TVP Historia Czwartek, 08.04.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 8 KWIETNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1525 - Polska zawarła w Krakowie traktat z Zakonem Krzyżackim, (Hołd Pruski); 2005 - pogrzeb Jana Pawła II; żałoba po nim objęła cały świat; 07:15 NAJDŁUŻSZA WOJNA NOWOCZESNEJ EUROPY - ODC. 2 LANCET I PŁUG Serial historyczny, 58 min, Polska 1981 Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Andrzej Twerdochlib Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Krzysztof Kolberger, Henryk Machalica, Marek Siudym, Zdzisław Kozień, Mariusz Benoit, Mieczysław Voit, Andrzej Seweryn, Joanna Sobieska, Beata Tyszkiewicz, Kazimierz Kaczor, Ryszard Pietruski, Anna Nehrebecka, Grażyna Szapołowska, Marek Bargiełowski, Ewa Lemańska, Jerzy Bończak, Henryk Boukołowski, Aleksander Gawroński, Andrzej Krasicki i inni Połowa lat trzydziestych XIX wieku. W Poznaniu następują aresztowania młodzieży polskiej pod zarzutem dążenia do obalenia rządów pruskich. Wśród aresztowanych jest Karol Marcinkowski, późniejszy działacz Wielkopolski. Coraz więcej ludzi uważa, że najbardziej słuszną drogą i sposobem na zachowanie polskości jest podnoszenie wydajności majątków ziemskich, rozwój polskiego przemysłu i handlu. Tymczasem w zaborze rosyjskim wybucha powstanie. Chociaż hrabia Chłapowski uważał, że to powstanie nie ma większych szans, jednak wraz z Józefem Frankowskim, Karolem Marcinkowskim i wieloma innymi przedzierają się przez granicę, by wziąć udział w walce. 08:55 HISTORIA POLSKI - BEZCENNY MŁODZIENIEC. NIEDOKOŃCZONA MISJA Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Styła Scenariusz: Grzegorz Styła Zdjęcia: Maciej Mroziewski, Michał Sroka Zaginiony pod koniec wojny XVI - wieczny obraz "Portret młodzieńca" Rafaela Santi to najcenniejsze dzieło zrabowane z polskich muzeów, którego losy do dzisiaj nie są znane. "Portret" jest punktem wyjścia i osią opowieści o rabunku polskich dzieł sztuki podczas II wojny światowej, o ogromnej wojennej pracy rewindykacyjnej i spektakularnym działaniu Karola Estreichera w odzyskaniu Ołtarza Wita Stwosza. Na kanwie opowieści o losach tych dwóch świadomie wybranych dzieł - "Portretu młodzieńca" i Ołtarza Wita Stwosza - podejmiemy próbę zrelacjonowania stanu współczesnych poszukiwań polskich dóbr kultury i działań rewindykacyjnych, których celem jest powrót do kraju choćby najmniejszej części utraconego dziedzictwa. Przede wszystkim jednak to niezamknięta opowieść o nadziei na odnalezienie niezwykle cennego a zarazem unikalnego dzieła i przywrócenie go Polsce, ale również ponownego wprowadzenia do obiegu kulturowego świata. Film powstał w koprodukcji z Filmoteką Narodową - Instytutem Audiowizualnym. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 10:00 SENSACJE XX WIEKU - HISTORIA NIKCZEMNOŚCI Kameralne i studyjne (widowisko), 47 min, Polska, 2005 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Jan Frycz ( Konrad ), Borys Szyc ( Fegelain ), Piotr Grabowski, Adam Woronowicz, Zbigniew Paterak, Ziemowit Pędziwiatr, Andrzej Warcaba, Adam Kopciuszewski, Dorota Liliental, Kasia Danysz O życiu Franza Konrada przed drugą wojną światową nie wiadomo wiele. Urodził się w Wiedniu w 1906 roku. 11 miesięcy swojego życia spędził w więzieniu skazany za kradzież. Przestępcza przeszłość nie zaszkodziła jednak Konradowi, kiedy wstępował do niemieckiej partii nazistowskiej NSDAP. Przeciwnie, już wkrótce jego talenty miały okazać się bardzo pożyteczne. Faszystowskie Niemcy potrzebowały środków na zbrojenia. Dzięki Anschlussowi III Rzesza zyskała bogate zasoby złota i walut z austriackich banków oraz zapasy surowców i silny przemysł. Późniejsze zagarnięcie Czech umożliwiło uzbrojenie 36. Dywizji Wehrmachtu. Eksploatacja podbitego kraju trwała. Z czeskich banków wywieziono do Niemiec 25 mln dolarów w złocie. Rabunkowa polityka państwa faszystowskiego nie znała umiaru. Nie przestrzegano umów międzynarodowych, rabowano także dzieła sztuki i obiekty sakralne. Kiedy wybuchła druga wojna światowa, ideologia nienawiści dała III Rzeszy nowe źródło funduszy umożliwiających prowadzenie działań na wielką skalę. Wrogowie Niemiec na podbitych terenach mieli zostać starci z powierzchni ziemi, lecz przedtem także ograbieni ze wszystkich wartościowych przedmiotów. Do opanowanych przez faszystów zakątków Europy zjeżdżali ludzie, którzy mieli się zająć tym programowym rabunkiem. Jednym z nich był Franz Konrad. Jego kariera zaczęła się w 1940 roku, gdy jako Leiter fuer Wertersfassung in Warschau Ghetto przybył do Warszawy. Stał się odpowiedzialny za przejęcie przez Rzeszę mienia żydowskiego w wydzielonej dzielnicy stolicy podbitej Polski. Wyszukiwał w majątku Żydów rzeczy wartościowe, nieraz podstępem wydzierał tajemnice o ukrytych dobrach. Zorganizował w Warszawie 15 magazynów zagrabionych przedmiotów. Nie działał wyłącznie na rzecz Niemiec, część łupów, które wpadły mu w ręce, chował na własny użytek i wywoził do zamku Fischorn w pobliżu Zell am See. Wkrótce Konrad zyskał ponure miano "króla getta" i w swojej złodziejskiej karierze awansował do stopnia Hauptsturmfuehrera SS. W 1942 roku los Konrada zetknął go z SS - Gruppenfuehrerem Hermannem Fegeleinem, dowódcą dywizji Waffen - SS "Florian Geyer". Esesman potrzebował zręcznego administratora grabieży podczas wojny ze Związkiem Radzieckim. Ofiarą rabusiów Fegeleina padło co najmniej 20 tysięcy ludzi. Wiele łupów Fegelein i Konrad zagarnęli dla siebie. Ale nie dane im było nacieszyć się złupionym bogactwem. W 1944 roku III Rzesza przegrywała wojnę. Fegelein został oddelegowany przez samego Hitlera do zamku Fischorn, gdzie miano ukryć zrabowane przez lata wojny dzieła sztuki i kosztowności. Wśród niezliczonych bogactw, przewożonych w skrzyniach do zamku, był też inny skarb. 10:55 WYSPIAŃSKI - KRAKÓW - MELANCHOLIA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 1996 Reżyseria: Wojciech Szulczyński Scenariusz: Wojciech Szulczyński, Leszek Danilczyk Wykonawcy: Tadeusz Kantor, Jan Błoński, Józef Tischner, Mieczysław Porębski Film przedstawia związki Stanisława Wyspiańskiego z Krakowem poprzez rozmaite projekty, które artysta realizował w mieście i dla miasta, a także o jego związkach z modernistyczną filozofią i estetyką. O Wyspiańskim wypowiadają się: Tadeusz Kantor, Mieczysław Porębski, Jan Błoński, ks. Józef Tischner. W filmie zamieszczono też zdjęcia współczesnego Krakowa. 12:20 CZAS HONORU - ODC. 68 "STARZY ZNAJOMI" Serial wojenny, 47 min, Polska, 2013 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Woźniak brutalnie przesłuchuje Rudą, próbuje zmusić ją do przyznania się do kontaktów z podziemiem. Pewna informacja, która wychodzi na jaw podczas przesłuchań, przeraża Woźniaka. Zwierza się ze swoich obaw żonie Emilii. Michał obiecuje Władkowi, że zaraz po odbiciu Janisza zajmą się uwolnieniem Rudej. Po odnalezieniu plecaka z pieniędzmi przywiezionymi dla podziemia, bracia zostają napadnięci przez nieznany oddział leśny. Otto ma poważne problemy. Żeby zaradzić kłopotom, Maria postanawia wykorzystać znajomość z Adą Lewińską Celina i Rainer są już w Warszawie. Rainer zostawia jej listę swoich warszawskich donosicieli. Celina z niedowierzaniem odkrywa na niej jedno dobrze sobie znane nazwisko. Helena otwiera bar mleczny. Niestety, do baru "z pomocą" przychodzi Woźniak. Jakby tego było mało, w związku z urzędową pomyłką do mieszkania Marii zostaje dokwaterowana sublokatorka. Bronek waha się, czy wracać do Polski. Pewne wydarzenia towarzyszące koncertowi Wandy wpłyną na podjęcie decyzji. Tymczasem w Warszawie Rainer rozpoczyna własną grę; zostawił tu kilka cennych rzeczy, teraz chce je odnaleźć. 16:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - SERCE STAREGO MŁYNA Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Serce starego młyna. Umierają cicho i godnie gdzieś na obrzeżach naszej codzienności. Niegdyś ich nieustanny turkot był tętnem małych lokalnych społeczności. Ciągnęły do młynów karawany furmanek, kwitło wokół nich życie towarzyskie. Odeszły z wiekiem XX. Ale niektóre z nich, jak młyn w Błażowej, ciągle mają ciekawe historie do opowiedzenia. Z tym miejscem wiąże się wiele tajemnic. A my, wraz z miejscowymi pasjonatami spróbujemy odnaleźć prawdopodobnie przysypaną ziemią maszynownię, a w niej silnik, dawniej wprawiający koło młyńskie w ruch. Jeśli poszukiwania się powiodą, miejscowemu Muzeum Silników Stacjonarnych i Techniki Rolniczej w Konieczkowej przybędzie nowy eksponat. 17:05 CZAS PIENIĄDZA - ODC. 1. SKĄD POCHODZĄ PIENIĄDZE Magazyn, 15 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Pierwszy odcinek cyklu "Czas pieniądza" dotyczy najstarszych znanych form płatności oraz procesu, w jakim powstały znane nam dziś pieniądze monety i banknoty. Zaczęło się od handlu wymiennego usługa za towar. Ale w takiej transakcji wartość jednego i drugiego musiały być równe, bo nie sposób było wydać reszty. Dlatego od czasów wymiany usług i towarów, kiedy ludzie uświadomili sobie, że taka wymiana uniemożliwia np. wydanie reszty, zaczęli szukać wygodniejszej waluty. 3 tys. lat pne. w Mezopotamii było nią zboże, a np. w Korei ryż. Tymczasem około VII wieku przed Chrystusem w Azji Mniejszej, pojawiły się pierwsze monety, coraz bardziej przypominające pieniądze, które dziś używamy, kupując bułki w sklepie osiedlowym. Pieniądze z metali choć wygodniejsze niż zboże, czy płacidła były ciężkie i zajmowały sporo miejsca w bagażu kupców. Dlatego wymyślono pieniądze papierowe, które mając równowartość pieniędzy z kruszców, zajmowały mało miejsca i były dużo wygodniejsze w kupieckich transakcjach. Pionierami w wynalezieniu pieniędzy papierowych byli Chińczycy, co nie powinno nas dziwić, ponieważ byli tymi, którzy wynaleźli papier i sprawnie posługiwali się pismem. W czasach dynastii Tang, w latach 608 - 907 n.e. , papierowe pieniądze zwano latającymi, feiqian. Badania archeologiczne wykazały, że płacideł w postaci zboża używano na ziemiach polskich w jeszcze w II połowie X wieku. Pierwsze polskie monety pojawiły się wraz z rządami pierwszych władców z dynastii piastowskiej, na przełomie X i XI wieku. Zaś pierwsze banknoty, po rozbiorach, podczas powstania pod wodzą Tadeusza Kościuszki. Naczelnik, aby zebrać niezbędne do sformowanie oddziałów fundusze, wypuścił do obiegu pierwsze pieniądze papierowe. Banknoty nosiły nazwę polski złoty. O tym jakie były dalsze losy polskiego złotego już w kolejnym odcinku. 17:25 HISTORIA POLSKI - OFIAROWANIE Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2019 Reżyseria: Józef Szymura Scenariusz: Józef Szymura Rodziny Katyńskie z całej Polski 10 kwietnia 2010 roku wybrały się pociągiem specjalnym w podróż do Smoleńska, aby w 70. rocznicę mordu w lesie katyńskim oddać hołd swoim krewnym. Zarejestrowane rozmowy toczące się w pociągu są pełne ulotnych wspomnień dorosłych osób, których dzieciństwo było naznaczone atmosferą ukrywania prawdy, o której nie można było przez wiele lat mówić. Podróżujące do Katynia rodziny odnajdowały w rozmowach tę atmosferę, w której dorastali. Jechali, aby uczcić pamięć swoich bliskich i w ten symboliczny sposób zamknąć bolesną ranę w historii swych rodzin. Niestety, zamiast oczyszczającego katharsis, rodziny te zostały dotknięte kolejną tragedią. Dramat, jaki się wydarzył w Smoleńsku zniweczył te nadzieje i spowodował, że powstały nowe rany, które są największym dramatem współczesnej Polski. W filmie reżyser zawarł także pierwsze spontaniczne wypowiedzi, jakie zostały zarejestrowane w pociągu w drodze powrotnej do Polski. Ci sami ludzie, którzy z takimi nadziejami jechali do Katynia, teraz wracali ze Smoleńska. Wszystkie zmienione tym faktem emocje znalazły wyraz w zupełnie odmiennie wyrażanych myślach i poglądach. Powstał w ten sposób interesujący dialog i pogłębiona refleksja miejscami mająca wręcz charakter spierania się z Bogiem, dotycząca przyczyn i skutków tej tragedii wyrażanych przez podróżnych, którzy odcięci od jakichkolwiek informacji z zewnątrz wyrażają tylko i wyłącznie własne opinie. Film Józefa Szymury, przedstawiciela Rodziny Katyńskiej z Tarnowskich Gór, opisuje tę dramatyczną podróż, w którą wybrał się razem z synem Cyrylem, aby przekazać mu pamięć o zamordowanym wujku, poruczniku Konradzie Wolnicy. Film ten jest nie tylko zapisem podróży, lecz próbą odnalezienia bardziej ponadczasowego i metafizycznego wymiaru tragedii, do której doszło 10 kwietnia 2010 roku w Smoleńsku. 18:15 ŚLADAMI ESKULAPA - ODC. 1 Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Cykl poświęcony historii medycyny, którego trzonem jest rozmowa dwóch historyków o różnych motywach medycznych. Układ treści jest problemowo - chronologiczny, punktem wyjścia zaaranżowana scenka, dialog między prowadzącymi w oparciu o eksponat muzealny lub zainscenizowaną sytuację z życia codziennego (np. ból zęba). Rozmowa podzielona na trzy części będzie przedstawiać sposoby radzenia sobie ze schorzeniem lub metodę medyczną (np. znieczulenie) od czasów dawnych ku wiekowi XX. Ilustracją każdego omawianego problemu będzie tekst źródłowy z opisem zabiegu, miejsca jego wykonywania, treścią recepty lub poradami medycznymi. W tych miejscach, gdzie to tylko możliwe, przywołany zostanie przykład polskiego lekarza lub historyka medycyny, znaczącego dla rozwoju wiedzy o przedstawianym zagadnieniu - np. kołtun Józef Dietl. Sceny rozmów między prowadzącymi odbywać się będą w obiektach związanych z historią medycyny, znajdujących się na terenie Krakowa (Muzeum Farmacji, schron Oddziału Pierwszej Pomocy Medycznej przy szpitalu im. S. Żeromskiego itp.). 18:50 NAJDŁUŻSZA WOJNA NOWOCZESNEJ EUROPY - ODC. 3 NOWA BROŃ SZWOLEŻERÓW Serial historyczny, 55 min, Polska 1981 Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Andrzej Twerdochlib Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Krzysztof Kolberger, Marek Siudym, Henryk Machalica, Zdzisław Kozień, Mariusz Benoit, Joanna Sobieska, Beata Tyszkiewicz, Grażyna Szapołowska, Marek Bargiełowski, Ewa Lemańska, Jerzy Bończak, Henryk Boukołowski, Aleksander Gawroński, Andrzej Krasicki, Ryszard Pietruski Upada powstanie listopadowe. Oddziały gen. Chłapowskiego przekraczają granice Wielkiego Księstwa Poznańskiego i zostają rozbrojone. W szpitalu polowym umiera Józef Frankowski. Przed sądem stają wszyscy poddani, którzy odważyli się wziąć udział w powstaniu. Hrabia Chłapowski zostajeskazany na dwa lata twierdzy i konfiskatę majątku. Wielkopolska wkracza w nowy okres walki o polskość - postępowa część społeczeństwa postanawia odegrać znaczną rolę w handlu, rzemiośle i przemyśle. Powstaje "Spółka Polska", która walkęz Prusakami prowadzi zupełnie nową bronią. 20:05 WOJNA NA PUSTYNI - EL ALAMEIN ODC. 2/2 (ODC. 2/2) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2012 Reżyseria: Robin Barnwell Scenariusz: Jonathan Dimbleby Podczas długiej walki z Afrika Corps Erwina Rommla, wojska brytyjskie i australijskie były w centrum wydarzeń. Naziści byli górą, alianci przeżywali kryzys, a wynik II wojny światowej był wielką niewiadomą. W filmie poznajemy porywającą historię jednej z największych legend wojskowych w historii Wielkiej Brytanii i Australii. Dokument, zaprezentowany w 70. rocznicę bitwy pod El Alamein, w listopadzie 2012 roku, zawiera nieznane fakty o największej alianckiej pomyłce wojennej. Film, zrealizowany na podstawie książki Jonathana Dimbleby'ego, rzuca nowe światło na znaczenie tej kluczowej kampanii, w której Churchill zagrał zarówno o swoją własną przyszłość, jak i samej Anglii. 21:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 26. ŚWIAT W CZASACH CHRYSTUSA Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Michał Górski Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Postać Jezusa znamy z Ewangelii i wydaje nam się bliska. Ale czy naprawdę wiemy, jak wyglądał ówczesny świat? Świat wojen i okrucieństwa, w którym rządziła bezwzględna siła. Przesłanie Jezusa o miłości bliźniego, przebaczeniu win i nadstawieniu drugiego policzka musiało w tych okolicznościach brzmieć rewolucyjnie. Ziemie żydowskie znajdowały się pod kontrolą Imperium Rzymskiego i były pogrążone w stanie zamętu religijnego i politycznego. Stronnictwa Saduceuszy i Faryzeuszy zaciekle rywalizowały o wpływy. Ortodoksyjni wyznawcy judaizmu widzieli w rosnącej popularności Jezusa zagrożenie. Czym jeszcze żyli mieszkańcy ówczesnej Judei i Galilei? Jakie wydarzenia i procesy rozgrywały się w Imperium Rzymskim, w kręgu kultury helleńskiej, w Egipcie. Jaki był ich wpływ na Ziemię Biblijną? Co nurtowało umysły Rzymian, Greków i Żydów? Ludzi nauki, filozofów i poetów? "Świat w czasach Chrystus"a to temat tego odcinka teleturnieju. 21:55 MIGAWKI HISTORII - DAN LOVE. AMERYKANIN W WIETNAMIE (SNAPSHOTS OF HISTORY) Film dokumentalny, 25 min, Francja, 2016 Reżyseria: Jerome Lambert, Philippe Picard Scenariusz: Jerome Lambert, Philippe Picard Seria dokumentalna. Migawki historii przedstawią losy zwykłych ludzi na tle wielkich wydarzeń historycznych. Dzięki ich prywatnym zdjęciom, nieznanym szerokiej publiczności, widzowie będą mogli zanurzyć się w historii XX wieku. Od Paryża lat trzydziestych po Kongo lat sześćdziesiątych, od czasów III Rzeszy po Kalifornię lat siedemdziesiątych. Poznają też poglądy, motywacje i środowisko bohaterów poszczególnych odcinków. Ich zdjęcia ukazują rzeczywistość z zupełnie innej perspektywy niż ta z oficjalnych archiwów. To spojrzenie subiektywne, często pełne emocji. 01:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - SERCE STAREGO MŁYNA Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Serce starego młyna. Umierają cicho i godnie gdzieś na obrzeżach naszej codzienności. Niegdyś ich nieustanny turkot był tętnem małych lokalnych społeczności. Ciągnęły do młynów karawany furmanek, kwitło wokół nich życie towarzyskie. Odeszły z wiekiem XX. Ale niektóre z nich, jak młyn w Błażowej, ciągle mają ciekawe historie do opowiedzenia. Z tym miejscem wiąże się wiele tajemnic. A my, wraz z miejscowymi pasjonatami spróbujemy odnaleźć prawdopodobnie przysypaną ziemią maszynownię, a w niej silnik, dawniej wprawiający koło młyńskie w ruch. Jeśli poszukiwania się powiodą, miejscowemu Muzeum Silników Stacjonarnych i Techniki Rolniczej w Konieczkowej przybędzie nowy eksponat. 01:30 SENSACJE XX WIEKU - HISTORIA NIKCZEMNOŚCI Kameralne i studyjne (widowisko), 44 min, Polska, 2005 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Jan Frycz ( Konrad ), Borys Szyc ( Fegelain ), Piotr Grabowski, Adam Woronowicz, Zbigniew Paterak, Ziemowit Pędziwiatr, Andrzej Warcaba, Adam Kopciuszewski, Dorota Liliental, Kasia Danysz O życiu Franza Konrada przed drugą wojną światową nie wiadomo wiele. Urodził się w Wiedniu w 1906 roku. 11 miesięcy swojego życia spędził w więzieniu skazany za kradzież. Przestępcza przeszłość nie zaszkodziła jednak Konradowi, kiedy wstępował do niemieckiej partii nazistowskiej NSDAP. Przeciwnie, już wkrótce jego talenty miały okazać się bardzo pożyteczne. Faszystowskie Niemcy potrzebowały środków na zbrojenia. Dzięki Anschlussowi III Rzesza zyskała bogate zasoby złota i walut z austriackich banków oraz zapasy surowców i silny przemysł. Późniejsze zagarnięcie Czech umożliwiło uzbrojenie 36. Dywizji Wehrmachtu. Eksploatacja podbitego kraju trwała. Z czeskich banków wywieziono do Niemiec 25 mln dolarów w złocie. Rabunkowa polityka państwa faszystowskiego nie znała umiaru. Nie przestrzegano umów międzynarodowych, rabowano także dzieła sztuki i obiekty sakralne. Kiedy wybuchła druga wojna światowa, ideologia nienawiści dała III Rzeszy nowe źródło funduszy umożliwiających prowadzenie działań na wielką skalę. Wrogowie Niemiec na podbitych terenach mieli zostać starci z powierzchni ziemi, lecz przedtem także ograbieni ze wszystkich wartościowych przedmiotów. Do opanowanych przez faszystów zakątków Europy zjeżdżali ludzie, którzy mieli się zająć tym programowym rabunkiem. Jednym z nich był Franz Konrad. Jego kariera zaczęła się w 1940 roku, gdy jako Leiter fuer Wertersfassung in Warschau Ghetto przybył do Warszawy. Stał się odpowiedzialny za przejęcie przez Rzeszę mienia żydowskiego w wydzielonej dzielnicy stolicy podbitej Polski. Wyszukiwał w majątku Żydów rzeczy wartościowe, nieraz podstępem wydzierał tajemnice o ukrytych dobrach. Zorganizował w Warszawie 15 magazynów zagrabionych przedmiotów. Nie działał wyłącznie na rzecz Niemiec, część łupów, które wpadły mu w ręce, chował na własny użytek i wywoził do zamku Fischorn w pobliżu Zell am See. Wkrótce Konrad zyskał ponure miano "króla getta" i w swojej złodziejskiej karierze awansował do stopnia Hauptsturmfuehrera SS. W 1942 roku los Konrada zetknął go z SS - Gruppenfuehrerem Hermannem Fegeleinem, dowódcą dywizji Waffen - SS "Florian Geyer". Esesman potrzebował zręcznego administratora grabieży podczas wojny ze Związkiem Radzieckim. Ofiarą rabusiów Fegeleina padło co najmniej 20 tysięcy ludzi. Wiele łupów Fegelein i Konrad zagarnęli dla siebie. Ale nie dane im było nacieszyć się złupionym bogactwem. W 1944 roku III Rzesza przegrywała wojnę. Fegelein został oddelegowany przez samego Hitlera do zamku Fischorn, gdzie miano ukryć zrabowane przez lata wojny dzieła sztuki i kosztowności. Wśród niezliczonych bogactw, przewożonych w skrzyniach do zamku, był też inny skarb. 02:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - JEŃCY CZ 1 Magazyn, 24 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Pierwsza część odcinka poświęconego jeńcom wojennym.