TVP Kultura Piątek, 07.02.2020 08:40 PORTFEL Film obyczajowy, 27 min, Polska, 1970 Reżyseria: Julian Dziedzina Scenariusz: Ryszard Pietruski Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Waldemar Parzyński Aktorzy: Bolesław Płotnicki, Zygmunt Kęstowicz, Barbara Ludwiżanka, Zbigniew Koczanowicz, Zygmunt Apostoł Opowieść o zabawnym, ale brzemiennym w skutki nieporozumieniu. Roztargniony profesor gubi gdzieś portfel. Jest przekonany, że padł on łupem złodzieja. Odbiera więc portfel od człowieka, którego posądza o kradzież. Kłopot jednak w tym, że zabiera mu nie swoją własność. W głównych rolach wystąpiła para nieżyjących już znanych aktorów: Bolesław Płotnicki ("Gdzie jest generał?", "Tylko umarły odpowie", "Prawo i pięść", "Gniazdo") oraz Barbara Ludwiżanka ("Godzina pąsowej róży", "Zwariowana noc", "Seksmisja", seriale "Noce i dnie", "Chłopi"). 09:20 HANIA Film obyczajowy, 87 min, Polska 1984 Reżyseria: Stanisław Wohl i Krzysztof Wierzbiański Scenariusz: Józef Hen Zdjęcia: Kazimierz Konrad Muzyka: Waldemar Parzyński Aktorzy: Małgorzata Wachecka, Jadwiga Kuryluk - Cebrzyńska, Janina Nowicka, Maciej Orłoś, Marek Sokół, Mieczysław Voit, Jan Englert, Tadeusz Bartosik W sierpniu 1939 roku na Mazowszu, tuż przy granicy z Prusami, zaczęły się zdjęcia do ekranizacji noweli Henryka Sienkiewicza "Hania". Reżyserował Józef Lejtes, a Stanisław Wohl robił zdjęcia. W głównych rolach obsadzeni zostali niedawni absolwenci szkoły aktorskiej - Jadwiga Kuryluk i Jerzy Duszyński. 26 sierpnia, gdy ogłoszono powszechną mobilizację, pracę nad filmem przerwano. Po 44 latach Stanisław Wohl powrócił do filmu, tym razem jako reżyser i zadedykował go Józefowi Lejtesowi. Scenariusz przygotował Józef Hen, który połączył w całość dwie nowele - "Stary sługa" i "Hania". Filmowa "Hania" to historia romantycznej miłości. Młody panicz Henryk i jego rówieśnik, syn bogatego ziemianiana tatarskiego Selim Mirza, zakochują się w tej samej dziewczynie. Hania jest sierotą, córką wiernego sługi ojca Henryka. Między młodzieńcami dochodzi do ostrej rywalizacji o względy dziewczyny, obaj zostają ranni w pojedynku. Po powrocie do zdrowia Henryk dowiaduje się, że Hania przeszła ospę i została oszpecona. Dziewczyna odrzuca oświadczyny Selima i wstępuje do klasztoru. 11:00 TAJEMNICA ENIGMY - ODC. 3/8 - PRÓBA DYWERSJI Serial wojenno - sensacyjny, 39 min, Polska 1980 Reżyseria: Roman Wionczek Scenariusz: Stanisław Strumph - Wojtkiewicz Zdjęcia: Jacek Zygadło Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Tadeusz Borowski, Piotr Fronczewski, Piotr Garlicki, Janusz Zakrzeński, Arkadiusz Bazak, Henryk Bista, Ewa Borowik, Halina Golanko, Zygmunt Kęstowicz, Andrzej Szczepkowski, Andrzej Lajborek, Tadeusz Pluciński, Ewa Żukowska, Tadeusz Szaniecki, Jerzy Kamas, Emil Karewicz, August Kowalczyk, Józef Para, Jacek Recknitz, Stanisław Zaczyk, Andrzej Mirecki, Grażyna Marzec, Jerzy Nowak, Sweryn Butrym, Andrzej Mrowiec, Jolanta Wołłejko, Marcel Novek, Józef Zacharewicz, Eugeniusz Kamiński, Jan Machulski, Krzysztof Kalczyński, Wojciech Duriasz, Andrzej Mrożewski Wraz z wybuchem wojny Sztab Główny postanawia ewakuować biura szyfrów, ośrodek w Pyrach zaś zniszczyć. Kryptolodzy zabierają z Pyr wszystkie urządzenia i w dwóch grupach udają się w kierunku Brześcia. Tam po wielu tarapatach następuje połączenie obu grup i ekipa w tłumie uchodźców wędruje w stronę Kołomyi. Po wyczerpaniu się zapasów paliwa Langer podejmuje decyzję zniszczenia maszyn "Enigmy" i ich dokumentacji, które giną w ogniu. Teraz pozostało już tylko jedno wyjście - przedzierać się do granicy rumuńskiej. Jednocześnie Hoeger wraz ze swymi agentami przedostaje się do kolumny ewakuacyjnej z nadzieją, że uda mu się wykryć naszych kryptologów. Na szczęście jego usiłowania spełzają na niczym. 11:50 TAJEMNICA ENIGMY - ODC. 4/8 - OCALIĆ MYŚL Serial wojenno - sensacyjny, 44 min, 8 odc. , Polska 1980 Reżyseria: Roman Wionczek Scenariusz: Stanisław Strumph - Wojtkiewicz Zdjęcia: Jacek Zygadło Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Tadeusz Borowski, Piotr Fronczewski, Piotr Garlicki, Janusz Zakrzeński, Arkadiusz Bazak, Henryk Bista, Ewa Borowik, Halina Golanko, Zygmunt Kęstowicz, Andrzej Szczepkowski, Andrzej Lajborek, Tadeusz Pluciński, Ewa Żukowska, Tadeusz Szaniecki, Jerzy Kamas, Emil Karewicz, August Kowalczyk, Józef Para, Jacek Recknitz, Stanisław Zaczyk, Andrzej Mirecki, Grażyna Marzec, Jerzy Nowak, Sweryn Butrym, Andrzej Mrowiec, Jolanta Wołłejko, Marcel Novek, Józef Zacharewicz, Eugeniusz Kamiński, Jan Machulski, Krzysztof Kalczyński, Wojciech Duriasz, Andrzej Mrożewski Przez granicę rumuńską przechodzi istny pochód uciekinierów i wojska. Rajewski, Różycki i Zygalski oddzielają się od pozostałych kryptologów i bocznymi drogami wędrują do Bukaresztu. Próby znalezienia pomocy i przedostania się na Zachód początkowo nie przynoszą rezultatu, dopiero po wizycie w ambasadzie francuskiej zaczynają mieć nadzieję. Było to efektem działania płk. Bertranda, specjalnie przybyłego w tym celu do Bukaresztu. Przez Włochy, trójka kryptologów przedostaje się do Paryża, gdzie spotyka prawie wszystkich swoich warszawskich kolegów, którym różnymi sposobami udało się wydostać z rumuńskich obozów. Bertrand przy udziale Langera postanawia reaktywować biura szyfrów; liczą też na współpracę z Anglią. Jako siedzibę obierają pałacyk "Bruno" pod Paryżem, gdzie zainstalowana zostaje cała aparatura szyfrowa, i tam kryptolodzy w klasztornych bez mała warunkach zabierają się do pracy. Już w listopadzie 1939 r. przychodzi pierwszy sukces - Różyckiemu udaje się złamać kolejny tajny szyfr Abwehry. 12:45 CÓRKA Dramat, 24 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Wolski Scenariusz: Bartosz Mleczko, Tomasz Wolski Zdjęcia: Patryk Jordanowicz Aktorzy: Teresa Budzisz - Krzyżanowska, Andrzej Konopka, Katarzyna Krzanowska, Dagmara Bąk, Jowita Mazurkiewicz Opowieść o matce i córce, które od lat nie utrzymują ze sobą kontaktu. Z powodu zaginięcia córki młodszej z nich muszą wspólnie spędzić kilka nocnych godzin. Ruszają na wspólne poszukiwania, które stają się okazją do wyjaśnienia drażliwych spraw z przeszłości. 13:20 MIŁOŚĆ I MUZYKA - PORTRET WITOLDA LUTOSŁAWSKIEGO Film dokumentalny, 39 min, Polska, 1998 Reżyseria: Tadeusz Arciuch Scenariusz: Anna Komorowska, Tadeusz Arciuch Wykonawcy: Kwartet Wilanowski, G. Bogusławska, Ewa Krasińska, Ryszard Lutosławski, Krystyna Zachwatowicz, Marcin Bogusławski, Andrzej Wajda, Jan Krenz, Józef Patkowski Witold Lutosławski należał do grona największych europejskich kompozytorów, wymienianych obok klasyków muzyki współczesnej, takich jak Bartók, Szymanowski, Strawiński, Britten. Krytycy zgodnie plasują go na drugim miejscu, za Fryderykiem Chopinem, w historii polskiej muzyki. Mimo to trzeba przyznać, że bardziej niż w kraju ceniono go za granicą, gdzie otrzymał wiele honorowych doktoratów od czołowych uniwersytetów całego świata, członkostwo najzacniejszych międzynarodowych instytucji i ponad 70 międzynarodowych odznaczeń artystycznych i naukowych, w tym Polar Music Price, uznawaną za muzyczną Nagrodę Nobla. Urodził się w 1913 r. w rodzinie znanych działaczy politycznych społecznych. Odebrał gruntowne wykształcenie muzyczne i matematyczne, w czasie wojny brał udział w kampanii wrześniowej, potem, by zarobić na utrzymanie, grywał w kawiarniach, zwykle w duecie fortepianowym z Andrzejem Panufnikiem. Zgodnie z przyjętą od Igora Strawińskiego zasadą tworzył co roku nowe dzieło. Do jego najwybitniejszych kompozycji należą: Wariacje symfoniczne, I i II Symfonia, 10 tańców polskich na orkiestrę kameralną, Preludia taneczne, Muzyka żałobna, Gry weneckie, 3 poematy Henri Michaux na orkiestrę i chór, Koncert wiolonczelowy, Mi-parti, Wariacje na temat Paganiniego na dwa fortepiany, Tryptyk śląski na sopran i orkiestrę, Les espaces du sommeil na baryton i orkiestrę. Lutosławski pisał także muzykę teatralną, filmową oraz utwory dla dzieci. Nadzwyczaj oryginalny, wszechstronny, obdarzony wielkim smakiem artystycznym, wypracował odrębny, własny język dźwiękowy, stworzył niepowtarzalną stylistykę. Zmarł 7 lutego 1994 r. Choć za jego życia i po śmierci zrealizowano o nim kilka filmów dokumentalnych, większość okazywała się dość powierzchowna i ukazywała jedynie "oficjalny", "publiczny" wizerunek. Wynikało to w dużym stopniu z osobowości i stylu życia samego kompozytora. Wrażliwy i delikatny w kontaktach z innymi, zamknął swój emocjonalny świat w wąskim, intymnym gronie. Osobą najbliższą była żona Danuta, wielka miłość jego życia. Historia tego zwiazku jest niezwykła: poznali się w czasie okupacji i od pierwszej chwili wiedzieli, że są sobie przeznaczeni. Danuta była mężatką, miała syna. Jej mąż, oficer Wojska Polskiego, przebywał w oflagu. Jeszcze w czasie jego pobytu w niewoli Danuta zaczęła starać się o rozwód. Rodzina Lutosławskiego nie akceptowała tego związku, zarzucała mu, że rozbija cudze małżeństwo, niechętnie widziała go nawet w rodzinnym domu w Drozdowie. To spowodowało, że artysta jeszcze bardziej zamknął się w sobie i swym świecie, ograniczonym do żony i jej syna. Ich związek okazał się bardzo szczęśliwy, przez całe życie niemal się nie rozstawali. Nawet postronni obserwatorzy, widząc ich razem, przyznawali, że biła od nich wzajemna miłość i szacunek. Jednocześnie, jakby bojąc się uronić choćby odrobinę tego uczucia, otoczyli swe życie prywatne szczelną zasłoną. W kontaktach z innymi ludźmi Lutosławski był niesłychanie uprzejmy, taktowny, ale zarazem powściągliwy i wyważony. Wydaje się, że ze światem zewnętrznym kontaktował się przede wszystkim przez swoją muzykę, w niej uzewnętrzniał emocje i uczucia. Poświęcony mu film dokumentalny jest próbą ukazania osoby kompozytora i jego życia prywatnego poprzez relacje najbliższych mu osób, rodziny i przyjaciół. 14:15 WITOLD LUTOSŁAWSKI - I SYMFONIA Koncert, 42 min, Polska, 2004 Scenariusz: Beata Smolińska-Pelczar Wykonawcy: James Oxley, Orkiestra Filharmonii Wrocławskiej Im. Witolda Lutosławskiego Nadzwyczajny koncert monograficzny, który odbył się podczas 39. Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans. I Symfonię wykonała Orkiestra Filharmonii Wrocławskiej im. Witolda Lutosławskiego. 15:20 PARTY PRZY ŚWIECACH Komedia obyczajowa, 54 min, Polska 1980 Reżyseria: Antoni Krauze Scenariusz: Jan Himilsbach Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Halina Wyrodek, Wiesław Wójcik, Tomasz Zaliwski, Ewa Ziętek, Marian Dziędziel, Barbara Rachwalska, Grażyna Korwin i Jan Himilsbach, Zbigniew Buczkowski, Niuniek i Aniołek są małżeństwem zgodnym, ale finansowo nie układa im się najlepiej. Po obejrzeniu zdjęcia kuzynów ze wsi, pozujących na tle okazałej willi i drogiego samochodu, postanawiają zrobić wszystko, by podczas zapowiedzianej wkrótce wizyty krewnych w mieście również zaimponować im swoim stanem posiadania i pozycją. Niezbyt legalnym sposobem zamieniają chwilowo swoje M - 2 na duże mieszkanie szefa Niuńka, dokonują ogromnych zakupów żywności i urządzają wystawne przyjęcie. W pewnym momencie gaśnie jednak światło i biesiadę trzeba kontynuować przy świecach. Latem Niuniek i Aniołek przyjeżdżają na wieś z rewizytą, mając nadzieję na równie wystawny rewanż ze strony gospodarzy. Na miejscu czeka ich niemiłe rozczarowanie. "Party przy świecach" jest adaptacją opowiadania Jana Himilsbacha, zarazem autora scenariusza. Jemu to film zawdzięcza doskonałe dialogi: żywe, naturalne, pełne prawdy o życiu i ludzkich charakterach, a przy tym szalenie zabawne. Reżyser Antoni Krauze to twórca wielu filmów telewizyjnych, m. in. "Monidła", "Mety", serialu "Zaklęty dwór", oraz filmów kinowych: "Palec Boży" (Srebrny Lampart na MFF w Locarno) i "Strach" (wyróżnienie na MFF w San Sebastian w 1975 r.). 16:25 STRASZNE SKUTKI AWARII TELEWIZORA (ECCE HOMO HOMOLKA) Komedia, 79 min, Czechosłowacja, 1969 Reżyseria: Jaroslav Papoušek Scenariusz: Jaroslav Papoušek Zdjęcia: Jozef Ort-Šnep Muzyka: Karel Mareš Aktorzy: Josef Šebánek, Marie Motlová, František Husák, Helena Růžičková, Matěj Forman, Petr Forman "Straszne skutki awarii telewizora", drugi film w karierze znanego scenarzysty i reżysera czeskiego Jaroslava Papouska, przypomina nieco wczesne filmy Milosza Formana. Utrzymany w podobnym klimacie codzienności, ukazuje absurdy i paradoksy tkwiące w pozornie zwyczajnych, normalnych sytuacjach. Terenem obserwacji autorów filmu jest przeciętna mieszczańska rodzina, mała społeczność zajęta wyłącznie własnymi sprawami. O obcych ludziach mówią jak o istotach całkiem odmiennych. Nie słychać zresztą, by wspominali jakichś przyjaciół czy krewnych lub opowiadali historię, która przydarzyła się innym. Żyją z przekonaniem, że wokół nich nic nie istnieje i nic się nie liczy. W tym rodzinnym zamknięciu toczą między sobą zawzięte boje, ale choć szczęście domowego ogniska bardzo im dopieka, nie wyobrażają sobie życia w samotności. Rodzina praskiego taksówkarza Ludvy: żona, dwoje dzieci oraz dziadkowie wyrusza w niedzielę na wycieczkę do lasu. Kiedy właśnie napawają się ciszą i pięknem przyrody, z gęstwiny rozlega się wołanie o pomoc. Wszyscy, którzy znaleźli się w pobliżu, tracą niespodziewanie ochotę na dalszy odpoczynek i zamiast ruszyć na ratunek, pośpiesznie wracają do domów. Po powrocie do domu i zjedzeniu piknikowych zapasów w rodzinie zaczynają się kłótnie na temat sposobu spędzenia reszty dnia. Każdy z domowników ma inny pomysł: panie chciałyby pojść z dziećmi na wyścigi konne, panowie woleliby mecz piłki nożnej. Gdy żonie i babci udaje się przeforsować swoją propozycję, zrezygnowany Ludva upija się. Wieczorem problem jednak powraca. Sytuację zaognia dodatkowo brak telewizora, który właśnie się popsuł. Zanosi się na wielką rodzinną awanturę. 20:30 KINO MISTRZÓW - DROGA DO SZCZĘŚCIA (REVOLUTIONARY ROAD) Film obyczajowy, melodramat, 114 min, Wielka Brytania/USA 2008 Reżyseria: Sam Mendes Scenariusz: Justin Haythe Aktorzy: Kate Winslet, Leonardo diCaprio, Christopher Fitzgerald Dobrze przyjęty przez krytykę i publiczność film był nominowany do Oscara za najlepsze kostiumy, scenografię oraz za rolę drugoplanową Michaela Shannona. Złoty Glob dla najlepszej aktorki zdobyła Kate Winslet. Scenariusz filmu powstał na podstawie wydanej w 1961 roku pierwszej powieści amerykańskiego pisarza Richarda Yatesa, zatytułowanej "Revolutionary Road", która rok później znalazła się na prestiżowej liście finalistów National Book Award. Jest rok 1948. Na przyjęciu Frank Wheeler poznaje April. On jest robotnikiem portowym i marzy, by dostać posadę kasjera. Ona chce zostać aktorką. Ta znajomość przeradza się w trwały romans i zakochana para wstępuje w związek małżeński. Państwo Wheelerowie przeprowadzają się do domu gdzieś na przedmieściach, w stanie Connecticut. Wkrótce April zachodzi w ciążę. Małżonkowie zaprzyjaźniają się z pośredniczką nieruchomości Helen Givings i jej mężem Howardem, a także z sąsiadką Milly Campbell i jej mężem Shepem. Dla przyjaciół Wheelerowie to idealna para, ale tak naprawdę ich związek zaczyna przeżywać poważny kryzys. Składa się na to wiele czynników. April jest rozczarowana, że nie udało się jej zostać aktorką, a Frank stale narzeka na nudną pracę. W swoje 30. urodziny mężczyzna zaprasza sekretarkę z pracy na drinka do baru. Ten niewinny wypad w miasto kończy się w hotelowym pokoju. Kryzys małżeński pogłębia się. Znudzeni życiem i sobą Wheelerowie w końcu postanawiają wyjechać do Paryża, by w tym pięknym mieście nad Sekwaną naprawić swoje relacje, zacząć wszystko od nowa, zapomnieć o przykrych sprawach i szarej codzienności. Opowiadają o swoich planach znajomym, ale nikt nie podziela ich entuzjazmu. Jedyną osobą, która rozumie i akceptuje ich wybór, jest chory syn Helen, John, który przebywał w zakładzie psychiatrycznym. Mimo wielu przeciwności małżonkowie podejmują jednak decyzję o wyjeździe i zaczynają się przygotowywać do przeprowadzki. I właśnie wtedy Frank dostaje lepszą posadę, a April odkrywa, że spodziewa się kolejnego dziecka. 22:35 FABRYKA HITÓW - MALOWANIE DŹWIĘKIEM (SOUNDBREAKING: PAINTING WITH SOUND) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Jeff Dupre, Maro Chermayeff Soundbreaking: Stories from the Cutting Edge of Recorded Music to seria ośmiu odcinków prezentująca ewolucję muzyki, odkąd zaczęto ją nagrywać. W każdym odcinku zgłębiane są różne tajniki towarzyszące rejestrowaniu utworów, które tłumaczą uznani producenci muzyczni i pionierzy tej branży. Seria jest bogata w wypowiedzi i archiwalia światowej sławy artystów. W drugim odcinku serii poznajemy niemal magiczne możliwości, które oferuje studio nagraniowe. Prześledzona zostanie także ewolucja sprzętu - od taśmy magnetycznej do technologii multitrackingu. 02:40 KINO NOCNE - KLAN SYCYLIJCZYKÓW (THE SICILIAN CLAN / LE CLAN DES SICILIENS) Film sensacyjny, 113 min, USA/Francja, 1969 Reżyseria: Henri Verneuil Scenariusz: Henri Verneuil, Jos Giovanni Zdjęcia: Henri Deca Muzyka: Ennio Morricone Aktorzy: Alain Delon, Amedeo Nazzari, Irina Demick, Jean Gabin, Lino Ventura, Philippe Baronnet, Gerard Buhr Francuski przestępca współpracuje z sycylijską mafią przy napadzie stulecia. Zaplanowany skok udaje się, jednak wskutek osobistych komplikacji wszyscy w sumie przegrywają. Klan mafijny Manalese to jedna z najbardziej wpływowych rodzin gangsterskich na Sycylii. Przewodzi nimi charyzmatyczny Vittorio Manalese. Klan organizuje ucieczkę z więzienia Rogerowi Sartetowi, który w zamian za pomoc ma udzielić im bezcennych informacji na temat bogaczy prowadzących ekskluzywne salony jubilerskie. To właśnie na najbogatszych złotniów w mieście mafia szykuje skok stulecia. Członkowie klanu nie mają jednak pojęcia, że Sartet ma własne tajne plany, zamierza zgarnąć cały łup dla siebie. Problem w tym, że chłopak jest dyskretnie obserwowany przez inspektora policji, Le Goffa. Na domiar złego przystojny Roger zakochuje się w synowej bossa klanu, pięknej Jeanne. I co z tego wyniknie? 04:45 TAŚMY KULTURY - TYLE W TEMATACH Artystyczne/estradowe (widowisko), 12 min, Polska, 2018 Każdy temat można omawiać w nieskończoność, ale Taśmy Kultury trwają 12 minut i tyle. Więc tyle w tematach.