TVP Historia Czwartek, 02.01.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 2 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1793 - pierwsze wykonanie "Requiem" Mozarta; 1905 - kapitulacja Port Artur; 1958 - Teatr Pantomimy Henryka Tomaszewskiego stał się teatrem zawodowym; 1991 - niedoszły przewrót w Rydze; 08:15 ZIMA STULECIA Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2018 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Zdjęcia: Adam Fręśko Film przedstawia historię kataklizmu, który w nocy z 31 grudnia 1978 na 1 stycznia 1979 sparaliżował znaczną część Europy, w tym Polskę. Gwałtowny atak mroźnej i śnieżnej zimy spowodował ogromne straty materialne, zdezorganizował życie społeczne i gospodarcze całego kraju. 08:50 HISTORIA POLSKI - PASAŻER NA GAPĘ Film dokumentalny, 57 min, Polska, 1999 Reżyseria: Robert Kaczmarek Scenariusz: Robert Kaczmarek, Andrzej Gajewski Wykonawcy: Wiesław Gołas, Stanisław Januszko, Stanisław Tym, Wojciech Młynarski, Jerzy Derfel, Aleksandra Dobrowolska Znałem Dobrowolskiego od trzydziestu lat - wspomina Stanisław Tym. - Czas spędzony z Jerzym liczy się poszóstnie, więc trzeba mówić o stu osiemdziesięciu latach znajomości. Ten człowiek jest nie do opowiedzenia. Nie ma takiej możliwości! A on byłby temu przeciwny. Czuję teraz, że Jerzy siedzi mi gdzieś na ramieniu i mówi mniej więcej tak: Stasiek! Jeżeli już rzeczywiście nie mogłeś wytrzymać i w jedenaście lat po mojej śmierci musiałeś nasładzać mi przed kamerą telewizyjną i opowiadać różne rzeczy, to przypominam ci, drogi przyjacielu, że do obrzydliwości brzydzę się sacharyną! Bogato ilustrowany materiałami archiwalnymi i ikonografią ze zbiorów rodzinnych film przedstawia sylwetkę autora, reżysera i aktora telewizyjnych i radiowych programów kabaretowych, twórcę legandarnych kabaretów "Koń" i "Owca". O Jerzym Dobrowolskim opowiadają koledzy z lat szkolnych i ze studiów, przyjaciele, współpracownicy: między innymi Andrzej Nykowski, Janusz Krasowski, Wojciech Gołas, Wojciech Młynarski, Anatol Potemkowski, Jerzy Derfel, a także żona bohatera filmu Jolanta Zykun oraz córka Ola. Ciepłe, serdeczne, choć pozbawione znienawidzonego przez Dobrowolskiego "lukru" wspomnienia bliskich i znajomych przybliżają widzom fascynującą i tragiczną postać artysty. Człowieka o nieprawdopodobnej intuicji i błyskotliwej inteligencji, kipiącego pomysłami tytana pracy i perfekcjonisty, a przy tym, jak wszyscy ludzie inteligentni - "rozpaczliwego lenia". Przewrotnego kpiarza szydzącego z absurdów rzeczywistości, wspaniałego kompana obdarzonego łobuzerskim wdziękiem, miłośnika "wina, kobiet i śpiewu" i jednocześnie twardego, nieprzejednanego wroga systemu, w którym przyszło mu żyć i pracować. Za te przekonania zapłacił wysoką cenę. Konsekwentnie i mściwie kneblowano mu usta. Wyrzucono go z telewizji, pożegnano się z nim w teatrze "Rozmaitości", odebrano skromną namiastkę dawnych realizacji - radiowy "Kabarecik Reklamowy". Pozostał mu zamknięty w brulionach "teatr wyobraźni". Gęsto zapisane zeszyty, razem z fujarką i finką zabieraną na mazurskie rejsy kajakowe, Jolanta Zykun przechowuje pod tapczanem. Wierzy, że te materiały kiedyś ujrzą światło dzienne. 10:00 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA CICERO Kameralne i studyjne (widowisko), 49 min, Polska, 2003 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Glacel Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Był październik 1943 roku. Niemcy przegrały dwie wielkie bitwy na froncie wschodnim. Losy wojny odwróciły się. Wielka Armia Czerwona zaczęła spychać na zachód Wermacht. W Wielkiej Brytanii alianci zachodni przygotowywali się do inwazji na kontynent, która miała nastąpić w połowie 1944 roku. Nie zapadła jednak decyzja, gdzie wyladują wojska alianckie. Dla Niemców poznanie miejsca inwazji miało cenę wygrania wojny. 11:00 AKADEMIA ZBRODNI Film dokumentalny, 59 min, Polska, 1994 Reżyseria: Waldemar Karwat Scenariusz: Waldemar Karwat Zdjęcia: Mikołaj Nesterowicz Muzyka: Eugeniusz Rudnik Wykonawcy: Antonina Soszyna, Walenty Woronowicz, Olga Mane, Jurij Brodski, Zofia Rysiówna, Wojciech Gąssowski, Jerzy Zass Na początku XV wieku zakonnicy Sawwatiusz i Zosima dotarli nad brzeg Morza Białego i w niewielkim czółnie przeprawili się na wyspy, nazwane potem Archipelagiem Sołowieckim. Uznali tę ziemię za świętą i rozpoczęli budowę klasztoru. W ślad za nimi przybyli inni zakonnicy. Wespół z miejscowymi chłopami, w ciągu dziesięcioleci, wspaniale zagospodarowali archipelag. Wzniesiono na nim sobory Zaśnięcia Marii Panny i Przemienienia Pańskiego, ponad dwadzieścia cerkwi, młyny, tartaki, małą hutę, introligatornię, garbarnię, a nawet elektrownię. Jeziora połączono dziesiątkami kanałów. Wodę doprowadzano do klasztorów drewnianymi rurami. W 1920 roku do archipelagu dotarła nowa władza. Mnichów wygnano, a to co stworzyli, zamieniono na łagier. Początkowo osadzano tu skazanych z niewielkimi wyrokami. Starano się nawet, by więźniowie nie ulegali dalszej deprawacji. Próbowano ich "naprawiać". Prowadzono działalność kulturalną i edukacyjną. Tworzono teatry, towarzystwa naukowe i muzeum. Szybko jednak placówki te zniknęły. Archipelag Sołowiecki zamienił się w obóz śmierci. W ciągu 15 lat zamienił się w więzienie o niewiarygodnie okrutnym reżimie. W ciągu dwudziestu lat przez łagry na Wyspach Sołowieckich przewinęło się około miliona skazańców 50 narodowości. Wśród więzionych cudzoziemców zawsze najwięcej było Polaków. Trafiali tam polscy oficerowie, księża, potomkowie XIX - wiecznych zesłańców, Polacy zatrzymani w ZSRR i posądzeni o szpiegostwo. Niewielu skazańców przeżyło łagrowe piekło. Pod byle pretekstem przedłużano im pierwotnie niskie wyroki. Byli bezprawnie rozstrzeliwani. Marli z wycieńczenia, głodu i chorób. Piękna ziemia, tak troskliwie zagospodarowana niegdyś przez zakonników, zamieniła się w mogiłę, a świątynie, które wznieśli na chwałę Pana - w miejsca kaźni. Archipelag Sołowiecki stał się szkołą zbrodni, która wychowywała kadry - wartowników i funkcyjnych - dla innych obozów. Opracowywano tam metody wykorzystawania niewolniczej pracy więźniów, rozstrzeliwania ludzi i pozbywania się trupów, a nawet wzory odzieży dla skazańców. Zdobyte tam doświadczenia wykorzystywano we wszystkich łagrach białomorsko - bałtyckich, we wszystkich sowieckich łagrach. Sołowieccy kaci wkrótce zostali zlikwidowani - zamordowani, unicestwieni przez system. Waldemar Karwat w doskonale udokumentowanym filmie pokazuje straszliwą historię wysp sołowieckich i przeprowadza analizę powstawania akademii zbrodni podtrzymującej system, który złamał psychikę narodu, zaszczepiając w ludziach strach tkwiący w nich do dziś. Reżyser wykorzystuje różnorodne archiwalia, przywołuje wstrząsające relacje więźniów, którzy z sołowków uszli z życiem, cytuje wspomnienia, prosi o opinie historyków. Całość dopełnia pieśniami, opowiadającymi o życiu skazańców. Operator Mikołaj Nestrowicz znakomicie wydobywa piękno Archipelagu Sołowieckiego niesamowicie kontrastujące ze zbrodnią, która się pośród niego dokonała. 12:05 MAJOR Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2011 Reżyseria: Marcin Mielczarek Scenariusz: Marcin Mielczarek, Błażej Pytrka Zdjęcia: Błażej Pyrka Muzyka: Marcin Mielczarek Inscenizowany dokument o działalności oddziału wydzielonego Wojska Polskiego pod dowództwem majora Henryka Dobrzańskiego Hubala. Życie dowódcy nie było jedynie pasmem efektownych zdarzeń, tworzących sławę zagończyka. Historia oddziału Hubala obfitowała w awanturnicze epizody, co skłania do zastanowienia się, co umożliwiło tak długie i zorganizowane działanie regularnego wojska podczas okupacji. Czy tylko wola oporu? W filmie wypowiadają się hubalczycy. Wspomnienia tych ludzi, będące osobistymi relacjami, opisem faktów widzianych przez pryzmat własnych przeżyć i emocji, dają najpełniejszą informację o motywacji ludzi wstępujących do oddziału w czasie okupacji. Oddziału, który w końcu 1939 roku stopniał do kilkunastu osób, a dzięki woli walki i charyzmie dowódcy osiągnął w szczytowym momencie w 1940 roku stan trzystu dwudziestu żołnierzy. 12:40 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 1/24 Serial historyczno - sensacyjny, 61 min, Polska 1990 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Muzyka: Andrzej Trzaskowski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Scenografia: Wojciech Majda Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Jan Monczka, Tomasz Stockinger, Marta Klubowicz - Różycka, Janusz Bukowski, Miłogost Reczek, Jan Jankowski, Joanna Jankowska, Katarzyna Chrzanowska, Włodzimierz Adamski, Marek Lewandowski, Dariusz Jakubowski, Piotr Grabowski, Maciej Kozłowski, Stanisław Jaskułka, Włodzimierz Maciudziński, Maciej Orłoś, Beata Paluch, Ewa Sałacka, Alicja Jachiewicz, Danuta Kowalska, Hanna Wrycza - Polk, Magdalena Michalak, Małgorzata Wachecka, Maria Probosz, Agnieszka Robótka - Michalska i inni Serial "Pogranicze w ogniu" rodził się długo. Scenariusz powstał w połowie lat osiemdziesiątych. Potem był kilkakrotnie rozszerzany i poprawiany. Andrzej Konic ukończył najpierw dziesięć odcinków. Następnych czternaście ujrzało światło dzienne dopiero trzy lata później. Akcja cyklu zaczyna się w 1918 roku podczas walk o wyzwolenie Poznania. W potyczkach z Niemcami biorą udział dwaj młodzi chłopcy: Czarek Adamski (filmowy debiut Cezarego Pazury) i Franek Relke (Olaf Lubaszenko). Obaj mają nie tylko wspólnego wroga, lecz także ten sam obiekt miłosnych westchnień, którym jest szkolna koleżanka Dorota. Czarek jednak góruje nad Frankiem pod każdym względem. Ma również większe szanse u Doroty. Tymczasem sfrustrowany Relke odkrywa, że jego ojciec zginął dlatego, że został na posterunku, gdy walczący obok niego wcieleni do niemieckiej armii Polacy uciekli, nie widząc innej szansy na ocalenie życia. We Franku budzi się niemiecka dusza. Staje po przeciwnej stronie niż Czarek. Zostaje sabotażystą i szpiegiem. Jego zdemaskowanie pociąga za sobą krwawą ofiarę. Relke ucieka do Berlina. Zmienia imię na Franz i szybko robi karierę w Abwehrze. W tym samym czasie Czarek wstępuje do polskiego wywiadu i również rychło awansuje. W gimnazjum tworzy się organizacja harcerska. Chłopcy na różne sposoby próbują zaopatrzyć się w broń. Mają też za zadanie zdobycie planów wszystkich ważniejszych obiektów w mieście. 13:55 BIZANCJUM: OPOWIEŚĆ O TRZECH MIASTACH - ODC. 1/3 (BYZANTIUM: A TALE OF THREE CITIES) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: Anna Cox Bizancjum, Konstantynopol, Stambuł. Jedna metropolia była stolicą trzech imperiów - rzymskiego, bizantyjskiego i tureckiego. Każde z nich przyniosło inne wyznanie, przekonania i tradycje, i każde pozostawiło swoje piętno na architekturze miasta, które jest jedyną na świecie metropolią położoną na dwóch kontynentach oraz, u boku Jerozolimy i Rzymu, jednym z najwspanialszych świętych miast świata. Jego nazwa - Bizancjum - pochodzi od imienia Byzasa, legendarnego greckiego króla, syna Posejdona. Zdobywcy i pielgrzymi, kupcy i podróżnicy przybywali do miasta dla władzy, rozrywki i religii. Nic więc dziwnego, że Bizancjum nazywano miastem pragnień. Obecnie Stambuł roi się od minaretów muzułmanów, którzy przejęli miasto. Z nich muzułmańscy mieszkańcy miasta wzywani są na modlitwy. To jeden z przejawów zmienności tego miejsca. Jednak zanim pojawiły się minarety, ulice zapełniały świątynie greckich i rzymskich bogów i chrześcijańskie kościoły. 15:00 PLEMIENNA SZTUKA PRZETRWANIA 2 - ODC. 1/6. MORDERCZY CZARNY PRĄD (ODC. 1) Film dokumentalny, 43 min, USA, 2016 Reżyseria: Alisiair Smith Scenariusz: Jon Hubbard Wykonawcy: Marek Ciunel Hazen Audel, instruktor survivalu i przewodnik po najtrudniejszych terenach, wraca z nową serią podróży do kolejnych najbardziej ekstremalnych miejsc na świecie, podejmując w pojedynkę kolejne wyzwania, które sprawdzą granice jego wytrzymałości, jego wiedzę i umiejętności. Żeby przetrwać, będzie musiał polegać na starożytnej wiedzy ludów plemiennych, które żyły w tych środowiskach przez tysiące lat. 15:55 OCALIĆ TITANICA (SAVE THE TITANIC WITH BOB BALLAD) Film dokumentalny, 45 min, USA, 2012 Reżyseria: Bob Ballad Scenariusz: Bob Ballard Sto lat po tym, jak Titanica spotkał tragiczny koniec w lodowatych wodach Atlantyku, liniowiec napotyka nowe niebezpieczeństwo. Zagrożenie niosą setki poszukiwaczy skarbów i podwodnych turystów chcących zobaczyć jego wrak. Dlatego Robert Ballard, człowiek, który odkrył szczątki parowca wyrusza na nową misję mającą na celu ochronę ogromnego podwodnego cmentarza - miejsca spoczynku Titanica. Film pokazuje oryginalne plany jego budowy i początki statku, ukazując nieznane dotąd historie bohaterów Titanica i nienapisaną jeszcze historię jego przyszłości. 16:55 POSZUKIWACZE SKARBÓW - SKARBY JOHNA SMITHA. ODC. 1/16 (ODC. 1/16 CAPTAIN JOHN SMITH'S VIRGINIA NECTAR) Film dokumentalny, 21 min, USA, 2014 Reżyseria: John Jones Scenariusz: Matthew Tilley Wykonawcy: Jerzy Szydłowski "King George" Wyant i jego kolega Tim "The Ringmaster" Saylor to pasjonaci poszukujący, przy pomocy wykrywaczy metalu, ukrytych w ziemi reliktów przeszłości. W tym celu podróżują po całych Stanach Zjednoczonych. Każdy sukces wywołuje u bohaterów wybuch niepohamowanego entuzjazmu, a ich specyficzny humor i słownictwo są jedyne w swoim rodzaju. Nie kieruje nimi chęć zdobycia korzyści materialnych, lecz dreszczyk emocji, który wywołują kolejne zaskakujące wykopaliska. Każdy odnaleziony przez nich przedmiot ma swoją historię. Dzięki atrakcyjnym grafikom i przybliżeniu kontekstu historycznego mogą je poznać także widzowie tego cyklu. Bohaterowie odkopują historie, które najpewniej nigdy nie zostałyby ujawnione. 17:20 EKSPERTYZA - KATYŃSKIE DOŁY ŚMIERCI Reportaż, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Kamiński, Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka Podczas II wojny światowej do Krakowa trafiły osobiste rzeczy należące do ofiar zebrane podczas ekshumacji w zbiorowych mogiłach polskich oficerów zamordowanych przez Rosjan w Katyniu. Od maja 1943 r. badał je zespół pod kierownictwem doktora Jana Zygmunta Robla. Kopie dokumentacji z ekspertyzy ukryto w pierwszej poł. lat 50. XX wieku pod powałą dachu obecnej siedziby Instytutu Ekspertyz Sądowych. Dokumenty odkryto dopiero w 1991 r. podczas remontu Instytutu. Od tej pory są one nazywane Archiwum Robla. 17:55 HISTORIA POLSKI - POLACY NA SYBERII - NIEPRZEWIDYWALNA KAMCZATKA Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2005 Autor: Jadwiga Nowakowska Reżyseria: Jadwiga Nowakowska Scenariusz: Jadwiga Nowakowska Zdjęcia: Józef Szymura Wykonawcy: Beatrycze Łukaszewska Cykl filmów dokumentalnych poświęconych Polakom, którzy budowali i cywilizowali Rosję. To właśnie Polacy byli pionierami w poznawaniu rozległych zauralskich obszarów, brali udział w ekspedycjach naukowych, badali odmienność kulturową tamtejszych ludów. Niejeden polski inżynier, kupiec, lekarz czy wojskowy zyskał w ten sposób szacunek otoczenia, a wiele polskich fortun tkwiło korzeniami w syberyjskiej ziemi. Kamczatka - powszechnie uważana za "koniec świata", jest określana przez potomków osiadłych tu Polaków jako najpiękniejsze miejsce na Ziemi. Ludzie ci czują się spadkobiercami polskiej tradycji tworzonej tu przez wieki. Opowiadają przed kamerą o roli, jaką odegrali tu Polacy, prowadzą do miejsc związanych z ich obecnością, pokazują pamiątki, które zachowały się po działalności Polaków. Najbardziej znaną i popularną tu postacią spośród polskich wygnańców jest Maurycy Beniowski, konfederat barski. Osadzony w Bolszeriecku, założył tam szkołę, wraz z miejscowymi ujarzmiał tę dziką ziemię, a wreszcie - uciekając - wskazał nowy szlak morski, którym mogły swobodnie docierać na Kamczatkę statki. Jan Kozyriewski w czasie długich wędrówek po półwyspie opracował pierwszą mapę tych terenów. Z kolei Benedykt Dybowski badał przyrodę i leczył Kamczadali. Brygadier Kopeć mieszkał w różnych częściach Kamczatki, co pozwoliło mu poznać zwyczaje i warunki życia miejscowych ludów, które potem opisał. Te prace były pionierskimi dziełami w skali światowej; to dzięki Polakom ludzie w innych krajach dowiadywali się o zupełnie nieznanych im ziemiach i ludach. 18:30 WOJNA I JA - ANTON, ODC. 1 (.) Dokument fabularyzowany, 25 min, Niemcy/Czechy/Francja, 2018 Reżyseria: Matthias Zirzow Seria skupia się na doświadczeniach wojennych ośmiorga dzieci i ich codziennym życiu w czasie II wojny światowej: począwszy od reakcji na wybuch wojny, panujący w jej trakcie głód, naloty bombowe, po rozłąkę z bliskimi, konieczność ucieczki, przesłuchania i wszechobecny terror. Jak bohaterowie radzili sobie z tymi doświadczeniami i jak wpłynęły one na ich kształtujące się dopiero życie? Wojenne dzieciństwo to zarówno codzienny strach, jak i zabawy w ruinach miast, śpiewanie patriotycznych piosenek czy wymiana pocztówek przedstawiających wojskowe samoloty. Materiały archiwalne przeplatane są z fragmentami aktorskimi i miniaturowym światem modeli, dzięki czemu dzieciom łatwiej jest zaakceptować czarno - biały obraz archiwalny, co jest niezwykle ważne dla przyswajania przekazywanych za jego pomocą treści. Losy bohaterów są więc wplecione w wydarzenia historyczne, takie jak przemówienie Hitlera, naloty samolotowe czy przejazdy kolumn czołgów. Niemcy, lata 1938 - 1939. ANTON (10 lat) nie chce już być outsiderem. Jego marzeniem jest wstąpić do Hitlerjugend, jednak jego ojciec zdecydowanie się na to nie zgadza, co prowadzi do konfliktu między nimi. Kiedy żydowscy sąsiedzi proszą rodzinę chłopca o pomoc, Anton na własne oczy widzi, do czego zdolni są naziści. Zaniepokojony zwraca się o radę do swoich kolegów, co niestety wpędza jego ojca w poważne kłopoty. 20:15 BOMBA - CZ. 1/2 (1/2) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2015 Reżyseria: Rushmore Denooyer, Kirk Wolfinger Scenariusz: Rushmore Denooyer Film odsłania kulisy pracy nad wynalezieniem pierwszej bomby atomowej, jednego z najpotężniejszych i najbardziej destrukcyjnych wynalazków w historii. Pokazuje, jak ludzie poskromili jego niesamowitą moc i jakie wyzwania stawia to przed nami. Odrestaurowane materiały filmowe, rzadkie nagrania testów jądrowych z lat 50. i 60. pokazują moc i zaskakująco pociągające piękno nuklearnych eksplozji. W filmie wystąpili: historyk specjalizujący się w badaniach nad bronią nuklearną Richard Rhodes, były sekretarz obrony William Perry, były sekretarz stanu George Shultz, a także liczni naukowcy, projektanci broni, piloci oraz zwykli ludzie, którzy mieli styczność z bombą atomową. Dzięki temu każdy może zweryfikować swój pogląd o trafności decyzji społeczeństw, by żyć obok wynalazku, który w każdej chwili może zniszczyć Ziemię. 21:20 TAJNE AKTA III RZESZY - ODC. 5/6 NAZISTOWSKI DŻIHAD (ODC. 5/6) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Sam Taplin, Paul Jenkins, Sid Bennett Odc. 5 Podczas II wojny światowej ogromna liczba niemieckich Żydów wyjechała na Bliski Wschód w poszukiwaniu bezpiecznego domu. Arabowie widzieli w nowych przybyszach zagrożenie dla własnej tradycji i ustalonego porządku. Rozpoczęły się masowe ataki i prześladowania. Ludność żydowska nie zdołała uciec przed zagładą, a jej los niewiele różnił się od tego, jaki spotkał ich krewnych pozostałych w Europie. 22:10 SPÓR O HISTORIĘ - POLSKIE ZWYCIĘSTWA: WOJNY BOLESŁAWA CHROBREGO Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Bolesław Chrobry to pierwszy koronowany władca Polski. Jednak na nałożenie korony królewskiej czekał ponad 30 lat. W tym czasie wzmocnił pozycję Polski w Europie. Prowadził rozliczne, ciągnące się latami wojny. Zajął Czechy, Morawy i Słowacczyznę. Przyłączył Milsko i Łużyce do Polski. Wyprawił się na Ruś i wkroczył do Kijowa. Odzyskał Grody Czerwieńskie. Jakie cele polityczne postawił sobie na początku panowania? [konsolidacja i ekspansja]. Jakie znaczenie miał zjazd w Gnieźnie [Bolesław rządzi od 8 lat]. Wojny z cesarstwem. Przebieg i największe sukcesy. Podporządkowanie sobie Moraw i Słowacczyzny. Rok 1018. Apogeum zwycięstw. Pokój w Budziszynie. Wielki sukces dyplomatyczny - przyłączenie do Polski Milska i Łużyc. Wyprawa kijowska. Bitwa nad Bugiem. Zwycięstwo nad Jarosławem. Zajęcie Kijowa i Rusi. Przyłączenie Grodów Czerwieńskich. Czym była wyprawa kijowska? Jaki miała cel? Czy Chrobremu marzyło się stworzenie wielkiego państwa (wysyła poselstwa do cesarza rzymskiego w Konstantynopolu i cesarza niemieckiego z Kijowa)? Czy Bolesław osiągnął zamierzony cel? Jakie były cele zewnętrznej polityki Bolesława Chrobrego? Jakie błędy popełnił w polityce? [Czy zadbał o zabezpieczenie sojuszy? Czy to nie zemściło się na nim?]. Dlaczego nie doszło do ścisłej współpracy z Węgrami? Co było największym sukcesem Bolesława Chrobrego? 22:50 SZEROKIE TORY. NOCNA MOSKWA Reportaż, 22 min, Polska, 2010 Autor: Barbara Włodarczyk Manicure o północy albo wizyta u notariusza o świcie. W Moskwie takie rzeczy nikogo nie dziwią, bo rosyjska stolica tętni życiem przez 24 godziny na dobę. Jest to jeden z najbardziej rzucających się w oczy znaków jej przemian. Tu o każdej porze można zrobić zakupy, wybielić zęby, popływać w basenie, oddać palto do pralni, ostrzyc się w salonie fryzjerskim, a nawet zrobić przegląd techniczny samochodu. A wszystko dlatego, że mieszkańcy kilkunastomilionowej Moskwy coraz dłużej pracują i coraz więcej czasu tracą na dojazdy. Dlatego na życie prywatne i rozrywki zostaje im często tylko noc. Rosyjska stolica to miasto dla silnych i zdrowych. Bohaterem reportażu jest 19 - letni Kiriłł. Student biologii, który w nocy robi zdjęcia w klubach. Razem z nim odbywamy wędrówkę po nocnej Moskwie. 23:25 WOJNA O MORZA - BITWA Z U - BOOTAMI. ODC. 2/2 (ODC. 2/2) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Andy Twaddle Przez wieki Royal British Navy walczyła na południowych wodach, przeciwko swoim tradycyjnym wrogom, Francji i Hiszpanii. Ale w pierwszych latach XX wieku wszystko się zmieniło. Nowe zagrożenie było na północnym wschodzie, ponieważ Niemcy zbudowały potężną nową flotę - rozpoczął się wyścig zbrojeń. W programie unikalna perspektywa wydarzeń i doświadczeń, które pomogłyby rozstrzygnąć wynik pierwszej wojny światowej. 00:30 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA CICERO Kameralne i studyjne (widowisko), 49 min, Polska, 2003 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Glacel Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Był październik 1943 roku. Niemcy przegrały dwie wielkie bitwy na froncie wschodnim. Losy wojny odwróciły się. Wielka Armia Czerwona zaczęła spychać na zachód Wermacht. W Wielkiej Brytanii alianci zachodni przygotowywali się do inwazji na kontynent, która miała nastąpić w połowie 1944 roku. Nie zapadła jednak decyzja, gdzie wyladują wojska alianckie. Dla Niemców poznanie miejsca inwazji miało cenę wygrania wojny. 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NAD DRUTAMI BŁĘKITNE NIEBO Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W wielu naszych opowieściach losy ich bohaterów pieczętuje taki właśnie obrazek: czarny dym, maszyna pędząca ku dramatycznemu finałowi na spotkanie z ziemią i rozpaczliwa świadomość, iż nie ma już siły zdolnej temu zapobiec. Czasem jednak zrządzeniem losu, obok spadającego samolotu wykwitnął biały obłoczek spadochronu. A jeżeli działo się to na terytorium zajętym przez wroga, dla lotników zaczynał się żywot człowieka zniewolonego, nie do zniesienia dla ludzi o nadzwyczaj wybujałych temperamentach. Niemcy przygotowali dla nich specjalnie zabezpieczone i dozorowane obozy, takie jak Stalag. Wydawałoby się, że po siedemdziesięciu latach wszystko już zostało powiedziane. A jednak Dyrektorowi Muzeum Obozów Jenieckich w Żaganiu Markowi Łazarzowi udało się odnaleźć fragment dziennika jednego z jeńców amerykańskich, w którym znajdują się nieznane dotąd rysunki tuneli ucieczkowych z obozu. Przeszukiwania powierzchni obozu już w zeszłym roku przyniosły nieoczekiwane, potężne efekty, dzięki czemu rośnie muzealna ekspozycja. Na takie same efekty liczymy w dzisiejszych poszukiwaniach. Postaramy się także odnaleźć tunele ucieczkowe naszkicowane w jenieckim dzienniku. 02:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DALEKO NA WSCHODZIE CZ. 1 Magazyn, 24 min, Polska, 1991 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program publicystyczny poświęcony historii II wojny światowej. Bogusław Wołoszański przedstawia przyczyny przystąpienia Japonii do wojny oraz przybliża kulisy jej ekspansji militarnej.