TVP Kultura Piątek, 20.03.2020 08:40 JA GORĘ! Film krótkometrażowy, fantasy, 27 min, Polska, 1967 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Janusz Majewski Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Jerzy Turek, Jerzy Wasowski, Cezary Julski, Kaziemierz Rudzki, Krystyna Kołodziejczyk, Marian Opania, Władysław Hańcza Krótkometrażowy film z telewizyjnej serii "Opowieści niesamowitych" - I nagroda na krakowskim OFFK w 1968 r. w kategorii "innych form". Komediowe ujęcie tematu duchów pozwoliło twórcom filmu, zrealizowanego na podstawie opowiadania Henryka Rzewuskiego, równie sympatycznie sportretować wszystkie postaci - żyjące i te z zaświatów. Ogromną zasługę mają tu aktorzy - Jerzy Turek, wspaniały Kazimierz Rudzki i Jerzy Wasowski oraz Władysław Hańcza, użyczający swego głosu duchowi potępienia. Autora nawiedza duch szlachcica Pogorzelskiego, opowiada mu swoją historię. Za życia, działając na polecenie biskupa, osiadł na zamku w Samsonowie, aby odnowić zniszczoną budowlę. W pracach renowacyjnych przeszkadzał mu jednak duch dawnego właściciela, niejakiego Zatorskiego, który wciąż powtarzał kwestię: "Pan tu, panie Pogorzelski, robisz swoje - a ja gorę!" Powiadomiony o wszystkim biskup odprawił w zamku egorcyzmy, ale na próżno. Udręczony Krzywda - Pogorzelski zmarł. Nawet po śmierci nie uwolnił się jednak od swego prześladowcy. Gdy opowiada tę niesamowitą historię autorowi, duch Zatorskiego nadal powtarza swoje "Ja gorę!" 09:25 GA, GA. CHWAŁA BOHATEROM Film sf, 80 min, Polska 1985 Reżyseria; Piotr Szulkin Scenariusz: Piotr Szulkin Zdjęcia: Edward Kłosiński Wykonawcy: Daniel Olbrychski, Katarzyna Figura, Jerzy Stuhr, Maria Ciunelis, Mariusz Benoit, Bożena Dykiel, Jan Nowicki, Marek Walczewski, Włodzimierz Musiał, Leon Niemczyk, Dorota Stalińska, Krystyna Tkacz, Gabriela Kownacka, Anna Majcher i inni "Ga, ga. Chwała bohaterom" jest dopełnieniem filmowej trylogii Piotra Szulkina, na którą złożyły się filmy "Golem", "O - bi, o - ba" i "Wojna światów". Akcja rozgrywa się w XXI wieku na dwóch planetach - Ziemii i Australi - 458. Pozornie planety te różnią się od siebie. Na Ziemi panują brutalność i przemoc. Australia zamieszkana jest przez ludzi nazbyt uprzejmych, wręcz służalczych, którzy ziemski terror zastępują łagodną perswazją, w rezultacie równie skuteczną. Bohater filmu Scope odsiaduje na Ziemi wyrok za nieposłuszeństwo. Zostaje wytypowany do lotu w kosmos, bowiem nikt z ludzi wolnych nie chce już wykonywać niebezpiecznego zawodu kosmonauty. Tuż przed odlotem Scope poznaje cel swojej misji. Ma zdobyć nową planetę, zbadać panujące na niej warunki i o ile będzie jeszcze żył, powrócić na Ziemię. Kiedy jego przestarzały statek kosmiczny ląduje na docelowej planecie, zostaje powitany jak bohater. Okazuje się jednak, że mieszkańcy Australii widzą w nim swego odkupiciela. Ma on popełnić morderstwo, a później zostać uroczyście straconym, co świadkom tego widowiska przyniesie oczyszczenie. Scope odmawia współpracy, nie zgadza się także na podpisanie zgody na własną egzekucję. Wymyka się ze stadionu, na którym ma się odbyć uroczyste stracenie "łotra". W mieście rozpoczyna poszukiwania wcześniej poznanej młodej prostytutki imieniem Once. Kiedy ją odnajduje, wpada w pułapkę. Zostaje oskarżony o wcześniej upozorowany gwałt na nieletniej. W czasie śledztwa zgadza się na dokonanie zbrodni spektakularnej, takiej na jaką czekają mieszkańcy planety. Pisemną zgodę podpisuje "Ga, ga", wyjaśnijąc, że tak mówią dzieci. Oficer śledczy przyjmuje to za dobrą monetę. W rzeczywistości Scope planuje odnalezienie Once i wspólną ucieczkę z Australii. 11:00 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 11 U PASTERNIKÓW WESELE. ROK 1926 Serial historyczno-obyczajowy, 75 min, Polska, 1986 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Tomasz Zaliwski, Ewa Ziętek, Eugeniusz Kujawski, Jan Frycz, Teresa Lipowska, Czesław Stopka, Grażyna Barszczewska, Tadeusz Szaniecki, Krzysztof Stroiński, Dorota Pomykała Nadchodzi rok 1926. Po ukończeniu studiów w Krakowie Henryk wraca do rodzinnych Katowic. Tu znajduje pracę w biurze wojewody Michała Grażyńskiego. Młody Pasternik przywozi ze sobą Wandę - swą towarzyszkę życia, która zostaje bardzo serdecznie przyjęta przez pozostałą część rodziny. Pasternikowie z trudem wiążą koniec z końcem. Niestety, praca w kopalni, choć ciężka, nie przynosi wysokich dochodów. Najwięcej powodów do narzekań ma Robert. Jego zarobki ciągle maleją, a potrzeby rodziny rosną. Poprawę sytuacji może przynieść wstąpienie w szeregi volksbundu. Namawia go do tego Jerzy, namawia majster. Robert wciąż się waha. 12:30 OGŁOSZENIE MATRYMONIALNE Film komediowy, 52 min, Polska 1972 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Zbigniew Chmielewski, Henryk Czarnecki Zdjęcia: Janusz Pawłowski Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Tadeusz Borowski, Joanna Bolewska, Hanna Giza, Ilona Kuśmierska, Marta Lipińska, Teresa Lipowska, Anna Milewska, Maria Wróblewska, Jolanta Zykun "Ogłoszenie matrymonialne" to komedia liryczna o kameralnym nastroju, z ciekawymi wątkami obyczajowymi. Bohaterem filmu jest młody inżynier, któremu coraz bardziej doskwiera samotność. Aby znaleźć odpowiednią kandydatkę na żonę, zamieszcza w gazecie ogłoszenie matrymonialne. Zaczynają napływać oferty, a on za wszelką cenę stara się wybrać towarzyszkę życia spośród kobiet, które odpowiedziały na jego anons. Kolejne kandydatki, z którymi inżynier spotyka się, okazują się jednak pod wieloma względami niedoskonałe. Tymczasem niepozorna listonoszka, która przynosi inżynierowi oferty, patrzy na niego tęsknym wzrokiem. Zbigniew Chmielewski (1926 - 2009), reżyser filmowy i scenarzysta, zasłynął przede wszystkim filmami obyczajowymi i serialami telewizyjnymi podejmującymi problematykę przemian społecznych i kulturowych oraz konfliktów lat 70. Znane są jego filmy: "Piękny był pogrzeb, ludzie płakali", "Tabliczka marzenia", "Twarz anioła", "Profesor na drodze" "Operacja Himmler", a także seriale: "Dyrektorzy", "Daleko od szosy", "Ślad na ziemi", "Blisko, coraz bliżej", "Rodzina Kanderów". 13:40 KONCERT - MUZYKA W OPACTWIE MISCHA MAISKY CZ. I Koncert, 39 min, Polska, 2017 Wykonawcy: Mischa Maisky Siódma edycja Międzynarodowego Festiwalu Muzyka w Opactwie - Bach u Cystersów 2017. Festiwal odbywa się na terenie zabytkowego Opactwa oo. Cystersów w Wąchocku. Wspaniała architektura z pięknymi zdobieniami we wnętrzu kościoła św. Floriana, mistyczny nastrój miejsca, a także znakomita akustyka gwarantują słuchaczom niezapomniane wrażenia. Mischa Maisky, wiolonczela, gra utwory Jana Sebastiana Bacha - suity na wiolonczelę solo: Suita 1 G - dur BWV 1007, Suita 4 Es - dur BWV 1010, Suita 5 c - moll BWV 1011. 14:30 KONCERT - MUZYKA W OPACTWIE MISCHA MAISKY CZ. II Koncert, 32 min, Polska, 2017 Wykonawcy: Micha Maisky Siódma edycja Międzynarodowego Festiwalu Muzyka w Opactwie - Bach u Cystersów 2017. Festiwal odbywa się na terenie zabytkowego Opactwa oo. Cystersów w Wąchocku. Wspaniała architektura z pięknymi zdobieniami we wnętrzu kościoła św. Floriana, mistyczny nastrój miejsca, a także znakomita akustyka gwarantują słuchaczom niezapomniane wrażenia. Micha Maisky - wiolonczela, gra utwory Jana Sebastiana Bacha: Suity na wiolonczelę solo: Suita 1 G - dur BWV 1007, Suita 4 Es - dur BWV 1010, Suita 5 c - moll BWV 1011. 15:25 ESTERHAZY (ESTERHAZY) Film animowany, 23 min, Polska/Niemcy, 2009 Reżyseria: Izabela Plucińska Scenariusz: Izabela Plucińska, Anna Jadowska Zdjęcia: Izabela Plucińska, Bernatette Paassen Muzyka: Max Knoth Wykonawcy: Maria Peszek, Wiktor Zborowski, Maciej Stuhr, Piotr Dzięcielski, Bogdan Łazuka, Robert Więckiewicz, Roma Gąsiorowska, Borys Szyc, Krzysztof Kowalewski, Zbigniew Zamachowski, Jolanta Fraszyńska, Mateusz Grabowski, Dominik Bąk, Hanna Piaseczna, Anna Kutkowska Projekt jest adaptacją znanej w Niemczech książki dla dzieci pt. "Esterhazy" autorstwa Irene Dische oraz Hanza Magnusa Ernensbergera. Pod przygodami malutkiego, krótkowzrocznego królika z wiedeńskiego rodu Esterhazy, który z pokolenia na pokolenia staje się coraz mniejszy, ma odnaleźć wielką żonę oraz króliczy raj (zieloną trawę między wschodnią i zachodnią częścią pilnie strzeżonego muru berlińskiego), ukryty jest dramat podzielonej Europy i poszukiwanie wolności. Historia dla dzieci naznaczona jest piętnem historii prawdziwej (króliczy raj pomiędzy częścią wschodnią, a zachodnią muru berlińskiego na prawdę istniał). 15:55 RZYMSKIE WAKACJE (ROMAN HOLIDAY) Komedia, 113 min, USA 1953 Reżyseria: William Wyler Scenariusz: Ian McLellan Hunter i John Dighton Zdjęcia: Franz Planer i Henri Alekan Muzyka: Georges Auric Aktorzy: Gregory Peck, Audrey Hepburn, Eddie Albert, Hartley Power, Harcourt Williams, Margaret Rawlings, Tullio Carminati, Paolo Carlini i inni "Rzymskie wakacje" to jedna z najbardziej czarujących komedii lat 50. , jeden z najlepszych filmów w dorobku Williama Wylera i jedna z najlepszych, choć praktycznie pierwsza znacząca rola w karierze Audrey Hepburn, która zasłużenie otrzymała za nią Oscara ("to arystokratka w każdym calu, aż po koniuszki palców", zachwycał się 22 - letnią wówczas aktorką Wyler po premierze filmu). "Rzymskie wakacje" uhonorowano ponadto statuetkami Akademii także za scenariusz i kostiumy, a w sumie film otrzymał aż 10 nominacji do tej nagrody. Film Williama Wylera to - jak pisali amerykańscy recenzenci - opowieść o Kopciuszku, tyle że a rebours. Śliczna dziewczyna, Anne, jest już bowiem księżniczką, córką władcy nie nazwanego w filmie państwa, która odbywa podróż po stolicach Europy. Wychowana w luksusie, lecz zarazem według sztywnych reguł dworskiej etykiety, nie ma prawa decydować o swym postępowaniu, sposobie spędzania czasu, ubierania się. Sztab doradców, guwernantek i lokajów czuwa nad nią przez 24 godziny na dobę. Podczas kilkudniowego pobytu w Rzymie zmęczona takim trybem życia dziewczyna jest już na skraju załamania nerwowego. Zaordynowane jej środki uspokające mają pomóc w odzyskaniu równowagi. Korzystając z chwili nieuwagi służby, Anne wymyka się z ambasady, by choć przez chwilę zasmakować "normalności". Śpiącą na ławce dziewczynę znajduje przystojny dziennikarz Joe Bradley, który ofiarowuje jej gościnę w swym skromnym mieszkanku. Anne nie wyjawia mu, kim jest i dopiero następnego dnia zdjęcie w prasie pod notatką informującą o odwołaniu przez księżniczkę Anne wszystkich oficjalnych spotkań, pozwala Joemu poznać prawdziwą tożsamość jego lokatorki. Bradley wpada na pomysł, który może mu bardzo pomóc w dalszej karierze dziennikarskiej. Postanawia przygotować sensacyjny materiał o "prywatnym" dniu księżniczki nieoficjalnie zwiedzającej Wieczne Miasto. Do pomocy bierze swego kolegę reportera, który ma fotografować Anne z ukrycia. Ustaliwszy szczegóły, wyrusza z księżniczką, podającą się nadal za skromną pensjonarkę, na całodniową wycieczkę po mieście. W tym samym czasie sprowadzona pośpiesznie przez ambasadę armia detektywów usiłuje odszukać zaginioną Anne, zanim dojdzie domiędzynarodowego skandalu. 22:15 FABRYKA HITÓW - JESTEM MOJĄ MUZYKĄ (SOUNDBREAKING: I AM MY MUSIC) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Jeff Dupre, Maro Chermayeff Ostatni odcinek serii wprowadza nas w tajniki różnych technologii nagrywania. Techniczne aspekty produkcji utworów często stanowią o sukcesie danej piosenki. Ich znaczenie jest przedstawione na podstawie dokonań Boba Dylana, The Grateful Dead, Milesa Davisa, Marvina Gaye'a i Franka Sinatry. 24:00 TERAZ ANIMACJE! - POŻERACZE TRUSKAWEK (MAASIKAOGIJAD / STRAWBERRY EATERS) Film animowany, 14 min, Estonia, 2018 Reżyseria: Mattias Malk Scenariusz: Mattias Malk Muzyka: Liina Sumera Krótki film animowany. Film o parze hodowców truskawek, których pole zostaje zniszczone przez żarłoczne ślimaki. Para stara się rozpocząć nowe życie w mieście, jednak gdy kobieta oznajmia, że spodziewa się dziecka, opętany paranoją mężczyzna podejrzewa, że za to również odpowiedzialne są ślimaki. (opis festiwalowy) 00:15 TERAZ ANIMACJE! - MANIFESTACJA GENIUSZU W CZTERECH AKTACH (BRILJANTSUSE DEMONSTRATSIOON NELJAS VAATUSES / A DEMONSTRATION OF BRILLIANCE IN FOUR ACTS) Film animowany, 14 min, Estonia/Chorwacja, 2018 Reżyseria: Morten Tsinakov, Lucija Mrzljak Scenariusz: Morten Tsinakov Krótki film animowany nagrodzony Grand Prix podczas 25. MFF Etiuda and Anima w Krakowie. Ludzie czekają na kogoś wyjątkowego. Ktoś taki się rodzi dorosły mężczyzna w garniturze. Podążają za nim i wiwatują na cześć jego teatralnych, lecz całkowicie bezcelowych przedstawień. W połowie jednego z wystąpień mężczyzna popełnia błąd i ludzie, którzy dotąd go uwielbiali, odchodzą. Opuszczony, spotyka kobietę stworzoną dla niego. Teatralne przedstawienia trwają. (opis festiwalowy) 00:40 BULLITT (BULLITT) Film kryminalny, 109 min, USA 1968 Reżyseria: Peter Yates Scenariusz na podstawie powieści "Mute Witness" Roberta L. Pike'a: Alan R. Trustman, Harry Kleiner Zdjęcia: William A. Fraker Muzyka: Lalo Schifrin Aktorzy: Steve McQueen, Robert Vaughn, Jacqueline Bisset, Don Gordon, Robert Duvall, Simon Oakland, Norman Fell, Carl Reindel, Felice Orlandi, Pat Renella i inni Pierwszy hollywoodzki film młodego angielskiego twórcy Petera Yatesa okazał się wielkim sukcesem, został uhonorowany Oscarem za montaż oraz nominacją do nagrody za dźwięk. Entuzjazm krytyki podzieliła szturmująca kina publiczność, co zapewniło producentom ogromną kasę. "Bullitt" stał się prawdziwą sensacją i jednym z największych przebojów w historii kina. Reżyser stworzył w filmie legendarną już dziś kilkunastominutową sekwencję brawurowych pościgów po stromych ulicach San Francisco, które stały się wzorem dla wielu przyszłych filmowców. "Przy oglądaniu tej sceny powodującej zawrót głowy zaleca się aviomarinę" - pisał jeden z recenzentów. Za kierownicą piekielnie szybkiego forda mustanga zasiadł odtwórca głównej roli Steve McQueen, znany z wielkiej pasji do samochodów wyścigowych. Ponoć tylko w najniebezpieczniejszych akrobacjach zastępował go kaskader. To właśnie za sprawą aktora, który wykupił prawa do powieści Roberta L. Pike'a, został nakręcony "Bullitt". Również on zaproponował realizację przedsięwzięcia Peterowi Yatesowi, który właśnie świętował wielki sukces swego angielskiego filmu sensacyjnego "Napad". Początkowo reżyser nie chciał podjąć się zadania, gdyż nie spodobał mu się jego zdaniem beznadziejny scenariusz. Ostatecznie przyjął wyzwanie, gdy umożliwiono mu wprowadzenie kilku zmian. Przede wszystkim przeniósł akcję z Nowego Jorku do San Francisco i wymusił zgodę producentów na nakręcenie całego filmu w naturalnej scenerii. Bohaterem jest tytułowy Bullitt, w gruncie rzeczy uczciwy stróż prawa, choć pozbawiony skrupułów i działający niekonwencjonalnymi metodami, które budzą sprzeciw przełożonych. Osamotniony funkcjonariusz prowadzi walkę nie tylko ze światem przestępczym, ale również z bzdurną biurokracją, korupcją wśród policjantów i ślepo trzymającymi się prawa zwierzchnikami. Porucznik Frank Bullitt otrzymuje specjalne zadanie od zastępcy prokuratora okręgowego, politycznego karierowicza Waltera Chalmersa. Ma czuwać nad bezpieczeństwem członka podziemnego syndykatu, Johnny'ego Rossa, który jest najważniejszym świadkiem w procesie mafii. Płatnemu zabójcy udaje się jednak dotrzeć do hotelowego pokoju Rossa, który zresztą sam go zaprosił. Postrzałowe rany okazują się śmiertelne. Johnny umiera w szpitalu, ale Bullitt stara się ukryć ten fakt, by na własną rękę przeprowadzić śledztwo w sprawie jego tajemniczej śmierci. Z pomocą przychodzi mu szpitalny personel. Chalmers dowiaduje sie prawdy i wpada w furię. Mimo jego żądań Bullitt nie rezygnuje z prywatnego dochodzenia. Odkrywa, że w hotelu zginął Alfred Renick. Ross planuje jeszcze zabić żonę Renicka i zbiec do Europy legitymując się jego paszportem. Tymczasem mafia zamierza podstawić fałszywego świadka. Gdy Chalmers w końcu uświadamia sobie, że został oszukany, nakłania Bullitta, by ten kontynuował pościg za Rossem. 03:15 KINO NOCNE - SZWEDZKA TEORIA MIŁOŚCI (THE SWEDISH THEORY OF LOVE) Film dokumentalny, 75 min, Szwecja, 2015 Reżyseria: Erik Gandini Scenariusz: Johan Söderberg Zdjęcia: Vania Tegamelli, Carl Nilsson Muzyka: Johan Soderberg W 1972 roku w Szwecji partia socjalistyczna opublikowała manifest "Family of the Future", nakreślający wizję świata wolnych, równych ludzi, w którym znikną wszelkie więzy zależności ekonomicznej. Kobiety miały wyzwolić się spod władzy mężczyzn, starsi nie musieli już polegać na dobrej woli dorosłych dzieci, a najmłodsi zyskiwali pełnię praw i opiekę państwa. Reżyser przygląda się dzisiejszej Szwecji i pokazuje wielowymiarowe konsekwencje wprowadzenia wywiedzionych z ducha 1968 roku rozwiązań. Okazuje się, że niezależność - podstawowa wartość u naszych zamorskich sąsiadów - ma swoją ciemną stronę. Dziś aż jeden na czterech Szwedów umiera samotnie, a zdarza się, że ciała samotnie zmarłych znajdowane są dwa lata po ich śmierci. Szwedki są największą grupą wśród klientek banku nasienia. Pragną potomstwa, ale nie są w stanie zbudować trwałej relacji z partnerem, bo wymaga ona kompromisów i wyrzeczeń. Film jest brawurowo zrealizowanym kalejdoskopem tego bliskiego, a zarazem bardzo egzotycznego z polskiej perspektywy kraju. To prawdziwe laboratorium przyszłości, przypominające niekiedy dystopijne filmy SF. Kontakty ludzkie realizowane za pośrednictwem organizacji społecznych, brak socjalizacji, ucieczka przed wszelkimi trudnościami, zanik umiejętności interakcji, niechęć do obcych (Szwecja to kraj, gdzie imigranci integrują się zdecydowanie najwolniej w Europie). To wszystko ciemne strony kraju, który często stawiamy sobie za wzór. Zygmunt Bauman, pojawiający się w filmie, nie szczędzi Szwedom gorzkich słów. Państwo zapewnia im wszystko oprócz umiejętności bycia z innymi ludźmi. Film pokazuje także uciekinierów z pozbawionego ludzkiego ciepła raju - lekarza, który dopiero w Etiopii odnalazł sens życia czy dziwaczną sektę lubującą się w orgiach urządzanych na leśnych polanach. Film nie daje prostych odpowiedzi - każdy sam musi sobie odpowiedzieć na pytanie, czy z drogi ku niezależności da się w ogóle zawrócić i czy ceną za wolność musi być dojmująca samotność. (ŹRÓDŁO: FILMWEB. PL) 04:45 TAŚMY KULTURY - CIĄGŁOŚĆ PRACY Artystyczne/estradowe (widowisko), 11 min, Polska, 2018 Praca jest ważna. Praca nadaje sens. Praca to życie. To wszystko prawda, ale tylko wtedy, gdy wyrasta z pracy poprzednich pokoleń i może służyć następnym - kiedy praca ma ciągłość.