TVP Historia Środa, 19.02.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 19 LUTEGO Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1473 - urodził się Mikołaj Kopernik; 1945 - pierwsza w wolnym od Niemców Krakowie premiera w Teatrze Słowackiego ("Uciekła mi przepióreczka" Żeromskiego); 1968 - protest przeciwko zakazowi grania "Dziadów"; 1977 - odkrycie na Galapagos organizmów żyjących w temp 380 stopni; 07:20 CZAS HONORU - ODC. 32 SERIA III "INGA" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2010 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Paweł Małaszyński, Katarzyna Gniewkowska, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Piotr Adamczyk Rainer krytykuje brutalne metody Tannenberga. Torturowany Bronek, nie chce zdradzić Sorokinowi, gdzie jest radiostacja. Władek odwiedza Michała. Mówi mu, że Bronek zniknął, a Maria trafiła na Pawiak. Lena nie chce powiedzieć Romkowi, kto ją pobił. W końcu wyznaje bratu, że sprawcą jest Mongoł. Prosi Rutkę o pomoc w ustaleniu osoby, która pomogła im znaleźć mieszkanie. Lena dowiaduje się w urzędzie, że mieszkanie przydzielono im na podstawie niemieckiego rozkazu. Celina mówi Michałowi, że Krzysztof został aresztowany. A to właśnie on jest łącznikiem Komendy Głównej. Tadeuszowi udaje się dołączyć do oddziału. Dowiaduje się, kim jest Krzysztof. Chwali się Halbemu swoimi postępami. Dowódca, Michał i Tadeusz planują wykupić Krzysztofa. Do przekazania łapówki zostaje wybrana Celina. Władek chce zapytać ojca Bronka, czy nie miał od niego wieści. Niestety, Woyciechowski zostaje aresztowany. W restauracji Eden Rainer i Halbe słuchają występu Ingi, dawnej kochanki Rainera. Po występie Rainer daje kobiecie kwiaty. Obydwoje cieszą się ze spotkania. Rainer pozwala jej zatrzymać się u siebie. Janek dowiaduje się, że Sajkowskich przeniesiono z noclegowni. Helenie udaje się załatwić metrykę dla Tomka. Postanawia przygarnąć chłopca. Graba ma atak wyrostka. Maria rozpoznaje jej chorobę. Schneider dowiaduje się, że Maria jest lekarką. Karol i Sorokin pozwalają Bronkowi uciec - to część planu. Celina przekazuje pieniądze łapownikowi Schutzowi. Schutz załatwia zwolnienie Krzysztofa. 08:45 HISTORIA POLSKI - MOJA SOLIDARNOŚĆ CZ 1. NASZE NADZIEJE. Dokument fabularyzowany, 52 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Sławomir Koehler Wykonawcy: Andrzej Michałowski (prowadzący) część 1. Nasze nadzieje. Pierwsza część filmu dokumentalnego poświęconego działaczom gdańskiej Solidarności. Bazując na życiorysie Andrzeja Michałowskiego, współorganizatora strajków w Porcie Gdańskim, autorzy tego dokumentu starają się przybliżyć widzom kulisy życia w solidarnościowym podziemiu w latach 80. Główny bohater przez kilka lat ukrywał się przed bezpieką i nadal brał aktywny udział w antykomunistycznej konspiracji. Film opiera się nie tylko na wspomnieniach uczestników tamtych wydarzeń, ale również jest wzbogacony licznymi inscenizacjami, które podkreślają dramaturgię i specyficzny charakter zwycięstwa i zdrady. część 2. Zwycięstwa i zdrady. Druga cześć filmu dokumentalnego poświęconego działaczom gdańskiej Solidarności. Główny bohater dokumentu, Andrzej Michałowski, po latach ukrywania się przed bezpieką, trafia do więzienia. Jego niepodległościowa działalność odbija się na nim, jak i na jego bliskich. Funkcjonariusze SB starają się rozbić gdańską Solidarność i utrudnić życie jej działaczom. Film pokazuje zarówno ich gry operacyjne, jak i walkę uczestników solidarnościowej konspiracji z komunistyczną władzą. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - ADMIRAŁ Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1998 Reżyseria: Barbara Gajos Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program dotyczy zabójstwa francuskiego admirała Francois Darlana, który został zabity w czasie II wojny światowej, w Algierze. Wydarzenie to, jak się później okazało, miało istotny wpływ na dalsze losy alianckich sojuszy, które ostatecznie doprowadziły do zakończenia wojny. 10:30 W POGARDZIE I CHWALE - WOJCIECH KORFANTY Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska, 2009 Reżyseria: Aleksandra Fudala-Barańska Scenariusz: Aleksandra Fudala-Barańska Aktorzy: Bogdan Tosza Dokument fabularyzowany poświęcony sylwetce wybitnego Ślązaka Wojciecha Korfantego. Wojciech Korfanty był wielką i tragiczną postacią. Na szczęście skończyły się lata, kiedy rugowano go z historii, a ulice z jego imieniem zamieniano na Komuny Paryskiej. Dzisiaj nastał czas, by przywrócić dobre imię temu wielkiemu Polakowi, i doprowadzić do tego, że Korfanty będzie wspominany z należytym szacunkiem. Film pokazuje życie Wojciecha Korfantego, jego pisma i przemowy, walkę o polskość Śląska oraz współtworzenie niepodległego państwa polskiego. 12:10 KOMEDIANTKA - ODC. 1/9 Serial obyczajowy, 53 min, Polska 1987 Autor: Władysław Reymont Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Jerzy Sztwiertnia Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Małgorzata Pieczyńska, Elżbieta Kępińska, Piotr Dejmek, Beata Tyszkiewicz, Marzena Trybała, Bronisław Pawlik, Krzysztof Gosztyła, Krzysztof Kowalewski, Krzysztof Wakuliński, Jerzy Zelnik, Grażyna Szapołowska, Witold Dębicki, Stanisław Brudny, Katarzyna Gniewkowska, Jan Jankowski Adaptacja dwóch powieści Władysława Stanisława Reymonta - "Komediantki" i częściowo "Fermentów". Autor zawarł w nich obserwacje, poczynione podczas sześcioletniej tułaczki, w czasie której bez powodzenia próbował zostać aktorem. Ze szczególną ostrością ukazał bolesny kontrast między marzeniami i wyobrażeniami o pracy na scenie, a trywialną, pełną szarzyzny i moralnego brudu rzeczywistością. Osobiste rozczarowania Reymonta stały się na kartach powieści udziałem Janki Orłowskiej - młodej, wrażliwej i ambitnej dziewczyny, pragnącej zrobić sceniczną karierę. Jerzy Sztwiertnia, przenosząc prozę autora "Chłopów" na ekran, nie trzymał się ściśle zasady wierności literackiemu oryginałowi. Starał się jednak oddać klimat czasów, w których toczy się opowieść. Interesującą kreację stworzyła w roli Janki Małgorzata Pieczyńska - aktorka "odkryta" przez Janusza Zaorskiego. Jak pisał jeden z recenzentów, w jej grze "czuć było chwilami ogień sztuki". To w dużej mierze właśnie dzięki niej filmowa "Komediantka" jest wciąż pamiętana. Akcja serialu rozpoczyna się na początku XX wieku. Pan Orłowski, naczelnik stacji kolejowej w Bukowcu, samotnie wychowuje córkę Jankę. Dziewczynę wyraźnie męczy życie na prowincji. Czuje się samotna i niekochana. Jedyną pociechę daje jej gra w amatorskim teatrze i lektury dramatów Szekspira. Tymczasem oświadcza się jej Andrzej Grzesikiewicz - jedna z miejscowych "dobrych partii". Ku zdumieniu i gniewowi ojca, Janka odrzuca oświadczyny. Podejrzewa bowiem, że u boku takiego męża czeka ją los "pani Bovary". Ciekawość świata i ambicja sprawiają, że decyduje się na desperacki krok. Wyjeżdża do Warszawy, by spróbować szczęścia jako aktorka. 13:15 AFRYKA - CZ. 5. SAHARA (AFRICA, EYE TO EYE WITH THE UNKNOWN) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2013 Ekipa filmowa podąża z kamerą do Maroka. Wysoko w górach Atlasu magoty drżą z zimna wśród ośnieżonych cedrów. Przodkowie tych małp uciekli tu przed katastrofą, która zniszczyła ich ojczyste ziemie. Dziś, uwięzione w tym odizolowanym zakątku Afryki, nie mogą już powrócić na południe. Nawet w ośnieżonym schronieniu natura nieustannie przypomina, co je tu przygnało. W promieniach afrykańskiego słońca śnieg szybko topnieje. Powstała woda powinna nieść życie na obszary nizinne. Setki potoków spływają na południe. Mają jednak ograniczony zasięg. Zaledwie 300 kilometrów na południe od gór już ich nie ma. W tak wypalonej krainie nie ma warunków do życia. To przed tą apokalipsą uciekały magoty. Nagły, niepowstrzymany atak największej pustyni świata Sahary. Ona przeobraziła Afrykę Północną. Obecnie pustynia zajmuje powierzchnię równą powierzchni Stanów Zjednoczonych, jedną trzecią kontynentu afrykańskiego. To jedno z najgorętszych miejsc na świecie. Burza piaskowa może mieć półtora tysiąca kilometrów szerokości. Nomadowie opowiadają o całych wioskach pochłoniętych przez piasek, znikających karawanach wielbłądów i o ludziach pogrzebanych żywcem w swoich namiotach. Saharyjska apokalipsa wyrugowała stąd wiele zwierząt, ale niektóre gatunki wciąż egzystują na obrzeżach wielkiej pustyni. Na tych obszarach jest wyjątkowo sucho. Bywają lata, kiedy nie spada tu ani kropla deszczu. Słońce wypaliło wszystko z Sahary, a mimo to rozległa pustynia jest źródłem życia, które rozwija się w innym zakątku świata. Zimą wraz z wiatrem wędruje dziennie siedemset tysięcy ton pyłu bogatego w związki mineralne. Dociera do Ameryki Południowej, gdzie użyźnia deszczowe lasy Amazonii. Wyrazisty dowód na to, jak potężny jest afrykański kontynent. W czasie swej długiej historii Afryka wywierała wpływ na całą Ziemię. Była kolebką różnorodnych grup zwierząt lądowych, które rozprzestrzeniły się na świecie, a także pierwotnym domem nas wszystkich. 14:20 CO JA TU ROBIĘ? TADEUSZ KONWICKI Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2009 Reżyseria: Janusz Anderman Scenariusz: Janusz Anderman Zdjęcia: Jan Holoubek Muzyka: Zygmunt Konieczny Wykonawcy: Tadeusz Konwicki, Tadeusz Lubelski, Stanisław Bereś, Andrzej Łapicki, Janusz Anderman, Adam Michnik, Maria Konwicka Film dokumentalny o Tadeuszu Konwickim. Rozmowy bohatera m. in. z Adamem Michnikiem, Stanisławem Beresiem, Tadeuszem Lubelskim ukażą nam sposób pracy Tadeusza Konwickiego nad książkami oraz filmami. W dokumencie znajdą się odpowiedzi na kilka ważnych pytań: czym dla Tadeusza Konwickiego były zmiany po 1989 r. w sferze polityki i życia osobistego? Dlaczego potem zamilkł jako twórca? Jak według pisarza wygląda współczesna twórczość literacka i filmowa? Porozmawiamy o wartości przyjaźni, wierności, lęku oraz samotności. 16:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - BEZ PRZEDAWNIENIA, BEZ PRZEBACZENIA Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Badanie sprawy zabójstwa Antoniego Żubryda żołnierza NSZ. Pistolet FN najpopularniejsza chyba broń II wojny światowej patent browninga. Dziś możemy ją wydobyć z muzealnej ekspozycji i przyjrzeć się z bliska. Z takiego pistoletu zastrzelony został w 1946 roku Antoni Żubryd i jego żona Janina. Gdy po 1989 roku ruszyły procesy, sprawca tego zabójstwa uniknął kary. Nam wydaje się, że do tego procesu należałoby powrócić. Jeśli na miejscu tej zbrodni uda się znaleźć łuski wystrzelone z tej broni, byłaby podstawa do rewizji wyroku. 17:50 HISTORIA POLSKI - PÓŁKOWNIKI - OKRĄGŁY STÓŁ. POLSKA EWOLUCJA 1989 ROKU, CZ. III Film dokumentalny, 37 min, Polska, 2007 Cykl filmów dokumentalnych, których wspólnym mianownikiem jest ich długa historia pobytu na archiwalnych półkach. Niepokazywane na telewizyjnym ekranie bądź zaprezentowane tylko raz w godzinach późnonocnych o zerowej oglądalności, a często gruntownie zmienione. W tym odcinku cyklu zobaczymy film pt. "Okrągły Stół. Polska ewolucja 1989 roku" (real. Tadeusz Pałka). Jest to historia wydarzeń i postaci związanych z obradami Okrągłego Stołu. 19:05 CZAS HONORU - ODC. 33 "BRACIA" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2010 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka, Michał Krzystek Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Paweł Małaszyński Bronek opowiada Jankowi, że więził go Karol. Dowiaduje się o aresztowaniu ojca. Jest świadomy, że grozi mu sąd za samowolną akcję. Dywersanci nie zdają sobie sprawy, że są obserwowani przez ludzi Karola i Sorokina. Wanda traci dziecko. Bronek pociesza ją, że jeszcze będą mieć potomstwo. Janek wpada na ulicy na Staszka, starszego brata. Wspominają dawne czasy. Teraz Staszek sympatyzuje z bolszewikami. Podsuwa Jankowi pomysł wywiezienia rodziny Sajkowskich do Rosji. Dowódca rozmawia z Władkiem o kolejnym zadaniu specjalnym - likwidacji szefa warszawskiego gestapo, Larsa Rainera. Władek chce zaangażować w to zadanie Rudą, jednak ona decyduje się na wyjazd do Krakowa. Władek zaczyna śledzić Rainera. Sajkowski coraz bardziej popada w chorobę psychiczną. Bierze Romka za Moslera i próbuje go udusić. Mongoł znów bije Lenę. Tym razem za rozmowy w czasie pracy. Romek chce go zabić. W ostatniej chwili powstrzymuje go Moryc, tłumacząc, że za zabójstwo Mongoła cała ulica mogłaby zostać rozstrzelana. Zaprasza go na spotkanie Żydowskiego Związku Wojskowego. Krzysztof dziękuje Michałowi za pomoc. Odkrywają wspólną pasję - boks. Maria trafia do celi dla lekarek na Pawiaku. Spotyka tam więźniarkę Dorotę, którą znała przed wojną. Maria i Dorota opatrują zmaltretowaną dziewczynę. Wycieńczona więźniarka nie nadaje się do ponownego przesłuchania, co wzbudza wściekłość Fuchsa. Halbe zaprasza Ingę na kolację. Po spotkaniu Inga opowiada Rainerowi, że okręciła sobie Halbego wokół palca. Rainer postanawia to wykorzystać. Karol i Sorokin znajdują ukrytą w magazynie radiostację. Bronek domyśla się, że czerwonym nie chodzi o radiostację, tylko o to, co zostało ukryte w środku. Kiedy zjawia się z Jankiem przed magazynem, dochodzi do strzelaniny. Janek rozpoznaje wśród napastników swojego brata. 22:30 W ŚRODKU EUROPY Film obyczajowy, 85 min, Polska, 1991 Reżyseria: Piotr Łazarkiewicz Scenariusz: Marceli Ming Zdjęcia: Andrzej Jeziorek Aktorzy: Grzegorz Pawłowski, Henryk Bista, Joanna Trzepiecińska, Andrzej Mastalerz, Magdalena Włodarczyk, Bronisław Wrocławski, Renata Domagała, Marcin Sosnowski Akcja filmu rozgrywa się w 1954 r. , w małym miasteczku gdzieś koło wschodniej granicy Polski. Panuje tu przygnębiająca atmosfera czasów stalinowskich, niewygasłej jeszcze pamięci wojennych okrucieństw i zapiekłych konfliktów narodowościowych. Bohater filmu, 18 - letni Boguś, uczeń miejscowego liceum, przeżywa pierwsze miłosne fascynacje. Jego osobiste uniesienia przeplatają się z historią, powojennymi konfliktami narodowościowymi i ówczesnymi dramatami - pochodnymi komunistycznej ideologii i brutalnych praktyk małomiasteczkowej władzy. 00:15 "SENSACJE XX WIEKU" - WŁASOW (GEN. WŁASOW) Dokument fabularyzowany, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Aktorzy: Mirosław Baka, Adam Woronowicz, Bartosz Porczyk, Marek Kasprzyk, Anita Jańcia, Bartłomiej Krat Tego człowieka dwukrotnie skazano na śmierć: w 1946 roku, na mocy wyroku sowieckiego sądu, został powieszony na strunie fortepianowej, co miało przedłużyć jego mękę. Po raz drugi skazano go na śmierć cywilną, gdy propaganda rozpowszechniała fałszywe informacje o jego żołnierzach, którzy mieli mordować powstańców i ludność cywilną w Warszawie w 1944 roku. Było to oczywiste kłamstwo, gdyż w Warszawie nie było żołnierzy, a zbrodnie popełniali degeneraci Kamińskiego. Kim był generał Andrej Własow? Dlaczego ten bohater bitwy pod Moskwą w 1941 roku, decydującej dla dalszego biegu wojny, podjął kolaborację z Niemcami? Jak to się stało, że w 1945 roku, już po zakończonej wojnie, został schwytany przez NKWD? Dopiero teraz, na podstawie ujawnionych dokumentów, można odtworzyć dramatyczne wydarzenia. Jednakże wciąż nieznana pozostaje relacja Własowa i pułkownika (późniejszego generała) Reinharda Gehlena, szefa wywiadu wojskowego Fremde Heere Ost. Dlaczego ten oficer tak zabiegał o utworzenie armii Własowa, na co Hitler zgodził się dopiero w ostatnim okresie wojny? Jedyne źródło, w którym można szukać odpowiedzi na to pytanie - pamiętnik Gehlena - jest absolutnie niewiarygodne. A może przebiegłym szefem FHO nie kierowały pobudki patriotyczne, lecz chęć wykorzystania żołnierzy i zwolenników Własowa w siatce szpiegowskiej, którą budował na terenie ZSRR i którą bardzo sprawnie wykorzystał po wojnie. 01:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - BEZ PRZEDAWNIENIA, BEZ PRZEBACZENIA Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Badanie sprawy zabójstwa Antoniego Żubryda żołnierza NSZ. Pistolet FN najpopularniejsza chyba broń II wojny światowej patent browninga. Dziś możemy ją wydobyć z muzealnej ekspozycji i przyjrzeć się z bliska. Z takiego pistoletu zastrzelony został w 1946 roku Antoni Żubryd i jego żona Janina. Gdy po 1989 roku ruszyły procesy, sprawca tego zabójstwa uniknął kary. Nam wydaje się, że do tego procesu należałoby powrócić. Jeśli na miejscu tej zbrodni uda się znaleźć łuski wystrzelone z tej broni, byłaby podstawa do rewizji wyroku. 01:40 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - KWATERY HITLERA Magazyn, 23 min, Polska, 1990 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki, Wojciech Nalazek Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) W tym wydaniu magazynu: kwatery Hitlera, Afrika Korps i bombowiec Gumman Avenger.