TVP Historia Niedziela, 26.01.2020 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 26 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1788 - pierwszy transport więźniów do Sydney; 1905 - w kopalni w Pretorii znaleziono największy diament świata; 1947 - Maria Dąbrowska o "Zakazanych piosenkach"; 1984 - sejm uchwalił restrykcyjne prawo prasowe; 07:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - SESZELE. RAJ NA OCEANIE INDYJSKIM (FLAVORS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Seszele są jak rajski ogród, rozproszony na stu wyspach. Mieszkańcy dbają o niezwykłą przyrodę archipelagu, która oferuje podróżnym liczne, zmysłowe doznania. Wśród turkusowych lagun żyje gościnny lud, dumny ze swojej kreolskiej kultury. 08:15 ŚWIĘTY AUGUSTYN - ODC. 4/5 - WERDYKT ILARIUSZA (SANT'AGOSTINO EP. 4) Serial biograficzny, 43 min, Włochy/Polska 2010 Reżyseria: Christian Duguay Scenariusz: Francesco Arlanch Zdjęcia: Fabrizio Lucci Muzyka: Andrea Guerra Występują: Aleksandro Preziosi, Monica Guerritore, Alexander Held, Johannes Brandrupt, Wenanty Nosul, Katy Louise Saunders, Franco Nero, Krzysztof Pieczyński i inni Po nawróceniu Augustyn traci wszelkie wpływy na dworze. Rozstaje się także z Waleriuszem. Konwersja tak wybitnej osobistości jak nadworny mówca dodaje odwagi obrońcom bazyliki, dzięki czemu zostaje ona w rękach chrześcijańskich. Augustyn przyjmuje chrzest z rąk biskupa Ambrożego. Niedługo potem umiera Monika, dla której chrzest syna był ostatnim wielkim marzeniem. Augustyn wraca do Afryki i pragnie oddać się modlitwie oraz studiowaniu Pisma Świętego. Mija wiele lat. Augustyn jest biskupem obleganej przez Wandalów Hippony i sławnym teologiem, z którego opiniami liczy się nawet papież. Jednak czasu na tak miłą mu pracę umysłową ma bardzo mało. Wandalowie odcinają dopływ wody do miasta, ludność się burzy. Rzymski dowódca Waleriusz, były przyjaciel Augustyna, prze do konfrontacji z Wandalami w nadziei, że okryje się chwałą i znajdzie uznanie w oczach cesarza. Wśród legionistów jest Fabiusz, młody żołnierz, który uważa, że przed laty jego ojciec stracił życie z powodu Augustyna. 09:10 CZARNE CHMURY - ODC. 8/10 - WILCZE DOŁY Serial przygodowo - historyczny, 49 min, Polska 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Ryszard Pietruski, Edmund Fetting, Stanisław Niwiński, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Janusz Zakrzeński, Jerzy Zelnik, Artur Młodnicki, Mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław Pawlik, Mieczysław Stoor, Joanna Kostusiewicz, Elżbieta Starostecka i inni Zdemaskowany Hollstein musi stanąć do pojedynku z Dowgirdem i ginie z jego ręki. Jednak intrygi elektorskiego namiestnika kontynuują inni. W gospodzie w Wilczych Dołach zamaskowani zbóje napadają na podróżujących do stolicy kupców pruskich. Pułkownik i jego wierny wachmistrz pragną rozszyfrować inspiratorów rozboju. 10:05 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - STEKI W KOWBOJSKIM STYLU Magazyn, 24 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Jan Budzowski, Piotr Janczar Muzyka: Tomasz Łuc Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W kolejnym odcinku Karol zabiera widzów do Karpacza. Nie wyrusza jednak na szlaki narciarskie, piesze czy rowerowe, z których Karkonosze znane są polskim turystom. Okazuje się, że w Karpaczu, u stóp najwyższej w okolicy góry Śnieżki, można spotkać prawdziwych kowbojów. A skoro są kowboje, nie może zabraknąć dobrych steków wołowych przygotowanych na grillu. Tak właśnie Karol rozpocznie nowy sezon grillowania i pokaże jak przyrządzać steki wołowe, aby były kruche, miękkie i soczyste. I jak wzbogacić smak grillowanego mięsa poprzez dodatek kolorowych sałatek czy sals ze świeżych warzyw i owoców. To będzie urozmaicenie tradycyjnego grilla, w którym króluje zazwyczaj kiełbasa, kaszanka albo karkówka. Karol przygotuje trzy dania. Pierwszą potrawą będą steki z antrykotu podane z sałatkami z pomidorów i selera naciowego. Druga propozycja to grillowane wołowe kotlety z antrykotu z kością, podane z puree z palonych ziemniaków i salsą z kiszonych ogórków, a trzecią steki ze zrazowej z ciepłą sałatką z czerwonej kapusty, pomarańczy i porzeczek. 10:40 BORY TUCHOLSKIE Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2005 Autor: Jerzy Wosik Reżyseria: Jerzy Wosik, Rafał Ulatowski Scenariusz: Jerzy Wosik, Rafał Ulatowski Park Narodowy Bory Tucholskie to jeden z najmniejszych polskich parków narodowych. Jest wizytówką całych Borów Tucholskich. Wspaniałe sosnowe bory, porastające sandrowe piachy między Tucholą a Chojnicami, przetkane rynnowymi, polowodcowymi jeziorami tworzą wyjątkowy obszar, pełen reliktowych gatunków roślinnych i miejsc sprzyjających zachowaniu i rozwojowi bioróżnorodności. W borach, o ogromnie zróżnicowanym drzewostanie i podszyciu, wyróżniają się porosty, od bardzo znanych, jak chrobotki (leśny czy reniferowy), po rzadkie gatunki, występujące jedynie w górach. A w jeziorach królują: lobelia i poryblin. Rzadkie to w Polsce gatunki, genetycznie wywodzące się z okresu, gdy lodowiec opuszczał tereny Pomorza Środkowego. Park Narodowy Bory Tucholskie poza walorami przyrodniczymi, jest bardzo interesujący turystycznie. Wyróżnia się tu Struga Siedmiu Jezior, malownicza ciekawostka hydrologiczna, a zarazem prawdziwa perełka krajobrazowa, łącząca ciąg jezior od Ostrowitego po Charzykowskie. 11:40 ZŁOTO JUKONU - ODC. 2/3 (ODC. 2/3) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Ben Crichton Scenariusz: Ben Crichton Wykonawcy: Piotr Banasz, Dan Snow (prowadzący) W tej epickiej przygodzie zespół odkrywców próbuje zdobyć złoto na zamarzniętej północy Kanady. Idąc tą samą drogą co pierwotni poszukiwacze złota, wyruszają w niebezpieczną i ekscytującą podróż. Muszą pokonać zdradziecką przełęcz, poruszać się po rozległych, lodowych jeziorach i walczyć z potężną rzeką Jukon w drewnianej łodzi. 12:45 WIELKIE WIDOWISKA NATURY. - WIELKA ODWILŻ ODC. 1/6 (NATURE’S GREAT EVENTS. THE GREAT MELT.) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2009 Narracja: David Attenborough Cykliczne zmiany pór roku w niektórych częściach świata stają się areną prawdziwie niezwykłych widowisk. Seria Telewizji BBC ukazuje najbardziej efektowne z nich. W naturalnej "scenografii" pięknych plenerów swoje życiowe role odgrywają tu najrozmaitsi przedstawiciele współczesnej fauny. Imponujące sceny zbiorowe przeplatają się z kameralnymi dramatami, a nierzadko i zwariowanymi komediami. Ciepłe sceny familijne kontrastują z brutalnym "kinem akcji", realizowanym przez samą przyrodę w ramach bezwzględnej walki o byt. Pierwszą odsłoną "Wielkich widowisk natury" jest arktyczna odwilż. W wyniku zwiększonej wówczas aktywności słońca, w wodę zamienia się blisko siedem milionów kilometrów kwadratowych lodu. Dla wielu gatunków zwierząt to jedyna okazja, by zdobyć pożywienie, rozmnożyć się i wychować potomstwo. Są jednak i takie, jak np. niedźwiedzie polarne, dla których to prawdziwa szkoła przetrwania. Co innego zimą. Wtedy białe drapieżniki są w swoim żywiole. Na zamarzniętym morzu polują na foki. Często samice niedźwiedzi wychodzą na lód wraz młodymi. Dla tych ostatnich to nie tylko wesoła zabawa "na ślizgawce". To przede wszystkim nauka niezbędna do przetrwania. Jedna foka tygodniowo stanowi średnią, poniżej której przyzwoity niedźwiedź nie powinien schodzić. W przeciwnym razie zgromadzonych kalorii może nie wystarczyć do następnej zimy. W czasie odwilży bowiem i następujących po niej tygodni arktycznego lata upolować fokę będzie znacznie trudniej. Pozostaną rzadkie i niezbyt pożywne kępy porostów. Wraz z nadchodzącą odwilżą słońce wędruje coraz wyżej nad horyzontem, a dnia przybywa o czterdzieści minut na dobę. W marcu ku wybrzeżom Arktyki nadciąga już pierwsza fala migrujących zwierząt. Najbardziej zapobiegliwe są ptaki. Olbrzymie stada alczyków i nurzyków penetrują skute jeszcze lodem morskie klify. Instynkt słusznie podpowiada im, że warto zawczasu zająć najlepsze miejsca lęgowe, by zagwarantować pisklętom lepszy start w dorosłe życie. W czerwcu słońce świeci już całą dobę, a temperatura nie spada poniżej zera. Olbrzymie pęknięcia, powstałe w najcieńszych miejscach skorupy lodowej, tworzą szlaki dla nowych przybyszy. Są wśród nich narwale, zwane też nieco poetycko arktycznymi jednorożcami. Jako ssaki muszą co mniej więcej piętnaście minut wynurzać się na powierzchnię, by zaczerpnąć powietrza. Szukają więc otworów w lodzie, a jeśli ich nie znajdują wyrębują je samodzielnie długim ciosem i głową. Niedługo po narwalach przypływają białuchy - wale białe, by odprawić coroczny rytuał, przypominający swego rodzaju spa. Zwierzęta uderzając ciałem o dno rzeki pozbywają się warstwy starego naskórka i pasożytów. Następnie w słodkiej, nagrzanej promieniami słońca wodzie pocierają się o kamienie i wydają odgłosy wielkiego ukontentowania. Z biegiem kolejnych tygodni oszałamiające widowisko natury w Arktyce ma już tylu bohaterów i tyle zazębiających się wątków, że ogarnąć choćby ich reprezentatywną część staje się niemożliwością. Autorom filmu nie pozostaje więc nic innego jak wrócić do niedźwiedzi polarnych. Te zaś wygłodniałe i osłabione poruszają się jak w zwolnionym filmie. Młodsze i słabsze tracą nawet kilogram masy ciała dziennie. Na szczęście już niedługo słońce zajdzie na dobre, z północy zacznie wiać lodowaty wiatr, a temperatura spadnie do kilkudziesięciu stopni poniżej zera. Aby do zimy! 13:45 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - FUNDAMENTY PRL: AGENTURA Magazyn, 29 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Fundament PRL: agentura. Tajni współpracownicy bezpieki byli sekretną bronią władzy komunistycznej. Ich donosy wskazywały, gdzie jest wróg, kto pójdzie siedzieć, komu utrącić karierę. Służby specjalne PRL snuły sieć obserwacji i szantażu, rozwijały techniki zapędzania w kozi róg. W Archiwum Zimnej Wojny - nagrania rozmów werbunkowych bezpieki, tajne materiały szkoleniowe, eksperci polscy i amerykańscy o technikach zdobywania agentów. Gośćmi Andrzeja Mietkowskiego są: prof. Andrzej Paczkowski, historyk, były członek Kolegium i Rady IPN, autor m.in. "Czarnej księgi komunizmu" (praca zbiorowa), dr hab. Filip Musiał, dyrektor Oddziału IPN w Krakowie, autor m.in. opracowania "Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej SB". W programie wypowiada się także Richard H. Cummings, historyk Radia Wolna Europa, w latach 1980 - 1994 dyrektor ds. bezpieczeństwa RWE w Monachium. Tematy: Rozbudowanie sieci agenturalnych w państwach totalitarnych, szczegóły systemu werbowania konkretnych osób. Czy można było odmówić próbie werbunku? Jakie środowiska były na celowniku werbujących w szczególności? Okresy masowego werbunku, możliwości oddziaływania agentury. Agentura wojskowa jako odrębne zjawisko. Rodzaje materiałów obciążających i kompromitujących. Charakterystyka rodzajów współpracy z bezpieką: tajni współpracownicy, kontakty operacyjne, kontakty służbowe, konsultanci, rezydenci, agenci wpływu. Czy wiele jest przypadków potwierdzonych istnienia dokumentów, za którymi nie było rzeczywistej współpracy? Czy Polska była przesiąknięta agenturą w sposób wyjątkowy? Wykorzystane fragmenty: 1. Pozyskanie tajnego współpracownika PS Stefan - materiał szkoleniowy MSW, 1977, źródło: IPN; 2. Sprawa kryptonim Laser. Materiał szkoleniowy MSW, 1977. Zespół Realizatorów Filmowych SEKTOR, źródło: IPN; 3. Audycja Radia Wolna Europa. Józef Światło o fałszowaniu wyborów z pomocą sowiecką, (materiał audio); 4. Próba werbunku obywatela Turcji, przebywającego w PRL w celach handlowych, (materiał audio), źródło: IPN; 14:30 OSTATNIA AKCJA Komedia sensacyjna, 87 min, Polska 2009 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Krzysztof Rak, Michał Rogalski Zdjęcia: Karina Kleszczewska Muzyka: Jan Komar, Piotr Zabrodzki Aktorzy: Jan Machulski, Marian Kociniak, Barbara Krafftówna, Alina Janowska, Lech Ordon, Witold Skaruch, Piotr Fronczewski, Wojciech Siemion, Karolina Gorczyca, Antoni Pawlicki, Szymon Mysłakowski, Wojciech Kalarus, Maciej Wierzbicki, Piotr Nowak, Andrzej Młynarczyk Rozgrywająca się we współczesnych realiach komedia z wątkiem sensacyjnym, zwracająca uwagę przede wszystkim imponującą obsadą. Pierwszoplanowe kreacje należą do aktorów, którzy niewątpliwie tworzą legendę polskiego kina, wystarczy choćby wymienić Jana Machulskiego, Mariana Kociniaka, Barbarę Krafftównę czy Alinę Janowską i Piotra Fronczewskiego. To opowieść o "ostatniej akcji" uczestników powstania warszawskiego, którym już w całkiem nowej Polsce przyjdzie pokonać kolejnego wroga. Tym razem dawni towarzysze broni muszą stawić czoło mafii, która działa bezkarnie, chroniona przez skorumpowanego policjanta. Publiczność z aplauzem przyjęła debiut kinowy Michała Rogalskiego, dokumentalisty ("Gdzie się podziało 80 milionów") i reżysera telewizyjnego (seriale "Samo życie", "Tancerze", "Czas honoru", "Apetyt na życie", "Przepis na życie"). Narratorem filmu jest jeden z jego drugoplanowych bohaterów, Robert Malinowski, opowiadający historię, jaka przydarzyła się kilka lat temu jego przyjacielowi, który zadarł z mafią. Chłopakowi z pomocą pośpieszył wówczas dziadek, który przeszedł w życiu wiele - powstanie warszawskie, piekło kanałów - dlatego teraz byle "gangsterzyna" nie mógł go wystraszyć. Porachunki byłego akowca i jego dawnych towarzyszy z mafią miały miejsce nomen omen w Warszawie. Komisarz Majchrowski ze stołecznej komendy jest na usługach ludzi mecenasa Szaro, właściciela luksusowego klubu, który pod przykrywką nocnego baru prowadzi ciemne interesy. To człowiek bezwzględny i chciwy, pozbawiony jakichkolwiek skrupułów moralnych. Kiedyś był cinkciarzem, fałszował też zakłady na wyścigach konnych. Dziś, elegancko ubrany, opływający w luksusy, jest panem sytuacji i to on stawia warunki. W jego barze pracuje śliczna, młodziutka Magda, którą pomiatają goryle Szaro. Za dziewczyną wstawia się oburzony takim traktowaniem Mateusz Zuber, który jest tu kelnerem. Ale, niestety, obrywa i od razu zostaje wyrzucony z pracy. Tymczasem w Warszawie jest przejazdem, wracający z sanatorium dziadek chłopaka, były akowiec, uczestnik powstania warszawskiego, Zygmunt Zuber. Ponieważ ojciec Mateusza, Tomasz, za bardzo przejmuje się prowadzeniem własnego biznesu, obowiązek odebrania dziadka z dworca spada na wnuka. Przy okazji Mateusz wysłuchuje wspomnień o powstaniu warszawskim i dawnych czasach. Chłopak jeszcze nie zdaje sobie sprawy, że to właśnie ten "nudny" dziadek, jako pierwszy stanie w jego obronie przed gangsterami. Kiedy Mateusz idzie do klubu, żeby odebrać należną mu zapłatę za przepracowany miesiąc w barze, ludzie Szaro nie chcą z nim rozmawiać i pokazują chłoptasiowi, gdzie jest jego miejsce. Pobity dotkliwie Mateusz, trafia do szpitala, gdzie zjawiają się rodzice, dziadek, jego dziewczyna Magda, a także komisarz Majchrowski, który zamierza umorzyć śledztwo. Tomasz Zuber obawia się, że teraz mafia dobierze się do niego i zrujnuje mu biznes. Przerażony dekuje się w swojej firmie. Do akcji śmiało wkracza za to senior rodu, Zygmunt Zuber. Zirytowany tchórzostwem Tomasza i bierną postawą policji, postanawia na własną rękę wymierzyć sprawiedliwość sprawcom pobicia jego wnuka. Zygmunt Zuber skrzykuje dawnych towarzyszy broni z powstania warszawskiego, którzy mimo podeszłego już wieku nie zawahają się przeciwstawić warszawskim gangsterom, rządzącym niepodzielnie w stolicy. Zuber, Kotek, Rotor i Czujny, wspierani przez dawną symaptię Zygmunta z powstania, Gogę, oraz AL - owca Władka przygotowują plan operacyjny zniszczenia gangstera Szaro. Ważną rolę w tej akcji odegrają: słynne jajko Faberge oraz pani pułkownik Dowgird. 16:10 DAISY. WSPOMNIENIE MINIONEGO ŚWIATA Film dokumentalny, 64 min, Polska, 2011 Reżyseria: Marcin Bradke, Maciej Kieres Scenariusz: Marcin Bradke Zdjęcia: Piotr Sędzikowski, Paweł Przybylski, Marcin Grobelny, Robert Sitek, Jarosław Bajer Dokument o Marii Teresie Oliwii Cornwallis - West, zwanej Daisy, która poślubiwszy niemieckiego arystokratę, Hansa Heinricha XV Hochberga, osiadła na Śląsku, w zamku Książ. 17:30 ZMIENNICY - ODC. 8/15 - FARTOWNY DZIEŃ Serial komediowo - obyczajowy, 59 min, Polska 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Mieczysław Hryniewicz, Ewa Błaszczyk, Krystyna Kołodziejczyk, Irena Kwiatkowska, Mieczysław Czechowicz, Kazimierz Kaczor, Krzysztof Kowalewski, Jan Łomnicki, Ignacy Machowski, Piotr Pręgowski, Bronisław Pawlik Podczas pogoni za ekspresem Krashan wyciąga broń. Korzystając z jego nieuwagi, Jacek ucieka. Krashan i Kuśmider jadą dalej, ale wkrótce zostają ujęci przez milicję. Nie wiadomo jednak, co zrobili z pieniędzmi. Taksówką jeździ teraz Kasia. Wiezie panią Koniuszkową, a później zapomina zabrać z wozu swój prawdziwy dowód. Jacek znajduje w skrytce dokumenty i odwozi do jej domu. Zostaje przyjęty przez rodziców dziewczyny jako kandydat na męża i umawia się z Kasią na randkę. Żeby spotkanie mogło dojść do skutku, Kasia prosi Mariana Koniuszkę, by jeździł za nią całą niedzielę. 18:45 AUSCHWITZ - W SIECI DOBRA Film dokumentalny, 71 min, Polska, 2019 Reżyseria: Barbara Daczyńska Scenariusz: Barbara Daczyńska Zdjęcia: Jarosław Wilczak, Magdalena Plewa - Ould Film dokumentalny "Auschwitz - w sieci dobra" poświęcony jest mieszkańcom Oświęcimia i okolic, którzy z narażeniem życia nieśli pomoc więźniom. Świadectwo ponad 20 osób występujących w filmie stanowi przejaw bohaterstwa i ruchu oporu wobec okrucieństwa dokonującego się w obozie. Inspiracją do powstania filmu była postać Eugeniusza Daczyńskiego, który należał do grona osób działających na rzecz więźniów podczas istnienia obozu, a po jego wyzwoleniu pracował jako sanitariusz Polskiego Czerwonego Krzyża. Celem twórców filmu było przedstawienie historii ofiarności i zaangażowania na rzecz więźniów KL Auschwitz oraz uhonorowanie ludzi, którzy pomagali więźniom i tym, którzy za tę pomoc zginęli z ręki okupanta. 21:10 ANIOŁY ŻEGOTY Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2018 Reżyseria: Rafał Geremek Scenariusz: Rafał Geremek Dokument o kobietach organizujących przechowywanie dzieci i dorosłych pochodzenia żydowskiego. Wprawdzie mężczyźni dominowali wśród liderów Rady Pomocy Żydom "Żegota", jednak pomocą praktycznie zajmowały się kobiety - młode działaczki lewicowe, a także zakonnice oraz zwykli ludzie dobrej woli. Przez lata "twarzą" pomocy Żydom była Irena Sendler, rzadziej pokazywane były kobiety, którymi dowodziła. Najmniej mówiono o zakonnicach, które uratowały z narażeniem życia 3/4 uciekinierów. Perspektywa kobieca uczestnictwa w ruchu oporu dowodzi, że owe dzielne Polki ryzykowały bardziej niż chłopcy z Armii Krajowej, bo ryzykowały nieustannie, a nie tylko podczas pojedynczych akcji, ponadto ryzykowały często swoje życie i swoich rodzin. W filmie uratowani Polacy żydowskiego pochodzenia i Żydzi opowiadają o tych, którzy ratowali. W filmie wystąpili: Michał Głowiński, znany literaturoznawca, Elżbieta Ficowska, była przewodnicząca Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu, Krystyna Willenberg, wdowa po Samuelu Willenbergu, uciekinierze z Treblinki i powstańcu warszawskim, Anna Pliszka, córka uciekinierów z getta, Katarzyna Meloch, współzałożycielka Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu, prof. Grzegorz Berendt, historyk, siostra Teresa Antonietta Frącek oraz siostra Krystyna Jasińska, zakonnice ze Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi oraz ze Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej. Film bogato ilustrowany materiałami archiwalnymi oraz animacjami graficznymi, które wprowadzają widza w emocje opowiadających. 22:10 PIANISTA (THE PIANIST) Dramat wojenny, 142 min, Francja/Polska/Niemcy/Wielka Brytania 2002 Reżyseria: Roman Polański Scenariusz na podstawie książki Władysława Szpilmana: Ronald Harwood Zdjęcia: Paweł Edelman Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Adrien Brody, Thomas Kretschmann, Frank Finlay, Laureen Lipman, Emilia Fox, Ed Stoppard, Julia Rayner, Jessica Kate, Ruth Platt i inni Z zamiarem nakręcenia w Polsce filmu o czasach II wojny światowej Roman Polański nosił się od dawna - zbyt wiele jego własnych tragicznych przeżyć wiązało się z tym okresem. Czekał tylko na odpowiedni scenariusz. Znakomitego materiału dostarczyła mu autobiografia Władysława Szpilmana, wybitnego pianisty i kompozytora, który w czasie wojny ukrywał się przez długi czas i właściwie tylko cudem ocalał z pogromu. Jego losy zainspirowały tuż po wojnie także Czesława Miłosza i Jerzego Andrzejewskiego do napisania noweli, z której powstał scenariusz filmu "Robinson warszawski". Gotowy film, po licznych przeróbkach narzuconych przez władze, tak bardzo odbiegał jednak wymową od literackiego pierwowzoru, że Czesław Miłosz wycofał swoje nazwisko z czołówki, a propagandowe dzieło wyświetlano ostatecznie w kinach pod tytułem "Miasto nieujarzmione". Chociaż "Pianista" powstał w koprodukcji francusko - polsko - niemiecko - brytyjskiej, w angielskiej wersji językowej i z zagranicznymi aktorami we wszystkich ważniejszych rolach, sam reżyser określił go jako film polski. Obraz ten, przez wielu uznany za dzieło życia Polańskiego, uhonorowano Złotą Palmą na MFF w Cannes w 2002 r. , Oscarami 2003 za reżyserię, scenariusz adaptowany i najlepszą rolę męską (rewelacyjny Adrien Brody), Cezarami 2003 dla najlepszego filmu, za reżyserię, główną rolę męską, muzykę, zdjęcia, scenografię i dźwięk, a także wieloma innymi nagrodami i wyróżnieniami. Akcja rozpoczyna się we wrześniu 1939 r. , kiedy to 28 - letni wówczas Władysław Szpilman gra w Polskim Radiu Nokturn cis - moll Fryderyka Chopina. Wybuch niszczy siedzibę rozgłośni i przerywa występ na pięć długich lat. Po wkroczeniu do Warszawy Niemcy wprowadzają rozliczne restrykcje wobec ludności żydowskiej. Władysław, jego rodzice, dwie siostry i brat przeżywają pasmo upokorzeń. Pozbawieni pracy i środków do życia wyprzedają kolejno obrazy, srebra, meble. W końcu z domu znika także największy skarb artysty - fortepian. Prześladowania nasilają się: Szpilmanowie wraz z tysiącami innych Żydów muszą się przenieść do getta, gdzie na porządku dziennym jest nieludzkie traktowanie, okrucieństwo, cierpienia i śmierć. Władysław zarabia na utrzymanie rodziny, grając w kawiarni, gdzie zbiera się towarzystwo podejrzanego autoramentu. Trudno jednak o inne zajęcie. Tymczasem Niemcy zaczynają wywozić transporty Żydów z getta do obozów zagłady. Przychodzi też kolej na Szpilmanów. Władysława w ostatniej chwili wyciąga z szeregu skazańców znajomy żydowski policjant, każąc mu uciekać. Pianista już nigdy więcej nie ujrzy bliskich. Z pomocą członków ruchu oporu udaje mu się uciec z getta. Za murami przechowują go kolejno, w różnych miejscach, polscy przyjaciele. Z okien swojej kryjówki Władysław obserwuje wybuch powstania w getcie. Cały czas musi uważać, by swoją obecnością nie zwrócić na siebie niczyjej uwagi, bo to może być równoznaczne z wyrokiem śmierci. Taka sytuacja trwa do chwili wybuchu powstania warszawskiego. Gdy powstanie upada, Szpilman samotnie ukrywa się wśród ruin miasta, walcząc o przetrwanie z własnym głodem, wyczerpaniem, strachem. Ocalenie przyjdzie z najmniej spodziewanej strony. 00:45 POLSKIE 100 LAT - WOJNA POLSKA 1939 Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Czarlewski Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Zdjęcia: Krzysztof Tchórzewski, Wiktor Skrzynecki, Jacek Knopp Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor 23 sierpnia 1939 roku Niemcy i Związek Radziecki podpisały pakt o nieagresji, zwany paktem Ribbentrop - Mołotow. Tego dnia zdecydowano, że Hitler i Stalin, wspólnie uderzając na Rzeczpospolitą, faktycznie dokonają czwartego rozbioru Polski. 1 września 1939 roku Niemcy zaatakowały Polskę bez wypowiedzenia wojny. 3 września Francja i Wielka Brytania wypowiedziały Niemcom wojnę. Niestety parę dni później premierzy obu państw postanowili, że nie podejmą żadnych istotnych działań militarnych przeciwko III Rzeszy. Pomimo zaciętej, heroicznej obrony wojsk polskich, postępy Wehrmachtu były porażające. Niemcy prowadziły wojnę bezwzględną, totalną, mającą na celu sterroryzowanie ludności cywilnej tak, aby złamać wszelką wolę oporu. Kiedy klęska Polski była już przesądzona, 17 września zdradziecko zaatakował ją Związek Sowiecki, łamiąc tym samym pakt o nieagresji. 01:25 ROK 1863 Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2012 Reżyseria: Przemysław Bednarczyk Scenariusz: Przemysław Bednarczyk Zdjęcia: Waldemar Kolsicki, Rafał Chudziak Wykonawcy: Tomasz Marzecki Aktorzy: Albert Pawłowski, Wojciech Twardowski, Danuta Dolecka Film dokumentalny poświęcony Powstaniu Styczniowemu 1863 r. ; przedstawia sytuację ziem polskich przed powstaniem, jego przebieg oraz skutki po nieudanym zrywie. Jaki był ten drugi w XIX wieku zryw? Nieprzemyślany, niepotrzebny, niezaplanowany czy realistyczny, z szansą na powodzenie? Kim byli główni inspiratorzy Powstania styczniowego? Młodzi idealiści czy konserwatywni działacze polityczni, dążący do ugody i spokojnego życia?