TVP Historia Sobota, 04.01.2020 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 4 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1809 - urodził się Louis Braille, twórca alfabetu dla ociemniałych; 1875 - pierwsza operacja usunięcia wyrostka robaczkowego; 1960 - w wypadku samochodowym zginął Albert Camus; 1983 - władze PRL usunęły z dyrektorskich stanowisk w teatrach Adama Hanuszkiewicza i Gustawa Holoubka; 07:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - BALEARY. HISZPAŃSKIE PIĘKNOŚCI (FLAVORS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Baleary to jeden z najchętniej odwiedzanych archipelagów świata. Przyjeżdżając tu, warto zejść z utartych, turystycznych szlaków, by poznać architektoniczną spuściznę Majorki i kulturalne dziedzictwo Minorki. Ibiza to nie tylko szalone nocne życie, lecz także wspaniała przyroda, a turkusowe wody wokół Formentery przywodzą na myśl Karaiby. Majorka to największa i najbardziej zróżnicowana wyspa archipelagu. Tubylcy nazywają ją La Roqueta, czyli "skałka". Dzikie, skaliste wybrzeże znajduje się w północno - zachodniej części wyspy. Miasteczka takie, jak Estellenscs leżą zwykle z dala od wybrzeża, w cieniu lasów, porastających masyw Serra de Tramuntana. U ich podnóża znajdują się plaże albo małe zatoki dla kutrów. 08:35 CZARNE CHMURY - ODC. 1/10 - SZAFOT Serial przygodowy, historyczny, 50 min, Polska 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Antoni Guziński, Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Ryszard Pietruski, Edmund Fetting, Stanisław Niwiński, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Janusz Zakrzeński, Jerzy Zelnik, Artur Młodnicki, Mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław Pawlik, Mieczysław Stoor, Joanna Kostusiewicz, Elżbieta Starostecka i inni Polski Fanfan, pierwszy polski serial spod znaku "płaszcza i szpady" - pisano o "Czarnych chmurach" w prasie z lat 70. Osią fabuły stały się dramatyczne epizody z walk o utrzymanie przy Polsce Prus Książęcych. Pozostawały one w lennej zależności od Rzeczypospolitej od 1525 r. , kiedy Albrecht Hohenzollern sekularyzował państwo zakonne i złożył w Krakowie hołd królowi polskiemu. W XVII wieku na mocy traktatów welawsko - bydgoskich ziemie te przypadły elektorowi brandenburskiemu. Polska była wówczas krajem wolności szlacheckich, w Prusach szlachcie wiodło się znacznie gorzej. Na czele opozycji przeciwko elektorowi Fryderykowi Wilhelmowi stanął pułkownik Krystian Ludwik Kalkstein - Stoliński. W 1670 r. musiał uciekać z Prus do Polski. Podstępnie zwabiony do rezydencji ambasadora Brandta w Warszawie, na rozkaz elektora został porwany, mimo protestów polskiej szlachty i osobistego wstawiennictwa króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego - skazany na karę śmierci i stracony w Kłajpedzie w 1672 r. Burzliwe dzieje Kalksteina - Stolińskiego stały się osnową scenariusza serialu telewizyjnego. Oczywiście, jak wielokrotnie podkreślał reżyser Andrzej Konic, w "Czarnych chmurach" nie można doszukiwać się zbyt dosłownych analogii do głośnej w Rzeczypospolitej "sprawy Kalksteina" ani bohaterowi serialu, pułkownikowi Krzysztofowi Dowgirdowi, przypisywać cech historycznego pierwowzoru. Jest to przede wszystkim film akcji, awanturniczo - przygodowy, a więc na pierwszy plan wysuwają się ucieczki, pogonie, pojedynki, intrygi i oczywiście miłość. Całość skonstruowana na zasadzie powieści - rzeki, składa się z dziesięciu godzinnych odcinków. Realizacja trwała przeszło rok, poza łódzkim atelier zdjęcia kręcono w pięknych wnętrzach w Baranowie, w Pałacu Biskupim w Kielcach i w Rytwianach pod Kielcami, w Łączynku, Krakowie i in. , a malownicze plenery, m. in. pod Augustowem. W głównych rolach upamiętnili się Leonard Pietraszak jako pułkownik Dowgird i Ryszard Pietruski jako jego wachmistrz i przyjaciel, kuty na cztery nogi sługa Kacper. Sercami nieustraszonych zabijaków zawładnęły: piękna starościanka Anna (Elżbieta Starostecka), wychowanica hetmana Sobieskiego (Mariusz Dmochowski), oraz impetyczna szlachcianka Magda (Anna Seniuk). Do Lecka zbliża się cwałem kilku jedźców pod wodzą pułkownika Dowgirda. W sali miejskiego ratusza toczy się właśnie proces przeciwko mieszczaninowi Stolpeckiemu oskarżonemu o zdradę stanu - działanie na rzecz powrotu Prus do Polski. Namiestnik elektora, von Hollstein, żąda kary śmierci. Na salę rozpraw wkracza na czele zbrojnych pułkownik rajtarii elektorskiej, Krzysztof Dowgird. Rzuca pod nogi namiestnika szpadę oficerską, publicznie protestując przeciw gwałceniu prawa. Wymówiwszy służbę elektorowi, on i jego ludzie stają do walki z dragonami rotmistrza Zaremby. Tym razem rotmistrz triumfuje - nie udaje się uwolnić oskarżonego Stolpeckiego, w walce giną najbliżsi przyjaciele Dowgirda, on sam trafia do więzienia. Na wolności pozostaje jedynie Kacper. W czasie uczty na zamku Hollsteina sprytny wachmistrz dostaje się do celi i uwalnia więźnia. 09:40 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - SCHABOWY Z KAMIENIA Magazyn, 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W kolejnym odcinku Karol Okrasa zabierze widzów w podróż kulinarną na Dolny Śląsk do gminy Rudna. Co ciekawe, można tu spotkać niewielkie cerkiewki, jakie raczej spotykamy w krajobrazie Bieszczad czy Beskidu Niskiego. Ale jak się okazuje, pośród mieszkańców gminy ponad trzydzieści procent to potomkowie Łemków przywiezionych tu w końcu lat czterdziestych XX wieku w ramach tzw. akcji Wisła. Oprócz skromnego dobytku przywieźli oni na te ziemie także rodzinne przepisy kulinarne, do dziś kultywowane. Do Rudnej zaprosiła Karola pani Ania, która wraz z koleżankami przygotowuje tradycyjne łemkowskie dania. Jednym z najbardziej znanych potraw łemkowskich jest kiesełycia, czyli zupa z zakwasu przygotowanego z mąki owsianej lub z płatków owsianych. Pojawia się na wigilijnym stole oraz podczas ważnych uroczystości rodzinnych. Innym przysmakiem jest mastyło, czyli rodzaj słonego budyniu z jajek, mąki, mleka i masła. A pani Ania nie tylko poczęstuje Karola łemkowskimi przysmakami, ale wraz z koleżankami z regionalnego zespołu zaśpiewa mu kilka starych łemkowskich pieśni. Nad brzegiem Odry Karol przygotuje dwie potrawy inspirowane łemkowską kuchnią. Pierwszą będzie kwaśna zupa z zakwasu owsianego, czyli inspirowana kiesełycią grzybową. Druga propozycja to dorsz zapiekany z dodatkiem mastyło podany z aromatyczną z kaszą. Jak będą wyglądać takie potrawy? Zobaczymy w programie. 10:15 OLBRZYMY OCEANÓW - CZ. 1/3 (OCEAN GIANTS) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2011 Serial dokumentalny wprowadzający widza w oceaniczne głębiny i przybliżający życie ich zadziwiających mieszkańców. Przez miliony lat olbrzymie walenie i spokrewnione z nimi delfiny dominowały w tym podwodnym świecie. Obserwowany płetwal błękitny to największe zwierzę naszej planety, największe jakie kiedykolwiek zamieszkiwało Ziemię. Ma 30 metrów długości i waży blisko 200 ton. Wieloryby to rzeczywiście prawdziwe olbrzymy. Pokaźnymi rozmiarami mogą się poszczycić nawet ich młode, już w chwili przyjścia na świat noworodek wieloryba waży ponad tonę. W czasie wędrówek po oceanach świata w kolejnych odcinkach poznajemy zwyczaje i życie najbardziej wyjątkowych stworzeń. W odkrywaniu ich tajemnic pomagają naukowcy, którzy całe swoje zawodowe życie poświęcili badaniom wielorybów i delfinów. Autorami niezwykłych podwodnych zdjęć są doświadczeni filmowcy: Doug Allan oraz Didier Noiret, który współpracował z nieżyjącym już dziś słynnym Francuzem, kapitanem Cousteau, badaczem mórz, podróżnikiem, filmowcem i pisarzem. W pierwszym odcinku dokumentu Doug i Didier stają m.in. oko w oko z walczącymi humbakami u wybrzeży Hawajów, na tropikalnych morzach w rejonie wyspy Maui. 11:20 PLEMIENNA SZTUKA PRZETRWANIA 2 - ODC. 1/6. MORDERCZY CZARNY PRĄD (ODC. 1) Film dokumentalny, 43 min, USA, 2016 Reżyseria: Alisiair Smith Scenariusz: Jon Hubbard Wykonawcy: Marek Ciunel Hazen Audel, instruktor survivalu i przewodnik po najtrudniejszych terenach, wraca z nową serią podróży do kolejnych najbardziej ekstremalnych miejsc na świecie, podejmując w pojedynkę kolejne wyzwania, które sprawdzą granice jego wytrzymałości, jego wiedzę i umiejętności. Żeby przetrwać, będzie musiał polegać na starożytnej wiedzy ludów plemiennych, które żyły w tych środowiskach przez tysiące lat. 13:10 OBRAZ Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2019 Reżyseria: Dagmara Spolniak Scenariusz: Dagmara Spolniak Film przedstawia losy dzieła Jana Matejki Chrzest Warneńczyka. Autorzy śledzą losy obrazu przed i po drugiej wojnie światowej. 13:45 POLSKIE 100 LAT - GOSPODARKA II RZECZPOSPOLITEJ Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Krzysztof Talczewski Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor Polska utraciła podczas pierwszej wojny światowej około 30 procent majątku narodowego. Po odzyskaniu niepodległości trzeba było przeprowadzić unifikację nie tylko gospodarczą, ale również prawa, administracji, oświaty, systemu podatkowego, miar i wag. Między ośrodkami przemysłowymi i największymi miastami Polski brakowało połączeń komunikacyjnych. Problem stanowiły również różnice gospodarcze występujące między poszczególnymi częściami kraju. Jednym z najpilniejszych zadań władz skarbowych Rzeczypospolitej była unifikacja walutowa. Markę zastąpił złoty polski emitowany przez Bank Polski. Wielkim osiągnięciem było wybudowanie portu morskiego w Gdyni oraz magistrali kolejowej łączącą Gdynię z Górnym Śląskiem. W latach trzydziestych rozpoczęto budowę Centralnego Okręgu Przemysłowego. 14:20 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 35 WIOSENNE OBRZĄDKI Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czym zawiniła sobie Marzanna, którą co roku topią dzieci wraz z nadejściem wiosny? Dlaczego urządzamy małą wojnę na jajka w czasie śniadania wielkanocnego? I z jakiego powodu młode dziewczyny co roku są ulubionym celem młodzieńców, którzy oblewają je wodą w czasie śmigusa - dyngusa? Radosław Kotarski rusza śladem wiosennych zwyczajów i odkrywa ich tajemnicze prapoczątki. Okazuje się bowiem, że nasi przodkowie pozostawili nam niesamowicie ciekawe obrządki, które nadal są kultywowane. 14:55 BIZANCJUM: OPOWIEŚĆ O TRZECH MIASTACH - ODC. 1/3 (BYZANTIUM: A TALE OF THREE CITIES) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: Anna Cox Bizancjum, Konstantynopol, Stambuł. Jedna metropolia była stolicą trzech imperiów - rzymskiego, bizantyjskiego i tureckiego. Każde z nich przyniosło inne wyznanie, przekonania i tradycje, i każde pozostawiło swoje piętno na architekturze miasta, które jest jedyną na świecie metropolią położoną na dwóch kontynentach oraz, u boku Jerozolimy i Rzymu, jednym z najwspanialszych świętych miast świata. Jego nazwa - Bizancjum - pochodzi od imienia Byzasa, legendarnego greckiego króla, syna Posejdona. Zdobywcy i pielgrzymi, kupcy i podróżnicy przybywali do miasta dla władzy, rozrywki i religii. Nic więc dziwnego, że Bizancjum nazywano miastem pragnień. Obecnie Stambuł roi się od minaretów muzułmanów, którzy przejęli miasto. Z nich muzułmańscy mieszkańcy miasta wzywani są na modlitwy. To jeden z przejawów zmienności tego miejsca. Jednak zanim pojawiły się minarety, ulice zapełniały świątynie greckich i rzymskich bogów i chrześcijańskie kościoły. 15:55 SPÓR O HISTORIĘ - WŁADCY POLSCY: PRZEMYSŁ II WACŁAW II Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2016 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Maciej Zakrocki (prowadząca) Umierający w 1290 roku Henryk IV Probus - książę wrocławski, któremu udało się pod koniec XIII wieku zjednoczyć ziemie na południu Polski, przekazał je w testamencie księciu Wielkopolski, Przemysłowi II i Henrykowi III głogowskiemu. Wkrótce jednak ziemię krakowską zajął król czeski Wacław II. Przemyślida sięgnął także po ziemie księcia kujawskiego, Władysława Łokietka. W 1295 roku Przemysł II, w którego rękach znalazło się Pomorze Gdańskie, koronował się w Gnieźnie. Zginął po kilku miesiącach panowania, w Zapusty, następnego roku w Rogoźnie. Za jego śmiercią stali Brandenburczycy. Ziemie Przemysła zajął Władysław Łokietek. Jednak w 1300 roku, jak pisał kronikarz, "Polacy widząc jak wspomniany książę Władysław jest zmienny, wezwali Wacława króla Czech i przyjęli go sobie za władcę". Wacław II koronowany został w Gnieźnie na króla Polski. Pięć lat później władzę objął jego syn, Wacław III. 16:40 DZIKIE KONIE KANADYJSKICH GÓR SKALISTYCH (WILD HORSES OF THE CANADIAN ROCKIES) Film dokumentalny, 44 min, Francja, 2008 Reżyseria: Matt Embry Stone Child jest źrebakiem żyjącym w stadzie dzikich koni w otoczeniu przepięknych krajobrazów Gór Skalistych. Film przedstawia najważniejsze wydarzenia w pierwszym roku życia źrebaka, pokazuje jego relacje z członkami rodziny, ale także identyfikuje czyhające na niego niebezpieczeństwa: szare wilki, kuguary i niedźwiedzie grizzly, ale też pożary i trudne warunki atmosferyczne oraz... ludzi. Przeżycie w tym środowisku to prawdziwe wyzwanie. 17:30 MARZYCIELE - DRUHNA OLEŃKA Dysk./wywiad/debata, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Olga i Andrzej Małkowscy poznali się we Lwowie i tam założyli pierwsze polskie drużyny skautowe, z których powstało harcerstwo. Według Andrzeja Małkowskiego harcerstwo to skauting plus niepodległość. Andrzej zginął w 1919 roku jako żołnierz armii polskiej w katastrofie statku na Morzu Śródziemnym. Olga kontynuowała ich wspólne marzenia. W 1925 roku założyła w Pieninach prężny ośrodek harcerski. W jej koncepcji pedagogicznej wychowanie młodego człowieka to odkrywanie jego duszy i ułatwianie mu wydobycia z niej wszystkich najlepszych cech. 18:00 ZMIENNICY - ODC. 1/15 - CENY UMOWNE Serial komediowy, obyczajowy, 55 min, Polska 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Ewa Błaszczyk, Mieczysław Hryniewicz, Bronisław Pawlik, Paweł Nowisz, Piotr Pręgowski, Kazimierz Kaczor, Wojciech Pokora, Maria Klejdysz, Krzysztof Zaleski, Zofia Merle, Jan Mayzel, Andrzej Grąziewicz, Marian Opania, Anna Sobik i inni Komediowy serial obyczajowy pełen zabawnych obserwacji życiowych. Młoda dziewczyna w przebraniu mężczyzny zatrudnia się jako kierowca w Miejskim Przedsiębiorstwie Taksówkowym. Tylko w ten sposób może otrzymać posadę. Wraz ze swoim zmiennikiem jeździ taksówką po Warszawie. Świat zza szyb "taryfy" wygląda czasem śmiesznie, czasem groteskowo, a niekiedy tragikomicznie. Jacek i pan Stanisław jeżdżą na zmianę starą, zdezelowaną taksówką. Kierownictwo MPT obiecuje im jednak wkrótce wymianę wysłużonego wozu na nowy. Z kolei studiujący w stolicy Taj o dźwięcznym imieniu Krashan Bhamaradżanga ma kłopoty z wierzycielami. Na lotnisku spotyka się z niejakim prezesem Kuskiem, ten daje mu adres, pod którym być może pomogą mu rozwiązać jego problemy. Trzeci bohater jest strażakiem. Nazywa się Szymon Kuśmider i nie gardzi "lewym" zarobkiem. Jego specjalnością jest handel paliwem. Od kolejarzy kupuje setki litrów benzyny, które strażackim wozem dostarcza na stacje benzynowe i tam sprzedaje, rzecz jasna z zyskiem. 19:10 ZIMA STULECIA Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2018 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Zdjęcia: Adam Fręśko Film przedstawia historię kataklizmu, który w nocy z 31 grudnia 1978 na 1 stycznia 1979 roku sparaliżował znaczną część Europy, w tym Polskę. Gwałtowny atak mroźnej i śnieżnej zimy spowodował ogromne straty materialne, zdezorganizował życie społeczne i gospodarcze całego kraju. 19:45 MARIAN NA WOJNIE. ANIMOWANA HISTORIA MARIANA WALENTYNOWICZA Film animowany, 10 min, Polska, 2019 Reżyseria: Agata Mianowska Scenariusz: Wojciech Kalwat Wykonawcy: Zbigniew Zamachowski Koziołek Matołek i małpka Fiki - Miki, zwierzaki wymyślone przez Kornela Makuszyńskiego, to najbardziej znane postaci, które wyszły spod ołówka Mariana Walentynowicza. Ale już niewiele osób wie, że ten sam rysownik służył także jako korespondent wojenny w 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. To, co widział, nie tylko opisywał, lecz także szkicował i malował. Pozostawione przez niego rysunki, dokumentujące szlak bojowy dywizji gen. Maczka, stały się inspiracją do stworzenia animowanej miniatury o wojennych losach samego Walentynowicza. 12 - minutowa animacja, utrzymana w tradycyjnej, wysmakowanej stylistyce, odbiegającej od współczesnych masowych produkcji, w przystępny i pogodny sposób przybliża najważniejsze wydarzenia z dziejów 1. Dywizji Pancernej. Film jest znakomitą pomocą edukacyjną dla nauczycieli pracujących z dziećmi i młodzieżą w wieku 10 - 14 lat i stanowi interesujący punkt wyjścia do rozmowy np. o historii Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Jego walory plastyczne, a także mistrzowska interpretacja Zbigniewa Zamachowskiego, narratora filmu, sprawią, że także dorośli towarzyszący młodszym widzom, będą mieli wiele radości z oglądania. 20:00 TAJNE AKTA III RZESZY - ODC. 5/6 NAZISTOWSKI DŻIHAD (ODC. 5/6) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Sam Taplin, Paul Jenkins, Sid Bennett Odc. 5 Podczas II wojny światowej ogromna liczba niemieckich Żydów wyjechała na Bliski Wschód w poszukiwaniu bezpiecznego domu. Arabowie widzieli w nowych przybyszach zagrożenie dla własnej tradycji i ustalonego porządku. Rozpoczęły się masowe ataki i prześladowania. Ludność żydowska nie zdołała uciec przed zagładą, a jej los niewiele różnił się od tego, jaki spotkał ich krewnych pozostałych w Europie. 21:00 POLSKIE DROGI - ODC. 1/11 - MISJA SPECJALNA Serial wojenno - obyczajowy, 86 min, Polska 1977 Scenariusz: Jerzy Janicki Reżyseria: Janusz Morgenstern Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Jerzy Kurylewicz Aktorzy: Karol Strasburger, Kazimierz Kaczor, Marek Walczewski, Zofia Mrozowska, Aleksander Bardini, Stanisław Zaczyk, Jadwiga Jankowska-Cieślak, Beata Tyszkiewicz, Leszek Herdegen, Stanisław Mikulski, Ryszarda Hanin, Irena Laskowska, Anna Nehrebecka, Piotr Fronczewski, Ryszard Barycz "Polskie drogi" były jednym z najpopularniejszych polskich seriali lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Pokazany po raz pierwszy w roku 1977, doczekał wielu powtórek. Dzieło Jerzego Janickiego i Janusza Morgensterna to epicka (łącznie 17 godzin projekcji), wielowątkowa opowieść o losach Polaków w latach II wojny światowej. "Czas pogardy" ukazano przede wszystkim z punktu widzenia dwóch głównych bohaterów - porucznika Władysława Niwińskiego (Karol Strasburger) i Leona Kurasia (wielka rola Kazimierza Kaczora) - drobnego cwaniaka, niepozbawionego jednak znamion heroizmu. Autorzy serialu starali się pokazać zwłaszcza dzień powszedni okupacji hitlerowskiej w Polsce. Konspirację, akcje zbrojne, strzelaniny programowo odsunięto na drugi plan. W zamian "Polskie drogi" dawały przekrój przez wszystkie ówczesne warstwy społeczne. Opowiadały o ludziach częstokroć zaskoczonych przez historię, którzy stopniowo uczą się złowrogiej logiki hitlerowskiego terroru. Janusz Morgenstern potraktował pracę nad serialem jako dopełnienie swoich poprzednich filmów o II wojnie światowej: "Kolumbów" i "Potem nastąpi cisza". "Jest to kontynuacja o nieco odwróconej chronologii. "Kolumbów" poświęciłem tylko losom żołnierzy Armii Krajowej. W "Polskich drogach" obszerniej zajmujemy się lewicą społeczną, nie zapominając o ugrupowaniach AK" - tłumaczył reżyser w jednym z wywiadów. We wrześniu 1939 r, podchorąży strzelców konnych Władysław Niwiński otrzymuje rozkaz eskortowania do Kamieńca Podolskiego ważnej przesyłki państwowej. W drodze natyka się na stacjonujący w dworze polski batalion, którego dowódca jest ranny. Do dworu przyjeżdża także kapitan Tadeusz Miszczyk z II Oddziału w nadziei, że zdobędzie tu trochę benzyny. W czasie nalotów i starć z Niemcami ginie sprowadzony lekarz, pozbawiony opieki medycznej dowódca batalionu umiera. Ginie także kapitan Miszczyk. Niwiński przejmuje wiezione przez niego ważne dokumenty. W nocy pluton Niwińskiego zostaje zdziesiątkowany przez grupę dywersyjną pod wodzą Johanna Heymanna, syna niemieckiego kolonisty, młynarza, który umiera nagle w trakcie walki. Niwiński znał Heymannów jeszcze sprzed wojny, gdy przyjeżdżał tam na wakacje. Johann poprzysięga mu zemstę za śmierć ojca. 00:25 BYĆ KOBIETĄ W HIMALAJACH Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2018 Reżyseria: Eliza Kubarska Scenariusz: Eliza Kubarska Film dokumentalny o kobietach wspinających się na najwyższe górskie szczyty w Himalajach. W 1978 roku Polka Wanda Rutkiewicz stanęła na szczycie Everestu jako pierwsza Europejka i trzecia kobieta na świecie. W kwietniu 1993 roku pierwsza Nepalka Pasang Lhamu Sherpa po trzech nieudanych próbach z poprzednich lat, również zdobywa Everest. Niestety, z tej wyprawy nigdy nie powróciła. Zginęła podobnie jak Wanda, która zaledwie miesiąc później zaginęła na Kanczendzondze - trzecim co do wysokości szczycie świata. Obie stały się ikonami kobiet niezależnych, silnych, dążących do celu. Każda z nich zapłaciła za swoje marzenia najwyższą cenę. Historie Wandy i Pasang, kobiet z odległych kultur, spotykają się nie tylko w Himalajach. Piękne kobiety, które musiały walczyć o swoje prawa i marzenia, które musiały udowadniać mężczyznom, że stać je na realizację swoich pasji. Aby tego dokonać, musiały stać się lepsze i bardziej wytrzymałe niż mężczyźni. Wandę i Pasang spotkamy nie tylko w ujęciach archiwalnych. Obie stały się inspiracją dla młodego pokolenia himalaistek swoich krajów. W Polsce spotykamy przedstawicielkę młodego pokolenia: 25 - letnią Sylwię Bojek, która zainspirowana Wandą, wyruszyła na Everest, aby go zdobyć jako najmłodsza Polka (kwiecień, maj 2017). We wschodnim Nepalu spotykamy Chhurim Sherpa, która pochodzi z wioski pod Kanczendzongą, na której zboczach zaginęła Wanda. Zafascynowana od dzieciństwa bohaterką Pasang Lhamu, Chhurim marzyła o Evereście. Udaje się jej tego dokonać w 2012 roku, ale idzie o krok dalej. Chhurim zdobywa Everest dwukrotnie w jednym sezonie (12 i 19 maja), dzięki czemu wchodzi do księgi rekordów Guinessa. Zderzając historie kobiet z dwóch krańców świata (Polska i Nepal), które łączy pasja gór, tworzymy ciekawy obraz kobiety w górach. Każda z bohaterek musiała walczyć nie tylko z przeciwnościami żywiołów, ale również z porządkiem świata, według którego kobieta miała spędzać czas w domu, opiekując się mężem i dziećmi, a nie zdobywać niebezpieczne szczyty zakazane przez bogów. 01:20 URODZIŁAM SIĘ PIERWSZEGO WRZEŚNIA Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2017 Reżyseria: Piotr Mielech, Jedrzej Lipski Scenariusz: Piotr Mielech, Jedrzej Lipski Często mówi się, że czyjeś życie jest gotowym scenariuszem filmowym. W przypadku pani Anity Dolly Panek to stwierdzenie jest w pełni uzasadnione i faktycznie jest idealnym materiałem na film dokumentalny. Jej życie wpisuje się także w dramatyczną historię XX wieku i w Polski los w czasach totalitaryzmów i wojen. Urodziłam się 1 września - tak zaczęła opowiadać historię swojego życia nasza główna bohaterka - i to właśnie ta data zdecydowała o moim losie. W sierpniu 1939 roku wraz z rodzicami wyjechała na wakacje do Francji. Mieli wracać do Polski 1 września 1939 roku! Oczywiście nie wrócili. Zaczęła się ich wojenna tułaczka. Najpierw Paryż, potem Vichy, gdzie po czerwcu 1940 roku zaczynają ścigać ich Niemcy. Następnie uciekają pociągiem przez Pireneje do Hiszpanii. Tutaj kończą się im pieniądze. Pożyczają 250 dolarów na trzy bilety od kuzynki matki, Heleny Rubinstein. Dzięki temu mogli się znaleźć na ostatnim statku, który wypłynął z wojennej Europy do Brazylii. Wysiadają ze statku na nabrzeżu w Rio de Janeiro bez pieniędzy, znajomości języka w połowie 1940 roku. Zaczynają swoje życie od nowa po raz kolejny. Anita Haubenstock (nazwisko panieńskie głównej bohaterki) nie wiedziała, że zostanie w Brazylii 76 lat. Na tym jednak nie kończy się ta historia. Rodzina Haubenstocków stara się zaaklimatyzować w nowej rzeczywistości. Pani Anita zdaje na studia w specjalności chemia przemysłowa - tak doradził jej ojciec po doświadczeniach wojennych chciał, aby córka miała zawód, który w każdym kraju da jej pewny zarobek. Chemia okazała się tym zajęciem, który przyniósł głównej bohaterce tej historii sławę i spełnienie, o jakim zapewne nawet nie myślała. W 1959 roku dostaje stypendium Instytutu Pasteuera w Paryżu, wraca do Brazylii jako naukowiec o międzynarodowych aspiracjach. Zakłada instytut, który w najlepszym jego czasach zatrudnia ponad trzydziestu pracowników. Publikuje w najbardziej prestiżowych pismach naukowych na świecie. W sumie ma na swoim koncie ponad 170 tekstów poświęconych biochemii. W 1988 roku wykazała w sposób jednoznaczny, że endogenna trehaloza (rodzaj cukru) chroni komórki przed uszkodzeniem spowodowanym zamarznięciem. Jej odkrycia są stosowane w medycynie na całym świecie. W roku 2006 jej wnuk postanowił, że chciałby studiować w Polsce a na dodatek w mieście, skąd pochodzi jego babcia - w Krakowie. Nie znał jednak języka polskiego. Pani Anita postanowiła mu pomóc w aklimatyzacji w nieznanym kraju. I tak po 77 latach Anita Dolly Panek wróciła do miejsca swojego urodzenia. Wynajęła mieszkanie w Krakowie, niedaleko swojej rodzinnej kamienicy, z której 77 lat wcześniej wyjechała na wakacje z rodzicami. 02:20 PRZEZ ŁZY DO SZCZĘŚCIA Film obyczajowy, romans, 88 min, Polska, 1939 Reżyseria: Jan Fethke Scenariusz: Jan Fethke, Napoleon Sądek Zdjęcia: Jerzy Sten, Wacław Sankowski Muzyka: Zygmunt Wiehler Aktorzy: Irena Malkiewicz - Domańska, Mieczysława Ćwiklińska, Tamara Wiszniewska, Maria Buchwald, Maria Żabczyńska, Franciszek Brodniewicz, Helena Sulima, Józef Orwid, Stanisław Grolicki, Jerzy Kobusz, Stanisław Sielański, Henryk Małkowski, Aleksander Bogusiński, Zygmunt Chmielewski, Leopold Morozowicz W Zasielsku miejscowy lekarz, Jan Mankiewicz, prowadzi dom sierot. Darzy dzieci odwzajemnioną miłością. Pewnego dnia wypadkowi samochodowemu ulega znana aktorka Lena Merwińska. Doznała kontuzji nogi i musi na kilka dni zatrzymać się w Zasielsku. Między Leną a doktorem rodzi się uczucie. Lena przedstawia pracę naukową Jana profesorowi Tomczyńskiemu, który wróży lekarzowi wielką karierę. Jan przenosi się do Warszawy, gdzie dostał propozycję objęcia kierownictwa nad kliniką dziecięcą. Tymczasem Lena ma wyruszyć na dwuletnie tournee po Ameryce. Rezygnuje jednak z wyjazdu, by pozostać u boku ukochanego. Po pewnym czasie Jan odwiedza Zasielsk, chcąc zobaczyć się ze swoimi podopiecznymi. Uświadamia sobie, że tu jest jego miejsce i rezygnuje z posady w Warszawie. Lena rozstaje się z nim i postanawia wyjechać do Ameryki. Tymczasem jedna z sierot, Wisia, widząc jak ukochany doktor tęskni za Leną, ucieka z domu, by prosić ją o pozostanie w kraju. Po drodze zaskakuje ją potężna burza. Ciężko chorą Wisię przypadkiem odnajduje Lena, która pod wpływem dramatycznych wydarzeń, rezygnuje z artystycznej kariery. Od tej pory razem z Janem opiekuje się jego ukochanymi dziećmi.