TVP Kultura Piątek, 03.01.2020 08:20 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - KRZYSZTOF WOŁODŹKO Dysk./wywiad/debata, 9 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Piotr Gociek (prowadzący) 4 stycznia 2019 roku mija 60 lat od tragicznej śmierci Alberta Camusa, francuskiego pisarza i dramaturga, jednego z najwybitniejszych intelektualistów XX wieku, autora m.in. "Dżumy", "Upadku", "Mitu Syzyfa", laureata literackiej Narody Nobla w 1957 roku. O życiu i twórczości Camusa, a także o okolicznościach jego śmierci Piotr Gociek porozmawia z Krzysztofem Wołodźką. 08:55 CIENIE WSCHODU OSSENDOWSKIEGO Reportaż, 12 min, Polska, 2018 Ferdynand Antoni Ossendowski (1876 - 1945) jest najbardziej znanym, po Henryku Sienkiewiczu, polskim pisarzem na świecie. Jego dzieła do dziś ukazują się w przekładach na język włoski, angielski, mongolski, rosyjski. Przygodami tego mistrza pióra i niepokornego podróżnika, można by obdarzyć co najmniej kilka biografii. Wiele podróżował po Azji, Afryce. Odwiedzał kraje środkowoazjatyckie i arabskie, przestrzegając przed zagrożeniem, jakim mogą się stać ich mieszkańcy, gdy dotrze do nich widmo bolszewickiej rewolucji. Ze względu na swój antykomunizm wszystkie jego publikacje były w okresie PRL objęte bezwzględną cenzurą. Ossendowski dobrze znał i rozumiał Wschód, zarówno ten daleki, azjatycki, jak i ten najbliższy, czyli Rosję. Mechanizmy i przebieg rewolucji oglądał z bliska - nie musiał wyobrażać sobie jej barbarzyństwa: on je po prostu widział. I nie tylko widział, lecz potrafił także zsyntezować w znakomity literacko i przerażający autentyzmem opisów tekst. W książkach "Przez kraj ludzi, zwierząt i bogów" czy w "Leninie" prowadzi nas przez obszary skrajnej nędzy, zbrodni, przemocy i krzywdy fundowanej Rosjanom przez bolszewicką władzę. 09:20 HORROR W WESOŁYCH BAGNISKACH Horror, 82 min, Polska, 1995 Autor: Michał Choromański Reżyseria: Andrzej Barański Scenariusz: Andrzej Barański Zdjęcia: Dariusz Kuc Aktorzy: Joanna Szczepkowska, Jan Frycz, Krzysztof Kowalewski, Krystyna Feldman, Roman Kłosowski, Alosza Awdiejew, Grzegorz Damięcki, Nina Andrycz Ekranizacja powieści Michała Choromańskiego "Horror w Wesołych Bagniskach", będącej pastiszem powieści gotyckiej, której akcja rozgrywa się w latach dwudziestych. Po raz pierwszy "Horror" opublikowany został w roku 1934, jako powieść w odcinkach zamieszczana w jednej z gazet, w formie książkowej wydany został dopiero niedawno. Scenariusz filmu powstał jeszcze przed wydaniem książki. Akcja filmu rozgrywa się w roku 1923, w dworku Wesołe Bagniska na Kresach wschodnich. Dworek zamieszkują stara pani dziedziczka i dziedzic - mąż jej nieżyjącej córki. Z Biarritz przyjeżdża przyjaciel dziedzica, Jerzy Wawicki. Jego wizyta przywołuje wspomnienia sprzed kilku lat, kiedy w Wesołych Bagniskach stacjonowali czerwonoarmiści. Ich komisarz zalecał się do żony Apolinarego, Agnieszki, ona zaś romansowała z Wawickim. Ten jednak wydawał się niespecjalnie zainteresowany nie tylko nią, ale kobietami w ogóle. Wkrótce wyjechał, a po jego wyjeździe Agnieszka powiesiła się. Podobnie zresztą jak adorujący ją czerwony komisarz. Teraz Apolinary i dziedziczka obwiniają Wawickiego o śmierć Agnieszki. Korzystając z jego obecności w dworku planują krwawą zemstę, ale pijany Apolinary zabija kogoś innego. Do udziału w swoim filmie Andrzej Barański zaprosił aktorów, z którymi już wcześniej współpracował. Do zespołu dołączyła tylko Nina Andrycz i jest to jej powrót do kina po latach. Niemal od początku swej kariery Andrzej Barański uważany był za reżysera chętnie portretującego codzienne życie, zwłaszcza na prowincji. Jego sposób narracji nasycony był delikatnym, dobrodusznym humorem i łagodnym sentymentalizmem. Styl ten osiągnął apogeum w "Dwóch księżycach". Następny film Barańskiego, "Horror w Wesołych Bagniskach" dowodzi twórczego rozwoju reżysera, świadomego, że pewną formułę kina już wyczerpał. Adaptacja zapomnianej powieści Choromańskiego to "thriller w stylu retro", w którym autor "Niech cię odleci mara" ujawnia nowe oblicze swojego talentu. Tym razem prezentuje się widzowi jako wytrawny humorysta, biegle żonglujący konwencjami, zgrabnie balansujący między drwiną a filozoficzną refleksją. Zaletą filmu jest także doborowa obsada aktorska. Joanna Szczepkowska, Krystyna Feldman, Jan Frycz, Roman Kłosowski, Nina Andrycz, Krzysztof Kowalewski, Alosza Awdiejew dają prawdziwy koncert gry, celowo naznaczonej teatralną manierą. Zmysłową urodę tytułowych Wesołych Bagnisk i osadzonego wśród nich dworku znakomicie podkreślają zdjęcia Dariusza Kuca i scenograficzna perfekcja Andrzeja Przedworskiego i Albiny Barańskiej. Właściwie cała akcja filmu rozgrywa się na wolnym powietrzu, jeżeli są jakieś wnętrza, to amfilady. "Ponieważ to horror, trzeba było stworzyć odpowiedni nastrój. Filmowaliśmy"długimi" obiektywami, by"sprasować"obraz. (...) Na użytek filmu należało również wykreować niezwykły pejzaż, który jak to bywa w obrazach tego rodzaju, budowałby napięcie, motywowałby postępowanie bohaterów" - w jednym z wywiadów mówił Andrzej Barański. 11:00 LATO LEŚNYCH LUDZI - ODC. 3/5 - KWIAT PAPROCI Serial obyczajowy, 57 min, Polska, 1984 Reżyseria: Władysław Ślesicki Scenariusz: Władysław Ślesicki Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Jerzy Bińczycki, Rafał Wieczyński, Wiktor Zborowski, Sylwester Maciejewski Między młodym bohaterem o przezwisku "Coto" i Justyną rozwija się młodzieńcza miłość. "Coto" pokazuje dziewczynie uroki puszczy, ratuje ją z opresji w czasie pożaru lasu. Łowi swą pierwszą dużą rybę. 12:10 LATO LEŚNYCH LUDZI - ODC. 4/5 - W OBRONIE PUSZCZY Serial obyczajowy, 59 min, Polska, 1984 Reżyseria: Władysław Ślesicki Scenariusz: Władysław Ślesicki Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Jerzy Bińczycki, Rafał Wieczyński, Wiktor Zborowski, Sylwester Maciejewski Bohaterowie serialu próbują złapać kłusowników, którzy kradną węgorze z leśnego jeziora. 13:20 WESOŁA WDÓWKA (DIE LUSTIGE WITWE) Film muzyczny, operetka, 143 min, Niemcy, 2007 Reżyseria: Don Kent Wykonawcy: Lydia Teuscher, Gunther Emmerlich, Bo Skovhus, Manfred Honeck "Wesoła wdówka", operetka Franciszka Lehara w trzech aktach. Premiera miała miejsce w Wiedniu w Theater an der Wien w 1905 roku. Operetka wyreżyserowana przez Dona Kenta została wystawiona w Semperoper w Dreźnie. 15:55 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - KRZYSZTOF WOŁODŹKO Dysk./wywiad/debata, 9 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Piotr Gociek (prowadzący) 4 stycznia 2019 roku mija 60 lat od tragicznej śmierci Alberta Camusa, francuskiego pisarza i dramaturga, jednego z najwybitniejszych intelektualistów XX wieku, autora m.in. "Dżumy", "Upadku", "Mitu Syzyfa", laureata literackiej Narody Nobla w 1957 roku. O życiu i twórczości Camusa, a także o okolicznościach jego śmierci Piotr Gociek porozmawia z Krzysztofem Wołodźką. 16:20 KAPITAN Z "ORIONA" Film obyczajowy, 90 min, Polska, 1977 Reżyseria: Zbigniew Kuźmiński Scenariusz: Kazimierz Radowicz Zdjęcia: Zbigniew Pietrzkiewicz Występują: Wiesław Zanowicz (kapitan), Wojciech Kostecki (pierwszy oficer "Szturman"), Stanisław Michalski (Nowaczyk, chief na "Orionie"), Jerzy Rogalski (praktykant), Lech Grzmociński (bosman), Stanisław Iżyłowski, Florian Staniewski, Józef Osławski (rybak), Marek Nowakowski (radiooperator), Józef Fryźlewicz (dyrektor przedsiębiorstwa), Zbigniew Gawroński, Tadeusz Gwiazdowski (krawiec), Juliusz Lisowski (szyper), Adam Trela, załoga statku S/T "Tyśmienica" Prymus szkoły morskiej o niedużym stażu zostaje mianowany kapitanem statku rybackiego. Doświadczona załoga "Oriona" ostentacyjnie demonstruje swoją niechęć do nowego przełożonego. Konflikt potęguje "pech" kapitana - statek nie łowi ryb nawet na najlepszych łowiskach. Dopiero wykrycie przez dowódcę przyczyny, polegającej na awarii jednego z urządzeń, rehabilituje go w oczach załogi. 18:00 NIE WOLNO PRZERWAĆ SPEKTAKLU Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2007 Reżyseria: Stanisław Janicki Scenariusz: Stanisław Janicki Dokument o Danucie Szaflarskiej - znakomitej polskiej aktorce, najstarszej spośród czynnych zawodowo. Zrealizowany w 2007 roku film pokazuje 92 - letnią wówczas aktorkę, wciąż pełną temperamentu, świetnie opowiadającą o swoim życiu i ludziach, z którymi dane jej było się zetknąć - na scenie, na planie filmowym, w życiu. Danuta Szaflarska urodziła się w małej wiosce niedaleko Piwnicznej. Nie marzyła od kołyski o aktorstwie. W 1939 roku ukończyła jednak z wyróżnieniem Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej. Debiutowała w teatrze na Pohulance w Wilnie. Brała czynny udział w podziemnym życiu teatralnym oraz w powstaniu warszawskim. Po wojnie najpierw występowała na scenie w Łodzi, a następnie w Warszawie. 19:10 TYGODNIK KULTURALNY Magazyn, 40 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Jacek Wakar (prowadzący) W kolejnym wydaniu "Tygodnika Kulturalnego" prowadzący Jacek Wakar wraz gośćmi omawiają najważniejsze wydarzenia kulturalne ostatniego tygodnia: Film: KINO: "Oficer i szpieg", reż. Roman Polański. "Judy", reż. Rupert Goold. LITERATURA: Karolina Kuszyk "Poniemieckie", Maciej Miłkowski "System Sulta". TEATR: "Berek", reż. Maja Kleczewska. Teatr Żydowski w Warszawie, "Źli Żydzi", reż. Maciej Kowalewski, Teatr Ateneum w Warszawie, "Biesy" Teatr Dramatyczny, premiera 13 grudnia, reż. Janusz Opryński. MUZYKA KLASYCZNA: DVD Kuba Krzewiński "InCorporate", Jakub Józef Orliński "Facce d'Amore". 22:35 BRIAN JOHNSON: ŻYCIE W TRASIE - STING (BRIAN JOHNSON'S A LIFE ON THE ROAD) Film dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Bob Smeaton, Christopher Walker "Brian Johnson's A Life On The Road" ("Życie w trasie") to seria, podczas której frontman zespołu AC/DC odwiedza legendy muzyki rockowej. W trakcie rozmów ze swoimi gośćmi poruszane są historie zespołów od ich pierwszych dni aż do momentów największej sławy. Całość jest bogato okraszona materiałami archiwalnymi oraz znakomitymi anegdotami. Gościem tego odcinka jest Sting - członek zespołu The Police. 23:30 TYGODNIK KULTURALNY Magazyn, 40 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Jacek Wakar (prowadzący) W kolejnym wydaniu "Tygodnika Kulturalnego" prowadzący Jacek Wakar wraz gośćmi omawiają najważniejsze wydarzenia kulturalne ostatniego tygodnia: Film: KINO: "Oficer i szpieg", reż. Roman Polański. "Judy", reż. Rupert Goold. LITERATURA: Karolina Kuszyk "Poniemieckie", Maciej Miłkowski "System Sulta". TEATR: "Berek", reż. Maja Kleczewska. Teatr Żydowski w Warszawie, "Źli Żydzi", reż. Maciej Kowalewski, Teatr Ateneum w Warszawie, "Biesy" Teatr Dramatyczny, premiera 13 grudnia, reż. Janusz Opryński. MUZYKA KLASYCZNA: DVD Kuba Krzewiński "InCorporate", Jakub Józef Orliński "Facce d'Amore". 00:30 WAŁKONIE (THE VITELLONI) Dramat obyczajowy, 102 min, Francja/Włochy, 1953 Reżyseria: Federico Fellini Scenariusz: Ennio Flaiano, Federico Fellini Zdjęcia: Carlo Carlini, Otello Martelli, Luciano Trasatti Muzyka: Nino Rota Aktorzy: Leopoldo Trieste, Franco Interlenghi, Riccardo Fellini, Alberto Sordi, Franco Fabrizi, Eleonora Ruffo Vitelloni czyli wałkonie to w języku włoskim synonim rozleniwionej i apatycznej młodzieży. Taki też żywot w małym, nadmorskim miasteczku prowadzi piątka przyjaciół. Fausto, Moraldo, Alberto, Riccardo i Leopoldo, którzy mimo iż zbliżającej się trzydziestki na karku, konsekwentnie unikają dorosłego życia oraz związanych z nim obowiązków. Swój czas spożytkują na pobytach w kawiarniach, na plaży, bawiąc się, wygłupiając i snując mało realne plany generalnie wszystko, żeby tylko nie myśleć o pracy. Jeden z bohaterów, Fausto uwodzi Sandrę, siostrę Moraldo. Jednak jej rodzice nie akceptują związku ich córki z bezrobotnym. Warunkiem jest ślub, na który chłopak nie chce się zgodzić. W efekcie dochodzi do niego. Okazuje się jednak, że Fausto musi dać jeszcze jeden dowód swojej odpowiedzialności, czyli podjąć pracę. Zatrudnia się w sklepie z antykami, choć to wbrew jego aspiracjom. Z całej grupy przyjaciół jedynie Moraldo wykazuje się odwagą, żeby w końcu porzucić miasteczko, wyjechać do Rzymu i odnaleźć to co naprawdę dla niego ważne. Scenariusz filmu, autorstwa Federico Felliniego, Ennio Flaiano i Tullio Pinelli zakładał umiejscowienie akcji w Pescarze, rodzimym mieście Flaiano. Ostatecznie Fellini wybrał bliskie reżyserowi, rodzinne Rimini. W tym tragikomicznym i nostalgicznym studium psychologicznym Fellini osiągnął artystyczną dojrzałość, co zostało uhonorowane Srebrnym Lwem na Festiwalu w Wenecji w 1953 oraz trzema Srebrnymi Wstążkami (nagroda przyznawana przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Filmowych) w 1954 oraz nominacją do Oscara za oryginalne materiały do scenariusza i sam scenariusz. 02:50 KINO NOCNE - CO SŁONKO WIDZIAŁO Film obyczajowy, 107 min, Polska 2006 Scenariusz i reżyseria: Michał Rosa Zdjęcia: Andrzej Szulkowski, Bartłomiej Kaczmarek Muzyka: Mateusz Pospieszalski Aktorzy: Damian Hryniewicz, Dominika Kluźniak, Krzysztof Stroiński, Tomasz Sapryk, Jadwiga Jankowska Cieślak, Kinga Preis, Jan Machulski, Rafał Maćkowiak, Andrzej Mastalerz, Krzysztof Dracz, Ewa Kutynia, Jacek Braciak, Jan Prochyra, Bartosz Głogowski, Jacenty Jędrusik Akcja filmu twórcy "Gorącego czwartku", "Farby", "Ciszy", "Rysy", serialu "Czas honoru" rozgrywa się współcześnie, a bohaterami są ubodzy mieszkańcy jednego ze śląskich miasteczek, mocno doświadczeni przez los, choć każdy z nich na inny sposób. Dramat Michała Rosy (rocznik 1963) przedstawia obraz dzisiejszego Śląska, z jego bolączkami i problemami. Trójka protagonistów to 12 - letni chłopiec, wychowywany bez matki, uzdolniona wokalnie nastolatka, nie mogąca się przebić na trudnym rynku muzycznym, oraz bezrobotny górnik w średnim wieku, który nie ma już większych szans na godziwą pracę i płacę. Wszyscy oni mają jednak swoje marzenia, z determinacją stawiają czoło przygnębiającej nędznej rzeczywistości, walczą o lepsze życie. Troje bohaterów i trzy życiowe dramaty. Róża i jej mąż Józef Świder to już niemłode małżeństwo, sterane życiem, dźwigające bagaż bolesnych doświadczeń. Ona nie pracuje, on stracił posadę górnika i teraz ima się każdego zajęcia, by jakoś związać koniec z końcem. Ich syn Jerzyk zszedł na złą drogę, nawet niewiele o nim mówią. Róża przeżyła w Zaduszki wypadek drogowy, w którym straciła zęby. Tymczasem za miesiąc szykuje się zjazd absolwentów jej szkoły, minęło 30 lat od matury. Ale jak tu się pokazać z bezzębną szczęką dawnej przyjaciółce, która na pewno będzie się bacznie przyglądać, lustrować każdą zmarszczkę i wadę, i - co nie daj Boże - jeszcze zapyta o syna. Józef bardzo chce dać Róży choćby namiastkę radości i szczęścia. Nawet za cenę upokorzeń i wyrzeczeń gotów jest zrobić wszystko, by zarobić w tak krótkim czasie dwa tysiące na protezę. Upokorzeń i samych przykrości doświadcza na co dzień także 12 - letni Sebastian Bury, "Seba", który wraz z bezrobotnym ojcem sprzedaje z rozkładanego stolika w centrum miasteczka czosnek i żurek w butelkach, narażając się na kontrolę straży miejskiej i krępujące pytania. Chłopak tęskni za matką, która podobno nie żyje. Często odwiedza cmentarz, gdzie jest pochowana. Zbiera pieniądze na ścięcie drzewa, zasłaniającego mu widok na jej grób z okna mieszkania. Aby szybciej zebrać gotówkę, regularnie odwiedza swego dziadka, obleśnego starca, któremu codziennie szykuje kąpiel. Swoje pragnienia i marzenia ma też trzecia bohaterka filmu, rudowłosa siedemnastolatka Marta, obdarzona niezwykłym i donośnym głosem. Dziewczyna śpiewa w chórze kościelnym, ale chciałaby występować na scenie. Pragnie wyjechać do Norwegii na festiwal wokalny i rozpaczliwie zbiera pieniądze. Niestety, ufna i zdeterminowana nastolatka pada ofiarą oszusta, rzekomego organizatora norewskich wyjazdów na zbieranie ziół. Mimo problemów Marta jest pełna optymizmu i wiary w realizację planów. Nie skarży się, nie narzeka, z pokorą znosi swój los, próbując zdobyć 160 dolarów na wpisowe i jeszcze 300 dolarów na wyjazd. Ciągnie wszędzie ze sobą młodszego brata, którym się opiekuje, wyręczając zapracowaną matkę. Wszyscy bohaterowie otrzymają gorzką lekcję życia, ale na przekór wszystkiemu, nie stracą nadziei. 04:50 MARCHEWKOWE POLE Film animowany, 15 min, Polska, 2016 Reżyseria: Kacper Zamarło Scenariusz: Kacper Zamarło Muzyka: Mikołaj Stroiński Film animowany. Schyłek mroźnej zimy. Jałowa, szara prowincja. Siedmioletni chłopiec, pozostawiony bez należytej opieki, poszukuje towarzysza do zabawy. Pogardzany i wyśmiewany przez rówieśników, postanawia ulepić śnieżnego bałwana. Chłopiec otacza go opieką, bałwan staje się protezą upragnionego przyjaciela. Jednak wkrótce sprawy przybierają niebezpieczny obrót. Animowana opowieść o empatii, tłumieniu emocji i dojrzewaniu, łącząca tradycyjne i cyfrowe techniki animacji. (źródło: polishshorts.pl) 05:05 III Film animowany, 11 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marta Pajek Scenariusz: Marta Pajek Film animowany. Kobieta i mężczyzna w średnim wieku spotykają się w poczekalni. Powoli zbliżają się do siebie. On pomaga jej zdjąć ciężkie, czarne futro, które okrywa jej nagie ciało. Tak rozpoczyna się ich wspólna gra polegająca na naprzemiennym uwodzeniu i obnażaniu się wzajemnie. Ich dłonie sięgają aż do wnętrza ciał, których organy przypominają roślinne formy. (źródło: filmpolski.pl)