TVP Kultura Piątek, 31.01.2020 08:20 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - PRZEMYSŁAW SIELAŃCZYK Dysk./wywiad/debata, 9 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Piotr Gociek (prowadzący) "Miłość w czasach rewolucji" to tytuł pierwszej wydanej w języku polskim powieści Wanga Xiaobo, chińskiego pisarza otoczonego w Chinach rodzajem kultu. Gościem Piotra Goćka w programie Studio Kultura - Rozmowy będzie Przemysław Sielańczyk, tłumacz literatury chińskiej. 08:45 KSIĘSTWO Dramat, 119 min, Polska 2011 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Barański Zdjęcia: Jacek Petrycki Aktorzy: Rafał Zawierucha, Aldona Jankowska, Michał Anioł, Jan Wojtyński, Grzegorz Gromek, Edward Kusztal, Dorota Piasecka, Jacek Opolski, Jacek Grondowy i inni Wychowany w biednej, świętokrzyskiej wsi Zbyszek marzy, by wyrwać się z niej i zasmakować lepszego życia. Kiedy jednak jego kariera piłkarska, a potem studia prawnicze okazują się niewypałem, staje wobec trudnego dylematu: próbować dalej czy osiąść na ojcowiźnie? Scenariusz "Księstwa" powstał na podstawie wątków trzech powieści Zbigniewa Masternaka: "Niech żyje wolność", "Chmurołap" i "Scyzoryk". Przedstawiony w niej obraz współczesnej, polskiej wsi dość mocno odbiega od tego, do którego przyzwyczaił swoich widzów Andrzej Barański. Proza Masternaka portretuje rodzimą prowincję bez taryfy ulgowej, nie stroni od naturalizmu, wieś w jego utworach nie jest ani spokojna, ani wesoła, choć z drugiej strony nie szokuje też brudem, prymitywizmem i brutalnością jak np. w filmach Wojciecha Smarzowskiego. Tak czy owak trudno się w niej doszukać nieco idyllicznej, poetyckiej, czułej aury, obecnej w licznych dziełach Barańskiego i definiującej poniekąd jego artystyczne emploi. W "Księstwie" twórca "Dwóch księżyców" wyraźnie odchodzi od stylu, który przez wiele lat stanowił jego wizytówkę i odważnie rusza śladem wytyczonym przez Masternaka. Czarno - biała kolorystyka filmu skutecznie odwraca uwagę widza od niewątpliwie istniejącej malowniczości sielskiego pejzażu i piękna lokalnej przyrody. Na pierwszy plan wysuwają się ludzie z ich nierzadko przetrąconymi życiorysami, zwierzęcymi odruchami i starannie skrywanymi ciemnymi sprawkami. Na ich tle Zbyszek, główny bohater filmu, przypomina tańczącego jastrzębia (by przywołać tytuł zapomnianej już nieco powieści Juliana Kawalca), jest wyalienowanym dziwolągiem, nie potrafiącym się odnaleźć ani w rodzinnej wsi (gdzie na przemian śmieją się z niego lub nim gardzą), ani w mieście, którego rozlicznym wymaganiom nie potrafi sprostać. A przy tym jak miecz Damoklesa wisi jeszcze nad nim duchowy testament ojca, podobnego jak on nieszczęśliwego "freaka", który całe życie wpajał synowi, że ich ród wywodzi się z książąt, tylko z biegiem czasu "schłopiał" i dopiero właśnie on - Zbyszek - powinien być tym, który przywróci nazwisku dawną świetność, zaistnieje w wielkim świecie i odniesie sukces. Jednak film Barańskiego nie jest tylko poruszającą opowieścią o wyobcowaniu i trudnym poszukiwaniu własnego miejsca na ziemi. To także raz niemal dramatyczna, a innym razem ocierająca się o satyrę i groteskę panorama losów współczesnych polskich chłopów i ich dzieci, przeżywających gorzkie rozczarowania, kiedy ideały i marzenia sięgają bruku lub kiedy kolejne nadzieje na poprawę życia upadają, a pozostaje tylko codzienna, monotonna harówka. Barański nie byłby jednak sobą, gdyby tego tyleż realistycznego, co i ponurego obrazu nie rozświetlały, choćby z rzadka, wizualne metafory (jak choćby w scenie kończącej film) oraz sekwencje, ukazujące pokłady wrażliwości, zalegające na dnie ludzkiej duszy, pozornie całkowicie stwardniałej od codziennej, bezwzględnej walki o byt (jak w sekwencji prowadzenia wiejskich psów do uśpienia z powodu groźby epidemii). Polska, lata dziewięćdziesiąte ubiegłego wieku. Wywodzący się z biednej, świętokrzyskiej wsi Zbyszek znajduje się na życiowym rozdrożu. Kiedy jego świetnie się zapowiadająca kariera piłkarska legła w gruzach z powodu złośliwego faulu zazdrosnego kolegi postanowił wyjechać do miasta i studiować prawo.Jednak po części z biedy (brakowało mu pieniędzy na książki), a po części z powodu trudności z zaadaptowaniem się do życia w nowym środowisku również i tu mu się nie powiodło. Oblał egzamin "ostatniej szansy" i musiał pożegnać się z uczelnią. Stało się to również powodem rozstania z ukochaną dziewczyną, która - lepiej poradziwszy sobie w mieście - nie zamierza pożegnać się ze swymi planami na przyszłość, by razem ze Zbyszkiem wrócić na wieś. Zbyszek wszakże również wracać nie chce, tym bardziej że nie wie, jak powiedzieć matce, że wszystkie pieniądze, które zainwestowała w naukę jedynaka poszły na marne. Dlatego próbuje chwytać się różnych dorywczych prac, z czasem również nielegalnych, zlecanych przez mafię ukraińską. I tu jednak nie idzie mu najlepiej, często nie ma nawet co jeść. Wreszcie zdesperowany wraca w rodzinne strony. Jest lato, więc jego pobyt nie budzi podejrzeń. W końcu dla studentów trwają wakacje. We wsi Zbyszek od dawna ma nieco pogardliwy pseudonim "książę", co tylko do książek i piłki nożnej się nadaje, a pomóc tyrającej do świtu do nocy matce nie potrafi albo nie chce. No i jeszcze wciąż żywa jest tu pamięć o jego ojcu, nieudaczniku i pijaku. Czy Zbyszek zdoła zrewidować swoje życiowe plany i wtopi się w lokalną społeczność, czy może jeszcze raz podejmie desperacką próbę wyrwania się do lepszego świata? 11:00 KRÓLEWSKIE SNY - ODC. 7/8 Serial historyczny, 67 min, Polska, 1988 Reżyseria: Grzegorz Warchoł Scenariusz: Józef Hen Zdjęcia: Tomasz Wert Aktorzy: Gustaw Holoubek, Renata Zarębska, Halina Rasiakówna, Janusz Michałowski, Adam Ferency, Krzysztof Wakuliński, Czesław Mroczek, Jan Tomaszewski, Mariusz Dmochowski, Andrzej Szczepkowski, Grzegorz Wons, Marek Obertyn, Krzysztof Tyniec, Jan Szurmiej i inni Witold zaprasza Jagiełłę na polowanie. Mimo protestów Sonki i doradców król przyjmuje zaproszenie. Towarzyszy mu Oleśnicki, którego wpływy i znaczenie wzrosły - jemu właśnie Jagiełło pozostawia decyzję o przyznaniu korony Witoldowi. Książę próbuje Oleśnickiego przekupić, ale jego zabiegi nie przynoszą rezultatu. Zdrowie Witolda nagle się pogarsza, książę umiera. Świdrygiełło zatrzymuje króla jako zakładnika, chcąc wymusić na nim prawa do korony dla siebie. Hińcza rusza do Wilna z odsieczą. Uwięziony i torturowany przez ludzi Świdrygiełły wyznaje, że ku granicom Litwy zmierza armia polska. Jagiełło zostaje zwolniony. Po powrocie na Wawel zastaje Jadwisię umierającą. Królewska córka twierdzi, że została otruta przez Sonkę, dopiero przed śmiercią odwołuje oskarżenie. 12:20 KRÓLEWSKIE SNY - ODC. 8 Serial historyczny, 71 min, Polska, 1988 Reżyseria: Grzegorz Warchoł Scenariusz: Józef Hen Zdjęcia: Tomasz Wert Wykonawcy: Gustaw Holoubek, Renata Zarębska, Janusz Michałowski, Adam Ferency, Krzysztof Wakuliński, Czesław Mroczek, Jan Tomaszewski, Mariusz Dmochowski, Andrzej Szczepkowski, Grzegorz Wons, Marek Obertyn, Krzysztof Tyniec, Jan Szurmiej i inni Po zwycięstwie nad Świdrygiełłą, który zagrażał Koronie, Jagiełło musi stawić czoło Krzyżakom i odebrać zajętą przez nich Wielkopolskę. Król postanawia poprosić o pomoc Czechów, czemu ostro sprzeciwia się biskup Oleśnicki. Jagiełło przyjmuje jednak poselstwo z Pragi i decyduje się zawrzeć przymierze. Połączone armie odnoszą zwycięstwo. Na Wawel przybywa poseł z Czech, proponując polskiemiu królowi koronę czeską, Jagiełło jednak jej nie przyjmuje. Zbyszko Oleśnicki jawnie występuje przeciwko monarsze, mając poparcie rady królewskiej. Znękany wewnętrznymi waśniami Jagiełło umiera. Teraz już nic nie przeszkodzi Zbyszkowi i jego stronnictwu w sięgnięciu po władzę. 13:45 JOANNA D'ARC (GIOVANNA D'ARCO) Film muzyczny, opera, 127 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Peter Greenaway Wykonawcy: Luciano Ganci, Vittorio Vitelli, Vittoria Yeo, Gabriele Mangione, Luciano Leoni, Ramon Tebar, Teatro Regio Di Parma Mając ponad 50 - letnie doświadczenie w roli reżysera filmowego Peter Greenaway postanowił połączyć ze sobą dwa światy - operę i film. Dzieło, które zaprezentował na festiwalu Verdiego w Parmie, to "Joanna d'Arc" z librettem opartym na dramacie Friedricha Schillera "Dziewica Orleańska". Wykorzystując spektakularne instalacje świetlne i zmysł reżyserski, Peter Greenaway stworzył niezwykłą opowieść o losach francuskiej bohaterki narodowej. 16:00 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - PRZEMYSŁAW SIELAŃCZYK Dysk./wywiad/debata, 9 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Piotr Gociek (prowadzący) "Miłość w czasach rewolucji" to tytuł pierwszej wydanej w języku polskim powieści Wanga Xiaobo, chińskiego pisarza otoczonego w Chinach rodzajem kultu. Gościem Piotra Goćka w programie Studio Kultura - Rozmowy będzie Przemysław Sielańczyk, tłumacz literatury chińskiej. 16:20 KARCZMA NA BAGNACH Film kostiumowy, obyczajowy, 68 min, Polska, 1982 Reżyseria: Zygmunt Lech Scenariusz: Jerzy Gierałtowski, Zygmunt Lech Zdjęcia: Jacek Prosiński Muzyka: Jerzy Matula Aktorzy: Eugeniusz Kujawski, Adam Baumann, Jerzy Korcz, Jerzy Król, Tadeusz Madeja, Marek Nowakowski, Jacek Wojciechowski, Andrzej Śleziak Filmowa adaptacja opowiadania "Karczma nad Bzurą" Jerzego Gierałtowskiego. Rok 1770. Oficer wraz z kompanią jedzie do Łęczycy. Po drodze spotykają księdza, który zabiera się z nimi w drogę. Zapada zmierzch, gubią drogę i decydują się na nocleg w karczmie u Żyda. Niesamowita atmosfera miejsca sprawia, że porucznik robi rachunek sumienia i snuje refleksje patriotyczno - historyczne. 17:45 CZARNA SKRZYNKA Film dokumentalny, 79 min, Polska, 2013 Reżyseria: Krzysztof Kowalski, Dawid Garncarek Scenariusz: Krzysztof Kowalski, Dawid Garncarek Zdjęcia: Krzysztof Kowalski Muzyka: Tomasz Stroynowski Film przedstawia sylwetkę fotografika Tomasza Tomaszewskiego. 20:30 KINO MISTRZÓW - SOBOWTÓR (KAGEMUSHA) Dramat historyczny, 152 min, Japonia/USA, 1980 Reżyseria: Akira Kurosawa Scenariusz: Akira Kurosawa, Sasato Ide Zdjęcia: Shji Ueda, Takao Sait Muzyka: Shinichir Ikebe Aktorzy: Tsutomu Yamazaki, Ken'Ichi Hagiwara, Kota Yui, Shuji Otaki, Hideo Murota, Takayuki Shiho Shingen Takeda, potężny szogun, stał się tak sławny jak legendarne było jego motto wyszyte na proporcach: Szybki jak wiatr, cichy jak las, gwałtowny jak ogień, nieporuszony jak góra. Ranny poleca członkom swego klanu znaleźć sobowtóra, który go zastąpi, utrzymując jego śmierć w tajemnicy. Ma to powstrzymać wrogów przed atakiem. Człowiek wybrany do tej roli zwany był kagemusha (wojownik - cień). Jednakże ten kagemusha okazał się być zwykłym, drobnym przestępcą, który musi jakimś sposobem przekształcić się w wielkiego, charyzmatycznego przywódcę 25.000 samurajów. To wielkie epickie widowisko o konfliktach wstrząsających XVI - wieczną, feudalną Japonią było nominowane w 1980 roku do dwóch Oscarów (Najlepsza Scenografia, Najlepszy Film Obcojęzyczny) i było współzwycięzcą Festiwalu Filmowego w Cannes. Stanowi przełomowe dzieło w świetnej karierze Akiry Kurosawy. [opis dystrybutora dvd] 23:15 FABRYKA HITÓW - ARTYSTA (SOUNDBREAKING: THE RECORDING ARTIST) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Jeff Dupre, Maro Chermayeff "Soundbreaking: Stories from the Cutting Edge of Recorded Music" to seria ośmiu odcinków prezentująca ewolucję muzyki, odkąd zaczęto ją nagrywać. W każdym odcinku zgłębiane są różne tajniki towarzyszące rejestrowaniu utworów, które tłumaczą uznani producenci muzyczni i pionierzy tej branży. Seria jest także bogata w wypowiedzi i archiwalia światowej sławy artystów. Pierwszy odcinek "The recording artist" poświęcony jest postaciom, bez których nagrywanie nie byłoby takie same. Znani producenci muzyczni (Dr. Dre, Rick Rubin, George Martin) przybliżają cały proces zachodzący w studiu. 01:15 PRÓBA ORKIESTRY (PROVA D'ORCHESTRA) Dramat muzyczny, 69 min, Włochy/Niemcy, 1978 Reżyseria: Federico Fellini Scenariusz: Federico Fellini, Brunello Rondi Zdjęcia: Giuseppe Rotunno Muzyka: Nino Rota Aktorzy: Clara Colosimo, Balduin Baas, Elizabeth Labi, Ronaldo Bonacchi Podczas próby orkiestry odbywającej się w renesansowej kaplicy pojawia się ekipa telewizyjna, która zakłóca niezbędną do współdziałania harmonię. W trakcie wywiadów ujawniają się antagonizmy między poszczególnymi muzykami, narasta niechęć wobec dyrygenta. W zdyscyplinowane szeregi muzyków wkrada się anarchia... Analogia z sytuacją polityczną Włoch lat 70. (www. film. gildia. pl) 02:55 KINO NOCNE - POD ELEKTRYCZNYMI CHMURAMI (POD ELEKTRICZESKIMI OBŁAKAMI) Dramat science fiction, 131 min, Rosja/Ukraina/Polska, 2014 Reżyseria: Aleksiej German Jr Scenariusz: Aleksiej German Jr Zdjęcia: Jewgienij Priwin, Siergiej Michalczuk Muzyka: Andriej Surotdinow Aktorzy: Louis Franck - Pietr, Merab Ninidze - Nikołaj, Wiktoria Korotkowa - Sasza, Piotr Gąsowski W 2017 roku, sto lat po rewolucji, która na zawsze zmieniła oblicze kraju, Rosja tkwi w stanie zawieszenia - zupełnie jak niedokończony wieżowiec, zamówiony przed laty przez zmarłego niedawno ojca Sashy i Danyi. Gdy wstrzymano jego budowę, architekt Peter próbował się podpalić, ale zamokły mu zapałki - teraz wokół jego betonowego szkieletu krążą zagubieni we mgle ludzie, nigdy nie znajdując tego, czego szukają. W podzielonym na siedem rozdziałów "Pod elektrycznymi chmurami" Aleksiej German Jr przedstawia Rosję jako ziemię niczyją. Przeszłość na każdym kroku zderza się tu z przyszłością; przykryty śniegiem pomnik Lenina stoi obok kolorowych neonów, po mieszkaniu zubożałego oligarchy krąży zapomniany robot, a Sołżenicyn wymieniany jest jednym tchem obok psa Mickeya Rourke'a - po dawnych ideałach zostały tylko niszczejące symbole. Rosyjski reżyser stara się zajrzeć w duszę kraju, w którym człowiek czuje się czasem maleńki jak molekuła i gdzie lepiej być elfem niż Żydem. Jak zaznacza German, tragedia Rosji polega na tym, że tak naprawdę nie leży ani w Azji, ani w Europie. Zupełnie jak opisana przez braci Strugackich tajemnicza Strefa jest gdzieś pomiędzy. Nagrody: 2015 Jewgienij Priwin Berlin (Międzynarodowy Festiwal Filmowy) - Srebrny Niedźwiedź za zdjęcia 2015 Siergiej Michalczuk Berlin (Międzynarodowy Festiwal Filmowy) - Srebrny Niedźwiedź za zdjęcia 05:15 TAŚMY KULTURY - IDENTYFIKACJA ADAMA Artystyczne/estradowe (widowisko), 12 min, Polska, 2018 Przybysze z obcej planety prowadzą baczną obserwację gatunków zamieszkujących Ziemię. Katalogują zwyczaje, zachowania, motywacje. Szukają jakichkolwiek spójnych wniosków.