TVP Historia Sobota, 01.02.2020 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 1 LUTEGO Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1883 - Henryk Sienkiewicz napisał pierwsze słowa "Trylogii"; 1944 - zamach na Kutscherę, kata Warszawy; 1945 - Rząd Lubelski przeniósł się do Warszawy; 1972 - pierwszy kalkulator kieszonkowy; 07:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - HOLANDIA. BEZ POŚPIECHU (FLAVORS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. Holandia należy do najgęściej zaludnionych państw w Europie. To kraj tradycyjnych wiatraków i nowoczesnych turbin wiatrowych, kraj zakorzeniony w tradycji, a jednocześnie otwarty na awangardę. Wygoda i spokój mieszkańców są tak samo ważne, jak szacunek wobec przyrody. 08:45 CZARNE CHMURY - ODC. 9/10 - ZARĘCZYNY Serial przygodowo - historyczny, 51 min, Polska 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Ryszard Pietruski, Edmund Fetting, Stanisław Niwiński, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Janusz Zakrzeński, Jerzy Zelnik, Mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław Pawlik, Elżbieta Starostecka i inni Dowgird z Andrzejem dostają się do lochów i uwalniają porwanych delegatów, lecz ich ucieczkę zaobserwowali członkowie bandy. Rozpoczyna się pościg. Przybywa pomoc z Anną i Magdą na czele. W drodze powrotnej piękna szlachcianka przyjmuje oświadczyny pułkownika. Margrabia Ansbach nie ustaje w swoich knowaniach. Uzależnia uwolnienie więzionego w Prusach chorążego Odrowąża od wydania przez pułkownika porwanej wcześniej listy. Gdy podczas umówionego spotkania okazuje się, że Dowgird jej nie przyniósł, rajtarzy napadają na niego. Związany trafia do powozu poczty elektorskiej. Margrabia ma nadzieję, że wykona rozkaz elektora - przewiezie żywego pułkownika do Prus Książęcych. Tymczasem hetman Sobieski i szlachta zebrana na wieczornych zrękowinach zaczyna się niepokoić nieobecnością Dowgirda. 09:50 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - POLSKIE JABŁKO Magazyn, 23 min, Polska, 2012 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Wykonawcy: Magda Konczewska, Romuald Dziuban (SGGW), Andrzej Majda, Stanisław Wójcik (ZPOW Vortumnus W tym odcinku Karol Okrasa rusza w kulinarną podróż na spotkanie z polskimi jabłkami. A gdzie znajdziemy najlepsze i najbardziej dorodne jabłka? Oczywiście w największym w Europie jabłkowym zagłębiu grójecko - wareckim! 11:25 AFRYKA - CZ. 2. SAWANNA (AFRICA, EYE TO EYE WITH THE UNKNOWN) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2013 Afryka Wschodnia to region, w którym dokonują się nieustanne przemiany. Aby przetrwać, występujące tu zwierzęta muszą radzić sobie w skrajnych okolicznościach: w czasie deszczu i suszy, głodu i dostatku, chłodu i upałów. Ekipa filmowa odwiedza z kamerą bujne lasy, ośnieżone szczyty gór Rwenzori, bagna, rozległą sawannę, sodowe jeziora na obszarze Wielkich Rowów Afrykańskich. Ta wyjątkowo zróżnicowana kraina zapewnia schronienie wielu gatunkom zwierząt. Na obszarach największych migracji dużych ssaków, żyje też wiele mniejszych zwierząt. Oko kamery śledzi jak jaszczurki agamy w brawurowy sposób polują na owady tuż pod nosem lwów, a pisklę trzewikodzioba próbuje pozbyć się konkurencji z gniazda. 12:25 LODOWA PLANETA - LATO ODC. 3/6 (FROZEN PLANET 3 SUMMER) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2011 Kolejna seria z cyklu przyrodniczych filmów BBC, która na długo pozostają w pamięci widza. Tym razem filmowcy wyruszają w fascynującą podróż do miejsc, w których zawsze panuje temperatura poniżej zera. Zapierające dech w piersiach krajobrazy i wspaniała narracja sir Davida Attenborough to dodatkowe atuty filmu. Sześcioodcinkowa seria pokazuje krainy, które wkrótce zupełnie zmienią swój charakter. Nie ma już odwrotu od tego, by Arktyka i Antarktyda upodobniły się do innych miejsc na ziemi, bo globalne ocieplenie stało się faktem. Filmowcy w swej pracy wykorzystali najnowsze zdobycze technologii. Schodzą pod lód, zbliżają się do polarnych niedźwiedzi, penetrują góry lodowe, podpatrują pingwiny. Obserwują życie, które toczy się tam wbrew wszystkim przeciwnościom. 13:20 POLSKIE 100 LAT - NIEMIECKA POLITYKA OKUPACYJNA NA ZIEMIACH POLSKICH Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Dancewicz Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor Od pierwszych dni okupacji polityka niemiecka wobec społeczeństwa polskiego miała niezwykle represyjny charakter. Szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy, któremu podlegały SS i gestapo, Heinrich Himmler oświadczył, że zagłada Polaków jest podstawowym obowiązkiem narodu niemieckiego, a Polacy zostaną starci z powierzchni ziemi. Terror, publiczne egzekucje, wywózki do obozów koncentracyjnych, w tym do nowo powstałego obozu w Auschwitz stały się ponurą codziennością. Głównym celem Niemców była likwidacja polskich elit i inteligencja. Pozbawieni najwartościowszej części społeczeństwa, Polacy mieli stać się posłusznymi niewolnikami dla niemieckiej rasy panów. 13:55 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 39 REGUŁY TEMPLARIUSZY Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Templariusze to zakonnicy nadal obecni w popkulturze, pomimo faktu, że zmierzch ich potęgi miał miejsce 700 lat temu. Radosław Kotarski bada to, co zostało po nich w Polsce i w Niemczech. Przygląda się również codziennemu życiu zakonników i przybliża surową regułę zakonną templariuszy. Zapraszamy w prawdziwą podróż w czasie. 14:35 JAPONIA. TAJEMNICZE IMPERIUM - WOLA SIOGUNA 2/3 (JAPAN: MEMOIRS OF A SECRET EMPIRE) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2003 Reżyseria: Michael Chin Scenariusz: Gail Yasunoga Zdjęcia: Michael Chin Imponujący szoguni i samuraje, egzotyczne gejsze i wykwalifikowani rzemieślnicy. Wszyscy oni mieli swój udział w japońskim renesansie, okresie między XVI a XIX wiekiem, kiedy Japonia przekształciła się z kraju, w którym panowały chaos i przemoc, w kraj niemal rytualnego wyrafinowania i pokoju. Stabilizacja ta miała jednak swoją cenę: przez 250 lat Japonia była krajem zamkniętym na Zachód, pod absolutystycznymi rządami Szoguna. Seria "Japonia. Tajemnicze Imperium" odkrywa nieznane wątki historii i relacje z Zachodem. Ukazuje też proces kształtowania się narodu, który stał się jednym z najbardziej wpływowych na świecie. 15:40 SPÓR O HISTORIĘ - WŁADCY POLSCY: WŁADYSŁAW II JAGIEŁŁO Dysk./wywiad/debata, 31 min, Polska, 2016 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Maciej Zakrocki (prowadzący) Władysław II Jagiełło, który przybył do Polski z Litwy jako poganin, objął tron Piastów i poślubił Jadwigę Andegaweńską, jeszcze za życia doczekał się skrajnych opinii. Zarzucano mu, że tylko pozornie nawrócił się na wiarę chrześcijańską. Równocześnie nazywano Jagiełłę tarczą chrześcijaństwa i najpotężniejszym monarchą, godnym cesarskiej korony, wielkim władcą Europy Środkowo - Wschodniej. Jagiełło, o którym niechętny mu Jan Długosz pisał: "Cordis simplici erat sed magnifici, czyli"Serca był prostego, lecz wspaniałego", panował blisko pół wieku. W tym czasie udało mu się stworzyć wielonarodową i wielowyznaniową monarchię, która przetrwała kilka wieków. 16:25 JOHN FORD, CZŁOWIEK KTÓRY WYMYŚLIŁ DZIKI ZACHÓD (JOHN FORD, THE MAN WHO INVENTED AMERICA) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2018 Reżyseria: Jean - Christophe Klotz Dokument opowiadający o życiu znanego amerykańskiego reżysera, autora ponad 150 dzieł, twórcy, który zdobył więcej Oscarów niż jakikolwiek inny reżyser. Dokument rzuca światło na znaczenie jego najwybitniejszych filmów. 17:25 MARZYCIELE - KARIERA DOŁĘGI - MOSTOWICZA Dysk./wywiad/debata, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Tadeusz Dołęga - Mostowicz pochodził z okolic Witebska (obecnie Białoruś), studiował prawo w Kijowie, działał w Polskiej Organizacji Wojskowej, brał udział w wojnie polsko - bolszewickiej. W wolnej Polsce został dziennikarzem i pisarzem. W 1932 roku ukazała się jego powieść "Kariera Nikodema Dyzmy" przedstawiająca mechanizmy kierujące elitami władzy. Krytycznie odniósł się do systemu sanacji, który w jego opinii umożliwiał karierę nieokrzesanym politykierom bez kwalifikacji moralnych i zawodowych. 17:55 ZMIENNICY - ODC. 9/15 - PODRÓŻ SENTYMENTALNA Serial komediowy, obyczajowy, 64 min, Polska 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Mieczysław Hryniewicz, Ewa Błaszczyk, Marcel Szytenchelm, Krystian Tomczak, Józef Pieracki, Mieczysław Czechowicz, Krzysztof Zaleski, Anna Gronostaj, Jerzy Przybylski, Tomasz Dedek, Bronisław Pawlik Kasia i Jacek jadą na cały dzień do Pomiechówka, gdzie chłopak mieszka na stałe. Randka nie udaje się, gdyż pan Mastalerz przystępuje do remontu zrujnowanego pałacyku, w którym mieszka Jacek - po obiekcie bez przerwy kręcą się murarze. Za to oboje pomagają Ksaweremu Radziwiłłowi w odnalezieniu zakopanego w parku rodzinnnego skarbu. Tymczasem Marian Koniuszko szaleje jako taksówkarz. Rozbija latarnie, dewastuje wóz, ucieka przed milicją. Idzie też do łóżka z prostytutką Mariolą. Nie wie, że jest ona w ciąży, a jej opiekun fotografuje ich oboje - zdjęcie ma być dowodem w sprawie o ustalenie ojcostwa. 19:05 AKCJA PENSJONAT Dokument fabularyzowany, 37 min, Polska, 2017 Reżyseria: Bogdan Miszczak Scenariusz: Marcin Ziobro, Bogdan Miszczak Program przedstawia autentyczną historię, jaka zdarzyła się Jaśle w nocy z 5 na 6 sierpnia 1944 roku. Sześciu żołnierzy Armii Krajowej w spektakularny sposób uwolniło 66 więźniów politycznych, dając szansę ucieczki kolejnym 67 osobom. 21:00 POLSKIE DROGI - ODC. 5/11 - LEKCJA GEOGRAFII Serial wojenno - obyczajowy, 72 min, Polska 1977 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Jerzy Janicki Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Andrzej Kurylewicz Występują: Karol Strasburger, Kazimierz Kaczor, Zofia Mrozowska, Bronisław Pawlik, Aleksander Bardini, Beata Tyszkiewicz, Zygmunt Kęstowicz, Jan Englert, Leszek Herdegen, Barbara Sołtysik, Roman Stankiewicz, Bohdan Ejmont, Stanisław Zaczyk, Piotr Fronczewski, Maciej Góraj, Henryk Talar, Mieczysław Milecki, Monika Goździk, Zbigniew Zapasiewicz, Anna Nehrebecka, Arkadiusz Bazak, Stanisław Mikulski, Jan Machulski, Jerzy Kaliszewski, Emil Karewicz, Mieczysław Kalenik i inni Niemcy nadal poszukują Tadeusza Miszczyka, nie wiedząc, że ktoś inny posługuje się dokumentami poległego kapitana. Dzięki sprytowi Kurasia Władkowi Niwińskiemu, który występuje teraz pod nazwiskiem Miszczyka, udaje się wyjść cało z zastawionej na niego pułapki. Szczęśliwie dociera do Warszawy, próbuje odszukać rodziców. Jego ojciec bierze udział w tajnym nauczaniu. Matka pracuje na poczcie - z polecenia organizacji podziemnej zajmuje się przechwytywaniem listów adresowanych do gestapo. Pewnego dnia w jej ręce wpada donos na Henryka Gorączkę. Jak zwykle pani Zofia ostrzega niewinnego - jak sądzi - człowieka przed grożącym mu niebezpieczeństwem, nie wiedząc, że Gorączko jest konfidentem. Poszukiwani przez Niemców państwo Niwińscy ukrywają się, syn nie może ich odnaleźć. Przedwojenny dozorca Tosio Szkudlarek namawia Władka, by skontaktował się z jego synem, warszawskim tramwajarzem. Uniknąwszy w ostatniej chwili aresztowania, Niwiński znajduje schronienie w mieszkaniu Mundka. Dom młodego Szkudlarka odwiedzają konspiratorzy, dyskutują o sytuacji na froncie zachodnim. Wielu Polaków jeszcze liczy na sojuszniczą Francję. Kapitulacja Paryża odbiera ludziom ostatnią nadzieję. Profesor Jedliński, który wykładał geografię na tajnych kompletach, bezgranicznie wierzący w zwycięstwo Francji, popełnia samobójstwo. 22:20 ZAMACH NA KUTSCHERĘ Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2004 Reżyseria: Zbigniew Wawer Film dokumentalny lustrujacy genezę, przebieg oraz następstwa zamachu na kata Warszawy generała SS i Policji Franza Kutscherę. W filmie zrealizowanym z okazji 60. rocznicy akcji wykorzystano unikatowe wypowiedzi jej uczstników, archiwalne fotografie oraz fragmenty filmu fabularnego "Zamach" w reż. Jerzego Passendorfera. 22:50 KRAKOWSKIE PORTRETY LITERACKIE - "PISZĘ JAK PATRZY DZIECKO". JULIAN KORNHAUSER Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Marta Węgiel Scenariusz: Marta Węgiel Portret Juliana Kornhausera - wybitnego poety, współtwórcy ruchu Nowej Fali z przełomu lat 60. i 70. O bohaterze mówią: jego syn - również poeta, przyjaciele i literaturoznawcy. Film opowiada o początkach twórczości, najważniejszych manifestach i tomikach, a także o ostatnim okresie twórczości, zaznaczonym poważną chorobą. Wiersze poety interpretują znani aktorzy. 01:25 MURY RUNĄ - CZ. 1 Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2010 Reżyseria: Jerzy Modlinger, Bogdan Saganowski Muzyka: Bogdan Saganowski Kluczowy dla odzyskania naszej niepodległości rok 1989 nie obrasta taką legendą jak np. rok 1918 czy 1944 (powstanie warszawskie). Wybory 4 czerwca i powołanie rządu Tadeusza Mazowieckiego były pokojową, zwycięską rewolucją. Bez hekatomby krwi przebicie się do mitologicznej świadomości Polaków wydaje się niemal niemożliwe. A jednak - konieczne. Tym, co przeszkadza Polakom w uwewnętrznieniu tamtej historycznej chwili, jest wielość sprzecznych narracji opisujących te czasy. A przecież wielość narracji jest także dowodem niezwykłości tamtego okresu. Osoby o zupełnie innych światopoglądach i hierarchiach wartości zjednoczyły się w dziele odbudowy niepodległości. Polacy wykazali swą wielkość, pokazując zdolność do współpracy. Przeszli demokratyczną próbę ognia, zanim jeszcze wywalczyli prawdziwą demokrację. "Mury runą" jest próbą opowiedzenia o tych kluczowych wydarzeniach właśnie z zachowaniem wielości narracji. Spojrzeniem na rok 1989 z różnych perspektyw. Władza, przestraszona nadciągającą katastrofą gospodarczą, kuszona przez Zachód, zachęcana do inicjatywy przez Gorbaczowa próbuje stworzyć plan zachowania władzy przy pozorach podzielenia się nią z opozycją. Plan obarczenia opozycji odpowiedzialnością za błędy władzy, bez realnego wpływu na bieg wydarzeń. Opozycja ma jedno jedyne żądanie i hasło: "Nie ma wolności bez Solidarności" - o wolnych wyborach nikt nawet nie marzy. Tak dochodzi do spotkań na Zawrat, w Magdalence, wreszcie do Obrad Okrągłego Stołu. 02:30 DWIE JOASIE Komedia, 88 min, Polska 1935 Reżyseria: Mieczysław Krawicz Scenariusz: Jan Fethke Zdjęcia: Zbigniew Gniazdowski Muzyka: Władysław Eiger, Alfred Scher, Stanisław Szebego Aktorzy: Jadwiga Smosarska, Lucyna Szczepańska, Franciszek Brodniewicz, Ina Benita, Michał Znicz, Wojciech Ruszkowski, Władysław Grabowski, Aleksander Zelwerowicz, Janina Janecka, Ludwik Fritsche, Jula Kraszewska, Jula Kraszewska, Stefan Laskowski, Henryk Małkowski, Józef Comobis Oglądane po przeszło pół wieku przedwojenne komedie, mimo często prostych fabuł i niewyszukanych dowcipów, mają swoisty urok. Problemy w nich przedstawiane, snute intrygi, sceneria, kostiumy, sposób mówienia wzbudzają w nas uśmiech sympatii. Tak jest również w przypadku filmu Mieczysława Krawicza "Dwie Joasie". Reżyser należał do najpracowitszych twórców lat trzydziestych. W swoim dorobku ma m.in. filmy "Grzeszna miłość" zrealizowany wespół ze Zbigniewem Gniazdowskim, "Szlakiem hańby" (współautor - Alfred Niemirski), "Ułani, ułani, chłopcy malowani", "Każdemu wolno kochać" (współautor Janusz Warnecki), "Szpieg w masce", "Jadzia", "Jego wielka miłość" (współautorka Stanisława Perzanowska), "Dyplomatyczna żona" (współautor Carl Boese), "Niedorajda", "Skłamałam". "Dwie Joasie" to historia sympatycznej maszynistki Joasi, panny sumiennej i wzorowej pracownicy. Mimo tak wielu zalet bohaterka ciągle traci posadę. Nie znosi bowiem zalotów kolejnych szefów. Kiedy jest już zupełnie zdesperowana, wpada na szatański pomysł. Z powabnej panienki zmienia się w rozczochraną okularnicę sądząc, że w ten sposób pozbędzie się natrętnych adoratorów i zazna spokoju w pracy. Tymczasem role się odwracają i to właśnie Joasia zakochuje się w swoim szefie, mecenasie Robercie Rostalskim, który, niestety, ma już przyjaciółkę. Joasia postanawia pójść na Bal Mody, na którym członkiem jury jest mecenas. Pożycza szałową suknię i staje się sensacją balu. Jednogłośnie zostaje wybrana Królową Mody i podbija serce swojego szefa.