TVP Kultura Sobota, 22.02.2020 08:35 SERIALOWA NOSTALGIA - WOJNA DOMOWA - ODC. 2/15 - BILET ZA FRYZJERA Film fabularny telewizyjny, 26 min, Polska, 1965 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza, Maria Zientarowa Zdjęcia: Mieczysław Jahoda Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Alina Janowska, Kazimierz Rudzki, Irena Kwiatkowska, Andrzej Szczepkowski, Krzysztof Musiał, Jarema Stępowski, Magdalena Zawadzka, Cezary Julski Pomimo próśb i gróźb rodziców Paweł pielęgnuje bujną fryzurę a la Beatles. Zafascynowany modną muzyką marzy, by pójść na występ piosenkarki, która jest bożyszczem młodzieży. Gotów jest zapłacić za tę przyjemność najwyższą cenę. Aby wyłudzić od ojca pieniądze na bilet, decyduje się nawet na wizytę u fryzjera i brutalne postrzyżyny. 09:05 ANIMAMA - FERDYNAND WSPANIAŁY - ODC. 5/7 - NA PLAŻY Film animowany, 8 min, Polska, 1974 Reżyseria: Ireneusz Czesny Scenariusz: Ludwik Jerzy Kern, Jerzy Kotowski Zdjęcia: Grzegorz Świetlikowski Wykonawcy: Edward Dziewoński Przygody niezwykłego psa Ferdynanda. W tym odcinku Ferdynand odpoczywa na plaży, a potem udaje się do dentysty. 09:15 ANIMAMA - FERDYNAND WSPANIAŁY - ODC. 6/7 - WYSTAWA PSÓW Film animowany, 9 min, Polska, 1974 Reżyseria: Wacław Fedak Scenariusz: Ludwik Jerzy Kern, Jerzy Kotowski Zdjęcia: Grzegorz Świetlikowski Wykonawcy: Edward Dziewoński Przygody niezwykłego psa Ferdynanda. W tym odcinku Ferdynand jest gościem honorowym na wystawie psów i jako wybitny znawca psich zachowań zostaje poproszony o zostanie głównym sędzią na zawodach. 09:25 ANIMAMA - FERDYNAND WSPANIAŁY - ODC. 7/7 - MYŚLIWSKI BIGOS Film animowany, 10 min, Polska, 1974 Reżyseria: Wacław Fedak Scenariusz: Ludwik Jerzy Kern, Jerzy Kotowski Zdjęcia: Grzegorz Świetlikowski Wykonawcy: Edward Dziewoński Przygody niezwykłego psa Ferdynanda. W tym odcinku Ferdynand jedzie na polowanie, tam zaprzyjaźnia się z zającami, daje im przyjacielską radę, aby się ukryły, a potem zaprasza je na myśliwski bigos. 09:45 SCENA KLASYCZNA - MONIUSZKO FOR THE WORLD Koncert, 42 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Emilian Madey, Dariusz Machej, Anna Mikołajczyk - Niewiedział W tym odcinku Sceny klasycznej wystąpi Emilian Madey, pianista, dyrygent i kompozytor, a także twórca projektu "Moniuszko for the World - Śpiewnik domowy w obcych językach". Stanisław Moniuszko skomponował prawie 300 pieśni z towarzyszeniem fortepianu. Zebrane w "Śpiewnikach domowych" miały zachęcać do wspólnego, rodzinnego muzykowania. Teksty, po które sięgał Moniuszko, pisane były przez najwybitniejszych poetów polskich, a także wielkich twórców rosyjskich, niemieckich, angielskich i francuskich. "Moniuszko for the World" polega na upowszechnieniu tych utworów, ich umiędzynarodowieniu. Inicjatywa Emiliana Madeya jest owocem trzech lat jego badań i pracy, polegającej na podłożeniu obcojęzycznych przekładów polskiej poezji wykorzystanej przez Moniuszkę oraz oryginalnych wersji wierszy obcojęzycznych w przypadku, gdy Moniuszko korzystał z polskich przekładów. W Scenie Klasycznej przy fortepianie usłyszymy autora projektu. Z sopranistką Anną Mikołajczyk - Niewiedział wykona pieśni: "Łza", "Dalibógże", "Niech się panie stroją w pasy", "Pieśń z wieży". W wykonaniu Dariusza Macheja (bas) zabrzmią utwory: "Trzech Budrysów", "Piosnka żołnierza", "Stary kapral", "Wyjazd na wojnę", "Dwie zorze". 10:40 DOKUMENT TYGODNIA - SZTUKA NATURY: FOTOGRAFIE ROSAMOND PURCELL (AN ART THAT NATURE MAKES: THE WORK OF ROSAMOND PURCELL) Film dokumentalny, 74 min, USA, 2016 Reżyseria: Molly Bernstein Dokumentalny portret fotografki Rosamond Purcell, której obiektem zainteresowań stają się zużyte przedmioty i wykopaliska. Artystka tworzy z nich fotograficzne kompozycje, nadając im nowe życie. 14:50 SZLAKIEM KOLBERGA - MERY SPOLSKY Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Michał Pietrusiewicz, Elżbieta Rottermund Cykl dokumentalny prezentujący znanych polskich muzyków, którzy wyruszają w Polskę szlakiem Oskara Kolberga. Każdy odcinek będzie muzyczną podróżą w inny region Polski. Znani muzycy uczą się od artystów ludowych tradycyjnego repertuaru: śpiewają, grają na skrzypcach, akordeonie, tańczą. Pokazują piękno i niepowtarzalność polskiej muzyki ludowej. Bohaterowie tego odcinka to Zdzisław Marczuk ze wsi Zakalinki gmina Konstantynów okolice Białej Podlaskiej. Pogranicze Podlasia i Polesia. Skrzypek i harmonista. Urodzony nauczyciel i pedagog. Uczy gry na skrzypach i harmonii. Prowadzi grupy śpiewacze w pobliskich miejscowościach Konstantynowie, Leśnej. Odwiedza go Mary Spolsky młoda piosenkarka, gitarzystka i projektantka mody. 15:45 WESELE Dramat, 101 min, Polska 1972 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Andrzej Kijowski Zdjęcia: Witold Sobociński Muzyka: Stanisław Radwan Scenografia: Tadeusz Wybult Kostiumy: Krystyna Zachwatowicz Występują: Daniel Olbrychski, Ewa Ziętek, Henryk Borowski, Maja Komorowska, Mieczysław Voit, Marek Walczewski, Wojciech Pszoniak, Izabela Olszewska, Andrzej Szczepkowski, Marek Perepeczko, Anna Dymna, Gabriela Kownacka, Andrzej Łapicki, Franciszek Pieczka, Barbara Wrzesińska, Małgorzata Lorentowicz, Kazimierz Opaliński, Bożena Dykiel, Olgierd Łukaszewicz, Mieczysław Czechowicz, Hanna Skarżanka, Emilia Krakowska, Czesław Wołłejko, Janusz Bukowski, Gabriela Kwasz, Maria Konwicka, Mieczysław Stoor i inni "Gdzie pan znalazł tak doskonałego scenarzystę?" - zapytał Elia Kazan Andrzeja Wajdę po obejrzeniu "Wesela". Niewinne pytanie sławnego reżysera szybko zaczęło żyć własnym życiem jako znana anegdota. Dowodziło przy okazji, że tak "arcypolski" dramat jak "Wesele" Wyspiańskiego może zafascynować ludzi, którzy z pozoru zupełnie "nie czują" naszej narodowej mitologii. Wbrew oczekiwaniom odbiór filmu Wajdy na świecie był bardzo dobry, o czym świadczyły recenzje branżowej prasy, festiwalowe nagrody - "Złote Grona" za reżyserię, scenariusz, scenografię i zdjęcia na LLF w Łagowie w 1973, "Srebrna Muszla" na MFF w San Sebastian w 1973, a przede wszystkim duże zainteresowanie publiczności. Udało się więc artyście zrealizować jeden z dwu głównych celów, które stawiał sobie przed rozpoczęciem prac nad ekranizacją "Wesela" - przełożył dramat na język zrozumiały dla cudzoziemców. Drugim celem była symboliczna spłata długu wdzięczności za ciągłą, inspirującą obecność "ducha Wyspiańskiego" w Wajdowskiej wyobraźni. "Powiedział mi Olbrychski: Po co ty robisz"Wesele", przecież już je zrobiłeś?" - zwierzał się w jednym z wywiadów reżyser. W innym miejscu zaś dodawał: "Jest to utwór, z którego wszyscy wyrośliśmy: cała legenda "szkoły polskiej", ja sam,"Popiół i diament". Trudu adaptacji sztuki na potrzeby ekranu podjął się znany pisarz i publicysta Andrzej Kijowski. Zredukował dialog do niezbędnego minimum, zachowując wpisane na trwałe w kulturalną świadomość Polaków aforyzmy, powiedzenia i kwestie. Dzięki temu oraz znikomej liczbie scen plenerowych adaptacja Wajdy uchodzi za bardzo wierną oryginałowi. Film zrealizowano z wielką dbałością o realia. Dla odtwórców głównych postaci wystarano się o autentyczne, przechowywane z pokolenia na pokolenie chłopskie stroje z okolic Krakowa. Do scen na progu i wokół domu zakupiono i przeniesiono pod Warszawę oryginalną, starą chatę. Wnętrze hali zdjęciowej podobniono zaś całkowicie do wnętrza domu Tetmajerów, w czym wydatnie"pomogły"meble wypożyczone od rodziny artysty. W"Weselu"wystąpiła plejada gwiazd rodzimego ekranu. Wszystkie kluczowe role zostały wysoko ocenione przez krytykę. Dostrzeżono również ponadprzeciętne walory malarskie utworu."Film Wajdy stanowi jakby pomieszanie żywiołowości z płócien Breughla z płomiennością romantyzmu. Piękna praca"- pisał francuski recenzent. Akcja filmu zaczyna się od wyjazdu orszaku weselnego sprzed kościoła Mariackiego. Następnie, mijając okoliczne wsie, kawalkada dociera do domu Gospodarza. Rozpoczyna się wesele Pana Młodego, który jest inteligentem, z Panną Młodą, pochodzącą z chłopskiej rodziny. Goście również wywodzą się z obu stanów. Zabawa szybko się rozkręca. Nocą pod dach Gospodarza przybywa Rachela, młoda Żydówka o wrażliwej, "poetycznej"duszy. To ona, ulegając weselnej euforii,"zaprasza"na zabawę Chochoła, stojącego za oknem. W wesoły gwar weselnej biesiady niepostrzeżenie wsącza się aura niesamowitości. Niektórym gościom ukazują się tajemnicze widma. Z zakamarków dusz odz 17:40 RETRO KINO - TAM, GDZIE ROSNĄ POZIOMKI (SMULTRONSTALLET / WILD STRAWBERRIES) Dramat psychologiczny, 87 min, Szwecja 1957 Scenariusz i reżyseria: Ingmar Bergman Zdjęcia: Gunnar Fischer Muzyka: Erik Nordgren Występują: Victor Sjöström, Bibi Andersson, Ingrid Thulin, Gunnar Björnstrand, Folke Sundquist, Björn Bjelvenstam, Naima Wilfstrand, Jullan Kindalh i inni Isak Borg, 78 - letni emerytowany profesor medycyny, wybiera się pewnego czerwcowego poranka samochodem ze Sztokholmu do Lund na uroczyste obchody swego jubileuszu. Za kierownicą siedzi jego synowa Marianna. Dziwna jest to podróż, w myślach starego doktora rzeczywistość przeplata się ze snem, drobne wypadki w podróży przywołują dawno zapomniane zdarzenia. Punktem wyjścia tych rozmyślań są zwierzenia towarzyszącej profesorowi synowej, która niedawno opuściła męża. Kobieta uważa, że egoizm jej męża jest odbiciem cech ojca i że starszy pan pod powłoką dobrodusznej tolerancyjności skrywa chłód i uczuciową pustkę. Isak Borg i Marianna zatrzymują się na krótki odpoczynek w pobliżu starej willi położonej nad brzegiem jeziora. Kiedyś, w okresie młodości, profesor spędził tu wakacje. Podczas gdy Marianna kąpie się w jeziorze, doktor idzie na "poziomkową polanę", miejsce, gdzie przed laty zobaczył swą narzeczoną Sarę całującą się z jego młodszym bratem. Jadąc dalej Isak i Marianna, zabierają do samochodu troje autostopowiczów. Dziewczyna bardzo przypomina Sarę. Wkrótce potem samochód prowadzony przez Mariannę o mało nie zderza się z innym, który uległ wypadkowi. Jego pasażerowie - młode małżeństwo - kłócą się bez przerwy, kobieta policzkuje męża w obecności Marianny, Isaka i autostopowiczów. Jeszcze krótka wizyta u 95 - letniej matki profesora Borga i samochód dociera do Lund, gdzie już wszyscy oczekują dostojnego jubilata. Z nadejściem wieczoru okazuje się, że Marianna pogodziła się z mężem bez interwencji profesora. Stary doktor wraca do domu, rozpamiętując dzień, w którym dokonał rozrachunku ze swym dotychczasowym życiem, zmienił stosunek do bliskich, odrzuciwszy egoizm i obcość. "Tam, gdzie rosną poziomki", 18. film w dorobku szwedzkiego scenarzysty i reżysera, otrzymał Złotego Niedźwiedzia na MFF w Berlinie w 1958 r. i nagrodę na festiwalu w Mar del Plata w 1959 r. Obrazem tym Bergman złożył hołd Victorowi Sjöströmowi, mistrzowi szwedzkiej szkoły filmowej, twórcy m. in. "Furmana śmierci", który gra tutaj główną rolę Isaka Borga. Stworzona przez niego kreacja należy do największych ekranowych osiągnięć aktorskich. Po realizacji filmu Bergman wspominał, że gdy kręcono końcowe zbliżenia twarzy bohatera pogodzonego ze światem, "twarz Sjöströma błyszczała, wydzielało się z niej światło, emanacja innej, nieobecnej tu rzeczywistości, postać jego była miękka i łagodna, spojrzenie radosne i czułe. Był to jakby cud". Struktura filmu, a zwłaszcza zastosowanie monologu wewnętrznego, przywodzi na myśl wielkie powieści Joyce'a i Faulknera. 19:20 OCALENI PRZEZ CHOPINA (CHOPIN SAVED MY LIFE) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2012 Reżyseria: James Kent "Ocaleni przez Chopina" (Chopin Saved My Life) to film dokumentalny o Balladzie nr 1 g - moll Fryderyka Chopina. Utwór ten jest niezwykle skomplikowany i niełatwy do zagrania. W tym emocjonującym dokumencie poznajemy historie dwóch różnych osób. Dla nastoletniej Japonki Momoki i ucznia szkockiej szkoły muzycznej Paula ta kompozycja była czymś, co odmieniło ich życie. Dzieło Chopina komentują także światowej sławy pianiści: Lang Lang, Władimir Aszkenazi, Imogen Cooper i Stephen Cough. 20:30 BILET DO KINA - WIELKIE OCZY (BIG EYES) Film biograficzny, 101 min, Kanada/USA 2014 Reżyseria: Tim Burton Scenariusz: Scott Alexander, Larry Kraszewski Aktorzy: Amy Adams, Christoph Waltz Zdjęcia: Bruno Delbonnel Muzyka: Danny Elfman Aktorzy: Amy Adams, Christoph Waltz, Danny Huston, Krysten Ritter, Jason Schwartzman Prawdziwa historia życia amerykańskiej artystki malarki, Margaret Keane, która zasłynęła w świecie, tworząc portrety głównie dzieci z charakterystycznymi wielkimi oczami. To także opowieść o największym kłamstwie w świecie artystycznym, o jej mężu Walterzae Keane, który po rozwodzie walczył z nią o prawa autorskie. W rolach głównych występują nominowana do Oscara Amy Adams ("American Hustle") oraz zdobywca złotej statuetki Christoph Waltz ("Django"). W latach sześćdziesiątych XX wieku świat zachwyca się intrygującymi portretami kobiet i dzieci o tajemniczych, wielkich oczach. Autorstwo obrazów przypisuje sobie niezwykle ambitny Walter Keane. Za genialnymi pracami stoi jednak żyjąca w jego cieniu żona Margaret, która malowała te portrety na długo przed poznaniem przyszłego męża. Po ich ślubie Walter, pośrednik nieruchomości, który również lubi malować, pokazuje w różnych miejscach obrazy Margaret razem ze swoimi pracami. Po latach zdesperowana kobieta walczy o prawdę, uznanie i wyzwolenie się spod wpływu bezwzględnego despoty. Próbuje sprzeciwić się roli, którą narzuca jej społeczeństwo. 22:25 ALICIA KEYS PLAYS BALOISE SESSION (ALICIA KEYS PLAYS BALOISE SESSION) Koncert, 88 min, Szwajcaria, 2017 Reżyseria: Roli Bärlocher Koncert Alicii Keys. Gwiazda muzyki pop, soul, r&b ma na swoim koncie liczne sukcesy - 35 milionów sprzedanych płyt i 14 nagród Grammy. Magazyn "Billboard" umieścił ją nawet na liście najlepszych artystów XXI wieku. Podczas festiwalu Baloise Session, amerykańska gwiazda zaprezentowała swoje największe hity. 00:05 MOCNE KINO - PIES ANDALUZYJSKI (UN CHIEN ANDALOU) Film surrealistyczny, niemy, 15 min, Francja, 1929 Reżyseria: Luis Bunuel Scenariusz: Salvador Dali, Luis Bunuel Zdjęcia: Albert Duverger Aktorzy: Pierre Batcheff, Simone Mareuil, Luis Bunuel, Salvador Dali Niespełna 20 - minutowy film, będący manifestem i zarazem początkiem kina surrealistycznego. Obraz składa się z kilku luźnych scen, które nie pozostają ze sobą w żadnym konkretnym związku. Jedyną rzeczą, która je łączy, jest chęć zaszokowania widza. Oglądamy zatem człowieka trzymającego na sznurku obciętą dłoń, zbliżenie rozcinanego brzytwą oka czy dwa fortepiany wewnątrz, których znajdują się rozkładające ciała osłów. 00:30 MOCNE KINO - ZŁOTY WIEK (L'AGE D'OR) Film sureaalistyczny, 59 min, Francja, 1930 Reżyseria: Luis Bunuel Scenariusz: Luis Bunuel, Salvador Dali Zdjęcia: Albert Duverger Muzyka: Georges Van Parys Luis Bunuel zrealizował "Złoty wiek" w 1930 roku. Był to drugi film w jego reżyserskiej karierze. Od razu wywołal nim wielki skandal, a film uznano za obrazoburczy i zakazano jego wyświetlania. Reżyser szokuje filmem na wielu płaszczyznach. Przede wszystkim atakuje kościół i dogmaty wiary, ale uderza również w ogólny porządek społeczny. Szokujące są też, znacznie wyprzedzające epokę, śmiałe sceny erotyczne. Całość tworzy surrealistyczny obraz, w którym daje się zauważyć wpływy twórczości Salvadora Dali, mającego zresztą swój udział w scenariuszu do filmu. 01:40 PERFORMANCE - DIGITAL CULTURES 2019 Magazyn, 25 min, Polska, 2019 Digital Cultures to wydarzenie poświęcone zagadnieniom szeroko rozumianej kultury cyfrowej: digitalizacji i udostępnianiu zbiorów, projektowaniu gier komputerowych, wyzwaniom stojącym przed nowoczesnymi instytucjami kultury, nowym językom i narzędziom budowania interaktywnych narracji i opowiadania historii od immersyjnych dzieł sztuki, po podcasty i twórczość dźwiękową. Żywe archiwa rozumiane jako zjawisko kulturowe polegające na wykorzystywaniu istniejących materiałów i przetwarzaniu ich w nowych, cyfrowych dziełach sztuki są tematem tej edycji. Na Digital Cultures 2019 przedstawiono m.in. immersyjne projekty inspirowane archiwalnymi materiałami wizualnymi i tekstowymi, skupiając się na digitalizacji i wspieranej cyfrowo ochronie dziedzictwa kulturowego. Zaprezentowano również projekty i praktyki artystyczne bazujące na tych zjawiskach i technologiach. W programie konferencji znajdują się prezentacje, panele dyskusyjne, warsztaty, showcase VR, oraz indywidualne spotkania z ekspertami. (Opis na podstawie: http: //digitalcultures.pl/) 02:20 KINO MISTRZÓW - DZIEŃ SZAKALA (DAY OF THE JACKAL) Thriller polityczny, sensacyjny, 136 min, Wielka Brytania, 1973 Reżyseria: Fred Zinnemann Scenariusz: Kenneth Ross Zdjęcia: Jean Tournier Aktorzy: Edward Fox, Michael Lonsdale, Olga Georges - Picot, Derek Jacobi, Alan Badel Oparta na historycznych wydarzeniach historia zamachu na generała de Gaulle'a w 1963 roku. Po nieudanej próbie zamachu z 1962 roku, przywódcy podziemnej organizacji OAS postanowili wynająć zawodowca - płatnego zabójcę. Film jest kroniką metodycznych przygotowań zabójcy - tytułowego Szakala - do wykonania zadania. Jednocześnie trwają poszukiwania Szakala, którymi kieruje komisarz Lebel. Reszta jest historią. Nominacja do Oscara w 1974 za montaż, do Złotego Globu za: film, reżyserię, scenariusz. Nagrodzony: BAFTA Film Award za montaż (Ralph Kemplen) 04:50 FABRYKA HITÓW - ELEKTRYFIKACJA (SOUNDBREAKING: GOING ELECTRIC) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Jeff Dupre, Maro Chermayeff Elektryczność to główny temat tego odcinka. Ujarzmienie tej siły pozwoliło na otwarcie nowego rozdziału w muzyce, który stale jest poszerzany. W szczegóły wprowadzi widzów m.in. rockowy duet The Black Keys.