TVP Historia Wtorek, 04.02.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 4 LUTEGO Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1921 - przywrócenie po zaborach Orderu Orła Białego; 1938 - premiera "Królewny Śnieżki" Walta Disneya; 1945 - początek niesławnej Konferencji w Jałcie; 1957 - Nautilus, pierwszy okręt podwodny o napędzie atomowym wyrównał rekord z powieści Jules'a Verne'a - przepłynął pod wodą 20 tysięcy mil; 07:20 CZAS HONORU - ODC. 21 "GRUPA RAINERA" S. II Serial wojenny, 45 min, Polska, 2009 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Grażyna pomaga Wandzie wydostać się z izolatki. Janek szuka kryjówki dla Leny, z pomocą Sitka postanawia ukryć narzeczoną w piwnicy jego kamienicy. Margaret ostrzega Michała, że Niemcy pytali już o niego w odlewni. Ruda zajmuje się obserwacją domu, gdzie zainstalowano radiostację. Rappke wypuszcza na miasto grupę agentów. Jeden z nich trafia do szpitala Marii, inny na Kercelak, gdzie ma handlować dokumentami. Danka przekazuje Margaret zgłoszenie Heleny do pracy w konspiracji. W lokalu Woźniaka goście podejrzewani o kontakt z podziemiem kierowani są do stolika z zainstalowanym podsłuchem. Kamil wtajemnicza w sprawy radiostacji nowego telegrafistę, Stefana. Władek zaprasza Rudą, Kamila i Stefana do restauracji. Woźniak poznaje Władka, dzwoni z informacją do gestapo. Halbe mówi Michałowi, że widział go z kochanką. W zamian za dyskrecję oczekuje zaaranżowania spotkania z Celiną. Serial wojenny, 45 min, Polska, 2009 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki 08:35 HISTORIA POLSKI - MÓJ TATA MACIEK Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2005 Reżyseria: Małgorzata Szumowska Scenariusz: Małgorzata Szumowska Zdjęcia: Jacek Drosio, Marek Gajczak, Andrzej Jaskowski Muzyka: Paweł Mykietyn, Andrzej Nowak Bohater filmu to zmarły 2 lutego 2004 r. Maciej Szumowski - dziennikarz, reportażysta, dokumentalista, działacz opozycyjny, reżyser filmowy, publicysta, redaktor naczelny "Gazety Krakowskiej", twórca tzw. szkoły dokumentu telewizyjnego, współtwórca niezależnej telewizji, laureat nagrody im. Bolesława Prusa i dwukrotny zdobywca Złotego Ekranu. Film "Mój tata Maciek" zrealizowała jego córka, Małgorzata Szumowska. Z fragmentów wspomnień autorki, materiałów archiwalnych i zarejestrowanych przypadkowo sytuacji układa się obraz człowieka bardzo skromnego, niegoniącego za tanim poklaskiem, sławą, człowieka zawsze szukającego prawdy, bezgranicznie uczciwego, wrażliwego na ludzką krzywdę, zaangażowanego w walkę o wolność i sprawiedliwość. Nie jest to typowy film biograficzny, a raczej subiektywny zapis pamięci córki o nieżyjącym ojcu. Ale jest to równocześnie kawałek historii Polski, w którą Maciej Szumowski długi czas był mocno zaangażowany. W latach 60. i 70. realizował ciekawy cykl "Polska zza siódmej miedzy", który stał się przełomem w filmowym reportażu. Autor udowodnił, że nawet w trudnych czasach można było pokazywać rzeczywistość bez propagandowych zafałszowań. Kiedy w stanie wojennym miał zakaz publikacji, przyjął pracę stróża nocnego, by zarobić na utrzymanie rodziny. W 1989 roku był obecny z kamerą przy Obradach Okrągłego Stołu. Paradoksalnie, w wolnej już Polsce usunął się w cień, nie przyjął żadnych oficjalnych stanowisk, nie spotykał się z dawnymi druhami z opozycji. Założył własną, małą firmę produkcyjną, nakręcił dwa dokumentalne cykle: "Polski poślizg kontrolowany" (dostał za niego nagrodę Balcerowicza) i "Oddam życie za pracę". Z życia publicznego praktycznie całkowicie się wycofał, zaszywając się w czterech ścianach swojej ciasnej kuchni w bloku na jednym z krakowskich osiedli. Z odnalezionych w domu rodziców materiałów archiwalnych, zdjęć, prywatnych nagrań na kasetach VHS Małgorzata Szumowska wybrała część. Poznajemy całą rodzinę Małgorzaty Szumowskiej: jej matkę Dorotę Terakowską - dziennikarkę, pisarkę, siostrę Katarzynę - pisarkę, przyrodniego brata Wojtka - reżysera i wreszcie ojca, Macieja Szumowskiego. Rodzice poznali się w Krakowie, dokąd Szumowski przyjechał na studia z Bielska - Białej. Spotkali się i pokochali, ale swój związek zalegalizowali dopiero po kilkudziesięciu latach, na dwa lata przed śmiercią. Obydwoje nie żyją. Najpierw zmarła matka, trzy tygodnie po niej odszedł ojciec. Mieli po 65 lat. Do rozmów o ojcu Małgorzata Szumowska zaprosiła ludzi młodych, swoich znajomych, przyjaciół. To właśnie im Maciek poświęcił ostatnie 10 lat swego życia. Nie ma w tym filmie oficjalnych wypowiedzi ludzi znanych z pierwszych stron gazet, osób zaangażowanych wraz z Szumowskim w działalność opozycyjną. Ważnym elementem dokumentu są zdjęcia archiwalne obrazujące naszą rzeczywistość od lat 60. ubiegłego stulecia do pierwszych lat nowego wieku. To Polska widziana oczami Macieja Szumowskiego - bez wątpienia jednego z najwybitniejszych dziennikarzy ostatnich dekad. 09:40 SENSACJE XX WIEKU - ZAMACH NA PAPIEŻA CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1998 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Pierwsza część widowiska historycznego, wzbogaconego archiwalnymi materiałami filmowymi oraz fotografiami autorstwa Piotra Dłubaka, poświęconego zamachowi na Jana Pawła II. Rekonstrukcja wydarzeń poprzedzających zamach na papieża 13 maja 1981 roku oraz próba odpowiedzi na pytania: kim był zamachowiec Mehmet Ali Agca i jaki był udział KGB i KPZR? 10:10 SENSACJE XX WIEKU - ZAMACH NA PAPIEŻA CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1998 Reżyseria: Henryk Talar Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący), Zbigniew Bebak, Waldemar Cudzik, Bonifacy Dymarczyk, Marian Florek, Elwira Homerska, Adam Hutyra, Andrzej Iwiński, Stanisław Kozerski, Michał Kula, Tadeusz Morawski, Henryk Talar, Janusz Skoneczny, Marek Ślosarski Druga część widowiska historycznego, wzbogaconego archiwalnymi materiałami filmowymi oraz fotografiami autorstwa Piotra Dłubaka, poświęconego zamachowi na Jana Pawła II. Rekonstrukcja wydarzeń poprzedzających zamach na papieża 13 maja 1981 roku oraz próba odpowiedzi na pytania - kim był zamachowiec Mehmet Ali Agca i jaki był udział KGB i KPZR? 10:40 SPÓR O HISTORIĘ - KATYŃ METODOLOGIA ZBRODNI Dysk./wywiad/debata, 28 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) 17 września 1939 roku Związek Sowiecki zaatakował walczącą z Niemcami Rzeczpospolitą. Do sowieckiej niewoli trafiło 250 tysięcy żołnierzy, w tym około 18 tysięcy oficerów. 2 marca 1940 roku ludowy komisarz spraw wewnętrznych Związku Sowieckiego Ławrientij Beria skierował do Stalina notatkę, w której stwierdził, że NKWD uważa za uzasadnione rozstrzelanie polskich jeńców wojennych przetrzymywanych w obozach oraz polskich więźniów z Zachodniej Białorusi i Ukrainy, jako zdeklarowanych i nierokujących nadziei poprawy wrogów władzy sowieckiej. 5 marca Biuro Polityczne sowieckiej partii komunistycznej podjęło decyzję o wymordowaniu polskich oficerów. Dotąd udało się ustalić, że zamordowano ponad czternaście i pół tysiąca jeńców. Wiemy, że ofiary pogrzebano w Katyniu koło Smoleńska, w Piatichatkach pod Charkowem i Miednoje koło Tweru. Polskich jeńców mordowano i grzebano także w innych miejscach, które do dzisiaj nie są znane. Nie znamy także pełnej liczby zamordowanych. W jaki sposób zaplanowano i wykonano tę zbrodnię? Jakie tajemnice kryje jeszcze zbrodnia katyńska? 11:15 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - WIDMO CZARNOBYLA Magazyn, 29 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) "Widmo Czarnobyla" 26 kwietnia 1986 roku, Czarnobyl. Największa katastrofa w historii energetyki jądrowej. Świat dowiedział się o niej od szwedzkich naukowców. Sekretarz partii w Kijowie skomentował problem: Ha, też mi problem. My tu obmyślamy, czy sprzedawać wódkę 1 maja. To dopiero problem! W kolejnym odcinku cyklu "Archiwum zimnej wojny" gośćmi Andrzeja Mietkowskiego są dr inż. Marek Rabiński z Narodowego Centrum Badań Jądrowych, badacz przyczyn i skutków katastrofy w Czarnobylu, oraz prof. Andrzej Paczkowski, historyk, były członek Kolegium i Rady IPN, współautor pracy zbiorowej "Czarna księga komunizmu". W programie wypowiada się także A. Ross Johnson, w latach 1998 - 2004 dyrektor Radia Wolna Europa. Jest także przytoczona wypowiedź prezydenta Ronalda Reagana. Tematy: Co wydarzyło się w Czarnobylu 26 kwietnia 1986 roku? Jak świat dowiedział się o skutkach katastrofy, jak informacja ta dotarła do Polski? Jakie były reakcje na awarię na świecie - w mediach w Europie, w Związku Sowieckim? Próby ignorowania katastrofy przez władze sowieckie. Jakie mogły być następstwa awarii dla żyjącego i przyszłego pokolenia? Szczegóły dotyczące budowy reaktora jądrowego, próby zapobiegania katastrofie. Konsekwencje polityczne wybuchu w Czarnobylu. Koszty ludzkie i finansowe akcji ratunkowej po katastrofie. Początek ery głasnosti - otwarcia informacyjnego władz. Komplikacje związane z międzynarodowym aspektem wybuchu w Czarnobylu. 11:50 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 24 (OST.) Serial sensacyjno - wojenny, 58 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Olaf Lubaszenko, Cezary Pazura, Jan Pęczek, Lech Łotocki, Sławomir Matczak, Stanisław Jaskułka, Marian Glinka, Miłogost Reczek, Piotr Krukowski, Jarosław Tyrański, Andrzej Jakubas, Grażyna Jakubecka, Krystyna Chmielewska, Iwona Słoczyńska, Zbigniew Buczkowski Rok 1939. W imieniu wywiadów polskiego i niemieckiego Czarek i Relke uzgadniają wymianę agentów. Polacy chcą wydostać Ewę i "Georga". Na prośbę Relkego Czarek wiezie go do matki, z którą nie widział się przez dwadzieścia lat. Widok syna wzrusza ją, ale nie chce go spotkać nigdy więcej. Ewa ma zaawansowaną gruźlicę. Jerzy już na granicy zostaje przez Polaków aresztowany jako podejrzany o współpracę z Abwehrą. Rozkaz ten wydano bez wiedzy Kalety i Czarka, pewnych niewinności Jerzego. Zbuntowany Czarek ma zostać zawieszony, ale pułkownik Kaleta grozi zwierzchnictwu swoją dymisją. Meldunki polskich wywiadowców są jednoznaczne: wojna jest przesądzona. Czarek rozdaje współpracownikom fałszywe paszporty, żegna się z rodzicami. Ma przydział do armii "Poznań" generała Kutrzeby. Gdy Schleswig-Holstein atakuje Westerplatte, Relke z Voraczkiem piją w Gdańsku szampana. Szpital zawiadamia Czarka o śmierci Ewy. Na Warszawę nadciąga pierwszy nalot. 13:05 UCIEKINIER Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2006 Reżyseria: Marek Tomasz Pawłowski Scenariusz: Marek Tomasz Pawłowski Zdjęcia: Jacek Januszyk Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Marcin Bartosz, Łukasz Bednarz, Grzegorz Czapiński, Kacper Czyczyło, Roman Kufel, Jakub Pędziwiatr, Mirek Śmielak, Maciej Ilczuk, Jacek Steciuk, Stanisław Stuła - Przez całe swoje życie ciągle uciekałem. W czasie wojny uciekałem przed Niemcami. W Auschwitz kilka razy uciekłem przed śmiercią. Po wojnie uciekałem przed "czerwonymi". Teraz uciekam w świat, żeby nie stetryczeć... - Kazimierz Piechowski opisuje swoje pełne dramatycznych wydarzeń życie. Od dawna jego marzeniem były zagraniczne podróże. Ale w czasach dzieciństwa nie dane mu było to pragnienie zrealizować. Kiedy wybuchła druga wojna światowa, Piechowski był harcerzem. Wraz z tysiącami kolegów znalazł się w śmiertelnym niebezpieczeństwie, gdyż Niemcy rozstrzeliwali harcerzy. Piechowski chciał uciec z okupowanego kraju, przez Węgry dostać się na Zachód i móc walczyć za ojczyznę. Ale ta próba się nie udała i młody chłopak, po pobycie w kilku więzieniach, trafił ostatecznie do obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Tu, za bramą ze złowrogim i bałamutnym hasłem "Arbeit Macht Frei" (Praca czyni wolnym) Kazimierz Piechowski staje się więźniem numer 918. Wraz ze swoimi kolegami jest ofiarą zbrodniczego systemu obozowego. Zarządzającym Auschwitz esesmanom nie chodzi wyłącznie o fizyczne wyeliminowanie więźniów. Oprawcy chcą, aby ich ofiary przed śmiercią utraciły resztki czci i człowieczeństwa. Głównym narzędziem tego działania jest głód. Przebywający w obozie dostają minimalne racje żywnościowe. Najważniejszą troską więźniów staje się przeżycie do następnego dnia. Wyniszczeni głodem, są zmuszani do harówki w każdych warunkach pogodowych, na paraliżującym mrozie, w głębokim śniegu, w obezwładniającym upale, po kolana w błocie. Największe żniwo śmierć zbiera na jesieni i wiosną. Wielu zabijają choroby, inni są rozstrzeliwani, a ich zwłoki palone w krematoriach. Ale Piechowski chce żyć. Uczy się oszczędzać siły. Kiedy w pobliżu nie ma żadnego kapo czy esesmana, odpoczywa; kiedy zaś jest obserwowany, udaje, że rwie się do pracy. Wkrótce zostaje przeniesiony do pracy pod dachem, w magazynie nieopodal obozu. Tam poznaje Gienka, więźnia, który zajmuje się samochodami. Razem postanawiają wyrwać się z tego "piekła śmierci", jakim jest obóz w Oświęcimiu. Powoli dojrzewa plan ucieczki. Ale ryzyko porażki jest duże, a stawką w tej grze śmierć nie tylko uciekinierów, lecz także współwięźniów. W swoim filmie Marek Tomasz Pawłowski śledzi losy niezwykłej postaci Kazimierza Piechowskiego, organizatora najbardziej brawurowej ucieczki z Auschwitz. Piechowski, przed kamerą, opowiada o dramatycznych chwilach swego życia, zarówno o koszmarze czasów obozowych, jak i o walce przeciw hitlerowcom w oddziale Armii Krajowej, za co po wojnie władze komunistyczne wtrąciły go do więzienia. Dokument uzupełniają bogate materiały archiwalne, w tym ujęcia okolic obozu i magazynu przeplatające się ze współcześnie wykonanymi zdjęciami. 14:15 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - IZABELA I KASTYLIJSKA (ISABELA OF CASTILLE) Film dokumentalny, 94 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Film opowiada o losach największej królowej w historii Hiszpanii Izabeli I Kastylijskiej, znanej jako Izabela Katolicka. Była ona niezwykłą postacią, kobietą pełną pasji, żyjącą w świecie, w którym sztuka arabsko - hiszpańska osiągnęła apogeum. Nieustępliwa i autorytarna Izabela wzięła ślub, którym zjednoczyła Hiszpanię. Jej mężem został wielki Fryderyk Aragoński. Imię Izabeli jest także ściśle związane z inną wielką postacią, Krzysztofem Kolumbem. W roku 1492 nikt nie wierzył Kolumbowi. Jedynie Izabela zaryzykowała i wsparła jego szaloną wyprawę za Atlantyk, jak się okazało do Nowego Świata. Izabela, choć niemal godna ołtarzy, splamiła swoje ręce krwią, inicjując działalność hiszpańskiej Inkwizycji oraz nakazując wydalenie Żydów i muzułmanów z Półwyspu Iberyjskiego. 16:00 MARZYCIELE - KARIERA DOŁĘGI - MOSTOWICZA Dysk./wywiad/debata, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Tadeusz Dołęga - Mostowicz pochodził z okolic Witebska (obecnie Białoruś), studiował prawo w Kijowie, działał w Polskiej Organizacji Wojskowej, brał udział w wojnie polsko - bolszewickiej. W wolnej Polsce został dziennikarzem i pisarzem. W 1932 roku ukazała się jego powieść "Kariera Nikodema Dyzmy" przedstawiająca mechanizmy kierujące elitami władzy. Krytycznie odniósł się do systemu sanacji, który w jego opinii umożliwiał karierę nieokrzesanym politykierom bez kwalifikacji moralnych i zawodowych. 16:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - W OBRONIE PODKARPACIA Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki W obronie Podkarpacia Jak napisał ks. Jan Twardowski: rzeczy maja swą własną, po umarłych, pamięć. Nasza wyprawa od takiej właśnie rzeczy się rozpoczyna. Trafiła do Krośnieńskiego Muzeum Pól Bitewnych Podkarpacia. A ten niezwykły przedmiot to ryngraf Antoniego Żubryda, dowódcy samodzielnego batalionu NSZ, największego oddziału partyzanckiego II konspiracji na Podkarpaciu. Dziś będziemy wspominać działalność tego wyjątkowego dowódcy i jego podkomendnych. 17:40 HISTORIA POLSKI - WYPĘDZENI - LUDZIE Z FOTOGRAFII Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2009 Reżyseria: Tadeusz Litowczenko Scenariusz: Tadeusz Litowczenko Zdjęcia: Mirosław Kubiak Film opowiada o losach polskich wypędzonych, nazywanych niesłusznie przez władze komunistycznej Polski repatriantami. Ponad półtora miliona obywateli polskich z Podola, Wołynia, Nowogródczyzny i woj. wileńskiego musiało opuścić ojcowiznę i jechać w nieznane, na ziemie poniemieckie przyznane Polsce na mocy traktatów w Jałcie i Poczdamie. W przeważającej części zamieszkali oni na Pomorzu Zachodnim, ZiemiLubuskiej i na Dolnym Śląsku. Bohaterami filmu są rodziny osiedlone na Pomorzu Zachodnim. Mieszkają w okolicach Kamienia Pomorskiego, Rewala, Darłowa, Kołobrzegu i Łeby. Przed kamerami opowiadają, skąd ich wygnano, jak wyglądały początki ich nowego życia na tzw. ziemiach odzyskanych. Narratorem filmu jest historyk prof. dr Waldemar Łazuga. 18:50 CZAS HONORU - ODC. 22 "STRZAŁY NA PAWIAKU" S. II Serial wojenny, 47 min, Polska, 2009 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Michał melduje Margaret, że Halbe chce się spotykać z Celiną. Dla dziewczyny udział w tej akcji to rozkaz, nie chce tylko, by dowiedział się o tym jej narzeczony. Dla kamuflażu Michał i Celina wprowadzają się do wspólnego mieszkania. Bronek wie od Heleny, że Wanda wyszła z izolatki na Pawiaku. Janek odwiedza Lenę w kryjówce, przynosi jej jedzenie. Władek próbuje wykraść mundury kierowców Reichsbanku, przyłapany przez nadzorcę Lippkego, zabija go. W tej sytuacji Doktor odwołuje akcję napadu na bank. Janek prosi Bronka o kontakt z fałszerzem, który ma dostęp do lewych papierów. Trafia na Kercelak i poznaje Wysockiego, jednego z niemieckich agentów. Wanda dowiaduje się od Grażyny o terminie organizowanej ucieczki. Bronek przebija się na Pawiak. Rappke informuje Rainera, że pelengator namierzył radiostację w rejonie Józefowa. Halbe poznaje Michała i Celinę z Rainerem. Danka prosi Helenę, by ta pomogła jej kuzynowi, Włodkowi. Helena nie wie, że to jeden z agentów Rainera. 19:45 PIOSENKĄ PRZEZ HISTORIĘ - HISTORIA WEDŁUG JACKA - JAŁTA Teledysk, 6 min, Polska, 2019 Scenariusz: Witold Majka, Anna Kwiatkowska, Urszula Dubowska Zdjęcia: Kamil Hasiuk Wykonawcy: Jakub Sienkiewicz, Tomasz Grochowalski, Piotr Łojek, Leon Paduch, Aleksander Korecki, Jacek Wąsowski Konferencja jałtańska, na której decyzje w sprawie europejskiego powojennego ładu podjęli przywódcy antyhitlerowskiej koalicji: Winston Churchill - premier Wielkiej Brytanii, Franklin Delano Roosvelt - prezydent USA i Józef Stalin - sekretarz generalny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, stała się symbolem zdrady. Churchill i Roosvelt zgodzili się bowiem na podporządkowanie państw środkowej Europy Związkowi Radzieckiemu. Bez zgody i wiedzy Polaków Kresy Wschodnie zostały włączone do ZSRR, w ramach rekompensaty Polsce przyznano ziemie niemieckie między innymi Pomorze Zachodnie i Śląsk. Oznaczało to przesiedlenia dla niemal dwóch milionów Polaków. Alianci zgodzili się na utworzenie w Warszawie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej i nawiązanie z nim stosunków dyplomatycznych, a także zapewnili Stalina, że nie będą popierali polskich władz działających przeciwko interesom Sowietów. Zgodzili się też na działania NKWD, które doprowadziły do zniszczenia zbrojnego podziemia Armii Krajowej i NSZ. Stalin miał na konferencji najsilniejszą pozycję. Armia Czerwona opanowała Bałkany, oblegała Budapeszt, zajęła Polskę. Zdobycie Berlina było tylko kwestią czasu. Alianci po inwazji w Normandii zbliżali się do granic Niemiec i miażdżyli niemieckie miasta dywanowymi nalotami, ale walczyli też na Pacyfiku i konkurowali o wpływy w powojennym świecie poza Europą, konflikt ze Stalinem nie był im więc na rękę. Dwa dni po konferencji Rząd RP na uchodźstwie oświadczył, że nie uznaje decyzji Konferencji dotyczących Polski, zaś oderwanie od Polski połowy jej terytorium naród polski przyjmie jako nowy rozbiór Polski, tym razem dokonany przez sojuszników. Teledysk w całości skonstruowany z ilustracyjnych zdjęć archiwalnych podpisywania umów w Jałcie, zdjęć przywódców ówczesnego świata: Roosvelta, Churchila i Stalina, podadto zdjęciami ujęć codziennego przedwojennego i wojennego życia Polaków, a także ujęć frontowych wojennych. Tłem jest materiał archiwalny z koncertowego wykonania piosenki przez Jacka Kaczmarskiego. 20:55 TAJNE AKTA III RZESZY - ODC. 1/6 NARKOTYKI W ARMII HITLERA (ODC. 1/6) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Sam Taplin, Paul Jenkins, Sid Bennett Jak to było możliwe, że żołnierze niemieccy potrafili bez snu i odpoczynku atakować przez trzy dni z rzędu pozycje aliantów? Doping? Dopalacze? A może narkotyki? Tylko dzięki wspomagającej farmakologii był możliwy nadludzki wysiłek fizyczny żołnierzy wermachtu. Narkotyki zażywane przez niemieckich żołnierzy nie tylko ich pobudzały do działania, ale też wyzwalały niespotykaną agresję. Dopiero teraz historycy zaczynają w pełni rozumieć barbarzyństwo II wojny światowej. Rola metamfetaminy, stosowanego powszechnie w armii Hitlera narkotyku, w czasie tamtego globalnego konfliktu, jest niepodważalna. Wpływała na działania pojedynczych żołnierzy oraz ich przywódców, w wyniku decyzji których życie straciły miliony ludzi. 22:35 DZWONY WOJNY - ODC. 2/2 (PASSING BELLS, THE, EP. 2/2) Serial wojenny, dramat, 84 min, Wielka Brytania/Polska, 2014 Reżyseria: Brendan Maher Scenariusz: Tony Jordan Zdjęcia: Jacek Petrycki, Tomasz Naumiuk Muzyka: John Lunn Aktorzy: Paddy Gibson, Jack Lowden, Sabrina Bartlet, Erika Karkuszewska odc. 2 Rok 1915. Tommy w samym środku bitwy musi walczyć nie tylko z wrogiem, ale i z trującym gazem niefortunnie użytym przez samych Brytyjczyków. Na froncie wschodnim Michael i jego przyjaciele podczas patrolu wpadają w zasadzkę. Dochodzi do walki wręcz z Rosjanami. Po potyczce Michael dostaje kilka dni urlopu, ale nawet radość ze spotkania z ukochaną Katie nie pozwala mu zapomnieć koszmaru wojny. Tymczasem Tommy zostaje ranny. Cudem unika śmierci i dochodzi do siebie w szpitalu polowym, gdzie poznaje Polkę Joannę, pracującą w jednej z mobilnych stacji rentgenowskich pomysłu Marii Curie - Skłodowskiej. Rany Tommy' ego goją się. Zakochuje się i gdy wraca na linię frontu, ma kolejny powód, by przeżyć. 00:10 SENSACJE XX WIEKU - ZAMACH NA PAPIEŻA CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1998 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (Prowadzący) Pierwsza część widowiska historycznego, wzbogaconego archiwalnymi materiałami filmowymi oraz fotografiami autorstwa Piotra Dłubaka, poświęconego zamachowi na Jana Pawła II. Rekonstrukcja wydarzeń poprzedzających zamach na papieża 13 maja 1981 roku oraz próba odpowiedzi na pytania: kim był zamachowiec Mehmet Ali Agca i jaki był udział KGB i KPZR? 00:40 SENSACJE XX WIEKU - ZAMACH NA PAPIEŻA CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1998 Reżyseria: Henryk Talar Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący), Zbigniew Bebak, Waldemar Cudzik, Bonifacy Dymarczyk, Marian Florek, Elwira Homerska, Adam Hutyra, Andrzej Iwiński, Stanisław Kozerski, Michał Kula, Tadeusz Morawski, Henryk Talar, Janusz Skoneczny, Marek Ślosarski Druga część widowiska historycznego, wzbogaconego archiwalnymi materiałami filmowymi oraz fotografiami autorstwa Piotra Dłubaka, poświęconego zamachowi na Jana Pawła II. Rekonstrukcja wydarzeń poprzedzających zamach na papieża 13 maja 1981 roku oraz próba odpowiedzi na pytania - kim był zamachowiec Mehmet Ali Agca i jaki był udział KGB i KPZR? 01:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - W OBRONIE PODKARPACIA Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki W obronie Podkarpacia Jak napisał ks. Jan Twardowski: rzeczy maja swą własną, po umarłych, pamięć. Nasza wyprawa od takiej właśnie rzeczy się rozpoczyna. Trafiła do Krośnieńskiego Muzeum Pól Bitewnych Podkarpacia. A ten niezwykły przedmiot to ryngraf Antoniego Żubryda, dowódcy samodzielnego batalionu NSZ, największego oddziału partyzanckiego II konspiracji na Podkarpaciu. Dziś będziemy wspominać działalność tego wyjątkowego dowódcy i jego podkomendnych. 01:40 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PODWODNA WOJNA CZ 2 Magazyn, 29 min, Polska, 1991 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Część druga audycji, w której Bogusław Wołoszański przedstawia przebieg działań wojennych prowadzonych przez niemieckie okręty podwodne u - booty. W programie wykorzystano archiwalne materiały filmowe. W tym odcinku autorzy skupiają się na początkowym okresie II wojny światowej, kiedy to obie strony konfliktu doskonaliły swój sprzęt i techniki działań.