TVP Historia Sobota, 07.03.2020 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 7 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1908 - urodziła się Anna Magnani, aktorka włoska; 1953 - Katowice zostały przemianowane na Stalinogród; 1953 - "Tygodnik Powszechny" odmówił wydrukowania na pierwszej stronie nekrologu Stalina; 1985 - zmarł Arkady Fiedler; 07:05 DAWNE ŚWIATY - ODC. 2/8 MAROKO, TYSIĄC LAT TWÓRCZEGO RZEMIOSŁA (MOROCCO, A THOUSAND YEARS OF CREATIVITY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2007 Niewiele państw ma tak dogodne położenie geograficzne, jak Maroko. Kraj leży na styku dwóch kontynentów i dwóch mórz. Jest Zachodem świata muzułmańskiego. Jego arabska nazwa brzmi Al - Maghrib al - Aqsa - Kraj zachodzącego słońca. Maroko ma cechy śródziemnomorskie, atlantyckie, saharyjskie i orientalne. Znajduje się tu wiele społeczności i kultur. Już w starożytności ziemia ta i jej pierwsi mieszkańcy, Berberowie, znaleźli się w sferze wpływów wielkich cywilizacji: Fenicji, Kartaginy, Rzymu, Bizancjum i Arabii. Maroko. Nazwa ta przywodzi na myśl wspaniałe pałace otoczone barwnymi ogrodami, pachnące suki, zaklinaczy węży i niezwykłe rytuały. Tymczasem za tą fasadą kryją się mniej znane skarby. Marokańczycy chętnie otwierają podwoje dla cudzoziemców, którzy chcą zgłębić starożytną wiedzę nowoczesnego kraju kultywującego swe tradycje. 08:05 POSZUKIWACZE SKARBÓW - SKARBY JOHNA SMITHA. ODC. 1/16 (ODC. 1/16 CAPTAIN JOHN SMITH'S VIRGINIA NECTAR) Film dokumentalny, 21 min, USA, 2014 Reżyseria: John Jones Scenariusz: Matthew Tilley Wykonawcy: Jerzy Szydłowski "King George" Wyant i jego kolega Tim "The Ringmaster" Saylor to pasjonaci poszukujący, przy pomocy wykrywaczy metalu, ukrytych w ziemi reliktów przeszłości. W tym celu podróżują po całych Stanach Zjednoczonych. Każdy sukces wywołuje u bohaterów wybuch niepohamowanego entuzjazmu, a ich specyficzny humor i słownictwo są jedyne w swoim rodzaju. Nie kieruje nimi chęć zdobycia korzyści materialnych, lecz dreszczyk emocji, który wywołują kolejne zaskakujące wykopaliska. Każdy odnaleziony przez nich przedmiot ma swoją historię. Dzięki atrakcyjnym grafikom i przybliżeniu kontekstu historycznego mogą je poznać także widzowie tego cyklu. Bohaterowie odkopują historie, które najpewniej nigdy nie zostałyby ujawnione. 08:35 U PANA BOGA W OGRÓDKU - ODC. 9/12 Serial komediowy, 40 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jacek Bromski Scenariusz: Jacek Bromski Zdjęcia: Ryszard Lenczewski Aktorzy: Krzysztof Dzierma, Andrzej Beya-Zaborski, Emilian Kamiński, Jan Wieczorkowski, Agata Kryska, Wojciech Solarz, Irina Łaczina, Mieczysław Fiodorow, Małgorzata Sadowska, Alicja Bach Stasiek Niemotko po 20 latach emigracji wraca do ojcowizny - Królowego Mostu. A tam życie płynie spokojnie. Burmistrz pisze wiersze. Chór kościelny próbuje pod dyrekcją Witka, który teraz w ludowości szuka inspiracji jak kiedyś romantycy. Państwu Bocianom zdarza się wcześniej zamknąć gospodę, bo przecież pieniądze to nie wszystko. Stasiek Niemotko ochoczo zabrał się za remontowanie domu po rodzicach i szukanie żony. Marina Chmiel, atrakcyjna, dojrzała i samotna instruktorka przybywa do Królowego Mostu, by zapoznać miejscową policję z tajnikami obsługi komputera. Wreszcie przyda się schowany w sejfie laptop, otrzymany kiedyś za zasługi. 09:55 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - SMAK SUSZONYCH OWOCÓW Magazyn, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W tym odcinku Karol Okrasa wyruszy do Gruczna położonego w dolinie Wisły nieopodal Chełmna. Celem wyprawy jest odtworzona niedawno wedle dawnych wzorców suszarnia owoców. Dziś dzięki nowoczesnym chłodniom możemy cieszyć się niemal przez cały rok smakiem świeżych owoców. Więc zupełnie zapomnieliśmy o czasach, kiedy jabłka, gruszki, śliwki, wiśnie czy porzeczki, owocujące w obfitości latem i jesienią, trzeba było jakoś przechować na czas zimy i przednówka. Robiono więc dżemy, powidła, marynaty, ale też przede wszystkim suszono owoce. Czasem robiono to w piecach chlebowych, czasem, przy większych sadach funkcjonowały takie jak ta Grucznie suszarnie. Dziś smak powszechnie stosowanych w dawnej kuchni polskiej suszonych owoców znamy głównie z podawanego podczas Wigilii kompotu z suszu. Niegdyś dodawano je do wielu dań rybnych i mięsnych. I dlatego Karol swoimi propozycjami postara się pokazać, jak mogły smakować. Na początek zobaczymy świeżego pstrąga z rusztu z sosem z suszonych owoców, potem zupę krem z selera i suszonych jabłek, a na koniec żeberka jagnięce duszone w aromatycznym sosie z suszonych owoców i kwasu chlebowego. 11:30 HISTORIA JEDZENIA PO AMERYKAŃSKU - KULINARNI REWOLUCJONIŚCI. ODC. 1/6 (ODC. 1/6) Film dokumentalny, 44 min, USA, 2014 Reżyseria: Braden Mcilvaine Scenariusz: Eric Nelson JEDZENIE. Było kołem napędowym prawie wszystkiego, co kiedykolwiek zrobiliśmy jako gatunek, a jednak jest jednym z najczęściej pomijanych aspektów w historii ludzkości. Na początku głód zmuszał nas do polowania, potem do uprawy roli i osiedlenia się, co miało ogromny wpływ na pojawienie się pierwszych cywilizacji. Żeby zaspokoić głód, przepływaliśmy oceany, podbijając kolejne ziemie, ale to nadal nie wystarczyło. Ludzie stawali się coraz bardziej wyrafinowani, więc coraz bardziej wyrafinowane stawały się ich potrzeby. W poszukiwaniu smaku, ale i wygody, wykorzystaliśmy naukę i technologię. Dla naszych zachcianek: mięsa czy cukru, śmieciowego jedzenia czy piwa, apetyt ludzkości zmienił planetę, wpłynął na naszą historię i zapewne nadal będzie wpływał na naszą przyszłość. Z serii dowiadujemy się, między innymi, jak konserwy mięsne pomogły pokonać Hitlera, w jaki sposób kiełbasa dotarła do każdego zakątka Cesarstwa Rzymskiego i jaki był udział przypraw w stworzeniu światowej gospodarki. 12:25 WE WŁADANIU MONSUNÓW - CZEKAJĄC NA DESZCZE ODC. 1/5 (LANDS OF THE MONSOON) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2014 Część 1. Czekając na deszcze Egzotyka, przyroda i kultura południowej Azji zostały ukształtowane przez jedno z największych zjawisk na ziemi: wiatry monsunowe. Przemierzają one ten rozległy region, zamieniając suszę w potop. Życie ludzi i zwierząt zdominowane jest przez to szalejące zjawisko pogodowe. Od północnych wybrzeży Australii po najwyższe szczyty Himalajów, pustynie północnych Indii, do bujnych lasów równikowych Borneo, seria ta umożliwia wspaniałą podróż przez ziemie monsunu. Po drodze prezentuje różnorodne smaki i kolory niezwykłej przyrody i kultur w różnych regionach oraz sposoby, z jakimi radzą sobie mieszkańcy z burzliwą pogodą. Film to fascynująca historia relacji między naturą a ludźmi, którzy żyją przez tysiące lat w cieniu monsunu. 13:30 POLSKIE 100 LAT - POLSKIE SIŁY ZBROJNE NA ZACHODZIE Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Dancewicz Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Przegrana we wrześniu 1939 r. nie oznaczała końca działań zbrojnych z udziałem Wojska Polskiego. Zaczęto je odtwarzać pod egidą rządu RP we Francji jeszcze w tym samym roku. Późniejsza obrona Norwegii, walki we Francji w 1940 roku, Bitwa o Anglię i udział polskich lotników w bombardowaniu Niemiec, starcia na morzu polskiej Marynarki Wojennej, Tobruk, Monte Cassino, Ankona, Arnhem, Falaise, Bolonia, wyzwolenie Belgii i Holandii nie wyczerpują daniny krwi polskiego żołnierza walczącego w szeregach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie do ostatnich dni wojny. Mimo to względy polityczne i wynikająca z nich kolejna zdrada aliantów spowodowały, że żołnierze czwartej co do wielkości armii walczącej z Niemcami nie zostali zaproszeni na defiladę zwycięstwa w Londynie. Był to jeden z najbardziej bolesnych momentów w historii polskiego oręża. 14:05 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 44 CZARNE ZŁOTO Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Tradycyjnie polskie ziemie wschodnie zajmowały niegdyś trzecie miejsce na świecie, jeśli chodzi o wydobycie ropy naftowej. Radosław Kotarski rusza tym śladem i sprawdza, ile zostało na Podkarpaciu z dziedzictwa, które pozostawił po sobie Ignacy Łukasiewicz i jego współpracownicy? Czy zaprojektowane przez nich urządzenia, także dzisiaj mogłyby wydobywać ropę naftową? 14:40 DZIEJE ARCHEOLOGII WEDŁUG RICHARDA MILESA - POCZĄTEK. ODC. 1/3 (ARCHAEOLOGY A SECRET HISTORY) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: Nicola Seare Od czasów Rzymian ludzie zawsze chcieli dowiedzieć, jak powstały budowle i jak przetrwały tyle czasu. Trzyodcinkowa seria przybliża dzieje badań archeologicznych. Archeolog Richard Miles przemierza wieki renesansu, oświecenia, aż do dnia dzisiejszego, aby odkryć, jak staraliśmy zrozumieć naszą zamierzchłą przeszłość w ciągu ostatnich 2000 lat historii. 15:45 SPÓR O HISTORIĘ - WŁADCY POLSCY: ALEKSANDER JAGIELLOŃCZYK Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2017 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący) "Przewyższał rodzeństwo swoje pod względem tęgości fizycznej, ale ustępował mu w zdolnościach umysłowych. Wyrastał na krępego młodzieńca, kościstego, muskularnego, jednak brakowało mu szczególnie tak cenionego wówczas daru wymowy. Nie tylko w publicznych przemówieniach, ale i potocznie" - pisał o Aleksandrze Jagiellończyku Maciej z Miechowa. Po śmierci ojca, Kazimierza Jagiellończyka, w 1492 roku Aleksander zasiadł na tronie Wielkiego Księstwa Litewskiego. Już od początku panowania musiał zmierzyć się z rosnąca w siłę Moskwą. W 1501 roku, po śmierci swojego brata Jana I Olbrachta, został w katedrze wawelskiej koronowany na króla Polski. W zamian musiał poczynić daleko idące ustępstwa wobec możnowładców. Wyrazem tego był przywilej mielnicki. Ograniczał on władzę królewską na rzecz senatu. Wywołało to ostry sprzeciw szlachty. W 1505 roku na sejmie radomskim uchwalono konstytucję praw Nihil Novi - nic o nas bez nas. Szlachecka izba poselska otrzymała przewagę nad senatem. Rok później zatwierdzono Statut Łaskiego stanowiący kodyfikację praw. Po pięciu latach zasiadania na tronie krakowskim Aleksander Jagiellończyk zmarł 19 sierpnia 1506 w Wilnie. Tam też został pochowany. 16:30 ERA KOSMICZNA: HISTORIA NASA - START Z ZIEMI. ODC. 1/4 (THE SPACE AGE: NASA'S STORY) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2009 Reżyseria: John Dunton - Downer Wykonawcy: Jan Wilkans Historia odkrywania kosmosu Przewodnik "Era kosmiczna: historia NASA" (The Space Age: Nasa ' s Story) to świeże spojrzenie na tę wyjątkową organizację i na dążenia ludzkości do zrozumienia wszechświata. Jego autorzy łączą wspaniale odrestaurowany materiał z odkrywczymi, wnikliwymi i pasjonującymi wywiadami z astronautami, a więc z ludźmi ktorzy mieli okazję tam być, a także z członkami ich rodzin i dziennikarzami, dzięki temu serial jawi się jako epicka opowieść o bohaterach, triumfach i tragediach związanych z eksploracją kosmosu. Serial śledzi najważniejsze momenty w jej dziejach, od rywalizacji o wysłanie pierwszego człowieka w przestrzeń kosmiczną do pierwszych kroków na Księżycu. Serial ukazuje również ryzyko i katastrofy nierozerwalnie związane z triumfami i osiągnięciami - wielkie napięcie towarzyszące misji Apollo 13 czy tragedię promu Challenger. "Era kosmiczna" to inspirująca i opowiedziana w przystępny sposób historia podróży człowieka w kosmos. 17:30 GENERAŁ "NIL" I ROTMISTRZ PILECKI - W POSZUKIWANIU BOHATERÓW Reportaż, 23 min, Polska, 2012 Scenariusz: Magdalena Belka, Łukasz Frątczak Na warszawskich Powązkach Wojskowych poszukiwane są groby Żołnierzy Wyklętych; jest odsłaniana jedna z najbardziej strzeżonych tajemnic PRL - owskich służb. Badacze są niemal pewni, że uda się znaleźć miejsca pochówku m.in. generała Augusta Emila Fieldorfa - sławnego Nila i rotmistrza Witolda Pileckiego. Od członków rodzin pobrano materiał genetyczny do porównań. Rodziny Żołnierzy Wyklętych czekają wiele lat na efekty prac IPN - u. Czy w końcu będą mogli zapalić świeczkę na grobach swoich bliskich? 18:00 CHŁOPI - ODC. 4/13 - WESELE Serial obyczajowy, 51 min, Polska, 1972 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Jan Rybkowski, Ryszard Kosiński Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Władysław Hańcza, Emilia Krakowska, Ignacy Gogolewski, Krystyna Królówna, Tadeusz Fijewski, Jadwiga Chojnacka, August Kowalczyk, Aleksander Fogiel, Lech Ordon, Mieczysław Czechowicz, Bronisław Pawlik, Irena Karel, Barbara Ludwiżanka, Wanda Łuczycka Boryna żeni się z Jagną, w Lipcach odbywa się huczne i długie wesele. Wśród gości brakuje tylko Antka i Hanki, którzy mieszkają teraz w nędznej chałupie jej ojca. Józka, siostra Antka, przynosi im coś do jedzenia. Antek wyrzuca ją, nie chce nic z ojcowskiego stołu. Tymczasem w stodole dogorywa postrzelony Kuba. Próbując odciąć sobie siekierą nogę przeżartą gangreną, traci resztki sił i umiera. 19:05 KOŁO HISTORII - DZIWNY ROK 1968 Reportaż, 30 min, Polska, 2018 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Zdjęcia: Adam Fręśko, Ładysław Lipkowski Film "Dziwny rok 1968" opowiada o tym, jak wiele zjawisk kryje się pod pojęciem Marca’68. To wydarzenia, często bardzo od siebie odległe, które niekiedy w dramatycznych okolicznościach miały swoją kulminację właśnie w 1968 roku. Te procesy historyczne ujawniły się w Polsce i na świecie w okresie od czerwca 1967 roku i trwały do końca 1968. To historia zaczynająca od wojny sześciodniowej w czerwcu 1967 roku i rozpoczynającego antysemicką nagonkę przemówienia Władysława Gomułki we wrześniu 1967 roku, zakazie wystawiania "Dziadów" Adama Mickiewicza, brutalnie rozpędzonych wieców i demonstracji, w których brali udział nie tylko studenci, ataków na ludzi kultury i antysemickiej nagonki, która zmusiła do wyjazdu z Polski 15 tysięcy ludzi. To także interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w sierpniu 1969 roku. I ogłoszenie przez sowieckiego przywódcę Leonida Breżniewa na V zjeździe PZPR w Warszawie doktryny ograniczonej suwerenności państw socjalistycznych. Przeszła ona do historii pod nazwą doktryny Breżniewa. W programie występują Irena Lasota, aktywna uczestniczka tamtych wydarzeń, oraz profesor Jerzy Eisler, autor wielu publikacji na temat Marca 1968 roku. 21:00 POLSKIE DROGI - ODC. 10/11 - HIMMLERLAND Serial wojenno - obyczajowy, 82 min, Polska 1977 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Jerzy Janicki Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Andrzej Kurylewicz Występują: Karol Strasburger, Kazimierz Kaczor, Zofia Mrozowska, Piotr Pawłowski, Marek Walczewski, Henryk Bąk, Jadwiga Jankowska - Cieślak, Franciszek Trzeciak, Bronisław Pawlik, Aleksander Bardini, Beata Tyszkiewicz, Zygmunt Kęstowicz, Jan Englert, Leszek Herdegen, Barbara Sołtysik, Bohdan Ejmont, Stanisław Zaczyk, Piotr Fronczewski, Henryk Talar, Mieczysław Milecki, Zbigniew Zapasiewicz, Anna Nehrebecka, Akradiusz Bazak, Stanisław Mikulski, Jan Machulski i inni Jesień 1942 roku. Na Zamojszczyźnie rozpoczyna się pacyfikacja i wysiedlanie. Oddziały Gwardii Ludowej, Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej, przeniesione na te tereny, przygotowują akcje odwetu na hitlerowcach. W czasie jednej z potyczek ginie dowódca oddziału, Sylwek, jego miejsce zajmuje Władek Niwiński. Pierwszą akcją nowego dowódcy jest odbicie więźniów z posterunku żandarmerii - wśród nich najduje się łączniczka z Warszawy, Marta. Tymczasem Kuraś w obawie o bezpieczeństwo małej Noemi, która teraz nosi imię Bożenka, umieszcza przybraną córkę w ochronce sióstr szarytek. Dziewczynka zostaje wraz z innymi dziećmi wywieziona do Niemiec, gdzie ma być wychowywana przez rodzinę niemiecką. Odtąd jedynym celem w życiu Kurasia staje się odszukanie córki. Partyzanci zaszyci w lesie witają Nowy Rok 1943. 22:35 STRAJK WPISANY DO INDEKSU. MARZEC 1968 W KRAKOWIE Film dokumentalny, 33 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marcin Kaproń, Anna Pankiewicz Scenariusz: Marcin Kaproń, Anna Pankiewicz Film opowiada o wydarzeniach marca 1968 w sposób nieco inny niż większość powszechnie dystrybuowanych tytułów, opisujących PRL. Unika czystej publicystyki i suchej, faktograficznej informacji na rzecz opisania obserwacji świadka. Ukazanie przebiegu wydarzeń marcowych nie koncentruje się na podręcznikowej precyzji opisu zdarzeń, lecz raczej na ich emocjonalnej sile oddziaływania na świadków. 23:20 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - KRYSTYNA WAZÓWNA, KRÓLOWA SKANDALI (QUEEN CHRISTINA OF SWEDEN) Film dokumentalny, 93 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Film prezentuje niezwykłe losy królowej Krystyny, która w wieku sześciu lat objęła tron Szwecji po Gustawie Adolfie, zabitym w bitwie pod Lützen w roku 1632. Ta młoda królowa, zmęczona władzą, abdykowała w wieku 28 lat i udała się w podróż po Europie. Nawrócona na katolicyzm, ponad 30 lat spędziła w Rzymie i została pochowana w Watykanie, jako jedna z czterech kobiet. Film ukazuje niezwykłe losy tej mało nieznanej, ekscentrycznej i kochającej wolność władczyni: od jej początkowych losów na zamku królewskim w Sztokholmie i Drottningholm, po jej pobyt w Fontainebleau i Rzymie - w pałacach Farnese i Corsini. "Historia w postaciach zapisana" (tytuł francuski: Secrets d'Histoire) to program francuskiej telewizji France 3, prezentowany przez znanego dziennikarza Stphane'a Berna. Każdy z odcinków przedstawia losy wybranej wielkiej postaci historycznej. 01:05 MÓJ PRZYJACIEL LALUŚ Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2018 Reżyseria: Dariusz Walusiak Scenariusz: Dariusz Walusiak Zdjęcia: Michał Bożek Film opowiada historię sierżanta Józefa Franczaka Lalusia, ostatniego Wyklętego, zastrzelonego 21 października 1963 roku podczas obławy w Majdanie Kozic Górnych. Ten przedwojenny podoficer żandarmerii wojskowej, żołnierz AK, podkomendny Uskoka, kilkakrotnie ranny, po śmierci swojego dowódcy i kolegów z oddziału pozostał sam. 18 lat ścigany jak zwierzę, do końca pozostał niezłomny. Laluś marzył o normalnym życiu, o rodzinie. Wiedział, że tego nie może mieć. Podczas ostatniego spotkania z przyjacielem, Wacławem Szaconiem Czarnym, powiedział: pragnę, by po śmierci chociaż moje kości spoczęły w grobie rodzinnym. Dokument oparty jest na wspomnieniach przyjaciela Józefa Franczaka Lalusia Wacława Szaconia Czarnego oraz dzieci Żołnierzy Wyklętych (m.in. Magdy Zarzyckiej i Marka Franczaka syna bohatera filmu). W filmie wykorzystano fragmenty "Pamiętnika Zdzisława Brońskiego"Uskoka", pieśń Andrzeja Kołakowskiego"Niewolnictwo"do słów Zdzisława Brońśkiego "Uskoka". 02:20 U KRESU DROGI Dramat obyczajowy, 72 min, Polska, 1939 Reżyseria: Michał Waszyński Scenariusz: Anatol Stern, K. S. Popławski Zdjęcia: Albert Wywerka Muzyka: Iwo Wesby Aktorzy: Kazimierz Junosza - Stępowski, Irena Malkiewicz - Domańska, Tamara Wiszniewska, Mieczysława Ćwiklińska, Franciszek Brodniewicz, Adam Brodzisz, Ludwik Fritsche, Anna Jaraczówna, Wanda Polakowska, Irena Skwierczyńska, Feliks Chmurkowski, Jerzy Roland, Tadeusz Frenkiel, Karol Dorwski, Stanisław Łapiński Profesor Turwid pracuje nad szczepionką zwalczającą zapalenie mózgu. Rezultat jego pracy nie zyskuje jednak uznania w środowisku lekarskim. Przekonany, że żona Gabriela zdradza go ze znacznie młodszym od siebie przyjacielem domu, hrabią Łańskim, pozoruje śmierć wstrzykując sobie wynalezioną surowicę. Zrozpaczona Gabriela postanawia poświęcić resztę życia wychowaniu córki, Weroniki. Gdy profesor potajemnie zakrada się do domu, by zabrać swoje notatki, spotyka starego sługę Feliksa, któremu opowiada całą prawdę. Feliks obiecuje mu, że będzie go listownie informował o tym, co dzieje się z jego bliskimi. Turwid przez dziesięć lat pracuje jako pomocnik aptekarza w małym miasteczku. Kiedy listy od Feliksa przestają przychodzić, zaniepokojony udaje się do Warszawy. Okazuje się, że sługa zmarł. Profesor znajduje pracę w jednej ze stołecznych klinik, kierowanych przez Jerzego. Tymczasem z zagranicy wraca Gabriela z córką, która jest sławną skrzypaczką. Weronika zaręcza się z Jerzym. Dochodzi do spotkania z profesorem. Dziewczyna jest zaintrygowana jego podobieństwem do ojca. Zwierza się Łańskiemu, który rozpoznaje Turwida i namawia go, by wrócił na łono rodziny. On jednak uważa, że jest już za późno.