nocy. Przez cały czas towarzyszy im potworny strach, ryzykują życie również wówczas, gdy spróbują zbliżyć do okien lub zaczną głośno rozmawiać. Wydaje się, że nie ma wyjścia z tej pułapki, zaczyna brakować żywności i wody, grozi im śmierć głodowa. Matka zadaje sobie wciąż te same pytania: Skąd wziąć jedzenie? Czy uda się jej i dzieciom przeżyć kolejną dobę? Ta beznadziejna sytuacja, w jakiej znaleźli się bohaterowie, to nie filmowa fikcja, a po prostu wojenna codzienność, z którą przyszło się zmierzyć setkom takich zwykłych syryjskich rodzin. Sił dodaje im jedynie miłość i ogromna wola życia. 22:40 ZIEMIA, PLANETA LUDZI - W POSZUKIWANIU ALASKI (LOSING ALASKA) Film dokumentalny, 81 min, Irlandia, 2018 Reżyseria: Tom Burke "W poszukiwaniu Alaski" opowiada historię małej społeczności, która musi mierzyć się z nieuchronnie nadciągającą katastrofą. Od dekad mieszkańcy wiedzieli, że w przyszłości czeka ich niebezpieczeństwo - nieustannie widzą, jak na ich własnych oczach ląd uszczupla się ze wszystkich stron, a poziom wody podnosi się coraz bardziej z roku na rok. Kolejnym budynkom grozi pochłonięcie przez wodę. 00:15 TRIBUTE TO TOMASZ STAŃKO CZ. 2 Koncert, 44 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Adam Pierończyk, Avishai Cohen, Joe Martin, Jeff "Tain" Watts "Tribute to Tomasz Stańko" to koncert przygotowany specjalnie na zamówienie festiwalu Jazz Juniors. Liderem projektu jest Adam Pierończyk, jeden z najwyżej cenionych polskich saksofonistów jazzowych, w ostatnich latach najczęściej zapraszany do współpracy przez samego Stańkę. Do koncertu poświęconego zmarłemu w 2018 roku jednemu z najznakomitszych artystów w historii polskiego jazzu zaproszeni zostali światowi giganci, w tym trębacz Avishai Cohen, perkusista Jeff Tain Watts i basista Joe Martin. 01:15 LEKKIE OBYCZAJE - MONSTRUM (COLOSSAL) Czarna komedia sci - fi, 104 min, USA/Kanada/Hiszpania 2016 Scenariusz i reżyseria: Nacho Vigalondo Aktorzy: Anne Hathaway, Jason Sudeikis, Dan Stevens, Tim Blake Nelson, Austin Stowell Po utracie pracy pisarka z ambicjami Gloria (Anne Hathaway) popada w alkoholizm. Zrażony jej zachowaniem chłopak Tim rozstaje się z nią. I do tego eksmituje ją z nowojorskiego mieszkania, w którym razem żyli. Nie mając innego wyboru, Gloria opuszcza Nowy Jork i postanawia wrócić do rodzinnego miasteczka w Nowej Anglii, by zacząć wszystko od nowa. Spotyka się z przyjacielem z dzieciństwa Oscarem, który teraz prowadzi bar po zmarłym ojcu. Jest dla niej bardzo życzliwy i miły, pomaga jej umeblować się w nowym miejscu, daje swój stary telewizor i proponuje pracę w swoim barze, którą ona akceptuje. Ale alkoholowy problem Glorii znowu narasta. Po pracy przesiaduje w barze z Oscarem i jego przyjaciółmi, Garthem i Joelem, pijąc do rana. Tymczasem media donoszą o gigantycznym monstrum, które zaatakowało stolicę Korei Południowej, siejąc zniszczenie i postrach. Gloria dochodzi do wniosku, że jej losy są w jakiś sposób związane z makabrycznymi wydarzeniami w Seulu. Odkrycie, dlaczego jej pozornie mało ważne istnienie ma tak ogromny wpływ na losy świata, będzie dla Glorii okazją do uporania się z przeszłością i swoimi słabościami. 03:30 KINO NOCNE - CÓRKA ALBO SYN Dramat obyczajowy, psychologiczny, 70 min, Polska, 1979 Autor: Radosław Piwowarski Reżyseria: Radosław Piwowarski Scenariusz: Radosław Piwowarski Zdjęcia: Ryszard Jaworski Muzyka: Seweryn Krajewski Wykonawcy: Eugeniusz Priwiezencew, Joanna Pacuła, Jadwiga Walewska, Janina Tur-Kiryłow, Lena Wilczyńska, Stanisław Brudny, Roman Stankiewicz Piotr Płaksin, trzydziestoletni samotny mężczyzna utrzymujący się z dorywczych prac, marzy o rejsie na Wyspę Wielkanocną zbudowanym samodzielnie jachtem. Pewnego dnia dowiaduje się, że został ojcem i to stawia go przed koniecznością dokonania wyboru między realizacją marzeń a odpowiedzialnością. Nie potrafi podjąć decyzji i ucieka na prowincję do domu rodzinnego. Tam spadają na niego problemy rodziców i rodzeństwa, w tym także siostry, która ma kilkoro nieślubnych dzieci. Piotr nie potrafi pomóc bliskim. Atmosfera domu przekonuje go, że nie można uciec przed odpowiedzialnością. Odnajduje szpital, w którym przyszło na świat dziecko i przyznaje się do ojcostwa. 04:55 TAŚMY KULTURY - GRANICE PODRÓŻY Artystyczne/estradowe (widowisko), 11 min, Polska, 2018 Podróżujemy lokalnie, podróżujemy globalnie, ale najczęściej podróżujemy mentalnie. Aby podróżować musimy przekraczać granice - te tradycyjne, między państwami, finansowe, ale chyba najtrudniejsze do przekroczenia są granice mentalne.