TVP Historia Wtorek, 25.02.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 25 LUTEGO Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1837 - w Nowym Jorku przyznano patent na silnik elektryczny; 1901 - zmarł Wojciech Gerson; 1977 - premiera "Człowieka z marmuru" Andrzeja Wajdy; 1981 - modlitwa Jana Pawła II w Hiroszimie; 07:20 CZAS HONORU - ODC. 36 "OSTATNIA RUNDA" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2010 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Granatowy policjant Olek jest przesłuchiwany. Zaprzecza, że jest komunistą. Dowódca oddziału mówi chłopakom, że muszą wstrzymać dalsze akcje aż do wyjaśnienia przecieku. Helena szuka chłopca, który przepadł podczas łapanki. Sorokin chce, żeby Karol zabił generała, gdyż stał się dla Rosjan bezużyteczny. Karol wpada na pomysł innej wymiany. Rutka mówi Lenie o planach zmniejszenia getta. Na zebraniu Żydowskiego Związku Wojskowego Romek dowiaduje się o możliwości wyjazdu do Palestyny. Mówi o tym rodzicom. Mongoł nie pojawia się w pracy. Ale nadzieja Leny i Rutki na uwolnienie się od oprawcy jest tylko chwilowa. Po kilku dniach pijany Mongoł wraca do warsztatu. Wszy z tyfusem nie zadziałały. Lena znówwraca do domu pobita. Tadeusz jest wściekły na Halbego, że pozwolił na aresztowania sowieckich agentów. Musi teraz uwiarygodnić się w oczach chłopaków, by odwrócić od siebie podejrzenia. Tadeusz aranżuje spotkanie z fotografem Sołtanem. Ten zeznaje, że Woyciechowski donosił w czasie przesłuchań. Kiedy kontaktuje się powtórnie, by przekazać ważne informacje, zostaje zamordowany. Dowódca i Tadeusz znajdują przy Sołtanie aparat z filmem. Wywołują zdjęcia, na których jest Woyciechowski w towarzystwie Niemców. Dowódca ma już wystarczające dowody. Inga rozpoznaje Tadeusza na zdjęciach u Rainera. Przypomina sobie, że widziała go rozmawiającego z Halbem. Rainer próbuje się czegoś dowiedzieć o Tadeuszu od Niny. Krzysztof i Tadeusz trenują przed pojedynkiem. Sędzia ustala szczegóły walki. Tadeusz mówi Bronkowi, że na jego ojca został wydany wyrok. Zdradza mu szczegóły planowanej przez niego i Władka akcji. Bronek w ostatniej chwili uniemożliwia kolegom wykonanie rozkazu. Ratuje ojca. Woyciechowski przysięga przed synem, że nie jest zdrajcą. Michał i Janek nie mogą znaleźć Bronka. Tadeusz zaprasza chłopaków na walkę. Rozpoczyna się sparing, wkraczają Niemcy. Aresztują dowódcę, Krzysztofa i mężczyznę, którego Tadeusz wskazuje jako Komendanta Głównego. 08:35 HISTORIA POLSKI - ON WIERZYŁ W POLSKĘ Film dokumentalny, 45 min, Polska, 1992 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Zdjęcia: Zbigniew Napiórkowski Wykonawcy: Tadeusz Bobrowski, Stefan Czarnecki, Anna Bobrowska, Włodzimierz Rzeczycki, Maria Fieldorf, Leszek Zachuta, Marek Raczyński, Adam Ferency Film opowiada o życiu i śmierci Emila Fieldorfa "Nila", jednego z najwybitniejszych dowódców Armii Krajowej i przywódców ruchu oporu. Człowieka, którego stalinowskie UB uznało za najgroźniejszego przeciwnika Polski Ludowej i Związku Radzieckiego. Autorka programu przypomina fakty, przytacza relacje świadków oraz rodziny i wykorzystuje unikatowe dokumenty dotyczące procesu "Nila". Po filmie rozmowa o problemach związanych z powstaniem książki oraz felieton ze spotkania poświęconego promocji książki. 09:30 SENSACJE XX WIEKU - "PSEUDONIM"PUCH" Kameralne i studyjne (widowisko), 46 min, Polska, 2005 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Łukasz Nowicki - Kuzniecow, Paweł Sanakiewicz - Koch, Piotr Warszawski - Skorzeny, Łukasz Sanakiewicz, Artur Dziurman, Janusz Bukowski Młody porucznik Wehrmachtu z Krzyżem Żelaznym na piersi wbiega na piętro Urzędu Wojewódzkiego w Równem. Zmierza wprost do siedzącego za biurkiem oficera dyżurnego, prosi go o wskazanie drogi do gabinetu generała von Ilgena. Dyżurny, dostrzegając wychodzących z bufetu oficerów sztabowych i wysokiego urzędnika NSDAP, wskazuje ich interesantowi. Porucznik podchodzi do dostojników, pręży się na baczność, salutuje służbiście i wręcza partyjnemu notablowi kartkę papieru. Urzędnik szybko przebiega wzrokiem notatkę, spogląda na młodego człowieka z osłupieniem, otwiera usta do krzyku. Za późno! Porucznik błyskawicznie wyciąga pistolet, oddaje dwa strzały, przeskakuje barierkę i zbiega po schodach. Nim zaskoczona ochrona gmachu rusza w pościg, zabójca pędem opuszcza budynek i niknie w tłumie przechodniów. Kim był szaleńczy zamachowiec, któremu udało się wejść do pilnie strzeżonego gmachu i zastrzelić partyjnego urzędnika, wręczywszy mu wcześniej dokument z wyrokiem śmierci? Kim był naprawdę człowiek uważany przez swych przełożonych i podwładnych za porucznika Wehrmachtu Paula Wilhelma Sieberta? Ofensywa niemieckich wojsk w czerwcu 1941 roku zaskoczyła Rosjan i zdruzgotała ich osłonowe siły zbrojne. Formacje Armii Czerwonej ustępowały bezładnie pod naporem wroga. Setki tysięcy sowieckich ludzi zginęły w boju, setki tysięcy dostały się do niewoli. Aby spowolnić tempo pochodu nieprzyjaciela, Stalin wydał drakońskie rozkazy. Oddziały NKWD stanęły murem tuż za plecami obrońców, by strzelać do wycofujących się żołnierzy. Ludności cywilnej nakazano uchodzić w głąb kraju, spaliwszy uprzednio domy i spichrze oraz wybiwszy zwierzęta hodowlane. Ponadto za linię frontu przerzucone zostały niewielkie oddziały świetnie wyszkolonych dywersantów, by zdobywali ważne informacje o zamiarach wroga i siali zamęt w jego szeregach - przerywali linie komunikacyjne, dezorganizowali łączność, organizowali zamachy na dowódców i wysokich urzędników niemieckich. W gronie tych doborowych żołnierzy sił specjalnych znalazł się trzydziestoletni wówczas Iwan Kuzniecow. Pochodził z rodziny Niemców nadwołżańskich. Wysoki, bardzo sprawny fizycznie blondyn mówił biegle po niemiecku i był szaleńczo odważny. Niezwykłe wyczyny radzieckiego agenta o pseudonimie "Puch", znanego Niemcom jako porucznik Paul Siebert, przedstawia Bogusław Wołoszański w kolejnym widowisku z cyklu "Sensacje XX wieku". 10:30 SPÓR O HISTORIĘ - SŁOWIANIE ZACHODNI Dysk./wywiad/debata, 31 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Prokop, w szóstym wieku po Chrystusie, mówił o Słowianach: "Wszyscy oni jednego języka używają - ani też kształtem ciał się nie różnią. Każdy bowiem jest słusznego wzrostu i bardzo silny". Inni zaś dodawali, że "znoszą oni cierpliwie mróz i gorąco, obnażenia ciała i niedostatek żywności." Te cechy z pewnością ułatwiały Słowianom zajmowanie nowych terytoriów. Słowianie zachodni, którzy zajmowali wschodnią i środkową część Europy, wyprawiali się za Łabę. Dokąd jeszcze udało m się dotrzeć? Jakie tereny udało im się zająć? Co stanęło na drodze ekspansji? Maksymalny zasięg na Zachodzie. Kiedy zajęli te ziemie? Z kim sąsiadowali? Czy wyróżniali się czymś szczególnym? Bitwa nad Dołężą [Tollense] w dzisiejszej Meklemburgii. Znalezisko archeologiczne sprzed 3300 lat, odkryte w 2016 roku. Nic o tym dotąd nie wiedzieliśmy. O czym to może świadczyć? Dlaczego Słowianie zachodni przegrali konfrontację z Niemcami? Plemiona zachodniosłowiańskie na obecnym terenie Polski. 11:10 BOLIMÓW 1915 Reportaż, 25 min, Polska, 2014 Reżyseria: Tomasz Świątkowski Scenariusz: Tomasz Świątkowski Bitwę pod Bolimowem określa się często jako Ypres frontu wschodniego, bowiem również tam zastosowano broń chemiczną. Po kilkumiesięcznych wyniszczających potyczkach strona niemiecka była tak zdesperowana, że sięgnęła po pociski z gazem łzawiącym. Użycie tej nowej eksperymentalnej broni miało inaugurację właśnie nad Rawką, dokładnie 31 stycznia 1915 roku. Po nieudanym eksperymencie z gazem łzawiącym nowe nadzieje i horyzonty otworzył przed sztabowcami niemieckimi Fritz Haber, wrocławianin, wybitny chemik pochodzenia żydowskiego, przyszły laureat Nagrody Nobla (za syntezę amoniaku, 1918 r.), który nieco później wynalazł Cyklon - B, zastosowany z powodzeniem przez Niemców, w epoce Holocaustu. Nad gazami bojowymi Haber pracował od początku wielkiej wojny i doszedł do wniosku, że najłatwiej będzie zabijać żołnierzy przeciwnika przy pomocy chloru wypuszczanego z butli pod ciśnieniem. Do pierwszego ataku gazowego na froncie wschodnim doszło 31 maja, 1915 roku, właśnie nad Rawką, w skali znacznie większej niż pod Ypres. Szacuje się, że w trakcie działań wojennych 1914 - 1915 ziemia nad Rawką przyjęła kilkadziesiąt tysięcy zabitych. Wśród nich jest kilka tysięcy Polaków lub żołnierzy pochodzenia polskiego, walczących po obu stronach frontu, o czym informują zachowane relacje uczestników tamtych wydarzeń, a także kamienie nagrobne z polsko brzmiącymi nazwiskami, na cmentarzach z I wojny światowej, rozsianych wokół Bolimowa. 11:45 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - PIELGRZYM WOLNOŚCI Magazyn, 29 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Ronald Reagan powtarzał: ten papież może zmienić świat. Prezydent wiedział, że pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny dała początek Solidarności. A ile jeszcze wydarzeń miało nastąpić? Kogo bardziej potrzebowali Polacy w czarnej nocy stanu wojennego? Dygnitarz PRL panikował przed pielgrzymką stanu wojennego: same trefne tematy, nie będą się podobały naszym sąsiadom. KGB biło na alarm: to wrogie wtargnięcie w przestrzeń Europy Wschodniej! Kardynał Wyszyński rozumiał to już w 1979: Ojcze Święty, Twój powrót, to przekroczenie żelaznej kurtyny. Gośćmi Andrzeja Mietkowskiego są: prof. Antoni Dudek, politolog, historyk, wykładowca UKS w Warszawie, autor m.in. "Historii politycznej Polski" oraz dr Andrzej Grajewski, politolog, publicysta, autor m.in. "Papież musiał zginąć. Wyjaśnienia Ali Agcy". W programie wykorzystano zdjęcia archiwalne pielgrzymek Jana Pawła II do Polski oraz wypowiedzi Paula Henze i Andre Frossarda. 12:25 KOMEDIANTKA - ODC. 5/9 Serial obyczajowy, 53 min, Polska, 1987 Autor: Władysław Reymont Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Jerzy Sztwiertnia Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Małgorzata Pieczyńska, Elżbieta Kępińska, Piotr Dejmek, Beata Tyszkiewicz, Marzena Trybała, Bronisław Pawlik, Krzysztof Gosztyła, Krzysztof Kowalewski, Krzysztof Wakuliński, Jerzy Zelnik, Grażyna Szapołowska, Witold Dębicki, Stanisław Brudny, Katarzyna Gniewkowska, Jan Jankowski Premiera "Chamów" zostaje bardzo dobrze przyjęta przez publiczność. Janka gra swą epizodyczną rolę z ogromnym sercem, czym wzbudza zachwyt Głogowskiego. Pisarz żałuje, że dyrektor nie powierzył jej partii Zarzeckiej. Po premierze odbywa się huczny bankiet, podczas którego Janka po raz pierwszy się upija. Prosi Kotlickiego o odwiezienie do domu. Ten wszakże próbuje ją uwieść w dorożce. Dziewczyna wyrywa się z jego ramion i ucieka. Wbrew reakcji publiczności recenzje sztuki Głiogowskiego są nieprzychylne. Na kolejne przedstawienia "Chamów" przychodzi coraz mniej ludzi. Na domiar złego deszczowa aura sprawia, że spektakle są coraz częściej odwoływane. Tymczasem Janka wdaje się w romans z Władkiem. Żarliwe uczucie do Niedzielskiego pomaga jej znosić coraz dotkliwszą biedę. Idąc za sugestią kochanka Orłowska prosi Cabińską o główną rolę. Ku swemu zdumieniu i wielkiej radości otrzymuje propozycję kreowania tytułowej postaci w "Fedorze". Tymczasem Topolski i Majkowska coraz silniej prą do utworzenia własnego towarzystwa. Chcąc zdobyć na nie pieniądze namawiają Jankę, by poprosiła o nie Kotlickiego. Wiedzą bowiem, że ten od dawna ma na Orłowską "ochotę". Mimo obietnic głównych ról w nowym zespole Janka odrzuca propozycję. Zemsta obojga ustosunkowanych aktorów przyjdzie szybciej niż się jej zdaje. 13:30 AKCJA AB Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2014 Reżyseria: Hanna Etemadi Scenariusz: Hanna Etemadi Zdjęcia: Robert Jażdżyk Film dokumentalny opowiadający o genezie i realizacji jednego z najbardziej ponurych hitlerowskich planów eksterminacji Polaków w okresie okupacji. Nadzwyczajna Akcja Pacyfikacyjna AB przeprowadzona przez siły bezpieczeństwa i policji niemieckiej w roku 1940 była kontynuacją zbrodniczego planu eksterminacji polskich elit zapoczątkowanego już w 1939 r. W wyniku zakrojonych na wielką skalę działań represyjnych według precyzyjnie zaplanowanego scenariusza, aresztowano, wysłano do obozów koncentracyjnych lub zamordowano do 100 000 osób. Zbrodnia ta stanowiła swoiste preludium niemieckiej polityki okupacyjnej zmierzającej do pozbawienia zniewolonego narodu elit przywódczych i sparaliżowania potencjalnych ośrodków oporu wobec III Rzeszy. Autorka filmu Hanna Etemadi, idąc śladami tamtych tragicznych wydarzeń, odwiedziła miejsca niemieckich egzekucji w okolicach Warszawy, Lublina, Krakowa, Radomia i Skarżyska Kamiennej. Sięgnęła do archiwów zgromadzonych m. in. przez Komisję Badania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, Instytut Pamięci Narodowej oraz do prywatnych zbiorów i relacji rodzin pomordowanych w 1940 roku. Komentarza do prezentowanych faktów udzielili wybitni eksperci zajmujący się od wielu lat tą tematyką, z prof. Tomaszem Szarotą na czele. Zdaniem historyków, jedną z wielu zasługujących na podkreślenie okoliczności towarzyszących Akcji AB jest jej związek z mordem w Katyniu dokonanym w tym samym czasie przez Sowietów. Mimo upływu przeszło 70 lat, los wielu ofiar tamtej niemieckiej zbrodni nie został wyjaśniony, nie znamy też często ich miejsc pochówku. Ekshumacje przeprowadzone na krakowskim Glinniku w 2013 dały nadzieję ciągle jeszcze poszukującym swych krewnych rodzinom na odnalezienie szczątków bliskich. Ten przejmujący fakt był główną inspiracją powstania filmu. 14:35 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - FRYDERYK II, KRÓL PRUS (FRDRIC II) Film dokumentalny, 93 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Fryderyk II, król Prus, był estetą, kochającym architekturę i ogrody, fanatykiem muzyki, kompozytorem, niespełnionym poetą, ale jednocześnie oświeconym despotą i królem filozofem. W życiu uczuciowym bardziej pociągał go Adonis niż piękna Wenus. Jego pałac w Sanssouci, który sam zaprojektował, odzwierciedla złożony charakter króla. Mając ogromną władzę, wywoływał strach. Z armii pruskiej uczynił wzór do naśladowania dla generałów z innych krajów ówczesnej Europy. Po śmierci nadano mu przydomek Wielki, uznając jego wielkie zasługi dla wzmocnienia państwa, poszerzenia granic i uczynienia z Prus piątej potęgi w Europie. 16:15 MARZYCIELE - ŻEROMSKIEGO SZKLANE DOMY Dysk./wywiad/debata, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Stefan Żeromski (1864 - 1925), ze względu na zaangażowanie społeczne, nazywany był sumieniem polskiej literatury. Marzył o Polsce sprawiedliwej, gdzie bogaci dobrowolnie dzielą się dobrami z biednymi, gdzie ustrój jest oparty o syndykalizm i spółdzielczość, gdzie chłopi i robotnicy są wykształconymi obywatelami i patriotami. Ten wyidealizowany świat był boleśnie konfrontowany z rzeczywistością nowej Polski, co szczególnie opisał w powieści "Przedwiośnie". Żeromski był czterokrotnie nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1921 - 24). 16:45 OLSZYNKA GROCHOWSKA, CZYLI OPOWIEŚĆ ADIUTANTA Reportaż, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Rafał Matysiak, Piotr Suzin Muzyka: Krzysztof Suchodolski "Olszynka Grochowska" to kolejny film pokazujący rekonstrukcje bitew różnych okresów historycznych. Ma formę zapisu wydarzeń bitwy tak, jak przygotowali je uczestnicy rekonstrukcji, wcielający się w postaci historyczne: żołnierzy i dowódców pułków, które na podwarszawskich polach stoczyły 180 lat temu jedną z najkrwawszych bitew powstania listopadowego. W rekonstrukcji wzięło udział kilkuset członków grup rekonstrukcji historycznej, którzy jako pułki piechoty i kawalerii polskiej i rosyjskiej odtworzą przebieg bitwy. Podobnie jak w filmie mówiącym o wybuchu powstania rolę narratora i komentatora wydarzeń weźmie na siebie autor filmu, wcielając się w postać jednego z adiutantów, dowodzącego stroną polską, gen. Chłopickiego. Jego komentarze uzupełni bogaty materiał historyczny oraz ikonografia i animacje komputerowe map sytuacyjnych. 17:50 HISTORIA POLSKI - MOJA SOLIDARNOŚĆ CZ. 2. ZWYCIĘSTWA I ZDRADY Dokument fabularyzowany, 52 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Sławomir Koehler Część 2. "Zwycięstwa i zdrady". Druga cześć filmu dokumentalnego poświęconego działaczom gdańskiej Solidarności. Główny bohater filmu, Andrzej Michałowski, po latach ukrywania się przed bezpieką, trafia do więzienia. Jego niepodległościowa działalność odbija się na nim, jak i na jego bliskich. Funkcjonariusze SB starają się rozbić gdańską Solidarność i utrudnić życie jej działaczom. Film pokazuje zarówno ich gry operacyjne, jak i walkę uczestników solidarnościowej konspiracji z komunistyczną władzą. 19:05 CZAS HONORU - ODC. 37 "POCZTÓWKA Z HAJFY" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2010 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Karol składa propozycję Halbemu - chce wymienić polskiego generała za sowieckich agentów, którzy są w rękach Niemców. Halbe proponuje Tannenbergowi dojście do polskiego Komendanta Głównego. Tannenberg przechwala się, że już go aresztował. Halbe jest zdziwiony, że Tadeusz współpracuje z Tannenbergiem. Romek pokazuje Lenie pocztówkę z Haify. Tymczasem Janek obiecuje Lenie, że ją wyciągnie z getta, ale potrzebuje więcej czasu. Tadeusz rozmawia w celi ze Szpakowatym. Jest pewny, że to komendant. Tanennberg sprawdza go. Okazuje się, że mężczyzna jest znanym bokserem. Maria opatruje na Pawiaku Milenę. Skatowana kobieta jest w ciąży. Okazuje się, że ma zostać wkrótce wywieziona do Oświęcimia. Maria planuje przyspieszyć poród u kobiety, co uratuje ją od transportu. Na Pawiaku pojawia się nowy lekarz, Schroeder. Zostaje przełożonym Marii. Bronek mówi Jankowi, że nie jest zdrajcą i chce wyjaśnić sprawę. Wypytuje ojca o firmę i powiązania handlowe z Niemcami. Bronek i Woyciechowski chcą stanąć przed sądem wojskowym. Michał mówi Celinie o aresztowaniu Krzysztofa. Tadeusz podsłuchuje Krzysztofa badanego w trakcie przesłuchania. Niemcom nie udaje się wyciągnąć od niego żadnych informacji. Rappke bije Tadeusza dla niepoznaki. Helena zauważa zdjęcie chłopca na wystawie zakładu fotograficznego. Wypytuje o niego dozorczynię kamienicy. Dowódca podejrzewa zdradę w oddziale. W czasie przesłuchań Tannenberg dysponuje szczegółowymi informacjami na temat ostatnich działań oddziału. To nowy plan Tadeusza. Władek chce, by Ruda wyjechała na jakiś czas. Nina mówi Rainerowi o aresztowaniu Tadeusza. Rainer prosi Ingę, by wyciągnęła informacje od Halbego. Halbe namawia Tannenberga, by przyjął propozycję Karola. Maria i Schroeder opatrują Krzysztofa, Dowódcę i Tadeusza. Krzysztof przekazuje gryps przez Marię. Tadeusz, dowódca i Krzysztof jadą na egzekucję. Uciekają przed plutonem. Krzysztof zostaje ranny. 22:00 PO PRLU - STOSUNKI POLSKO - ROSYJSKIE PO 1989 ROKU Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2019 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski, Paweł Krzemiński Zdjęcia: Marcin Krynicki, Michał Jarosiński, Witold Karaś, Adam Fręśko Wykonawcy: Beata Michniewicz (prowadzący) W tym odcinku Beata Michniewicz ze swoim gościem - historykiem, socjologiem, ekspertem do spraw międzynarodowych Jarosławem Guzym rozmawia o stosunkach polsko - rosyjskich po 1989 roku. W programie będzie m.in. mowa o tym, jak wyglądały te relacje pod koniec ery Michaiła Gorbaczowa, w okresie sprawowania sprawowania rządów przez Borysa Jelcyna i w pierwszych latach władzy Władymira Putina. 22:35 GORĄCZKA SOBOTNIEJ NOCY (SATURDAY NIGHT FEVER) Film muzyczny, 114 min, USA 1977 Reżyseria: John Badham Scenariusz: Norman Wexler Występują: John Travolta, Karen Lynn Gorney, Barry Miller, Joseph Cali, Paul Pape, Donna Pescow, Bruce Ornstein i inni "Gorączka sobotniej nocy" już w kilka dni po premierze w grudniu 1977 roku stała się największym przebojem amerykańskich kin. Szlagierowe utwory ze ścieżki dźwiękowej filmu przez wiele miesięcy okupowały czołowe miejsca list przebojów. We wszystkich dyskotekach tańczono wyłącznie w rytm piosenek zespołu Bee Gees: "Staying Alive", "How Deep is Your Love", "Night Fever" i in. Także polskich bywalców klubów disco ogarnęła wówczas "gorączka sobotniej nocy", chociaż film dotarł do kraju nad Wisłą dopiero dwa lata po nowojorskiej premierze. John Travolta, odtwórca pierwszoplanowej postaci, szybko stał się bożyszczem młodzieży na całym świecie. Jego pokolenie uczyniło go swoim sztandarowym idolem na miarę aktora - legendy Jamesa Deana w latach 50. Dzięki roli Tony'ego Manero 23 - letni wówczas John został gwiazdorem. Był obiektem westchnień najpiękniejszych dziewczyn, uwielbiały go dzieci, podziwiali rówieśnicy. Włoch z pochodzenia, urodzony w Nowym Jorku, karierę zaczynał od ról w serialach i filmach TV. Znalazł się na liście największych amerykańskich gwiazd telewizyjnych. Ale międzynarodowy sukces przyniosły mu dopiero "Gorączka sobotniej nocy" i "Grease". Po niepowodzeniach w kilku następnych filmach odzyskał popularność dzięki zabawnym komediom z serii "I kto to mówi". Dzięki "Gorączce..." majątek, sławę i rozgłos zdobył również amerykański reżyser John Badham. Był to jego drugi samodzielny film kinowy. W latach 1973 - 75 pracował w nowojorskiej telewizji, gdzie współrealizował cieszący się sporym powodzeniem serial "Sunshine". Scenariusz "Gorączki sobotniej nocy" napisał Norman Wexler ("Serpico" Sidneya Lumeta) na podstawie reportażu Nika Cohna o życiu mieszkańców proletariackiej dzielnicy Nowego Jorku Bay Ridge na Brooklynie. Bohater filmu, 9 - letni Tony Manero, mieszkaniec brooklińskiego getta, jest sprzedawcą w sklepie z artykułami chemicznymi. Po ciężkim tygodniu pracy spędza wolny czas w dyskotece, gdzie jest uwielbiany, uchodzi za gwiazdę, najlepszego tancerza w okolicy. Natomiast w domu nie układa mu się najlepiej, ciągle strofuje go bezrobotny ojciec, matka biadoli, co z niego wyrośnie. Chlubą rodziny jest jego starszy brat, który kształci się na księdza. Na domiar złego, Tony wkrótce traci pracę. Kiedy chcą go wyrzucić za jakieś spóźnienie, odchodzi sam, nie podejrzewając, że były to tylko pogróżki. Kłopoty mają też jego przyjaciele. Gus zostaje pobity przez rywalizującą z nimi grupę Portorykańczyków, a dziewczyna Bobby'ego jest w ciąży i chłopak chyba będzie musiał się żenić. ony, podobnie jak jego koledzy, jest znużony szarą, monotonną egzystencją na Brooklynie. Marzy mu się bajkowy świat po drugiej stronie mostu Verrazano. Tam toczy się inne, lepsze życie. Tymczasem w dyskotece ma się odbyć konkurs na najlepszą parę tancerzy. Tony wraz ze Stephanie postanawiają wziąć w nim udział. Może zwycięstwo otworzy im drogę do innego świata, nieosiągalnego Manhattanu. 00:45 SENSACJE XX WIEKU - "PSEUDONIM"PUCH" Kameralne i studyjne (widowisko), 46 min, Polska, 2005 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Łukasz Nowicki - Kuzniecow, Paweł Sanakiewicz - Koch, Piotr Warszawski - Skorzeny, Łukasz Sanakiewicz, Artur Dziurman, Janusz Bukowski Młody porucznik Wehrmachtu z Krzyżem Żelaznym na piersi wbiega na piętro Urzędu Wojewódzkiego w Równem. Zmierza wprost do siedzącego za biurkiem oficera dyżurnego, prosi go o wskazanie drogi do gabinetu generała von Ilgena. Dyżurny, dostrzegając wychodzących z bufetu oficerów sztabowych i wysokiego urzędnika NSDAP, wskazuje ich interesantowi. Porucznik podchodzi do dostojników, pręży się na baczność, salutuje służbiście i wręcza partyjnemu notablowi kartkę papieru. Urzędnik szybko przebiega wzrokiem notatkę, spogląda na młodego człowieka z osłupieniem, otwiera usta do krzyku. Za późno! Porucznik błyskawicznie wyciąga pistolet, oddaje dwa strzały, przeskakuje barierkę i zbiega po schodach. Nim zaskoczona ochrona gmachu rusza w pościg, zabójca pędem opuszcza budynek i niknie w tłumie przechodniów. Kim był szaleńczy zamachowiec, któremu udało się wejść do pilnie strzeżonego gmachu i zastrzelić partyjnego urzędnika, wręczywszy mu wcześniej dokument z wyrokiem śmierci? Kim był naprawdę człowiek uważany przez swych przełożonych i podwładnych za porucznika Wehrmachtu Paula Wilhelma Sieberta? Ofensywa niemieckich wojsk w czerwcu 1941 roku zaskoczyła Rosjan i zdruzgotała ich osłonowe siły zbrojne. Formacje Armii Czerwonej ustępowały bezładnie pod naporem wroga. Setki tysięcy sowieckich ludzi zginęły w boju, setki tysięcy dostały się do niewoli. Aby spowolnić tempo pochodu nieprzyjaciela, Stalin wydał drakońskie rozkazy. Oddziały NKWD stanęły murem tuż za plecami obrońców, by strzelać do wycofujących się żołnierzy. Ludności cywilnej nakazano uchodzić w głąb kraju, spaliwszy uprzednio domy i spichrze oraz wybiwszy zwierzęta hodowlane. Ponadto za linię frontu przerzucone zostały niewielkie oddziały świetnie wyszkolonych dywersantów, by zdobywali ważne informacje o zamiarach wroga i siali zamęt w jego szeregach - przerywali linie komunikacyjne, dezorganizowali łączność, organizowali zamachy na dowódców i wysokich urzędników niemieckich. W gronie tych doborowych żołnierzy sił specjalnych znalazł się trzydziestoletni wówczas Iwan Kuzniecow. Pochodził z rodziny Niemców nadwołżańskich. Wysoki, bardzo sprawny fizycznie blondyn mówił biegle po niemiecku i był szaleńczo odważny. Niezwykłe wyczyny radzieckiego agenta o pseudonimie "Puch", znanego Niemcom jako porucznik Paul Siebert, przedstawia Bogusław Wołoszański w kolejnym widowisku z cyklu "Sensacje XX wieku". 01:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - USKRZYDLONE MARZENIA Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Uskrzydlone marzenia. Oglądamy żmudną rekonstrukcję przedwojennego szybowca skonstruowanego przez Antoniego Kocjana. Szybowiec był przygotowywany do konkursu na olimpiadę w 1940 roku w Helsinkach. Nazywał się Orlik Olimpijski. Autorski program Adama Sikorskiego, przypominający postacie i miejsca, które odegrały znaczącą rolę w historii Polski. 02:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DROGA PRZEZ PIEKŁO CZ. 1 Magazyn, 28 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczny program Bogusława Wołoszańskiego, popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. W tym wydaniu autor omawia: - dzieje konwojów wiozących sprzęt wojenny dla Związku Radzieckiego, - sytuację na frontach europejskich, - zajęcie Norwegii przez Niemców, - pomoc Anglii w transporcie broni dla Związku Radzieckiego, - szlaki morskie z portów amerykańskich i kanadyjskich do Murmańska, - rolę Norwegii w planach wojennych Adolfa Hitlera, - znaczenie strategiczne portu w Murmańsku, - atak wojsk niemieckich na Murmańsk.