TVP Historia Wtorek, 14.01.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 14 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1884 - Joseph Conrad zamieszkał pod Londynem; 1900 - premiera "Toski" Pucciniego; 1943 - spotkamie Churchilla, Roosevelta i de Gaulle'a w Casablance; 1999 - zmarł Jerzy Grotowski; 07:05 CZAS HONORU - ODC. 6 PAWIAK Serial wojenny, 43 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski Karol żąda od Wandy kopii grypsów. Mówi, że próbuje wykryć niemieckich agentów. Mąż Wisi zaczyna być o nią zazdrosny. Janek spotyka się z Antkiem. Razem przeszukują opieczętowane mieszkanie. Wanda dostaje od Grażyny grypsy. Bronek wykonuje pierwszy wyrok na konfidencie - kobiecie. Zostaje lekko ranny. Po powrocie do domu znajduje ukojenie w ramionach Wisi. Major Halbe i standartenfuhrer Keller spędzają razem czas na polowaniu. Zapada decyzja o przeniesieniu Władka na Pawiak. Niemcy liczą, że dowiedzą się czegoś o jego kontaktach, bo teraz dzięki Karolowi mogą przechwytywać grypsy. Keller przewraca się i skręca sobie nogę. Trafia do szpitala, gdzie zajmuje się nim Maria. Sajkowski spotyka swojego doktoranta, Moslera. Ten obiecuje, że pomoże Sajkowskim wydostać się z getta. Maria dowiaduje się, że Władek jest więziony na Pawiaku. 08:15 HISTORIA POLSKI - LOBO Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2016 Reżyseria: Grażyna Czermińska Scenariusz: Grażyna Czermińska, Bogdan Czermiński Zdjęcia: Grażyna Czermińska 40 lat temu przestała działać Polska Sekcja Radia Madryt (1949 - 1975). Mimo że to z Radia Madryt po raz pierwszy w nowej powojennej rzeczywistości popłynął głos wolnej Polski, to jego działalność, przyćmiona legendą Radia Wolna Europa, jest w naszym kraju mało znana. Jego czołowym publicystą był Józef Łobodowski. Według Macieja Morawskiego, wieloletniego korespondenta RWE, Józef Łobodowski był nie tylko wybitnym poetą, ale także wysokiej klasy publicystą, znanym ze swoich antykomunistycznych felietonów z londyńskich Wiadomości, Tygodnika Polskiego czy Orła Białego. W swoim filmie chcemy przypomnieć sylwetkę Józefa Łobodowskiego, którego powojenne losy są nierozerwalnie związane z historią Radia Madryt. Był poetą, pisarzem i publicystą mocno zaangażowanym w sprawy polskie. W dwudziestoleciu międzywojennym to jedna z najbarwniejszych postaci lubelskiego świata literacko - dziennikarskiego. Współtwórca Awangardy Lubelskiej, wymieniany zaraz po Józefie Czechowiczu, znawca spraw ukraińskich, laureat w 1937 r. Nagrody Młodych Polskiej Akademii Literatury. Po II wojnie światowej przez ponad 40 lat nie wydano w Polsce żadnej książki Łobodowskiego, żadnego zbioru wierszy czy artykułu. Nie pomogło mu nawet to, że w początkowych latach swojej kariery związany był z kręgami lubelskich komunistów. Na cztery wydane przez niego zbiory wierszy, dwa zostały skonfiskowane, w tym jeden zniszczony nakazem sądowym za szerzenie lewicowych i radykalnych poglądów. Relegowany z KUL z wilczym biletem. Podobno z sympatii do komunizmu wyleczyły go straszliwe sceny, jakie zobaczył na Ukrainie w czasie wielkiego głodu. Sama Wanda Wasilewska zarzuciła Łobodowskiemu zdradę i kontrrewolucję. Po powrocie z Ukrainy, gdzie przedostał się nielegalnie, związał się z ruchem prometejskim, zaczął tłumaczyć ukraińskich poetów, został redaktorem naczelnym pisma "Wołyń" w Łucku. 09:20 SENSACJE XX WIEKU - DECYDUJĄCY CIOS Kameralne i studyjne (widowisko), 47 min, Polska, 2004 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Ziemowit Pędziwiatr, Cezary Żak, Juliusz Krzysztof Warunek, Zbigniew Paterak, Mirosław Neinert, Andrzej Dopierała, Ryszarda Celińska, Anna Kudulska, Grzegorz Sikora, Anna Dobrowolska, Bolesław Abart, Jerzy Schejbal "Jesteś śmieciem. Jutro odejdziesz z tego miłego więzienia do obozu koncentracyjnego. Stamtąd pewnie nie wyjdziesz żywy, gdyż Niemcy trzeba czyścić z takich jak ty. Jednak - szef tajnych służb SS Reinhard Heydrich zawiesił głos - w swoim parszywym życiu miałeś szczęście, że spotkałeś von Fritscha." Przerażony Otto Schmidt obiecał odwołać zeznania, wyprzeć się spotkania z oficerem. "Przeciwnie" - zaoponował Heydrich. Oznajmił więźniowi, że ma podtrzymać oskarżenie przeciwko generałowi. "Ależ to był kapitan! Kapitan Fritsch! - wołał zdesperowany Schmidt. Heydrich zdawał się nie słyszeć rozpaczliwych wyjaśnień kryminalisty."Spotkałeś generała von Fritscha! Szantażowałeś go. Dał ci pieniądze. Rozpoznasz go na zdjęciu. Tylko w ten sposób ocalisz życie... ". Wiosną 1936 roku atmosfera zagrożenia w Europie gęstniała. Hitler otwarcie parł do wojny. Jego podwładni z NSDAP i SS gremialnie popierali awanturnicze plany. Za to starzy, cesarscy jeszcze generałowie, tacy jak minister wojny von Blomberg oraz dowódca sił lądowych von Fritsch protestowali. Twierdzili, że Wehrmacht nie jest jeszcze przygotowany do starcia ze światowymi potęgami. Hitler zrozumiał, że musi czym prędzej zastąpić oponentów posłusznymi, przepojonymi narodowosocjalistycznym duchem oficerami. Niestety, obaj antagoniści fuhrera mieli wielki autorytet wśród kadry oficerskiej. Przed usunięciem ze stanowisk należało ich więc oczernić, skompromitować, splugawić. Wodzowi pomagali w tym dziele najbliżsi współpracownicy: Himmler, Heydrich oraz Goering. Zarówno dostojnicy z SS, jak i dowódca lotnictwa, pragnęli osłabić siły lądowe, a może nawet przejąć kontrolę nad tą formacją. Marszałek Blomberg ułatwił przeciwnikom zadanie. Ożenił się ze znacznie od siebie młodszą kobietą rejestrowaną w przeszłości przez policję jako prostytutka. Musiał ustąpić ze stanowiska. Generał pułkownik baron von Fritsch nie miał małżonki lekkich obyczajów, więc oskarżono go o homoseksualizm na podstawie zeznań kryminalisty. Choć sąd oficerski odrzucił zarzuty, generał nie doczekał się pełnej rehabilitacji. Wyruszył na wojnę jako dowódca pułku artylerii i zginął pod Warszawą. Fałszywy świadek Otto Schmidt, wbrew obietnicom Heydricha, został zastrzelony. Zaś ani Himmler, ani Goering, choć dobrze wykonali brudną robotę, nie odebrali wymarzonej nagrody - nie podporządkowali sobie armii. Żaden z akolitów Adolfa nie miał prawa wyrosnąć zbyt wysoko. 10:20 SPÓR O HISTORIĘ - WIELKI GŁÓD NA UKRAINIE Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2013 Scenariusz: Borys Hass Wykonawcy: Andrzej Skrzypek, Tomasz Stryjek, Marcin Zaremba Ukraina, nazywana często spichlerzem Rosji, w czasach radzieckich przeżyła trzy klęski głodu. W ich wyniku życie straciło około 10 milionów mieszkańców tego kraju. Największym kataklizmem był głód w latach 30. W szczytowym momencie umierało ok. 25 tys. ludzi dziennie. Dochodziło do aktów kanibalizmu. Do dziś dokładna liczba ofiar nie jest znana, ale historycy są zgodni, że chodzi o kilka, a może nawet kilkanaście milionów mieszkańców Ukrainy. Historycy nie mają też wątpliwości, że głód z lat 1932 - 33 na Ukrainie był wywołany świadomie, bo nastąpił wtedy, gdy ZSRR wysyłał ogromne ilości zboża za granicę, na eksport. Przyczyną głodu nie był więc jego brak. Po co to wszystko było, czemu miało służyć to ludobójstwo? Czy stwierdzenie, że była to planowa akcja Stalina przeciwko narodowi ukraińskiemu w pełni wyjaśnia przyczyny ludobójczej polityki? Polityki, która miała zapewnić kremlowskiemu satrapie władzę absolutną, bez względu na koszty ludzkie? 11:00 SOKRATES Reportaż, 28 min, Polska, 2014 Scenariusz: Adam Janczewski Zdjęcia: Piotr Racinowski Muzyka: Krzysztof Suchodolski Film dokumentalny o tematyce historycznej, poświęcony Sokratesowi Starynkiewiczowi, rosyjskiemu generałowi pełniącemu obowiązki prezydenta Warszawy w latach 1875 - 1892. Film po raz pierwszy przedstawia tak obszernie historię całego życia Starynkiewicza. Dotąd, poza zdawkowymi informacjami, nie zrealizowano filmu o tej ciekawej dla Polaków postaci. Opowiadano głównie o zakładaniu kanalizacji w Warszawie i kilkunastu latach z życia Sokratesa Starynkiewicza. A bohater naszej opowieści żył 82 lata i jego historia nie ogranicza się tylko do działalności w Polsce. 11:35 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - NIELEGAŁOWIE W MISJACH SPECJALNYCH Magazyn, 30 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Nielegałowie w misjach specjalnych Tajne komórki wywiadu koordynowały operacje agentów, zakonspirowanych pod przybraną tożsamością, bez osłony dyplomatycznej, namierzanych przez zachodnie kontrwywiady. Nielegałów PRL prowadził Oddział V Zarządu II Sztabu Generalnego. W Archiwum Zimnej Wojny - sekretne materiały szkoleniowe służb komunistycznych i rewelacje ekspertów na temat najbardziej efektownych akcji. Gośćmi Andrzeja Mietkowskiego są: dr Witold Bagieński, koordynator projektu badawczego IPN "Struktury i metody działania aparatur bezpieczeństwa w PRL" oraz dr Patryk Pleskot z IPN. Tematy: skąd wzięła się kwestia wykorzystywania nielegałów? Kto był pomysłodawcą tego projektu? Kim byli nielegałowie? Jakie musieli posiadać umiejętności? Pierwsza i druga fala tzw. nielegałów. Najbardziej spektakularne historie związane z nielegałami (kapitan Władysław Mróz, Adam Bitoński Beatrice, Zbigniew Kwiatkowski, Andrzej Madejczyk Lakar, Tomasz Turowski). Co stało się z siatkami nielegałów po 1990 roku? Czy Marian Zacharski, agent PRL - owskiego wywiadu w Stanach Zjednoczonych był nielegałem? Historia Jerzego Kaczmarka. Sukcesy działań nielegałów: sprawa Andrzeja Czechowicza. Jaką rolę pełni dzisiaj biały wywiad? 12:15 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 9/24 Serial historyczno - sensacyjny, 56 min, 24 odc. , Polska 1988 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Muzyka: Andrzej Trzaskowski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Scenografia: Wojciech Majda Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Jan Monczka, Tomasz Stockinger, Marta Klubowicz - Różycka, Janusz Bukowski, Miłogost Reczek, Jan Jankowski, Joanna Jankowska, Katarzyna Chrzanowska, Włodzimierz Adamski, Marek Lewandowski, Dariusz Jakubowski, Piotr Grabowski, Maciej Kozłowski, Stanisław Jaskułka, Włodzimierz Maciudziński, Maciej Orłoś, Beata Paluch, Ewa Sałacka, Alicja Jachiewicz, Danuta Kowalska, Hanna Wrycza - Polk, Magdalena Michalak, Małgorzata Wachecka, Maria Probosz, Agnieszka Robótka - Michalska i inni Aby polski wywiad mógł podsunąć Abwehrze jako agenta porucznika Sylwka Madeja, Graba oznajmia Zimmerowi, że jego kolega ze Sztabu WP w Krakowie leczy się w sanatorium. Polski wywiad spreparował chorobę Wałygi jako podstęp, tymczasem istotnie ciężko chory porucznik umiera. Abwehra daje się złapać na Madeja. Berlińska centrala Relke ma w Warszawie agenta, ps. "Monat". Zna on Madeja, jego hulaszczy tryb życia i rosnące (na polecenie Czarka) długi. Elsa Gurke (Szarotka) lokuje się w Warszawie i przyjmuje pracę w zakładzie fotograficznym. Polski wywiad obserwuje nagły i krótki pobyt Hoffmana z berlińskiej centrali, który spędza czas sam. Z ulicy do hotelu zabiera prostytutkę, potem wyjeżdża. Nikt nie zna sfotografowanej prostytutki Elsy. Ale na innym zdjęciu Relke mija Hoffmana. Wieczorem w klubie oficerskim krąży wieść, że Madej jest niewypłacalny, obecna tam Elsa bez trudu go uwodzi. Po miłosnej nocy proponuje mu 15 000 dolarów za współpracę z Abwehrą. 13:25 NIE TYLKO ENIGMA. OPOWIEŚĆ O SŁUŻBACH WYWIADOWCZYCH POLSKIEGO PODZIEMIA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2019 Reżyseria: Magdalena Kołodziejczyk, Rafał Kołodziejczyk Scenariusz: Magdalena Kołodziejczyk, Rafał Kolodziejczyk Zdjęcia: Paweł Iwaniuk Muzyka: Rafał Rozmus Wywiad Armii Krajowej podczas II wojny światowej oceniany był przez sojuszników jako najsprawniej funkcjonujący na świecie. Ocenia się, że gdyby nie jego działalność, wojna potrwałaby o kilka lat dłużej i nie wiadomo, z jakim skutkiem by się zakończyła. Pod koniec 1944 roku Niemcy mieli już rozwiniętą produkcję samolotów odrzutowych, którym w walce nie mogły dorównać alianckie myśliwce. Rozwijała się produkcja pocisków dalekosiężnych V2, a także trwały zaawansowane prace nad produkcją broni jądrowej. Dzięki działaniom wywiadowczym prowadzonym przez agentów Armii Krajowej udało się pokrzyżować plany produkcji tej broni. Przez cały okres trwania II wojny światowej wywiad AK dostarczył sprzymierzeńcom ponad 25 tysięcy raportów. Film ma na celu przypomnienie zasług tej struktury Armii Krajowej w osiemdziesiątą rocznicę wybuchu II wojny światowej. Oprócz przybliżenia struktury wywiadu w Polsce w okresie II wojny, przypomnimy najważniejsze akcje wywiadowcze, przybliżymy ich znaczenie oraz wpływ na teatr działań wojennych w Europie. Zasadnicza opowieść przedstawiona zostanie za pomocą tekstu lektorskiego oraz wypowiedzi fachowców. Tłem dla opowieści narratora będą symboliczne ilustracje fabularne, które płynnie przechodzić będą w animowane rysunki ilustrujące najciekawsze fragmenty opowiadanych historii. Dopełnieniem będzie skomponowana na potrzeby filmu muzyka. 16:10 MARZYCIELE - JÓZEF MEHOFFER Dysk./wywiad/debata, 20 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Drogi Józefa Mehoffera od dzieciństwa krzyżowały się z drogami Stanisława Wyspiańskiego. Byli rówieśnikami, razem chodzili do tych samych szkół, uczyli się malarstwa u Jana Matejki w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, podróżowali po Europie, w Paryżu mieli wspólną pracownię, razem tworzyli witraże w kościele Mariackim. Mehoffer był wszechstronny, zajmował się grafiką, malarstwem, tworzeniem witraży i polichromii. Uprawiał także grafikę użytkową, projektował książki, plakaty, banknoty. Jednym z ostatnich dzieł Józefa Mehoffera jest droga krzyżowa, która znajduje się w kaplicy Męki Pańskiej w Bazylice Franciszkanów w Krakowie. 16:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - SAMOTNY LOT MISS BEHAVEN Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Samotny lot Miss Behaven Dziś o historii tajemniczej Latającej Fortecy, czyli amerykańskiego bombowca B - 17, który wiosną 1945 roku rozbił się w okolicach Ostrowa Wielkopolskiego. I tak naprawdę to jest jedyny twardy i dotykalny fakt za sprawą części poszycia i wyposażenia pokładowego, które okoliczni chłopi ewakuowali do swych gospodarstw po katastrofie. Za sprawą licznych interpretatorów historii na bazie czystych spekulacji pojawiło się najpierw w wariancie gazetowym, a potem internetowym kilka wersji losów maszyny i kilka prób jej identyfikacji. Wszystkie raczej naciągane do istniejącego stanu badań, ba nawet wsparte fotografiami, nad którymi starsi mieszkańcy okolicy kręcą z powątpiewaniem głowami - to nie nasz samolot. Mamy zamiar ten spór przeciąć ostatecznie. Oto po rozszabrowaniu samolotu z tego, co się do zagrody zabrać się da, pozostałe za duże i za ciężkie elementy końmi ściągnięto z pola do debry, która prze lata stanowiła wiejskie wysypisko śmieci. Mamy zamiar je do dna przekopać i nie będzie to wcale oryginalne przedsięwzięcie jak na archeologię. Liczymy na tabliczki znamionowe płatowca i głównych jego agregatów. Zdarzyło się zimowa nocą Zimową grudniową nocą pierwszej okupacyjnej zimy z kościoła Garnizonowego przy dzisiejszej Alei Włókienników w Łodzi wymknęły się dwie postaci ciągnące dziecięce saneczki. Na sankach spoczywała duża skórzana waliza, spięta szerokimi pasami. Przemknęli przez drogę na rozległy trójkątny skwer, u którego dłuższego boku wznosił się drewniany kościołek parafialny pobudowany w początku lat trzydziestych. Dalej z przekazu wynika, iż walizę zakopali w pobliżu owej świątyni. Wiemy też dzisiaj, iż waliza zawierała ołtarz polowy jednej z wielkich jednostek WP rozformowanej w okolicach Łodzi we wrześniu 1939. Po latach, z inicjatywy biskupa Adama Lepy, środowisko Tygodnika Katolickiego "Niedziela" organizuje poszukiwania, w których udział zadeklarował również nasz program. Przedsięwzięcie jest bardzo trudne, tak jak wszystkie badania w wielkich miastach ze względu na rurociągi, podziemne instalacje i ciągle przyrastającą infrastrukturę. Ale tak wyjątkowego celu jak wojskowy ołtarz polowy będziemy szukać, nie oglądając się na przeciwności. 17:05 GALICJA. MIASTA I LUDZIE - ODC. 2 Reportaż, 25 min, Polska, 2019 Scenariusz: Natasza Ziółkowska - Kurczuk Cykl reportaży: "Galicja. Miasta i ludzie" jest niejako kontynuacją poprzedniej serii: "Lwów: miasto i ludzie Niepodległej". Cykl będzie skupiać się geograficznie na terytoriach, które określamy mianem Wschodniej Galicji (Podole i Pokucie), czyli na wschód i południe od Lwowa. W tym cyklu prześledzimy dzieje wybranych miast i regionów, historyczne i kulturotwórcze tradycje polskie, dążenia galicyjskich pokoleń Polaków do niepodległości, przedstawimy wybitnych ludzi związanych z tymi miejscami, pokażemy walory przyrody, a także dawne tradycje społeczności żydowskiej, ormiańskiej i rusińskich górali: Bojków i Huculi (te ostatnie opisywał m.in. Stanisław Vincenz) i innych. Ukazane zostaną wybitne postacie polskich historyków, społeczników, geografów, etnografów, literatów, artystów, przemysłowców, naukowców, ludzi związanych z gospodarką, krajoznawców - ich dzieła i dorobek, dążenia do niepodległości Rzeczypospolitej. Wschodnia Galicja to nie tylko Lwów, ale interesujące Podole, Pokucie czy Bukowina. Ukazane zostaną lokalne historyczne tradycje i lokalna odmienność tych ziem, a także - choć cząstkowo - losy ziemiaństwa polskiego i wielkich rodów magnackich na tych terenach. Wypowiedzi, świadectwa, opowieści, wydarzenia, twarze osób umówionych i przypadkowo napotkanych. W reportażach zastosowana zostanie metoda swego rodzaju przewodnika po tych terenach śladami Polaków, wartości kulturowych i historycznych. Będzie to też okazja do pokazania obiektów i miejsc, które pozostały po dawnej świetności. W każdym odcinku znajdą się sekwencje archiwalne i ikonograficzne dotyczące omawianych miejsc i postaci. Proponowane miasta, miejsca, postaci będą układały się w odcinki pomyślane tematycznie i geograficznie. 17:45 HISTORIA POLSKI - FRYDERYK CHOPIN - ROMANTYZM WYGNAŃCÓW Film dokumentalny, 55 min, Polska, 1999 Reżyseria: Maria Sartowa Scenariusz: Maria Sartowa Wykonawcy: Marc Laforet, Ewa Osińska, Izadora Weiss Film dokumentalny, 50 min, Polska 1999 Autorka: Maria Sartowa Fabularyzowana opowieść o życiu Fryderyka Chopina, rozgrywająca się na tle dramatycznej historii polskiej emigracji we Francji po 1830 roku. Autorka wykorzystała bogate materiały ikonograficzne i archiwalne oraz teksty źródłowe. Wiadomość o wybuchu powstania w Warszawie 29 listopada 1830 roku zastała 20 - letniego wówczas Chopina w Wiedniu. Tam spędził pierwsze na obczyźnie święta Bożego Narodzenia. Po 10 miesiącach walk powstanie zostało brutalnie stłumione. Rozpoczęły się prześladowania i represje. Car unieważnił konstytucję Królestwa Polskiego, rozwiązał parlament i wojsko, zamknięto Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Wileński. Przywódców i żołnierzy powstania deportowano na Syberię, konfiskując ich majątki. Około 8 tysięcy Polaków wyruszyło na wygnanie. Większość z nich udała się do Francji. Fryderyk Chopin przyjechał do Paryża pod koniec września 1831 roku. W niedługim czasie nawiązał kontakty z polską emigracją skupioną wokół Adama Czartoryskiego i jego Hotelu Lambert. Tam właśnie dawał Chopin swoje pierwsze paryskie koncerty. Wśród oczarowanych jego grą słuchaczy znaleźli się m. in. Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki i Zygmunt Krasiński, a na kolejnych koncertach sympatyzujący z polską emigracją Honoriusz Balzac, George Sand i Eugene Delacroix. Dwóch najwybitniejszych twórców wśród polskiej emigracji - Chopina i Mickiewicza - łączyły kontakty towarzyskie, jednak nigdy za sobą nie przepadali i się nie rozumieli. Kompozytora odstręczała wybuchowość i egzaltacja poety. Ten z kolei był oburzony, że Chopin z taką swobodą porusza się w świecie paryskich elit. Obaj cieszyli się wielkim zainteresowaniem i uwielbieniem nie tylko w środowisku polskiej emigracji. Obaj byli otoczeni gronem wielbicielek, lecz nie zaznali wiele szczęścia w miłości. W 1840 roku dzięki zabiegom księcia Adama Czartoryskiego otwarto katedrę języków i kultur słowiańskich w College de France. Pierwszym jej profesorem został Adam Mickiewicz. Jego pierwszej prelekcji słuchali m. in. Chopin, George Sand i Liszt; wywarła na nich wielkie wrażenie. Niestety, wykłady wieszcza zostały wkrótce zawieszone; zbyt wiele było w nich treści politycznych i patriotycznych. Tymczasem związek Chopina i George Sand się rozpadł. Kompozytor mocno podupadł na zdrowiu. Pragnął wyjechać z Paryża pełnego wspomnień i ogarniętego fermentem Wiosny Ludów. Przez kilka miesięcy koncertował w Anglii i Szkocji. Potem powrócił do Paryża. Zmarł w 1849 roku w otoczeniu przyjaciół i rodziny. 19:05 CZAS HONORU - ODC. 7 WIELKANOC 41 Serial wojenny, 43 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski, Agnieszka Więdłocha, Anna Romantowska, Krzysztof Globisz Złoto, zakopane przez dywersantów zaraz po przybyciu z Anglii, zniknęło. Dowództwo nakazuje przeprowadzić śledztwo i odnaleźć zgubę. Karol przekazuje majorowi Halbe grypsy od Wandy. Halbe oczekuje jednak od niego większych osiągnięć. Mosler obiecuje załatwić przyjazd komisji, która zwolni Sajkowskich z getta. Oczywiście, będzie to dużo kosztować. Maria przekazuje Czesławowi wiadomość, że Władek jest na Pawiaku. Oddział chce odbić Władka. Czesław prosi dowództwo o zgodę na przeprowadzenie akcji, ale nie otrzymuje jej. Janek nawiązuje kontakt z księdzem Adamem, będzie mógł przez niego przekazać list do getta. Nadchodzą święta wielkanocne, we wszystkich domach są one pełni troski i bólu, ale i nadziei. 20:00 AMERYKAŃSKA BROŃ - ODC. 1 OD WYNALEZIENIA PROCHU DO REWOLUCJI AMERYKAŃSKIEJ (FROM THE INVENTION OF FIREARMS TO THE AMERICAN RIFLE) Film dokumentalny, 44 min, Kanada, 2013 Reżyseria: Kevin R. Hershberger Scenariusz: Baron Brakley, Shawn Hambright Muzyka: David G. Russell Wykonawcy: Coby Batty Od prostego kamiennego topora do broni palnej, która pomógła podbić tereny obecnych Stanów Zjednoczonych Ameryki. 22:00 PO PRLU - PREZYDENTURA LECHA KACZYŃSKIEGO Dysk./wywiad/debata, 29 min, Polska, 2019 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Zdjęcia: Marcin Krynicki, Michał Jarosiński, Witold Karaś Wykonawcy: Beata Michniewicz (prowadzący) Prezydentura Lecha Kaczyńskiego. W tym odcinku Beata Michniewicz ze swoim gośćmi, profesor Ewą Marią Marciniak, politologiem z Uniwersytetu Warszawskiego, oraz Piotrem Zarembą, historykiem, dziennikarzem, publicystą tygodnika "W sieci", rozmawia o prezydenturze Lecha Kaczyńskiego, który w 2005 roku wygrał wybory prezydenckie. W drugiej turze rywalizował z liderem Platformy Obywatelskiej Donaldem Tuskiem. Zwycięstwo zbiegło się z triumfem popierającego go ugrupowania Prawa i Sprawiedliwości w wyborach parlamentarnych. Po rozwiązaniu parlamentu i w wyborach w 2007 roku, wygranych przez PO, prezydent znalazł się w opozycji do rządowej większości. Kadencję prezydenta Kaczyńskiego przerwała 10 kwietnia 2010 roku katastrofa samolotu w Smoleńsku. W jej wyniku zginęli prezydent Lech Kaczyński, jego żona Maria oraz cała delegacja polska udająca się na obchody w Katyniu. 22:35 LES MILLES (LES MILLES) Dramat wojenny, 102 min, Polska 1995 Scenariusz i reżyseria: Sebastien Grall Zdjęcia: Andrzej Jaroszewicz Muzyka: Alexandre Desplat Aktorzy: Jean-Pierre Marielle, Henryk Bista, Andrzej Mastalerz, Jan Peszek, Marek Walczewski, Eugeniusz Priwieziencew, Władysław Kowalski, Tadeusz Borowski, Tomasz Dedek, Piotr Grabowski, Marcin Troński, Jerzy Karaszkiewicz, Rafał Walentynowicz, Ticky Holgado, Rudiger Vogler W 1940 r. rzesze uciekinierów zbiegłych do Francji w poszukiwaniu schronienia przed faszyzmem, zostało zatrzymanych przez francuską policję i umieszczonych w obozach dla internowanych. Osnuty na autentycznych zdarzeniach film przedstawia losy więźniów jednego z takich obozów z okresu II wojny światowej. Akcja "Les Milles" rozpoczyna się właśnie w czerwcu 1940 r. w tytułowym miasteczku w Prowansji. To tu, w miejscu nieczynnej już cegielni zarekwirowanej przez armię zorganizowano obóz dla internowanych. Wśród tysięcy więźniów są Niemcy, Austriacy, Polacy, Czesi, wielu wybitnych ludzi nauki i kultury. Komendantem zostaje kapitan Charles Perrochon, który skrupulatnie wypełnia swoje obowiązki, przestrzega dyscypliny, gorliwie wykonuje powierzone mu zadania, nie ulegając nastrojom i emocjom. I chociaż z pozoru jest surowy i niedostępny, okaże się, że los powierzonych mu ludzi wcale nie jest mu obojętny. Od początku komendant żąda, by kapitan Moinard w pofabrycznych pomieszczeniach, gdzie przebywają internowani, zaprowadził ład i porządek, aby znalazły się tam stoły i łóżka, oczekuje też natychmiastowego urządzenia pryszniców i latryn. Komendant nie pozostaje obojętny na los powierzonych mu ludzi. Kiedy zmienia się sytuacja polityczno - militarna, zdecydowanie staje w ich obronie. Wiedząc, jaki los czeka internowanych, jako pierwszy ujmuje się za nimi, by nie dopuścić do przekazania ich władzom Vichy, a co za tym idzie wydania później Niemcom. Charles Perrochon organizuje ewakuację z obozu wszystkich internowanych, którzy z różnych powodów czują się tu zagrożeni. W tym celu rekwiruje pociąg na stacji rozrządowej w Marsylii. W wypełnionych po brzegi składach po dowództwem kapitana Moinarda więźniowie ruszają do portu w Bayonne, skąd statkiem zostaną przetransportowani do Casablanki. Za przewóz interrnowanych trzeba jednak słono zapłacić. Młoda dziennikarka z Boston Club, Mary - Jane Cooper, z którą komendant zetknął się już wcześniej, ma pomóc mu w szukaniu protekcji w ambasadzie amerykańskiej. 00:30 SENSACJE XX WIEKU - DECYDUJĄCY CIOS Kameralne i studyjne (widowisko), 47 min, Polska, 2004 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Ziemowit Pędziwiatr, Cezary Żak, Juliusz Krzysztof Warunek, Zbigniew Paterak, Mirosław Neinert, Andrzej Dopierała, Ryszarda Celińska, Anna Kudulska, Grzegorz Sikora, Anna Dobrowolska, Bolesław Abart, Jerzy Schejbal "Jesteś śmieciem. Jutro odejdziesz z tego miłego więzienia do obozu koncentracyjnego. Stamtąd pewnie nie wyjdziesz żywy, gdyż Niemcy trzeba czyścić z takich jak ty. Jednak - szef tajnych służb SS Reinhard Heydrich zawiesił głos - w swoim parszywym życiu miałeś szczęście, że spotkałeś von Fritscha." Przerażony Otto Schmidt obiecał odwołać zeznania, wyprzeć się spotkania z oficerem. "Przeciwnie" - zaoponował Heydrich. Oznajmił więźniowi, że ma podtrzymać oskarżenie przeciwko generałowi. "Ależ to był kapitan! Kapitan Fritsch! - wołał zdesperowany Schmidt. Heydrich zdawał się nie słyszeć rozpaczliwych wyjaśnień kryminalisty."Spotkałeś generała von Fritscha! Szantażowałeś go. Dał ci pieniądze. Rozpoznasz go na zdjęciu. Tylko w ten sposób ocalisz życie... ". Wiosną 1936 roku atmosfera zagrożenia w Europie gęstniała. Hitler otwarcie parł do wojny. Jego podwładni z NSDAP i SS gremialnie popierali awanturnicze plany. Za to starzy, cesarscy jeszcze generałowie, tacy jak minister wojny von Blomberg oraz dowódca sił lądowych von Fritsch protestowali. Twierdzili, że Wehrmacht nie jest jeszcze przygotowany do starcia ze światowymi potęgami. Hitler zrozumiał, że musi czym prędzej zastąpić oponentów posłusznymi, przepojonymi narodowosocjalistycznym duchem oficerami. Niestety, obaj antagoniści fuhrera mieli wielki autorytet wśród kadry oficerskiej. Przed usunięciem ze stanowisk należało ich więc oczernić, skompromitować, splugawić. Wodzowi pomagali w tym dziele najbliżsi współpracownicy: Himmler, Heydrich oraz Goering. Zarówno dostojnicy z SS, jak i dowódca lotnictwa, pragnęli osłabić siły lądowe, a może nawet przejąć kontrolę nad tą formacją. Marszałek Blomberg ułatwił przeciwnikom zadanie. Ożenił się ze znacznie od siebie młodszą kobietą rejestrowaną w przeszłości przez policję jako prostytutka. Musiał ustąpić ze stanowiska. Generał pułkownik baron von Fritsch nie miał małżonki lekkich obyczajów, więc oskarżono go o homoseksualizm na podstawie zeznań kryminalisty. Choć sąd oficerski odrzucił zarzuty, generał nie doczekał się pełnej rehabilitacji. Wyruszył na wojnę jako dowódca pułku artylerii i zginął pod Warszawą. Fałszywy świadek Otto Schmidt, wbrew obietnicom Heydricha, został zastrzelony. Zaś ani Himmler, ani Goering, choć dobrze wykonali brudną robotę, nie odebrali wymarzonej nagrody - nie podporządkowali sobie armii. Żaden z akolitów Adolfa nie miał prawa wyrosnąć zbyt wysoko. 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - SAMOTNY LOT MISS BEHAVEN Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Samotny lot Miss Behaven Dziś o historii tajemniczej Latającej Fortecy, czyli amerykańskiego bombowca B - 17, który wiosną 1945 roku rozbił się w okolicach Ostrowa Wielkopolskiego. I tak naprawdę to jest jedyny twardy i dotykalny fakt za sprawą części poszycia i wyposażenia pokładowego, które okoliczni chłopi ewakuowali do swych gospodarstw po katastrofie. Za sprawą licznych interpretatorów historii na bazie czystych spekulacji pojawiło się najpierw w wariancie gazetowym, a potem internetowym kilka wersji losów maszyny i kilka prób jej identyfikacji. Wszystkie raczej naciągane do istniejącego stanu badań, ba nawet wsparte fotografiami, nad którymi starsi mieszkańcy okolicy kręcą z powątpiewaniem głowami - to nie nasz samolot. Mamy zamiar ten spór przeciąć ostatecznie. Oto po rozszabrowaniu samolotu z tego, co się do zagrody zabrać się da, pozostałe za duże i za ciężkie elementy końmi ściągnięto z pola do debry, która prze lata stanowiła wiejskie wysypisko śmieci. Mamy zamiar je do dna przekopać i nie będzie to wcale oryginalne przedsięwzięcie jak na archeologię. Liczymy na tabliczki znamionowe płatowca i głównych jego agregatów. Zdarzyło się zimowa nocą Zimową grudniową nocą pierwszej okupacyjnej zimy z kościoła Garnizonowego przy dzisiejszej Alei Włókienników w Łodzi wymknęły się dwie postaci ciągnące dziecięce saneczki. Na sankach spoczywała duża skórzana waliza, spięta szerokimi pasami. Przemknęli przez drogę na rozległy trójkątny skwer, u którego dłuższego boku wznosił się drewniany kościołek parafialny pobudowany w początku lat trzydziestych. Dalej z przekazu wynika, iż walizę zakopali w pobliżu owej świątyni. Wiemy też dzisiaj, iż waliza zawierała ołtarz polowy jednej z wielkich jednostek WP rozformowanej w okolicach Łodzi we wrześniu 1939. Po latach, z inicjatywy biskupa Adama Lepy, środowisko Tygodnika Katolickiego "Niedziela" organizuje poszukiwania, w których udział zadeklarował również nasz program. Przedsięwzięcie jest bardzo trudne, tak jak wszystkie badania w wielkich miastach ze względu na rurociągi, podziemne instalacje i ciągle przyrastającą infrastrukturę. Ale tak wyjątkowego celu jak wojskowy ołtarz polowy będziemy szukać, nie oglądając się na przeciwności. 02:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - CHURCHILL Magazyn, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony polityce Wielkiej Brytanii w pierwszej fazie wojny. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.