TVP Historia Niedziela, 12.01.2020 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 12 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1578 - pierwsze wykonanie "Odprawy posłów greckich" Jana Kochanowskiego; 1984 - nowe metody konserwacji piramid w Egipcie; 1993 - zmarł Józef Czapski; 07:00 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - NAMIBIA. PONADCZASOWA AFRYKA (FLAVORS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Namibia to stosunkowo mało znany kraj o zróżnicowanym krajobrazie. Rdzawe pustynie, parki narodowe i rozległe przestrzenie nad Atlantykiem. Bogactwa Namibii zaskakują podróżnych. Poza wspaniałymi pejzażami, kraj ten kryje w sobie również fascynującą mozaikę kultur. Namibia to jeden ze skarbów kontynentu afrykańskiego. Namibia leży w południowo - zachodniej części Afryki, nad Oceanem Atlantyckim. Dawniej stanowiła kolonię niemiecką, następnie była okupowana przez RPA. Uzyskała niepodległość w 1990 r. Namibia to olbrzymi, lecz słabo zaludniony kraj. Na jej obszarze - ponad dwukrotnie większym od terytorium Niemiec - żyje zaledwie 2 miliony mieszkańców. 08:10 ŚWIĘTY AUGUSTYN - ODC. 2/5 - KHALIDA (SANT'AGOSTINO EP. 2) Serial biograficzny, 41 min, Włochy/Polska 2010 Reżyseria: Christian Duguay Scenariusz: Francesco Arlanch Zdjęcia: Fabrizio Lucci Muzyka: Andrea Guerra Występują: Aleksandro Preziosi, Monica Guerritore, Alexander Held, Johannes Brandrupt, Wenanty Nosul, Katy Louise Saunders, Franco Nero, Krzysztof Pieczyński i inni Tuż przed śmiercią Patrycjusz dokonuje uczciwego rachunku sumienia ze swego życia. Prosi Monikę o wybaczenie za wszystkie swoje winy, pragnie przyjąć chrzest. W momencie obrzędu do domu wchodzi Augustyn z Khalidą. Podczas powitania z matką młodzieniec nie potrafi ukryć swej ironii. Szydzi z nawrócenia ojca, wciąż mając go za łajdaka i tchórza. Między Augustynem a Moniką dochodzi do ostrej wymiany zdań. W rezultacie ten pierwszy postanawia zamieszkać u przyjaciela Romanianusa. Postanawia też nie wracać do Kartaginy i współpracy z Makrobiuszem. Wbrew pozorom słowa Moniki wywierają jednak na Augustynie wrażenie. Nie chce już zażywać sławy z powodu obrony najgorszych przestępców. Romanianus proponuje mu inne wyjście. Zarówno pragnienie sukcesu, jak i filozoficzne skłonności Augustyna mogłyby znakomicie zrealizować się we wpływowej sekcie manichejczyków. Warunkiem zostania wybranym jest wszakże celibat. Nie będzie to jednak dane Augustynowi, gdyż Khalida powiadamia go, że jest w ciąży. Była wschodząca gwiazda kartagińskich sądów po raz kolejny porzuca więc myśli o karierze. Zaczyna natomiast uczyć dzieci gramatyki, by zapewnić byt swemu świeżo narodzonemu synowi Adeodatowi i jego matce. Jednak niezaspokojone ambicje wkrótce znów dają o sobie znać. Za radą przyjaciół Augustyn okłamuje matkę i Khalidę, po czym wyrusza do Mediolanu, by starać się o posadę cesarskiego mówcy na tamtejszym dworze. 09:15 CZARNE CHMURY - ODC. 4/10 - PRZEPRAWA Serial przygodowy, historyczny, 50 min, Polska 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Ryszard Pietruski, Edmund Fetting, Stanisław Niwiński, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Janusz Zakrzeński, Jerzy Zelnik, Mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław Pawlik, Elżbieta Starostecka i inni Pułkownik Dowgird pojedynkuje się z rotmistrzem Zarembą. Długo ważą się losy walki, wreszcie pan Krzysztof zwycięża. Zostawia Zarembę żywego, z szablą, ale bez konia. Obaj z Kacprem ruszają w dalszą drogę. W klasztorze, w którym zatrzymują się na odpoczynek, dogania ich oddział Knothego. Zbiegom pomagają wędrowni komedianci. Udaje im się wymknąć z potrzasku i schronić w pobliskiej karczmie. Ale rajtarzy są tuż, tuż. 10:10 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - HUTNICZA REWOLUCJA W POLSKIEJ KUCHNI Magazyn, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W kolejnym odcinku Karol Okrasa rusza do Muzeum Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego w Chlewiskach. Co ma wspólnego zabytkowa huta z gotowaniem? Otóż dopiero w połowie XIX wieku na ziemiach polskich zaczęto masowo przechodzić z gotowania na żywym ogniu, czyli na paleniskach, na tak zwane kuchnie angielskie, czyli kuchnie z płytą stalową i fajerkami, które pamiętamy z dawnych lat. I choć kuchnie, w których palenisko od garnka oddzielała stalowa płyta, wynaleziono w Anglii już w XVII stuleciu, to dopiero rozwój rodzimego hutnictwa, zapoczątkowany przez Stanisława Staszica w pierwszej połowie XIX wieku pozwolił naszym przodkom na radykalna zmianę sposobu gotowania. Dziś stalowa kuchnia z fajerkami to raczej zabytek, ale ponad 150 lat twemu była symbolem nowoczesności i rewolucji kulinarnej. I o tym Karol opowie widzom, przygotowując jak zwykle interesujące potrawy. Karol przygotuje trzy dania. Pierwszą potrawą będzie szarpana łopatka wieprzowa pieczona w soku z kiszonej kapusty. Drugą propozycją będzie pieczony na stalowej płycie placek z cebulą, boczkiem i grzybami. A trzecią będzie królewski kotlet mielony z wędzonymi buraczkami. Jak będą wyglądać takie dania? Zobaczymy w programie. 10:40 I BLISKO I DALEKO Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2018 Reżyseria: Wojciech Sarnowicz Film ma charakter dokumentu i ukazuje Kazimierza Kutza na przestrzeni prawie pół wieku. Wojciech Sarnowicz, autor tego projektu, zrealizował dwa filmy poświęcone bohaterowi. Pierwszy w 1971 r. nosił tytuł "Kazimierz Kutz - temat osobisty" i był poświęcony pracy na planie "Perły w koronie", drugi zrealizowany w 1994 r. , "Fakty i mit" związany był z powstawaniem filmu o tragedii górników z kopalni Wujek w stanie wojennym. Oba te filmy pokazywały nie tylko pracę reżysera filmowego, ale dzięki rozmowom z nim pozwalały śledzić nie tylko sam proces twórczy, ale także stosunek Kazimierza Kutza do historii Śląska, jego skomplikowanych problemów, a przede wszystkim poznać motywację zachowania tutejszych ludzi w zderzeniu z historią. Reżyser z jednej strony uświadamia Ślązakom kim są, z drugiej odbiorcom spoza Śląska ułatwia zrozumienie ich postaw. I chociaż filmy o których mowa wtopione są w tutejszy pejzaż, i mówią faktach tu zaistniałych, to niosą z sobą uniwersalne przesłanie. Owo przesłanie dotyczy obrony ludzkiej godności, prawa do związków z tradycją, ale także ukazuje proces wchodzenia w nowoczesność. Wszystkie te cechy tutejszej ludności wynikały z jej historycznego doświadczenia, które owocowało odmiennością zarówno od Polski, jak i krajów pod których rządami Ślązacy byli przez ponad sześć wieków. 13:55 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - NIELEGAŁOWIE W MISJACH SPECJALNYCH Magazyn, 27 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Nielegałowie w misjach specjalnych Tajne komórki wywiadu koordynowały operacje agentów, zakonspirowanych pod przybraną tożsamością, bez osłony dyplomatycznej, namierzanych przez zachodnie kontrwywiady. Nielegałów PRL prowadził Oddział V Zarządu II Sztabu Generalnego. W Archiwum Zimnej Wojny - sekretne materiały szkoleniowe służb komunistycznych i rewelacje ekspertów na temat najbardziej efektownych akcji. Gośćmi Andrzeja Mietkowskiego są: dr Witold Bagieński, koordynator projektu badawczego IPN "Struktury i metody działania aparatur bezpieczeństwa w PRL" oraz dr Patryk Pleskot z IPN. Tematy: skąd wzięła się kwestia wykorzystywania nielegałów? Kto był pomysłodawcą tego projektu? Kim byli nielegałowie? Jakie musieli posiadać umiejętności? Pierwsza i druga fala tzw. nielegałów. Najbardziej spektakularne historie związane z nielegałami (kapitan Władysław Mróz, Adam Bitoński Beatrice, Zbigniew Kwiatkowski, Andrzej Madejczyk Lakar, Tomasz Turowski). Co stało się z siatkami nielegałów po 1990 roku? Czy Marian Zacharski, agent PRL - owskiego wywiadu w Stanach Zjednoczonych był nielegałem? Historia Jerzego Kaczmarka. Sukcesy działań nielegałów: sprawa Andrzeja Czechowicza. Jaką rolę pełni dzisiaj biały wywiad? 14:30 RANCZO WILKOWYJE Komedia, 94 min, Polska 2007 Reżyseria: Wojciech Adamczyk Scenariusz: Robert Brutter, Jerzy Niemczuk Zdjęcia: Włodzimierz Głodek Muzyka: Krzesimir Dębski, Radzimir Dębski Aktorzy: Ilona Ostrowska, Paweł Królikowski, Cezary Żak, Artur Barciś, Radoslaw Pazura, Marta Lipińska, Franciszek Pieczka, Piotr Pręgowski, Katarzyna Żak, Sylwester Maciejewski, Dorota Nowakowska, Violetta Arlak, Grzegorz Wons, Dorota Chotecka - Pazura Kinowa wersja perypetii mieszkańców gminy Wilkowyje nawiązująca do licznych wydarzeń we wsi przedstawionych wcześniej w serialu emitowanym na antenie Jedynki, który cieszył się ogromną popularnością wśród widzów. Do Wilkowyj nieoczekiwanie wraca Czerepach, który odszedł stamtąd w niesławie po aferze z lokalnym radiem. Teraz, niestety, znów triumfuje, gdyż przybywa jako kontroler Izby Obrachunkowej. Wystraszony nie na żarty wójt nakazuje sekretarzowi Dudzie przygotować kilka fałszywych dokumentów, które mają odwrócić uwagę kontrolera od prawdziwych przekrętów. Ale Czerepach, który doskonale zna zakulisowe gry wójta i metody jego działania, nie daje się na to nabrać. Sam wcześniej maczał palce w finansowych matactwach przełożonego. Odrzuca nawet propozycję łapówki. Możliwość upokorzenia wójta jest dla niego cenniejsza niż pieniądze. Wójt szuka więc pomocy u Więcławskiego, głównego beneficjenta gminnych zleceń, teraz jednak zbyt przerażonego, żeby coś wymyślić. Wójt dochodzi więc do wniosku, że jedynym sposobem na pozbycie się dociekliwego kontrolera będzie zabicie go. Lucy i Kusy cieszą się swoją miłością, szczęśliwi w malowniczym dworku. Idyllę zakłóca im Czerepach, który poszukuje u nich pokoju na czas kontroli w gminie. Lucy niezbyt chętnie wynajmuje mu pokój na poddaszu. Ale na tym nie kończą się przykre niespodzianki. Oto bowiem pewnego dnia w domu Lucy zjawia się kolejny nieproszony gość jej były mąż Louis. Mężczyzna oświadcza Lucy, że nadal ją kocha, żyć bez niej nie może, a co więcej nadal jest jej mężem, gdyż formalności rozwodowe nie zostały sfinalizowane. Na wieść o tym Kusy postanawia usunąć się z życia ukochanej, chociaż Lucy zapewnia go, że Louisa od dawna nie kocha i nie chce go więcej widzieć. Do Kusego to jednak nie przemawia: wyprowadza się z dworku i co gorsza znów zaczyna pić. W słuszności decyzji o odejściu od Lucy utwierdza go proboszcz, który twierdzi, że nie ma on prawa rozbijać małżeństwa. Bywalcy ławeczki mają ciągłe problemy ze zdobyciem pieniędzy na piwo lub wino, a sklepowa Więcławska uparcie odmawia sprzedaży na krechę nawet tak niezbędnych im towarów. Ławeczkowi postanawiają zatem otworzyć swoją budkę z piwem. Dostają nawet niezbędne dofinansowanie z urzędu gminy. Szybko jednak się przekonują, że prowadzenie własnego biznesu to ciężki kawałek chleba. Już nawet pić się nie chce. Louis uwodzi wilkowyjskie kobiety swoją wysportowaną sylwetką i czarującym amerykańskim uśmiechem. I tylko Lucy wciąż jest odporna na jego urok, chociaż były/aktualny małżonek stale ją zapewnia o swoim uczuciu. W końcu zdesperowana kobieta wyrzuca jego rzeczy z domu. Niezrażony Louis zamieszkuje w dawnej komórce Kusego i nadal zabiega o względy Lucy. Tymczasem wszędobylskie dzieci Solejuków donoszą Kusemu, że Amerykanin w swoich działaniach kieruje się niekoniecznie miłością i ma we wsi wspólnika. 16:20 BEKSIŃSCY - ALBUM WIDEOFONICZNY Film dokumentalny, 80 min, Polska, 2017 Reżyseria: Marcin Borchardt Scenariusz: Marcin Borchardt Muzyka: Marcin Dymiter Dokument przedstawia historię rodzinną wybitnego polskiego malarza Zdzisława Beksińskiego ze szczególnym uwzględnieniem jego skomplikowanej relacji z synem Tomaszem, popularnym dziennikarzem muzycznym, cierpiącym na depresję i podejmującym wielokrotnie próby samobójcze. Wstrząsający dokumentalny dramat rodzinny precyzyjnie zrekonstruowany na podstawie prywatnych listów oraz nigdy wcześniej w takiej formie niepublikowanych dźwiękowych i filmowych materiałów z archiwum Zdzisława Beskińskiego. Scenariusz filmu oparty został na bogatej dokumentacji i motywach bestselerowej biografii Magdaleny Grzebałkowskiej - "Beksińscy. Portret podwójny" (Wydawnictwo Znak, Kraków 2014). Film otworzył 57. Krakowski Festiwal Filmowy (2017) i otrzymał nominację do Europejskiej Nagrody Filmowej, a reżyser Marcin Borchardt otrzymał wyróżnienie w Konkursie Międzynarodowym Filmów Dokumentalnych na tym festiwalu. Pod koniec dekady lat 60. fascynująca, transgresyjna sztuka Zdzisława Beksińskiego wkroczyła na PRL - owskie salony. Artysta szybko stał się bardzo znany. Latem 1977 roku wraz z żoną i synem wyjechał z rodzinnego Sanoka do stolicy. Otoczony tajemniczą, mroczną aurą ekscentryk stronił od ludzi. W latach 80, jego syn Tomasz, szturmem podbił serca słuchaczy Polskiego Radia audycją "Romantycy muzyki rockowej". Niezwykła muzyka i charyzma prowadzącego sprawiły, że program zyskał status kultowego. Publiczne sukcesy ojca i syna skutecznie kamuflowały rozgrywający się pomiędzy nimi dramat. O Beksińskich zrobiło się głośno po samobójstwie Tomasza w wigilię świąt Bożego Narodzenia 1999 roku. Zdzisław został brutalnie zamordowany we własnym mieszkaniu kilka lat później. Przez niemal pół wieku Zdzisław Beksiński niezwykle skrupulatnie dokumentował całkowicie prozaiczne, codzienne życie swojej najbliższej rodziny. Robił to w rozmaitej formie - pisał listy, fotografował, prowadził dziennik foniczny, kręcił amatorskie filmy. Istniejący materiał archiwalny jest ogromy, obejmuje kilkaset godzin taśm audio i wideo. Jedne z najwcześniejszych zapisów dźwiękowych - pochodzą z kwietnia 1958 roku - Zdzisław z żoną rozmawiają o zbliżających się narodzinach dziecka. Kolejne listy, taśmy, filmy ukazują złożone relacje łączące rodzinę. Silny, na swój sposób kochający Zdzisław, nigdy syna nie uderzył, ale też nie przytulił. Wolał być najlepszym kumplem niż ojcem. Tomek - nadwrażliwiec szukający romantycznej miłości, był twórcą wyimaginowanych wewnętrznych światów, które w zderzeniu z rzeczywistością raz za razem rozpadały się jak domek z kart. Rozczarowany i zrozpaczony - w śmierci szukał ucieczki przed życiem. Z filmowego punktu widzenia tragedia Beksińskich to przede wszystkim szalenie uniwersalna i ponadczasowa opowieść o skomplikowanej relacji ojca z synem. Narracyjnym kontrapunktem dla kameralnego rodzinnego dramatu, rozgrywającego się głównie w klaustrofobicznym mieszkaniu, jest historia karier, jakie stały się udziałem Zdzisława i Tomka. W pierwszym przypadku jest to szalenie interesujący portret peerelowskiej bohemy artystycznej, w drugim, pobudzający wyobraźnię świat nocnych audycji radiowych lat osiemdziesiątych. 17:50 ZMIENNICY - ODC. 4/15 - TYPOWA LOGIKA DAMSKO - MĘSKA Serial komediowy, 57 min, Polska 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Ewa Błaszczyk, Mieczysław Hryniewicz, Irena Kwiatkowska, Witold Dębicki, Jan Englert, Adam Ferency, Kazimierz Kaczor, Krzysztof Kowalewski, Jerzy Kozakiewicz, Bronisław Pawlik, Zdzislaw Wardejn, Andrzej Szejnach, Paweł Galia i inni Prezes Koniuszko namawia Kasię, by dolepiła sobie wąsy, ubrała po męsku i zdała egzamin na prawo jazdy jako jego syn. Dziewczyna początkowo wyraża zgodę, ale w ostatniej chwili wycofuje się. Przebiera się jednak jeszcze raz i z papierami Mariana Koniuszki dostaje angaż w MPT, gdzie wcześniej odesłano ją z kwitkiem, gdyż była kobietą. Ze względu na przedłużający się pobyt pana Stanisława w szpitalu, Kasia zostaje zmiennikiem Jacka. Ten wszakże popada w tarapaty. Nocą odwozi pijanego Mroczkowskiego - zastępcę Koniuszki - w towarzystwie prostytutki. Gdy rano Mroczkowski budzi się z alkoholowego snu, znajduje w wannie trupa kobiety. 19:00 NIE TYLKO ENIGMA. OPOWIEŚĆ O SŁUŻBACH WYWIADOWCZYCH POLSKIEGO PODZIEMIA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2019 Reżyseria: Magdalena Kołodziejczyk, Rafał Kołodziejczyk Scenariusz: Magdalena Kołodziejczyk, Rafał Kolodziejczyk Zdjęcia: Paweł Iwaniuk Muzyka: Rafał Rozmus Wywiad Armii Krajowej podczas II wojny światowej oceniany był przez sojuszników jako najsprawniej funkcjonujący na świecie. Ocenia się, że gdyby nie jego działalność, wojna potrwałaby o kilka lat dłużej i nie wiadomo, z jakim skutkiem by się zakończyła. Pod koniec 1944 roku Niemcy mieli już rozwiniętą produkcję samolotów odrzutowych, którym w walce nie mogły dorównać alianckie myśliwce. Rozwijała się produkcja pocisków dalekosiężnych V2, a także trwały zaawansowane prace nad produkcją broni jądrowej. Dzięki działaniom wywiadowczym prowadzonym przez agentów Armii Krajowej udało się pokrzyżować plany produkcji tej broni. Przez cały okres trwania II wojny światowej wywiad AK dostarczył sprzymierzeńcom ponad 25 tysięcy raportów. Film ma na celu przypomnienie zasług tej struktury Armii Krajowej w osiemdziesiątą rocznicę wybuchu II wojny światowej. Oprócz przybliżenia struktury wywiadu w Polsce w okresie II wojny, przypomnimy najważniejsze akcje wywiadowcze, przybliżymy ich znaczenie oraz wpływ na teatr działań wojennych w Europie. Zasadnicza opowieść przedstawiona zostanie za pomocą tekstu lektorskiego oraz wypowiedzi fachowców. Tłem dla opowieści narratora będą symboliczne ilustracje fabularne, które płynnie przechodzić będą w animowane rysunki ilustrujące najciekawsze fragmenty opowiadanych historii. Dopełnieniem będzie skomponowana na potrzeby filmu muzyka. 21:10 NAUKOWA KAWALERIA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2018 Reżyseria: Arkadiusz Gołębiewski Film dokumentalny "Naukowa kawaleria" to wyjątkowy projekt przygotowany z myślą o uczczeniu 100 - lecia Niepodległości. W filmową przygodę zabierają nas dziennikarze TVP Katarzyna Trzaskalska i Krzysztof Ziemiec, którzy wcielili się w podróżników wędrujących po Polsce w poszukiwaniu dawnych wynalazków (wynalazki te to m. in. samochód parowy Józefa Bożka, samochód CWST - 1, kamera Prószyńskiego, magnetofon Nagra), z których do dziś możemy być dumni. Do filmu zostali zaproszeni eksperci, pasjonaci, rekonstruktorzy, przedsiębiorcy i przedstawiciele świata nauki. Film otwiera przed widzami galerię zapomnianych polskich naukowców, którzy talentem i determinacją przyczynili się do cywilizacyjnego postępu ludzkości, konstruując pojazdy, maszyny, budowle w Polsce, Europie i innych kontynentach. 22:10 WESTERPLATTE Dramat wojenny, 92 min, Polska 1967 Reżyseria: Stanisław Różewicz Scenariusz: Jan Józef Szczepański Zdjęcia: Jerzy Wójcik Muzyka: Wojciech Kilar Występują: Zygmunt Hbner, Arkadiusz Bazak, Józef Nowak, Tadeusz Pluciński, Tadeusz Schmidt, Andrzej Zaorski, Bohdan Niewinowski, Bogusz Bilewski, Janusz Paluszkiewicz, Józef Nalberczak, Zdzisław Mrożewski, Marian Rułka, Mieczysław Stoor, Bolesław Płotnicki, Józef Łodyński, Zbigniew Józefowicz, Zdzisław Szymański, Roman Wilhelmi, Mieczysław Milecki, Jerzy Kaczmarek i inni "Westerplatte - półwysep u wejścia do portu gdańskiego - polska składnica amunicyjna na terenie Wolnego Miasta Gdańska, zbudowana na mocy postanowienia Rady Ligi Narodów. Jej załogę stanowił oddział wartowniczy w sile jednej kompanii piechoty i grupa pracowników cywilnych - razem 182 ludzi. Jedyna straż polska u ujścia Wisły - 5 wartowni, 1 działo polowe, 2 działka przeciwpancerne, 4 moździerze. Westerplatte stało się pierwszą zaporą na drodze zaborczego pochodu Hitlera przez Europę. Tu padły pierwsze strzały II wojny światowej" - tymi słowami rozpoczyna się "Westerplatte" Stanisława Różewicza, uznane przez polskich krytyków za jeden z najwybitniejszych rodzimych filmów o wojnie. Reżyser, ochrzczony nawet mianem "piewcy Września" dał tu znakomitą próbkę swego stylu, znanego już choćby z "Wolnego miasta" czy "Świadectwa urodzenia". Po raz pierwszy "Westerplatte" pokazano na festiwalu filmowym w Moskwie, z którego film wrócił ze Srebrnym Medalem. Polska premiera miała miejsce w 28 rocznicę wybuchu II wojny światowej. Utwór Różewicza - w opozycji do stylistyki "szkoły polskiej" - pozbawiony jest romantycznej otoczki. Scenariusz powstał na podstawie skrzętnie zgromadzonej i zbadanej dokumentacji, w której niepoślednią rolę odegrały zapiski majora Henryka Sucharskiego - dowódcy westerplatczyków. Aktorów dobierano według podobieństwa do kreowanych bohaterów. Sposób narracji i staranność realizacji zbliża film do stylistyki dokumentalnej. W "Westerplatte" brak wyrazistego, pierwszoplanowego bohatera. Zastępuje go zbiorowość. Osią konstrukcyjną fabuły jest nasilający się spór między majorem Henrykiem Sucharskim i jego zastępcą kapitanem Franciszkiem Dąbrowskim. Pierwszy, widząc bezsens długotrwałego oporu, chciał przede wszystkim ocalić życie swych żołnierzy; drugi - wierząc, że Westerplatte jest dla całego narodu symbolem bohaterstwa i wytrwania, zamierzał bronić się do ostatniej kropli krwi. Film Stanisława Różewicza z drobiazgową dokładnością ukazuje 7 dni i nocy walki z niemieckim najeźdźcą. Mistrzowskie zdjęcia Jerzego Wójcika wiernie oddają stan nieustannego napięcia, psychiczną ewolucję bohaterów od wiary w rychłą pomoc do tłumionej rozpaczy i poczucia osamotnienia. 23:55 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - CHARLES DE GAULLE (CHARLES DE GAULLE) Film dokumentalny, 98 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel W 1940 roku radiowe przemówienie Charles ' a de Gaulle ' a, wzywające Francuzów, by nie godzili się z przegraną, odmieniło los Francji w walce z Niemcami, ale i jego los jako polityka. De Gaulle uosabiał wizję Francji, która nie kolaborowała z Niemcami i która wyparła ich z Paryża. To otworzyło mu drogę do sukcesu w polityce, czego zwieńczeniem był jego wybór na prezydenta Francji w 1959 roku. Był największym mężem stanu, a jednocześnie najwyższym (196 cm wzrostu), jakiego miała Francja w XX stuleciu. W życiu prywatnym oddany rodzinie mąż i ojciec, na pierwszym miejscu stawiający jednak Francję i interes państwa. 01:50 POLSKIE 100 LAT - NAUKA I KULTURA W II RZECZPOSPOLITEJ Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Krzysztof Talczewski Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor Po odzyskaniu niepodległości w Polsce było 33 procent analfabetów. Państwo konsekwentnie realizowało obowiązek bezpłatnego powszechnego nauczania, który w latach trzydziestych objął ponad 90 procent dzieci. Na początku lat 20. było 17 szkół wyższych, a pod koniec lat 30. już 32 szkoły wyższe, kształcące 50 tysięcy studentów. Powstanie suwerennego państwa wpłynęło pozytywnie na rozwój życia kulturalnego oraz na jego demokratyzację i upowszechnienie. Sprzyjał temu rozwój czytelnictwa książek i różnego rodzaju periodyków oraz gazet codziennych. Odzyskanie niepodległości zbiegło się z rozwojem nowych form życia literackiego i artystycznego. 02:30 MY CICHOCIEMNI. GŁOSY ŻYJĄCYCH Dokument fabularyzowany, 77 min, Polska, 2008 Reżyseria: Paweł Kędzierski, Paweł Kędzierski Zdjęcia: Jacek Petrycki Aktorzy: Grażyna Kopeć, Dariusz Dariusz, Mateusz Ławrynowicz, Maciej Skuratowicz, Jakub Ulewicz, Krzysztof Chudzicki, Maciej Makowski, Wojan Trocki Jak sugeruje tytuł, oglądamy relacje ostatnich żyjących żołnierzy legendarnych służb specjalnych, szkolonych w Wielkiej Brytanii, następnie przerzuconych do okupowanej Polski. Niektórzy mają za sobą sowieckie łagry, więzienia, tułaczkę. W Anglii przechodzili długotrwałe, żmudne ćwiczenia, które wyłoniły najlepszych z najlepszych. (Podobnie do dziś szkoli się komandosów). Chcieli jak najszybciej wrócić do Polski, walczyć. Młodzi martwili się, że wojna może się skończyć bez ich udziału. A tu taka okazja - wspominają dzisiaj. Skorzystali z tej okazji. Z 316 zrzuconych do kraju, 112 zginęło. Na dziewięciu wykonano wyroki śmierci po 1945 roku.