TVP Historia Poniedziałek, 20.01.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 20 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1826 - zmarł Stanisław Staszic; 1942 - konferencja w Wannsee; 1958 - premiera debiutu Jerzego Wojciecha Hasa: "Pętla" według Marka Hłaski z główną rolą Gustawa Holoubka. 1981 - władze Iranu zwolniły amerykańskich zakładników; 20 stycznia jest dniem zaprzysięgania prezydentów USA; 07:25 CZAS HONORU - ODC. 10 SPOTKANIA Serial wojenny, 44 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski, Agnieszka Więdłocha, Anna Romantowska, Krzysztof Globisz Dzięki zeznaniom Muchy Bronek zostaje oczyszczony z zarzutów. Pod pretekstem załatwiania Sajkowskim możliwości opuszczenia getta Mosler domaga się od nich pieniędzy. Sajkowscy postanawiają sprzedać obraz Kossaka. Michał poznaje brata Hani, Olka, który jest granatowym policjantem. Olek zapewnia go, że może przydać się w konspiracji. Major Halbe żąda od Karola grypsów z męskiego oddziału. Na razie dostaje bowiem tylko te z oddziału kobiecego. Karol poprzez Grażynę nawiązuje odpowiednie kontakty. Bronek wykonuje wyrok na Iwo Majerze. 08:50 HISTORIA POLSKI - LĄDOWANIE W OXFORDZIE Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2005 Film dokumentalny prezentujący sylwetkę Alana Mack-Maćkowiaka, urodzonego w 1916 roku wybitnego Polaka, żolnierza, patrioty i sportowca. W czasie II wojny światowej walczył w Anglii jako "cichociemny". Po wojnie nie chciał wracać do komunistycznej Polski, został w Wielkiej Brytanii, gdzie byl zawodnikiem, trenerem, działaczem sportowym i polonijnym. Ukoronowaniem jego kariery było objęcie stanowiska na Uniwersytecie w Oxfordzie. Wcielając w życie ideę sportu - łącznika między Macierzą a Polakami rozproszonymi po świecie, ten uczestnik Igrzysk Sportowców z zagranicy i Wolnego Miasta Gdańska w 1934 roku byl obecny również podczas otwarcia Igrzysk Polonijnych w roku 1974. Jego działalność na rzecz kraju, Polonii i sportu zostala uhonorowana medalem im. Stanisławy Walasiewiczówny. 09:40 SENSACJE XX WIEKU - MATA HARI Kameralne i studyjne (widowisko), 48 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Dariusz Żebrowski Aktorzy: Danuta Stenka, Adam Ferency, Rafał Królikowski, Henryk Talar, Piotr Grabowski, Zbigniew Kosowski, Mirosław Neinert, Bolesław Abart, Zbigniew Paterak, Adam Kopciuszewski, Jacenty Jędrusik, Andrzej Warcaba, Grzegorz Przybył, Ziemowit Pędziwiatr Margaretha Gertruda Zelle, szerzej znana pod scenicznym pseudonimem Mata Hari, została aresztowana pod zarzutem szpiegostwa i następnie rozstrzelana 15 października 1917 r. Choć od egzekucji Maty Hari minęło już niemal 100 lat, jej szpiegowska działalność wciąż budzi wiele niejasności. Najsłynniejsza femme fatale XX wieku, kobieta, która za życia stała się egendą, urodziła się w 1876 r. w Holandii. Z Amsterdamu wygnał ją w wieku 18 lat skandal wywołany jej romansem z dyrektorem szkoły. Wyszła wcześnie za mąż za znacznie starszego od siebie oficera wojsk kolonialnych MacLeoda. Małżeństwo szybko się rozpadło. Jego rozpad przyśpieszyła tragiczna i tajemnicza śmierć synka oraz hulaszczy tryb życia kapitana. Margaretha chyba też nie była bez winy, skoro mąż pewnego dnia zabrał córkę i odszedł, zostawiając żonę bez środków do życia. Trzy lata później Margaretha znalazła się w Paryżu, gdzie zamierzała spróbować szczęścia jako modelka. Za pośrednictwem francuskiego dyplomaty trafiła na salony, gdzie zaczęła występować jako tancerka. Z Paryża przeniosła się do Berlina. Szokowała zarówno odwagą artystyczną, jak i obyczajową. Wśród jej kochanków byli: ambasador Francji w Berlinie, prefekt berlińskiej policji oraz szef kontrwywiadu niemieckiego. Te znajomości przyniosły Macie Hari kosztowności, towarzyskie uznanie i wystawne życie, ale równocześnie wciągnęły w niebezpieczną grę, której wygrać nie mogła. Gdy w 1914 r. wybuchła wojna, Matę Hari niewiele to obeszło. Nie interesowała się polityką, ale polityka zainteresowała się nią. Władze niemieckie potrakowały ją jako obywatelkę wrogiego państwa i zagroziły internowaniem. Podobno zarekwirowano jej futra i kosztowności, co miało niemały wpływ na jej późniejsze decyzje. Udało się jej wrócić do Holandii, skąd wyjechała niebawem do Paryża. Wojna, która zapowiadała się na kilkutygodniowy konflikt, przeciągnęła się na miesiące, a później lata. W 1916 r. , najbardziej krwawym, lecz nieprzynoszącym żadnych rozstrzygnięć na frontach, zaczęły nasilać się działania pozamilitarne. Mata Hari, uznana za niemieckiego szpiega, była stale śledzona. Chcąc zdobyć milion franków na wygodne życie u boku młodego rosyjskiego arystokraty, Wadima Masloffa, którego kochała, a którego rodzice nie zgadzali się na ich ślub, Mata Hari przyjęła propozycję pracy szpiegowskiej na rzecz Francji. Jej pierwszą misją miało być uwiedzenie i wydobycie ważnych informacji od niemieckiego następcy tronu. Miała mu być przedstawiona na zamku w Pszczynie. Nie zwróciła uwagi na poważny sygnał ostrzegawczy. W widowisku "Sensacje XX wieku" fascynujące kreacje stworzyli Danuta Stenka i Adam Ferency. 10:45 LODOWA PLANETA - NA KRAŃCACH ŚWIATA ODC. 1/6 (FROZEN PLANET 1 THE ENDS OF THE EARTH) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2011 Kolejna seria z cyklu przyrodniczych filmów BBC, która na długo pozostają w pamięci widza. Tym razem filmowcy wyruszają w fascynującą podróż do miejsc, w których zawsze panuje temperatura poniżej zera. Zapierające dech w piersiach krajobrazy i wspaniała narracja sir Davida Attenborough to dodatkowe atuty filmu. Sześcioodcinkowa seria pokazuje krainy, które wkrótce zupełnie zmienią swój charakter. Nie ma już odwrotu od tego, by Arktyka i Antarktyda upodobniły się do innych miejsc na ziemi, bo globalne ocieplenie stało się faktem. Filmowcy w swej pracy wykorzystali najnowsze zdobycze technologii. Schodzą pod lód, zbliżają się do polarnych niedźwiedzi, penetrują góry lodowe, podpatrują pingwiny. Obserwują życie, które toczy się tam wbrew wszystkim przeciwnościom. 12:05 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 13 Serial historyczno - sensacyjny, 56 min, Polska 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Muzyka: Andrzej Trzaskowski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Scenografia: Wojciech Majda Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Jan Monczka, Tomasz Stockinger, Marta Klubowicz - Różycka, Janusz Bukowski, Miłogost Reczek, Jan Jankowski, Joanna Jankowska, Katarzyna Chrzanowska, Włodzimierz Adamski, Marek Lewandowski, Dariusz Jakubowski, Piotr Grabowski, Maciej Kozłowski, Stanisław Jaskułka, Włodzimierz Maciudziński, Maciej Orłoś, Beata Paluch, Ewa Sałacka, Alicja Jachiewicz, Danuta Kowalska, Hanna Wrycza - Polk, Magdalena Michalak, Małgorzata Wachecka, Maria Probosz, Agnieszka Robótka - Michalska i inni Agenci naprowadzają polski wywiad na Leberów w Gdańsku. Leber - dawniej Wicherek - to dezerter z WP. Uciekł do Berlina, stamtąd przybył do Gdańska. Jego córka Ewa skończyła w Berlinie kurs organizowany przez Relkego. Tropiąc Ewę, Czarek trafia na realizowany w tajemnicy pomysł polskiego generała, który na poligonie pod Inowrocławiem kazał wybudować makietę fragmentu miasta. Ulubieńcem generała jest dr Patera. Czarek ma jeszcze dwie pozornie luźne informacje. Pierwszą, że Niemcy w ścisłej dyskrecji wewnątrz gmachu prezydium niemieckiej policji w Gdańsku, wbudowują dodatkowe ściany i kraty. Drugą, że w Królewcu kompanie szturmowe ćwiczą walki na makietach miasta. Sprawa się wyjaśnia. Generał jest nienawidzącym Niemców głupcem. Patera, agent Abwehry, wmówił mu pomysł przyłączenia Gdańska do Polski przez sprawne wdarcie się do miasta i gmachu prezydium policji. Makiety w Królewcu i pod Inowrocławiem są wierną kopią odnośnego fragmentu Gdańska. Zaskoczony w przebudowanym prezydium generał znajdzie się w niewoli jako żywy dowód prowokacji polskiej wobec Niemiec. 13:15 SZWADRON (SZWADRON) Dramat historyczny, 97 min, Polska/Ukraina/Francja/Belgia, 1992 Reżyseria: Juliusz Machulski Scenariusz: Juliusz Machulski Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Krzesimir Dębski Wykonawcy: Maciej Gudowski Aktorzy: Radosław Pazura, Janusz Gajos, Siergiej Szakurow, Jan Machulski, Franciszek Pieczka, Katarzyna Łochowska, Bernard-Pierre Donnadieu, Tomasz Stockinger, Wojtek Klata, Grzegorz Warchoł, Artur Barciś, Anna Majcher, Agnieszka Kruk, Henryk Machalica, Eugeniusz Kamiński Juliusz Machulski znany jest przede wszystkim jako twórca dowcipnych scenariuszy i kasowych filmów z wartką akcją - "Seksmisja", "Vabank", "Vabank II", "Kingsajz", "Deja vu". W roku 1992 po raz pierwszy w swej reżyserskiej karierze zrealizował - w dodatku z wielkim rozmachem - film historyczny. Tysiące statystów, koni, imponujące sceny batalistyczne, producenci z czterech krajów. Strona rosyjska dostarczyła nawet autentyczną broń z XIX wieku, a ta zrobiona specjalnie dla potrzeb filmu działała na tych samych zasadach co przed stuleciem. Za militaria, kostiumy, uprząż i układ jazd konnych odpowiedzialny był Tomasz Biernacki - etnograf, historyk i doskonały jeździec. Zadanie ułatwiły mu materiały zebrane podczas pracy nad poprzednimi filmami związanymi z okresem powstania styczniowego, m.in "Wierną rzeką". Akcja filmu rozgrywa się w roku 1863 na ziemiach zaboru rosyjskiego. Bohaterem "Szwadronu" jest pochodzący ze szlacheckiej rosyjskiej rodziny młody baron Fiodor Jeremin. Wstępuje on na ochotnika do szwadronu dragonów - chce zaimponować dziewczynie, w której zakochał się bez wzajemności. W Polsce wybucha powstanie, Jeremin zgłasza się do oddziału wysłanego do jego stłumienia. Wydaje mu się, że Polacy pokonani zostaną z łatwością, a on bez większego wysiłku zdobędzie stopień oficerski, ordery, łupy i sławę bohatera. W szwadronie służy również rotmistrz Dobrowolski, Polak. Właśnie on wyróżnia się największym okrucieństwem wobec miejscowej ludności. Patrol rosyjski chwyta młodego Żyda Symchę. Dobrowolski, przekonany, że Symcha jest powstańczym łącznikiem, każe go powiesić mimo protestów innych oficerów. Jeremin głęboko przeżywa egzekucję. Widzi brutalność Kozaków pacyfikujących wsie i zaczyna współczuć walczącym Polakom. Ze szwadronu dezerterują dwaj szeregowcy: Jemieljanow i Niczyporczuk. Jeremin martwi się losem Niczyporczuka, który w jednej z potyczek uratował mu życie. Spostrzega w wiejskiej karczmie polską szlachciankę i urzeczony jej urodą pragnie ją poznać. Tymczasem Rosjanom udaje się aresztować pułkownika Markowskiego. Ten legendarny żołnierz powstania jest dla nich bezcenny. Współpracujący z Rosjanami rządca Petersigle zaprasza oficerów szwadronu na obiad. Emilia Petersigle, jego córka, jest dziewczyną, którą Jeremin zachwycił się w karczmie, lecz ona traktuje go jak wroga, gdyż całym sercem opowiada się po stronie powstańców. Nocą aresztowany pułkownik popełnia samobójstwo. Niczyporczuk wpada w ręce Rosjan. Za dezercję zostaje skazany na karę dwóch tysięcy pałek. W czasie egzekucji umiera. Szwadron Jeremina oddala się z wioski w ulewnym deszczu 16:15 SPÓR O HISTORIĘ - WŁADCY POLSCY: WŁADYSŁAW I ŁOKIETEK Dysk./wywiad/debata, 31 min, Polska, 2016 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Maciej Zakrocki (prowadzący) Władysław Łokietek, syn księcia Kazimierza I kujawskiego, urodził się w roku 1260 lub 1261. Po śmierci Przemysła II w 1296 roku sprawował władzę w Wielkopolsce. Został stąd jednak wygnany, a jego miejsce zajął król czeski Wacław II. Po powrocie z wygnania w 1304 roku podjął walkę o odzyskanie władzy. Sukcesywnie jednoczył ziemie polskie. Mimo niepowodzeń - między innymi utraty Pomorza Gdańskiego i buntu niemieckiego mieszczaństwa w Krakowie - doprowadził do zjednoczenia dwóch dzielnic i jako pierwszy władca Polski koronował się w Krakowie w 1320 roku. W granicach Polski znalazła się Wielkopolska i Małopolska. Kiedy Łokietek umierał w 1333 roku, zjednoczona Polska nie obejmowała już Śląska, Pomorza Zachodniego i Gdańskiego, Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej. 16:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - DŁUGA BITWA O PAMIĘĆ Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Długa bitwa o pamięć. To wzruszające, gdy odkrywamy silną więź łączącą bohaterów z przeszłości z żołnierzami polskimi czasu współczesnego. Już po raz kolejny na polu ostatniej bitwy stoczonej 1 października 1939 roku przez Korpus OchronyPogranicza z Sowietami pod Wytycznem zjawiają się studenci Akademii Wojsk Lądowych, by dać temu świadectwo. Wraz z nimi przystąpimy do poszukiwania miejsc pochówku żołnierzy KOP, którzy tu zginęli. Mamy też świadomość, że to zaledwie jedno z wielu miejsc w okolicy, gdzie bohaterowie czekają na ostateczną dziejową sprawiedliwość. 17:45 HISTORIA POLSKI - CHCĘ ŻYĆ Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2014 Reżyseria: Krzysztof Zwoliński, Ewa Żmigrodzka-Zwolińska Scenariusz: Ewa Żmigrodzka-Zwolińska Zdjęcia: Adam Fręśko, Marcin Peresada Roman Frister, ur. 17 stycznia 1928 w Bielsku. Polsko - izraelski pisarz, dziennikarz i działacz kulturalny żydowskiego pochodzenia, mąż Elżbiety Frister. Urodził się w w rodzinie żydowskiej, jako syn Wilhelma i Franciszki Fristerów. Po wybuchu II wojny światowej uciekł wraz z rodzicami do Krakowa, gdzie jego matka została zamordowana kolbą pistoletu przez Wilhelma Kundego. Następnie trafił do obozu w Starachowicach, gdzie na dur brzuszny zmarł jego ojciec. Przeżył pobyt w obozach Mauthausen, Auschwitz oraz marsz śmierci do Mauthausen, gdzie doczekał wyzwolenia. Po dwuletniej hospitalizacji w szpitalu dla chorych na gruźlicę w Czechosłowacji, w kwietniu 1947 wrócił do Polski i osiadł we Wrocławiu. Od 1948 pracował jako dziennikarz w Słowie Polskim. W 1952 został aresztowany za rzekomy sabotaż. Po zwolnieniu z aresztu śledczego UB skreślony z listy uprawnionych do wykonywania zawodu dziennikarskiego w wydawnictwach RSW Prasa. W maju 1957 wyemigrował do Izraela, zachowując obywatelstwo polskie. Przez 25 lat pracował w dzienniku Haaretz, z czego 14 lat jako redaktor naczelny magazynu weekendowego. Był szefem wydziału dziennikarstwa przy Fakultecie Nauk Politycznych Uniwersytetu Bar - Ilan. Od marca 1990 do października 1991 był dyrektorem brytyjskiego koncernu medialnego Maxwell Communication Corporation w Europie Wschodniej z siedzibą w Warszawie. Do 2006 był dyrektorem Wyższej Szkoły Dziennikarskiej w Tel Awiwie. Był wieloletnim korespondentem Radia Wolna Europa oraz polskiej sekcji BBC. Był stałym korespondentem tygodnika Polityka na Bliskim Wschodzie. Mieszkal w Tel Awiwie. Jego żoną jest teatrolog i działaczka społeczno - kulturalna Elżbieta Frister. Jest założycielem i prezesem Fundacji Kultury Izrael - Polska. 19:05 CZAS HONORU - ODC. 11 SZANOWNY PAN GESTAPO Serial wojenny, 45 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski, Agnieszka Więdłocha, Anna Romantowska, Krzysztof Globisz Janek wreszcie spotyka się z Leną. Sajkowski prosi Janka, żeby ukrył Lenę po aryjskiej stronie. Wanda zostaje aresztowana przez gestapo. Karol wyciąga od matki Wandy informację, że to Bronek zabił Majera. Tymczasem Bronek, Janek i Michał planują na własną rękę odbicie Władka z Pawiaka. Michał zajmuje się sprawą anonimowych donosów do gestapo, które dostarczyła mu Hania. Mosler ze swoim wspólnikiem, Grossem, podającym się za niemieckiego urzędnika, żąda coraz więcej pieniędzy. Nieoczekiwanie Sajkowski demaskuje Grossa. 22:00 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - GORĄCE KSIĄŻKI ZIMNEJ WOJNY Magazyn, 29 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Gorące książki zimnej wojny. International Literary Center - Międzynarodowe Centrum Litertury. Podczas zimnej wojny ta firma - parawan CIA, szmuglowała do krajów komunistycznych miliony zakazanych książek. Operacją kierował z Nowego Jorku George Minden - rumuński uchodźca i pracownik Centralnej Agencji Wywiadowczej. Korzystano z rozmaitych kanałów przerzutowych, nawet z balonów. W Archiwum zimnej woojny - relacje uczestników przerzutów, największe sukcesy i spektakularne wpadki. Cykl powstaje we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej. 22:40 W ŚWIECIE RYTUAŁÓW - ZGROMADZENIA ODC. 4/4 (RITUALS) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Simon Bell Wykonawcy: Simon Reeve Rytuały, obecne w każdej kulturze, pokazują, co znaczy być człowiekiem. Budują jego tożsamość, łączą ludzi, pomagają im przejść przez trudy życia. Ta oszałamiająca seria, przy użyciu nowych technik filmowania stosowanych w produkcjach fabularnych, przedstawia nawet najbardziej niesamowite rytuały praktykowane przez przedstawicieli różnych kultur z całego świata. Od miast Japonii, po dżungle Nowej Gwinei. Te czasami zaskakujące rytuały przybliżają szczególne chwile z naszego życia, które wszyscy najmocniej przeżywamy - od narodzin i śmierci, po małżeństwo i pochówek. 23:45 PRZEPIS NA SUKCES Film dokumentalny, 37 min, Polska, 2018 Reżyseria: Rafał Geremek Sylwetka Mariana Dąbrowskiego, założyciela i redaktora naczelnego "Ilustrowanego Kuriera Codziennego", najpopularniejszego dziennika w II Rzeczpospolitej; IKC ukazywał się w Krakowie w latach 1910 - 1939. 00:40 SENSACJE XX WIEKU - MATA HARI Kameralne i studyjne (widowisko), 48 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Dariusz Żebrowski Aktorzy: Danuta Stenka, Adam Ferency, Rafał Królikowski, Henryk Talar, Piotr Grabowski, Zbigniew Kosowski, Mirosław Neinert, Bolesław Abart, Zbigniew Paterak, Adam Kopciuszewski, Jacenty Jędrusik, Andrzej Warcaba, Grzegorz Przybył, Ziemowit Pędziwiatr Margaretha Gertruda Zelle, szerzej znana pod scenicznym pseudonimem Mata Hari, została aresztowana pod zarzutem szpiegostwa i następnie rozstrzelana 15 października 1917 r. Choć od egzekucji Maty Hari minęło już niemal 100 lat, jej szpiegowska działalność wciąż budzi wiele niejasności. Najsłynniejsza femme fatale XX wieku, kobieta, która za życia stała się egendą, urodziła się w 1876 r. w Holandii. Z Amsterdamu wygnał ją w wieku 18 lat skandal wywołany jej romansem z dyrektorem szkoły. Wyszła wcześnie za mąż za znacznie starszego od siebie oficera wojsk kolonialnych MacLeoda. Małżeństwo szybko się rozpadło. Jego rozpad przyśpieszyła tragiczna i tajemnicza śmierć synka oraz hulaszczy tryb życia kapitana. Margaretha chyba też nie była bez winy, skoro mąż pewnego dnia zabrał córkę i odszedł, zostawiając żonę bez środków do życia. Trzy lata później Margaretha znalazła się w Paryżu, gdzie zamierzała spróbować szczęścia jako modelka. Za pośrednictwem francuskiego dyplomaty trafiła na salony, gdzie zaczęła występować jako tancerka. Z Paryża przeniosła się do Berlina. Szokowała zarówno odwagą artystyczną, jak i obyczajową. Wśród jej kochanków byli: ambasador Francji w Berlinie, prefekt berlińskiej policji oraz szef kontrwywiadu niemieckiego. Te znajomości przyniosły Macie Hari kosztowności, towarzyskie uznanie i wystawne życie, ale równocześnie wciągnęły w niebezpieczną grę, której wygrać nie mogła. Gdy w 1914 r. wybuchła wojna, Matę Hari niewiele to obeszło. Nie interesowała się polityką, ale polityka zainteresowała się nią. Władze niemieckie potrakowały ją jako obywatelkę wrogiego państwa i zagroziły internowaniem. Podobno zarekwirowano jej futra i kosztowności, co miało niemały wpływ na jej późniejsze decyzje. Udało się jej wrócić do Holandii, skąd wyjechała niebawem do Paryża. Wojna, która zapowiadała się na kilkutygodniowy konflikt, przeciągnęła się na miesiące, a później lata. W 1916 r. , najbardziej krwawym, lecz nieprzynoszącym żadnych rozstrzygnięć na frontach, zaczęły nasilać się działania pozamilitarne. Mata Hari, uznana za niemieckiego szpiega, była stale śledzona. Chcąc zdobyć milion franków na wygodne życie u boku młodego rosyjskiego arystokraty, Wadima Masloffa, którego kochała, a którego rodzice nie zgadzali się na ich ślub, Mata Hari przyjęła propozycję pracy szpiegowskiej na rzecz Francji. Jej pierwszą misją miało być uwiedzenie i wydobycie ważnych informacji od niemieckiego następcy tronu. Miała mu być przedstawiona na zamku w Pszczynie. Nie zwróciła uwagi na poważny sygnał ostrzegawczy. W widowisku "Sensacje XX wieku" fascynujące kreacje stworzyli Danuta Stenka i Adam Ferency. 01:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - DŁUGA BITWA O PAMIĘĆ Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Długa bitwa o pamięć. To wzruszające, gdy odkrywamy silną więź łączącą bohaterów z przeszłości z żołnierzami polskimi czasu współczesnego. Już po raz kolejny na polu ostatniej bitwy stoczonej 1 października 1939 roku przez Korpus OchronyPogranicza z Sowietami pod Wytycznem zjawiają się studenci Akademii Wojsk Lądowych, by dać temu świadectwo. Wraz z nimi przystąpimy do poszukiwania miejsc pochówku żołnierzy KOP, którzy tu zginęli. Mamy też świadomość, że to zaledwie jedno z wielu miejsc w okolicy, gdzie bohaterowie czekają na ostateczną dziejową sprawiedliwość. 02:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - JAPONIA Kameralne i studyjne (widowisko), 19 min, Polska, 1995 Reżyseria: Bogusław Wołoszański "Jeśli pragniesz zaatakować przeciwnika, uczyń to o trzeciej nad ranem, w oślepiającej zamieci śnieżnej..." Japończycy z pewnością studiowali pilnie idee klasyka strategii chińskiej, Sun - tsu. Jednak wymogi techniki i dwudziestowiecznej sztuki wojennej sprawiły, że dopiero o godzinie szóstej samoloty z lotniskowców grupy uderzeniowej admirała Magumo zaczęły zapuszczać silniki. Mimo zwłoki atak zaskoczył amerykańską Flotę Pacyfiku: po nalocie w Pearl Harbor zostały ruiny, wraki i zgliszcza. Dalsze wydarzenia potoczyły się zgodnie ze scenariuszem opracowanym przez głównodowodzącego Połączonej Floty, admirała Yamamoto. Japońskie lotnictwo rozniosło w strzępy brytyjskie siły morskie pod Kuantanem, padły amerykańskie bazy Guam, Wake i Tarawa, poddał się Singapur, Sprzymierzeni wycofali się z Filipin i Indii Holenderskich. Srogie cięgi przyjęła flota amerykańska w bitwie na Morzu Koralowym. Kolejnym etapem japońskiego blitzkriegu był Midway, atol leżący na zachód od Wysp Hawajskich, zgodnie z nazwą - w połowie drogi ze Stanów Zjednoczonych do Japonii. Do zajęcia wyspy Japończycy wyznaczyli ogromne siły zahartowane w bojach z przeciwnikiem. Amerykanie przeciwstawić im mogli zaledwie trzy lotniskowce, w tym jeden prowizorycznie naprawiony stolarskimi metodami, po ciosach na Morzu Koralowym, i kilka krążowników. Początek bitwy pod Midway, przełomowego etapu zmagań na Zachodniej Półkuli, nie był dla Sprzymierzonych obiecujący. Kolejne eskadry lotnicze atakujące flotę japońską, ginęły w ogniu japońskiej osłony. I nagle zdarzył się cud: kilkanaście powolnych samolotów torpedowych zespołu kapitana McCluskiego zaskoczyło siły przeciwnika podczas przezbrajania maszyn pokładowych z bomb na torpedy lotnicze. W ciągu paru minut dumne lotniskowce cesarskiej floty przemieniły się w płonące wraki. Środek Drogi - Midway - stał się symbolem przełomu w wojnie na Pacyfiku.