TVP Kultura Środa, 01.01.2020 07:00 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - JANUSZ WRÓBLEWSKI Dysk./wywiad/debata, 10 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Piotr Gociek (prowadzący) "Oficer i szpieg" to tytuł najnowszego filmu Romana Polańskiego, który 17 grudnia wszedł na ekrany polskich kin. Reżyser opowiada w nim opartą na faktach historię francuskiego oficera Alfreda Dreyfusa. O tym obrazie Piotr Gociek porozmawia z krytykiem filmowym Januszem Wróblewskim. 07:20 U PANA BOGA ZA PIECEM Komedia obyczajowa, 95 min, Polska 1998 Reżyseria: Jacek Bromski Scenariusz: Zofia Miller Zdjęcia: Ryszard Lenczewski Muzyka: Henri Seroka Aktorzy: Ira Łaczina, Jan Wieczorkowski, Krzysztof Dzierma, Andrzej Zaborski, Ania Janowska, Artur Krajewski, Alicja Bach, Iwona Szczęsna, Eliza Krasicka, Małgorzata Płońska, Mieczysław Fiodorow, Ewa Sierzputowska, Babiker Artoli, Władimir Abramuszkin, Alicja Butkiewicz "Czytając pamiętniki Marii Dąbrowskiej, natknąłem się na refleksję, dotyczącą jakiejś wizyty w małym miasteczku, jakiejś kolacji w towarzystwie lekarza, proboszcza i aptekarza:"Jakaż ta prowincja duchowo samowystarczalna, jak właściwie ona nas do niczego nie potrzebuje... "Pomyślałem sobie, że jeśli mamy gdzieś szukać jakichś wartości, o których w mieście dawno zapomnieliśmy, to właśnie w prowincjonalnym miasteczku na Białostocczyźnie, cokolwiek by to znaczyło" - mówił w jednym z wywiadów Jacek Bromski. Przyczyną powstania "U Pana Boga za piecem" nie było jednak reżyserskie pragnienie apoteozy tradycyjnego polskiego etosu. To pojawiło się nieco później. Najpierw Studio Filmowe "OKO" zaproponowało Bromskiemu scenariusz, którego akcja toczy się w prowincjonalnym miasteczku. Potem reżyser przypomniał sobie o Białostockim Teatrze Lalek, który niegdyś zrobił na nim wielkie wrażenie. W efekcie większość ról w "U Pana Boga za piecem" zagrali aktorzy tej sceny, a miasteczko ze scenariusza zostało umieszczone przy wschodniej granicy i nazwane Królowym Mostem. Skoro mieszkańcy Białostocczyzny wcielili się w filmowe postacie z macierzystego regionu, to główną rolę Rosjanki mogła zagrać tylko Rosjanka. Na próbne zdjęcia w Moskwie stawiło się około pięćdziesięciu kandydatek. Rywalizację wygrała aktorka sławnego Teatru na Tagance Ira Łaczina, która, mimo młodego wieku, miała już na koncie występy po francusku i angielsku. Krytyka przyjęła komedię Bromskiego życzliwie. "W końcu na ekranach pojawiły się filmy, świadczące, że twórcy przestali się wstydzić polskiej, niekiedy żenującej, niekiedy magicznej swojskości" - donosiła prasa. Potwierdzeniem tych opinii były liczne wyróżnienia, w tym nagrody publiczności na festiwalach w Słupcy k. Konina (1999) i w Chicago (1998), Brązowe Grono na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie (1998), Brązowy Granat na Festiwalu Filmów Komediowych w Lubomierzu (1999) oraz grad laurów na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku - Gdyni ("Złoty Klakier" oraz za dźwięk, drugoplanową rolę męską, scenariusz, reżyserię i inne). Wschodnią granicę Polski przekracza autobus pełen drobnych handlarzy zza Buga, udających się na przygraniczny bazar. W lesie autobus zostaje napadnięty przez bandę "reketierów", dowodzonych przez pewnego Ukraińca, kamuflującego się pod pseudonimem "Gruzin". Przestępcy zmuszają handlarzy do złożenia haraczu. Wśród pokrzywdzonych jest młoda dziewczyna Marusia. Choć w porównaniu z innymi traci stosunkowo niewiele, to jako jedyna decyduje się zawiadomić policję. Najbliżej ma do komisariatu w Królowym Moście. Jest głównym świadkiem napadu, miejscowy komisarz postanawia więc na pewien czas zatrzymać ją w miasteczku. Proboszcz, faktycznie osoba numer jeden w okolicy, umieszcza Marusię w domu młodego organisty Witka, ćwiczącego właśnie "Ave Maria" na ślub córki burmistrza. Urocza przybyszka od razu wpada chłopakowi w oko, lecz nieśmiałość uniemożliwia mu rozpoczęcie otwartych zalotów. Kiedy proboszcz odkrywa, że dziewczyna ma piękny głos, postanawia za wszelką cenę zatrzymać ją do dnia ślubu. Nie będzie to jednak łatwe, gdyż Marusia myśli przede wszystkim o odzyskaniu utraconej gotówki. Choć z drugiej strony zarówno miasteczko, jak i Witek coraz bardziej się jej podobają. 09:10 U PANA BOGA ZA MIEDZĄ Komedia obyczajowa, 110 min, Polska 2009 Scenariusz i reżyseria: Jacek Bromski Zdjęcia: Ryszard Lenczewski Muzyka: Ludek Drizhal Aktorzy: Andrzej Zaborski, Krzysztof Dzierma, Agnieszka Kotlarska, Grzegorz Heromiński, Emilian Kamiński, Wojciech Solarz, Ryszard Doliński, Mieczyslaw Fiodorow, Małgorzata Sadowska, Alicja Bach, Katarzyna Śmiechowicz, Barbara Torzewska, Małgorzata Płońska Kolejna (po "U Pana Boga za piecem" i "U Pana Boga w ogródku") część perypetii mieszkańców idyllicznego podlaskiego miasteczka Królowy Most. Na tle urokliwych sielskich pejzaży, pośród dobiegających z miejscowych kuchni woni kindziuków, kiszonych ogórków i smalcu, tudzież w asyście obficie obdarzonych przez naturę niewiast, Jacek Bromski po raz kolejny snuje opowieść o tym, jak spokojne życie dobrodusznego proboszcza i równie sympatycznych, co niewydarzonych, stróżów porządku zostaje zakłócone przez pojawienie się "obcego", a właściwie dwóch. Pierwszym jest Staszek Niemotko (Grzegorz Heromiński), który ostatnie dwadzieścia lat spędził w USA, a teraz wraca odwiedzić stare kąty. Przywióżł ze sobą luksusowy biały samochód i mnóstwo forsy. Jego rodzinna chałupa to już ruina, jednak za radą proboszcza Staszek postanawia zostać i znaleźć sobie odpowiednią żonę. Nie jest wprawdzie ani młody, ani zbyt przystojny, ale za to ma grubo ponad sto tysięcy dolarów, co niewątpliwie stanowi pewien atut. Niestety, nawet tak duża suma nie robi wrażenia na atrakcyjnej kasjerce w lokalnym banku, gdzie lokuje pieniądze. Dziewczyna, owszem, umówiłaby się na randkę z "Amerykanem", ale najpierw musiałby on uzyskać zgodę miejscowej władzy duchownej. I nie chodzi tu bynajmniej o proboszcza Antoniego, tylko o... popa, gdyż piękna Ludmiła jest wyznania prawosławnego. Wszystko wskazuje więc na to, że ze ślubu nic nie będzie. W zamian Staszkowi trafia się niespodziewanie szansa na zaistnienie w...polityce. W Królowym Moście zbliżają się bowiem wybory burmistrza. Piastujący to stanowisko od trzech kadencji Mieczysław jest usilnie namawiany przez żonę, by dał sobie już spokój z ratuszem i zajął się wnukami. Widząc jego wahania miejscowy bogacz Śliwiak postanawia również ubiegać się o urząd włodarza miasta. Dowiedziawszy się, że Staszek długo przebywał w Stanach, angażuje go do przygotowania profesjonalnej kampanii wyborczej w stylu amerykańskim. Niemotko ochoczo bierze się do rzeczy. Na początku zjednuje sobie reaktora naczelnego miejscowej gazety, który jest w niełasce u burmistrza, odkąd nie zgodził się wydrukować jego poezji. Jako że kampania ma być profesjonalna, redaktor dostaje zadanie "zebrania haków" na Mieczysława. Nie będzie to trudne, gdyż urzędujący burmistrz darzy daleko posuniętą sympatią swoją sekretarkę, nie tylko dlatego, że świetnie organizuje mu pracę i chętnie słucha napisanych przezeń wierszy, lecz także z powodu jej biustu, na widok którego króliczki "Playboya" mogłyby się nabawić kompleksów. Z biegiem czasu kampania wyborcza coraz bardziej się zaostrza i do akcji musi wkroczyć policja. Na szczęście nieporadności komendanta i jego safandułowatych podopiecznych w sukurs przychodzi drugi "obcy", a właściwie "obca" osoba w miasteczku - starszy inspektor Marina Chmiel, dziarska blondynka, posiadaczka czarnego pasa w karate i specjalistka od komputerów. Jednak i jej umiejętności okazują się niewystarczające wobec grupy uzbrojonych po zęby gangsterów zza Buga. Wskutek ich wyczynów idylliczne życie mieszkańców Królowego Mostu pryska jak bańka mydlana. Nawet kościelny dzwon brzmi fałszywie. Widząc, że wszystko dookoła pogrąża się w chaosie i przemocy zatroskany ksiądz proboszcz postanawia uciec się do niekonwencjonalnego jak na osobę duchowną rozwiązania sytuacji. Złoty Granat na Festiwalu Filmów Komediowych w Lubomierzu (2009) i Nagroda za reżyserię na Golden Rooster and Hundred Flowers Film Festiwal w Nanchang (2009). 11:15 KONCERT NOWOROCZNY Z WIEDNIA 2020 - TRANSMISJA CZ. 1 (KONCERT NOWOROCZNY Z WIEDNIA 2020 - RETRANSMISJA CZ. 1) Koncert, 35 min, Austria, 2020 Reżyseria: Michael Beyer Wykonawcy: Wiener Philharmoniker, Andris Nelsons Koncert Noworoczny w wiedeńskim Musikverein jest piękną tradycją, która gromadzi przed telewizorami widzów na całym świecie. Imponująca Złota Sala, jak co roku wypełni się radosnymi polkami i walcami w kunsztownym wykonaniu wiedeńskich filharmoników. Zaprezentują wybór utworów rodziny Straussów oraz im współczesnych. Koncert Noworoczny po raz pierwszy poprowadzi Andris Nelsons - łotewski dyrygent, dyrektor muzyczny Bostońskiej Orkiestry Symfonicznej oraz Gewandhauskapellmeister w Orkiestrze Gewandhaus w Lipsku. 12:00 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - JANUSZ WRÓBLEWSKI Dysk./wywiad/debata, 10 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Piotr Gociek (prowadzący) "Oficer i szpieg" to tytuł najnowszego filmu Romana Polańskiego, który 17 grudnia wszedł na ekrany polskich kin. Reżyser opowiada w nim opartą na faktach historię francuskiego oficera Alfreda Dreyfusa. O tym obrazie Piotr Gociek porozmawia z krytykiem filmowym Januszem Wróblewskim. 14:20 KONCERT PAMIĘCI PAVAROTTIEGO - BEZGRANICZNE UCZUCIE (PAVAROTTI - UN'EMOZIONE SENZA FINE - 10TH ANNIVERSARY CONCERT) Koncert, 95 min, Włochy/Niemcy, 2017 Wykonawcy: Eugene Kohn, Placido Domingo, Jose Carreras, Zucchero, Eros Ramazotti, Vittorio Grigolo, Francesco Meli Wyjątkowy koncert upamiętniający znakomitego artystę Luciano Pavarottiego, zorganizowany w 10. rocznicę jego śmierci. Udział w koncercie wzięły różne gwiazdy ze świata muzycznego, spośród których wielu było przyjaciółmi legendarnego tenora. W Amfiteatrze w Weronie hołd Pavarottiemu oddali m.in. Placido Domingo, Jose Carreras, Eros Ramazotti, Zucchero i Vittorio Grigolo. 16:10 WEST SIDE STORY (WEST SIDE STORY) Film muzyczny, 147 min, USA 1961 Reżyseria: Robert Wise Występują: Natalie Wood, Richard Beymer, George Chaliris, Rita Moreno, Russ Tamblin, Tucker Smith, David Winters, Tony Mordente, Simon Oakland 80 - latek Robert Wise, wieloletni prezydent Amerykańskiej Akademii Filmowej, niemal całe życie poświęcił kinu. Zaczynał jako goniec w jednej z wytwórni filmowych. Potem pracował jako szef montażu przy filmie "Obywatel Kane" Orsona Wellesa. W 1944 r. debiutował jako reżyser. W jego dorobku są filmy wszystkich gatunków: science fiction - "Dzień w którym ziemia zamarła", demaskatorskie dramaty zza kulis boksu - "Zmowa" i "Między linami ringu", adaptacje sztuk teatralnych - "Dwoje na huśtawce". Sławę jednak zawdzięcza musicalowi. "West Side Story" z muzyką Leonarda Bernsteina i choreografią Jerome'a Robbinsa powstał w 1957 r. i został wystawiony w sławnym teatrze Wintergarden na Brodwayu. Cieszył się ogromnym powodzeniem - na scenie utrzymał się 6 lat. W 1961 r. wytwórnia filmowa współpracująca z "United Artists" zakupiła prawa do sfilmowania musicalu. Współpraca reżyserska Roberta Wise'a z choreografem J. Robbinsem dała rezultat rewelacyjny. Wersja filmowa nie tylko dorównała teatralnemu oryginałowi, ale nawet zdystansowała go pod względem efektu artystycznego. Musical amerykański dusił się w kosztownych dekoracjach i odcinał od wszelkich związków z rzeczywistością. "West Side Story" ożył, co sprawiło wyprowadzenie sztuki w plener. Akurat na zachodnim wybrzeżu Manhattanu, przy 68 Ulicy, w sercu tytułowego West Side'u, wyburzono rozległy teren pod budowę Lincoln Center. Filmowcy uzyskali prawo objęcia na parę tygodni w posiadanie kilku pustych domów, które zaadaptowano dla potrzeb filmu. W tym naturalnym środowisku rozgrywał się w rytm muzyki dramat współczesnych "Romea i Julii". Skłócone klany Montecchich i Capulettich ze średniowiecznej Werony zastąpione zostały przez młodzieżowe gangi białych Jets i portorykańskich Sharks. Romeo nazywa się Tony i nie jest w bandzie postacią pierwszoplanową. Szefuje jej gwałtowny i brutalny Riff. Tony wyróżnia się opanowaniem i ogładą. Na sobotnim balu spotyka Marię. Młodzi się pokochają, zanim Tony zorientuje się, że Maria pochodzi z wrogiego portorykańskiego klanu, a jej bratem jest Bernardo, szef znienawidzonych Sharks. Dalej wszystko rozwija się zgodnie z tragicznym fatum. Jerome Robbins, wielki tancerz i choreograf amerykański, jest wraz z George ' em Balanchinem - twórcą nowoczesnego baletu amerykańskiego, a także wielkim inscenizatorem musicali. "West Side Story" uchodzi za jego największe dzieło. Na film spadł deszcz Oscarów. Było ich aż 10: za reżyserię, scenografię, kostiumy, montaż, zdjęcia, muzykę, dźwięk, role drugoplanowe i za najlepszy film 1962 roku. Najwybitniejsze role zagrali w filmie George Chaliris jako Bernardo, znakomity tancerz, przez kilka lat podpora baletu amerykańskiego i Russ Tamblyn, który wcielił się w gwałtownego i bezwzględnego Riffa. 18:45 QUEEN PODBIJA ŚWIAT (QUEEN: ROCK THE WORLD) Film dokumentalny, 58 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Christopher Bird Film dokumentalny przedstawiający pracę zespołu Queen nad szóstym albumem studyjnym "News of the world". Dokument opiera się na materiale zarejestrowanym w 1977 roku przez prezentera BBC - Boba Harrisa. Z okazji 40 - lecia wydania tej płyty, cały materiał został zrekonstruowany cyfrowo, co dało niesamowity efekt. Niepublikowane wcześniej wywiady i filmy z członkami zespołu w końcu ujrzały światło dzienne. Dzięki temu możemy oglądać Queen podczas prac nad ich legendarnymi utworami, m.in. "We Will Rock You" i "We Are The Champions". 20:00 DOBRZE SIĘ KŁAMIE W MIŁYM TOWARZYSTWIE (PERFETTI SCONOSCIUTI) Komediodramat, Film fabularny kinowy, 92 min, Włochy, 2016 Reżyseria: Paolo Genovese Scenariusz: Paolo Genovese, Paolo Costella, Filippo Bologna, Paola Mammini, Rolando Ravello Zdjęcia: Fabrizio Lucci Aktorzy: Marco Giallini, Kasia Smutniak, Alba Rohrwacher, Valerio Mastandrea, Edoardo Leo, Anna Foglietta Siedmioro długoletnich przyjaciół spotyka się na kolacji. Dla urozmaicenia wieczoru rozpoczynają zabawę polegającą na dzieleniu się między sobą treścią każdego SMS - a, e - maila lub rozmowy telefonicznej, jakie otrzymują w trakcie spotkania. Kiedy tym samym wiele tajemnic zaczyna wypływać na światło dzienne, niewinna gra rodzi konflikty, które niełatwo będzie zażegnać. 21:45 ADELE: LIVE IN LONDON (ADELE: LIVE IN LONDON) Koncert, 63 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Simon Staffurth Wykonawcy: Adele "Adele Live in London" to wyjątkowy występ artystki, w którym Adele śpiewa utwory z platynowych płyt 19 i 21 oraz po raz pierwszy wykonuje na żywo trzy utwory z krążka 25. Na show składa się również rozmowa z Grahamem Nortonem na temat życia i twórczości artystki oraz zabawne żarty z udziałem Adele i jej fanów na widowni. Program zawiera również poruszające wykonanie piosenki "Skyfall", za którą Adele otrzymała w 2013 r. Oscara. 03:40 KINO NOCNE - JOAQUIN PHOENIX. JESTEM, JAKI JESTEM (I'M STILL HERE) Film dokumentalny, 102 min, USA, 2010 Reżyseria: Casey Affleck Scenariusz: Casey Affleck, Joaquin Phoenix Aktorzy: Joaquin Phoenix, Sean 'P. . Diddy' Combs, David Letterman Pod koniec 2008 roku Joaquin Phoenix najpierw ogłosił, że rezygnuje z aktorstwa, następnie, że swoją artystyczna karierę zamierza kontynuować jako hip - hopowiec. Dla podkreślenia wagi swojej przemiany, a również wzmocnienia jej bezpośredniego oddziaływania przestał się golić. Udzielił też kilku żenujących wywiadów, z których najważniejszym, najgłośniej komentowanym był jego występ w talk show Davida Lettermana, podczas którego półprzytomny, mamroczący Phoenix sprawiał silne wrażenie pozostawania pod wpływem niedozwolonych substancji. Niedługo później pojawiła się informacja o powstającym dokumencie "na żywo" rejestrującym nieoczekiwaną przemianę, tudzież kryzys aktora. Newsy odnośnie do realizowanego filmu były zresztą nie mniej ekscytujące niż wcześniejsze kontrowersje. Im bliżej jednak było premiery filmu, tym głośniej mówiono o fikcyjnym/prowokacyjnym charakterze tak przemiany Phoenixa, jak też w konsekwencji - powstającego dokumentu.