TVP Historia Niedziela, 05.01.2020 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 5 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1885 - otwarto gmach Opery paryskiej; 1953 - premiera "Czekając na Godota" Samuela Becketta; 1956 - pierwsze spotkanie Klubu Krzywego Koła; 1968 - Aleksander Dubczek pierwszym sekretarzem KPCz; 07:00 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - KAZACHSTAN. SERCE AZJI ŚRODKOWEJ. (FLAVORS) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W kolejnym odcinku serii podróż do Kazachstanu. Stepy i góry Kazachstanu tworzą ciekawy i zróżnicowany krajobraz. Jego bogata i długa historia sięga czasów wielkiego Jedwabnego Szlaku. Kraj między Ałtajem a brzegami Wołgi tworzą liczne i różnorodne narodowości. Mieszkańcy tego ogromnego kraju chętnie podejmują podróżnych, odrywając przed nimi jego sekrety. 08:10 ŚWIĘTY AUGUSTYN - ODC. 1/5 - ADWOKAT DIABŁA (SANT'AGOSTINO EP. 1) Serial biograficzny, 44 min, Włochy/Polska 2010 Reżyseria: Christian Duguay Scenariusz: Francesco Arlanch Zdjęcia: Fabrizio Lucci Muzyka: Andrea Guerra Aktorzy: Aleksandro Preziosi, Monica Guerritore, Gerald Alexander Held, Johannes Brandrup, Wenanty Nosul, Katy Louise Saunders, Franco Nero, Matteo Urzia, Krzysztof Pieczyński, Jerzy Zelnik i inni "Stworzyłeś nas Panie dla siebie i niespokojne jest serce nasze, dopóki nie spocznie w Tobie" - to chyba najsłynniejsze zdanie, jakie wyszło spod pióra św. Augustyna. Pochodzi ono z nie mniej słynnych "Wyznań" - perły literatury światowej, nie tylko ze względu na głębię i rozległość zawartych tam refleksji, niezwykłe koleje losu bohatera książki, lecz także z uwagi na kunsztowny, a zarazem lekki styl autora, cieszącego się u swych współczesnych sławą jednego z największych mówców cywilizowanego świata. Wydawana do dziś i niejednokrotnie publicznie cytowana nawet przez obecnego papieża, duchowa i intelektualna biografia posłużyła za kanwę scenariusza pięcioodcinkowego serialu poświęconego Aureliuszowi Augustynowi, uznanemu za świętego zarówno przez Kościół katolicki jak i Cerkiew prawosławną. Twórcy cyklu z konieczności musieli tu i ówdzie "uzupełnić"zapiski autora "Państwa Bożego" o własne pomysły. Niektóre postacie są bowiem w "Wyznaniach" wspominane anonimowo. Tak dzieje się np. z matką jedynego dziecka późniejszego świętego. O kobiecie tej wiadomo bardzo niewiele, można się jedynie domyślać jej wielkiej i skorej do poświęceń miłości do Augustyna. Reszta jest milczeniem. Tymczasem w serialu Christiana Duguaya owa tajemnicza nieznajoma ma konkretne imię i rodowód. Trudno czynić z tego powodu filmowcom zarzuty, tym bardziej, że sposób, w jaki zapełniają zarówno tę, jak i inne "białe plamy" Augustyńskich "Wyznań" nie zdradza chęci pogoni za tanią sensacją, ani zamiarów "korygowania" historycznego przekazu w duchu współczesnych prądów obyczajowych i mód intelektualnych. Najwyraźniej twórcy cyklu uznali, że życie św. Augustyna, a zwłaszcza jego wieloletnia, skomplikowana i pełna duchowych niepokojów droga do nawrócenia stanowią wystarczająco bogaty i zrozumiały dla współczesnego odbiorcy materiał na pięcioodcinkowy serial. Akcja cyklu rozpoczyna się u schyłku życia świętego, podczas oblężenia Hippony - północnoafrykańskiego miasta, którego jest biskupem. Papież, chcąc ratować sędziwego Augustyna i jego nieocenione dla Kościoła pisma teologiczne, nakazuje mu przez posłańca opuścić miasto na okręcie, który przypłynie za kilka dni. Wandalowie, którzy właśnie oblegają Hipponę cieszą się bowiem ponurą sławą barbarzyńców, nie mających względu nie tylko na ludność podbijanych krain, lecz także na ich dorobek kulturalny. Dla Augustyna wieści z Rzymu stają się powodem poważnej duchowej rozterki. Trudno mu pogodzić się z faktem, że będzie musiał opuścić swoich wiernych w chwili, gdy najbardziej go potrzebują. Wbrew opinii swego ucznia, sądzi, że wsparcie wojskowe, które otrzymało miasto, jest niewystarczające i w ostatecznym rozrachunku może przyczynić się jedynie do powiększenia cierpień Hippończyków. Rozmowa biskupa Augustyna ze swoim uczniem staje się dla tego pierwszego pretekstem do wspomnień, zawartych w dopiero co skończonych "Wyznaniach". Akcja filmu przenosi się zatem prawie osiemdziesiąt lat wstecz, do również leżącej w północnej Afryce Tagasty. Przychodzi tu na świat - nie bez trudności - mały chłopiec. Jego matka Monika jest chrześcijanką. Ojciec Patrycjusz poganinem, w dodatku chętnie zaglądającym do kieliszka i niezbyt gorliwie ukrywającym swoje pozamałżeńskie bliskie znajomości z innymi kobietami. Niestety, młody Augustyn (bo takie imięotrzymuje chłopiec), choć zdradza wielkie zdolności, charakterem zdaje się bardziej przypominać ojca niż matkę. Wiarę tej ostatniej uznaje za zlepek fantazji, rozpiera go ambicja, jego autorytetem jest sławny retor Makrobiusz, który - zdaniem chłopca - potrafi przekonać ludzi do czego tylko zechce. Mimo kłopotów finansowych Monice i Patrycjuszowi udaje się wysłać syna na studia prawnicze do Kartaginy. Tu zamieszkuje u bogatego znajomego Waleriusza. Otrzymuje od niego piękną służącą Khalidę, która niebawem zostaje jego kochanką. Lata studiów służą Augustynowi. Makrobiusz jest pod wrażeniem jego postępów. Młody przybysz z Tagasty wyrasta na renomowanego kartagińskiego prawnika, który potrafi wybronić przed sądem nawet ewidentnego przestępcę. Pasmo sukcesów Augustyna przerywa wiadomość o ciężkiej chorobie jego ojca. Młodzieniec wspólnie z Khalidą wyrusza do rodzinnego domu. 09:00 MARIAN NA WOJNIE. ANIMOWANA HISTORIA MARIANA WALENTYNOWICZA Film animowany, 10 min, Polska, 2019 Reżyseria: Agata Mianowska Scenariusz: Wojciech Kalwat Wykonawcy: Zbigniew Zamachowski Koziołek Matołek i małpka Fiki - Miki, zwierzaki wymyślone przez Kornela Makuszyńskiego, to najbardziej znane postaci, które wyszły spod ołówka Mariana Walentynowicza. Ale już niewiele osób wie, że ten sam rysownik służył także jako korespondent wojenny w 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. To, co widział, nie tylko opisywał, lecz także szkicował i malował. Pozostawione przez niego rysunki, dokumentujące szlak bojowy dywizji gen. Maczka, stały się inspiracją do stworzenia animowanej miniatury o wojennych losach samego Walentynowicza. 12 - minutowa animacja, utrzymana w tradycyjnej, wysmakowanej stylistyce, odbiegającej od współczesnych masowych produkcji, w przystępny i pogodny sposób przybliża najważniejsze wydarzenia z dziejów 1. Dywizji Pancernej. Film jest znakomitą pomocą edukacyjną dla nauczycieli pracujących z dziećmi i młodzieżą w wieku 10 - 14 lat i stanowi interesujący punkt wyjścia do rozmowy np. o historii Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Jego walory plastyczne, a także mistrzowska interpretacja Zbigniewa Zamachowskiego, narratora filmu, sprawią, że także dorośli towarzyszący młodszym widzom, będą mieli wiele radości z oglądania. 09:15 CZARNE CHMURY - ODC. 2/10 - KRWAWE SWATY Serial przygodowy, historyczny, 49 min, Polska 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Ryszard Pietruski, Edmund Fetting, Stanisław Niwiński, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Janusz Zakrzeński, Jerzy Zelnik, Artur Młodnicki, Mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław Pawlik, Mieczysław Stoor, Joanna Kostusiewicz, Elżbieta Starostecka Pułkownik Krzysztof Dowgird, podstępem wyprowadzony z więzienia przez wiernego wachmistrza Kacpra, musi jak najszybciej opuścić Lecko. W pogoni za uciekinierami ruszają wierne elektorowi oddziały pod wodzą rotmistrza Zaremby i kapitana Knothego. W miasteczku szaleje namiestnik von Hollstein, sypią się wyroki śmierci. Bezbronni mieszczanie ślą poselstwo do Warszawy, prosząc o opiekę polskiego króla. Ku granicom Rzeczypospolitej zdążają również dwaj zbiegowie. Jednak żołnierze elektorscy są już blisko. Pułkownik Dowgird decyduje, że przejdą wraz z Kacprem przez bagna, oddział Knothego z pewnością nie odważy się pójść ich śladem. Rzeczywiście, pogoń zostaje w tyle, ale kryjówka w kuźni nie wydaje się bezpieczna. Właściciel zachowuje się podejrzanie. 10:15 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - MIĘSNE PRZYSMAKI... Z WARZYW Magazyn, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W kolejnym odcinku Karol Okrasa rusza do miejscowości Boria koło Ćmielowa, gdzie spotka się z młodym prężnym rolnikiem, który wyspecjalizował się w produkcji warzyw ekologicznych. W programie obaj spróbują wyjaśnić widzom, na czym polega dziś taka uprawa, jakie są wymagania i dlaczego warto po takie warzywa sięgać. Obecnie konsumenci coraz częściej sięgają po takie produkty, choć jak się okazuje, nasza wiedza na ich temat nie jest za duża, warto więc poruszyć ten temat. A ponieważ gospodarz porzucił jakiś czas temu jedzenie mięsa, Karol zaproponuje mu klasyczne, mięsne przeboje kuchni polskiej, ale w wersji warzywnej. Karol przygotuje trzy dania dobrze znane wszystkim mięsożercom, ale w wegetariańskiej odsłonie. Pierwszą potrawą będzie hamburger z soczewicy podany z sosem z ekologicznych buraczków. Druga propozycja to tatar, ale nie z wołowego mięsa, tylko ze specjalnie marynowanych suszonych pomidorów. A trzecie danie to ekologiczny żurek z mąki gryczanej z ziemniaczkami z wegetariańską okrasą. 10:45 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O RYSIU: WBREW NATURZE Dokument fabularyzowany, 52 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Agnieszka Bemowska, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Marcin Pospieszalski W tym odcinku opowieść o rysiu. Młoda rysica traci matkę. Za sprawą człowieka udaje się jej przeżyć i usamodzielnić. Spędza najlepsze chwile z życiowym partnerem. Nie dane jest jej jednak doświadczyć macierzyństwa. Kiedy przychodzą na świat małe, opiekunowie odkrywają u nich przypadłość, z którą nie mogłyby przetrwać na wolności. 13:50 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - NUTY WOLNOŚCI Magazyn, 30 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) "Wyrwij murom zęby krat". Ten song Lluisa Lliacha poznali w Polsce chyba wszyscy. Był w latach 70. i 80. hymnem buntu. Ale to nie Kaczmarski, Gintrowski i Łapiński wcześniej wyznaczali ton. Było grono niepokornych, którzy przypominali, że nieważne, kiedy, ale jacy wrócimy na wolność. Gościem Andrzeja Mietkowskiego jest dr hab. Krzysztof Gajda, autor książek poświęconych twórczości Jacka Kaczmarskiego i Jana Krzysztofa Kelusa. W programie usłyszymy wypowiedzi Jana Krzysztofa Kelusa, Jacka Kleyffa, Antoniny Krzysztoń, Janusza Marchwińskiego, Władimira Wysockiego, Urszuli Sikorskiej, Przemysława Gintrowskiego. Będą także fragmenty piosenek W. Wysockiego, A. Krzysztoń, K. Kryla, J. Kaczmarskiego. Artyści opowiadają, czym były dla nich tamte czasy, co znaczyło wówczas śpiewanie takich pieśni, co stanowiło o ich sile, kim się inspirowali, które piosenki stały się songami pokolenia. Krzysztof Gajda opowiada o tym, gdzie i kiedy w czasach komuny pojawili się pieśniarze niepokorni. Dla kogo śpiewali, o czym były ich piosenki, co było w nich takiego fascynującego. Mówią o tym, jakich pieśniarzy miała Polska i skąd wzięło się to zjawisko? W jakich warunkach słuchano tych nagrań na taśmach i kasetach? Dlaczego ich słuchano? Skąd określenie protest song? Czym były piosenki kontestujące rzeczywistość? Wraz z Andrzejem Mietkowskim wspominają także postać Władimira Wysockiego i Karela Kryla. Zastanawiają się, czy te utwory przetrwały do dziś. W programie cytowane są także wypowiedzi 14:35 GOOD BYE LENIN (GOOD BYE LENIN) Film komediowy, 116 min, Niemcy, 2003 Reżyseria: Wolfgang Becker Scenariusz: Bernd Lichtenberg, Wolfgang Becker Zdjęcia: Martin Kukula Muzyka: Yann Tiersen Aktorzy: Daniel Bruhl, Katrin Sass, Chulpan Khmatova, Maria Simon, Florian Lukas, Alexander Beyer, Burghart Klaussner, Michael Gwisdek Symbolem zjednoczenia Niemiec stał się upadek muru berlińskiego. Demontaż tej solidnej betonowej budowli - oddzielającej przez blisko trzydzieści lat Berlin Wschodni od Berlina Zachodniego rozpoczęto jesienią 1989 roku. Główny wątek filmu Wolfganga Beckera koncentruje się właśnie wokół tych historycznych wydarzeń. Narrator opowieści, Alex Kerner, przedstawiciel typowej rodziny z Berlina Wschodniego, wspomina najpierw rok 1978. Miał wtedy 11 lat. To wówczas pierwszy niemiecki kosmonauta znalazł się na pokładzie radzieckiego statku kosmicznego Sojuz, a ojciec chłopaka - lekarz - uciekł na Zachód. Zostawił w NRD żonę i dwoje nieletnich dzieci: Aleksa i jego nieco starszą siostrę Ariane. Już nigdy nie dał znaku życia. Po odejściu męża Christiane Kerner zamknęła się w sobie, przeżyła silną depresję, trafiła nawet na kilka miesięcy do szpitala. Ale w końcu wróciła do domu. Spakowała rzeczy męża i oddzieliła grubą kreską przeszłość. Od tej pory była związana ślubem jedynie z socjalistyczną ojczyzną. W rodzinie nie wspominano więcej o ojcu. Christiane całym sercem poświęciła się dzieciom i pracy. Za wkład w budowę i rozwój socjalistycznego kraju odbierała najwyższe odznaczenia państwowe. Mija dziesięć lat. 7 października 1989 roku NRD obchodzi swoje 40 - lecie. Trwa wielkie święto narodowe, ale w powietrzu czuje się nadchodzące zmiany. Tego dnia wieczorem na znak protestu przeciwko reżimowej władzy ludzie wychodzą na ulice. Służby porządkowe brutalnie rozpędzają demonstrujące tłumy. Wśród aresztowanych jest Alex. Wleczonego po ulicy syna dostrzega matka wybierająca się właśnie na oficjalne uroczystości z okazji państwowego święta. Policja nie reaguje na rozpaczliwe krzyki kobiety, która w końcu pada na jezdnię wskutek zawału serca. Nikt nie udziela jej pomocy. Alex wraz z setkami innych uczestników antypaństwowej demonstracji trafia do aresztu. Wkrótce zostaje zwolniony, by odwiedzić przebywającą w szpitalu w stanie śpiączki matkę. Jej stan jest poważny. Zbyt późno podjęto reanimację i nie wiadomo, czy kiedykolwiek się obudzi. Tymczasem następuje zmiana systemu politycznego w NRD. I sekretarz partii Erich Honecker zostaje odsunięty od władzy. 9 listopada 1989 roku rozpoczyna się gigantyczna rozbiórka muru berlińskiego. Wszystko, w co Christiane głęboko wierzyła przez tyle lat, w ciągu zaledwie dwóch miesięcy rozpadło się jak domek z kart. W kraju zachodzą coraz większe zmiany, a Christiane wciąż pozostaje w stanie śpiączki. Przy jej łóżku czuwa Alex, który wierzy, że matka wróci do zdrowia. Pewnego dnia Christiane budzi się, ale jej stan nadal jest poważny. Lekarze przestrzegają syna, że życiu jego matki wciąż grozi niebezpieczeństwo. Każdy wstrząs może ją zabić. Tymczasem kobieta nie ma pojęcia o zmianie systemu. Nie wie, że ukochana NRD przestała istnieć, runął mur berliński, otwarto granice i życie w Niemczech teraz wygląda zupełnie inaczej. Zmieniły się również jej dzieci. Ariane rzuciła studia ekonomiczne i robi "karierę" w Burger Kingu, a Alex sprzedaje talerze do odbioru telewizji satelitarnej. Dzieci nie mogą dopuścić, by te szokujące wiadomości dotarły do ciężko chorej Christiane. Dalsza, znacznie pogodniejsza część filmu, pokazuje, jak z miłości do ukochanej osoby można "zmienić" świat, "odwrócić" bieg historii. Wraz z przyjaciółmi i siostrą Ariane, Alex próbuje sztucznie odtworzyć sytuację w kraju sprzed choroby matki. Ich pomysłowość i poświęcenie nie mają granic. 16:40 STILL ALIVE - FILM O KRZYSZTOFIE KIEŚLOWSKIM Film dokumentalny, 81 min, Polska, 2006 Reżyseria: Maria Zmarz - Koczanowicz Wykonawcy: Grażyna Szapołowska, Jerzy Stuhr, Irene Jacob, Juliette Binoche, Wim Wenders, Marta Meszaros, Andrzej Titkow, Stanisław Różewicz, Sławomir Idziak, Jacek Petrycki, Tadeusz Sobolewski, Agnieszka Holland, Andreas Veiel, Greg Zgliński, Bettina Wilhelm Dokument Marii Zmarz - Koczanowicz to filmowy portret Krzysztofa Kieślowskiego. Film powstał w 10. rocznicę śmierci reżysera. Autorka podjęła w nim próbę wielostronnego pokazania swego bohatera z możliwie szerokiej perspektywy. O Krzysztofie Kieślowskim mówią m. in.: Wim Wenders, Agnieszka Holland, Sławomir Idziak, Jacek Petrycki, Grażyna Szapołowska, Tadeusz Sobolewski, Irene Jacob, Zbigniew Preisner. W filmie wykorzystano także wypowiedzi samego bohatera, który mówi m. in. o własnej wizji kina. Film bogato ilustrowany archiwaliami oraz filmami dokumentalnymi i fabularnymi Krzysztofa Kieślowskiego. 18:15 ZMIENNICY - ODC. 2/15 - OSTATNI KURS Serial komediowy, 58 min, Polska 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Ewa Błaszczyk, Mieczysław Hryniewicz, Bronisław Pawlik, Paweł Nowisz, Piotr Pręgowski, Kazimierz Kaczor, Wojciech Pokora, Maria Klejdysz, Krzysztof Zaleski, Zofia Merle, Jan Mayzel, Andrzej Grąziewicz, Marian Opania, Anna Sobik i inni Pan Stanisław wraca z ostatniego kursu swoją starą taksówką, wchodzi pod samochód i bierze się do naprawy. Na nieszczęście, na auto spada posąg myszy, który urwał się spod lecącego helikoptera. Dyrektor Michalik z ważnego ministerstwa również ma pechowy dzień. Gdy wychodzi z domu na spotkanie z kochanką, wpada do wykopu kanalizacyjnego. Zarówno taksówkarz, jak i dygnitarz trafiają do tego samego szpitala. Żona Michalika, córka partyjnego działacza, załatwia mężowi wspaniałą opiekę. Jednak wskutek zamiany dokumentów lekarze i pielęgniarki biorą za Michalika pana Stanisława. 19:30 ZAPORA. ENERGIA DLA NIEPODLEGŁEJ Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2019 Reżyseria: Ewa Święs - Kucybała Scenariusz: Marek Szczepanek Zdjęcia: Tomasz Radziemski, Maciej Mroziewski W 1934 roku Podhale nawiedziła powódź, która przyniosła niebywałe straty, również w ludziach. Szkody wyceniono na 100 milionów złotych. Rok później rozpoczęto budowę zapory w Rożnowie, której plany przygotowywane były już wcześniej. W 1939 roku, gdy prace zaawansowane były w 80 procentach, wybuchła wojna. Niemcy postanowili dokończyć budowę. Film opowiada burzliwą historię rożnowskiej zapory. 21:30 MILCZĄCE POKOLENIE Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2019 Reżyseria: Paweł Domański Scenariusz: Paweł Domański Zdjęcia: Marcin Majerski Film dokumentalny o powojennych losach żołnierzy Armii Krajowej i podziemia niepodległościowego. Udajemy się w podróż wraz z wnukiem Danuty Szyksznian - Ossowskiej, łączniczki Okręgu Wileńskiego AK do miejsc, w których była więziona i torturowana. O swoich przeżyciach nie mogła opowiadać aż do upadku komunizmu. Film o przywracaniu pamięci o Żołnierzach Niezłomnych. 22:30 SZCZĘŚLIWEGO NOWEGO JORKU Dramat, 91 min, Polska 1997 Reżyseria: Janusz Zaorski Scenariusz: Edward Redliński, Janusz Zaorski Zdjęcia: Paweł Edelman Muzyka: Marek Kościkiewicz Aktorzy: Bogusław Linda, Zbigniew Zamachowski, Janusz Gajos, Cezary Pazura, Katarzyna Figura, Rafał Olbrychski, Tara Leone, Eugeniusz Priwieziencew, Danuta Stenka, Liliana Okowity, Katarzyna Szydłowska, Zygmunt Hobot, Sławomir Pacek, Dorota Dobrowolska - Ferenc, Dorota Chotecka, Małgorzata Rożniatowska, Ilja (Igor) Zmiejew, Andrzej Wasilewicz i inni Janusz Zaorski debiutował w okresie tzw. trzeciego kina. Tym wspólnym mianem krytycy próbowali połączyć reżyserów, których pierwsze samodzielne filmy powstały na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Zaorski był w tej grupie najmłodszy. Szybko jednak ujawnił swój talent i swobodę poruszania się w różnych tematach i gatunkach, od groteski przez moralitet, kameralny dramat psychologiczny, po klasyczne kino akcji. Z sukcesem przenosił na ekran dzieła pisarzy tak różnych, jak Edward Redliński ("Awans"), Stanisław Grochowiak ("Partita na instrument drewniany"), Stanisław Dygat ("Jezioro Bodeńskie"), Kazimierz Brandys ("Matka Królów"), czy Maria Nurowska ("Panny i wdowy"). Jest laureatem licznych nagród, zarówno polskich, jak i zagranicznych. Są wśród nich tak prestiżowe, jak Srebrny i Złoty Lampart oraz Srebrny Niedźwiedź i gdyńskie Złote Lwy. "Szczęśliwego Nowego Jorku" to kolejna adaptacja literackiego utworu Edwarda Redlińskiego. Tym razem Janusz Zaorski wziął na warsztat dramat "Cud na Greenpoincie", w którym autor "Konopielki" zawarł szereg gorzkich refleksji związanych ze swym pobytem w USA. Głównymi bohaterami filmu jest sześcioro polskich emigrantów, wywodzących się z różnych środowisk. Niegdyś wyruszyli za ocean pełni wiary w poprawę własnego losu, lecz na miejscu rzeczywistość okazała się rażąco odmienna od mitu "amerykańskiego snu". Oderwanie od tradycji i kulturowych korzeni, nieznajomość języka i realiów nowojorskiego życia powodują postępującą izolację przybyszów z Polski. Większość z nich żyje na granicy ubóstwa, z trudem ciuła grosz do grosza, haruje od świtu do nocy. Do Polski zaś wszyscy wysyłają kasety wideo, na których rejestrują fałszywy obraz własnej prosperity. Akcja filmu toczy się w trzy kolejne niedziele przed świętami Bożego Narodzenia. Dzień Wigilii stanie się punktem zwrotnym w życiu wszystkich sześciorga bohaterów. Obraz polskiej emigracji w filmie Zaorskiego nie różni się zbytnio od tego, jaki zarejestrowali w swych sztukach m. in. Sławomir Mrożek i Janusz Głowacki, a w kinie Jerzy Skolimowski ("Fucha", "Najlepszą zemstą jest sukces"). Opowiadając o powikłanych perypetiach Azbesta, Potejty, Terizy, Profesora i innych, Zaorski "nie odkrył więc Ameryki". Film jednak został dostrzeżony przez krytykę i odniósł sukces frekwencyjny (ok. pół miliona widzów). Nie bez znaczenia był tu z pewnością udział wielu gwiazd rodzimego ekranu (Cezary Pazura, Bogusław Linda, Janusz Gajos, Katarzyna Figura, Zbigniew Zamachowski, Daniel Olbrychski). Recenzenci chwalili także reżyserską sprawność i wrażliwość, wartkie tempo narracji, dobre zdjęcia, zgrabne łączenie elementów komediowych z tragicznymi oraz efektownie wplecione w fabułę fragmenty muzyczne. Nagroda za reżyserię dla Janusza Zaorskiego na FPFF w Gdańsku - Gdyni (1997), Złoty Bilet na Targach "Film Pro Expo" w Krakowie (1997). 00:10 ZIMA STULECIA Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2018 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Zdjęcia: Adam Fręśko Film przedstawia historię kataklizmu, który w nocy z 31 grudnia 1978 na 1 stycznia 1979 roku sparaliżował znaczną część Europy, w tym Polskę. Gwałtowny atak mroźnej i śnieżnej zimy spowodował ogromne straty materialne, zdezorganizował życie społeczne i gospodarcze całego kraju. 00:45 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - ARCYKSIĄŻĘ FRANCISZEK FERDYNAND (ARCHDUKE FRANZ FERDINAND OF AUSTRIA) Film dokumentalny, 105 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel W tym odcinku: życie i działalność arcyksięcia Franciszka Ferdynanda, bratanka cesarza Franciszka Józefa, następcy cesarskiego tronu. Franciszek Ferdynand był światowcem, podróżnikiem, oddanym rodzinie mężem i ojcem. Zginął 24 czerwca 1914 roku z rąk serbskiego zamachowca, który nie tylko śmiertelnie go zranił, ale także zabił w tym samym czasie, żonę arcyksięcia, Zofię. To wydarzenie stało się zaczynem wybuchu I wojny światowej, co w konsekwencji spowodowało rozpad dotychczasowego porządku politycznego Europy. Film nie tylko podejmuje temat jego śmierci, ale cofa nas do czasów miedzy innymi jego dzieciństwa, ukazując relacje panujące na dworze cesarskim. Podejmuje też temat ożenku z Zofią, która nie pochodziła z książęcego rodu, a to do końca życia rzucało cień na relacje Ferdynanda ze stryjem, cesarzem Austro - Węgier. Dzięki realizatorom filmu zaglądamy do wnętrz najpiękniejszych pałaców Wiednia, Pragi oraz zamku w Konopiszte, w którym znajduje się imponująca kolekcja broni. 02:40 POLSKIE 100 LAT - GOSPODARKA II RZECZPOSPOLITEJ Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Krzysztof Talczewski Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor Polska utraciła podczas pierwszej wojny światowej około 30 procent majątku narodowego. Po odzyskaniu niepodległości trzeba było przeprowadzić unifikację nie tylko gospodarczą, ale również prawa, administracji, oświaty, systemu podatkowego, miar i wag. Między ośrodkami przemysłowymi i największymi miastami Polski brakowało połączeń komunikacyjnych. Problem stanowiły również różnice gospodarcze występujące między poszczególnymi częściami kraju. Jednym z najpilniejszych zadań władz skarbowych Rzeczypospolitej była unifikacja walutowa. Markę zastąpił złoty polski emitowany przez Bank Polski. Wielkim osiągnięciem było wybudowanie portu morskiego w Gdyni oraz magistrali kolejowej łączącą Gdynię z Górnym Śląskiem. W latach trzydziestych rozpoczęto budowę Centralnego Okręgu Przemysłowego.