TVP3 Sobota, 11.04.2020 06:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - BOHATEROWIE DRUGIEGO PLANU Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki W opisie każdej wojny, w miarę upływu czasu rośnie skala uproszczenia - z ogromnego splotu zdarzeń w powszechnej świadomości pozostają te, których opis zaczyna się od naj. Największe, najdramatyczniejsze, najbardziej bohaterskie zdarzenia, które stały się inspiracją dla filmu i literatury, z natury malujących zdawkowo postaci drugiego planu. Owe postaci zniknęłyby bezpowrotnie, gdyby nie wysiłek pasjonatów, uprawiających mikrohistorię, wpisaną w krąg najbliższy świata, w którym żyją. Dzisiejsza opowieść geograficznie zlokalizowana będzie w okolicach Sieradza, Warty i jej rozlewisk, zaś historycznie wrócimy do roku 1939 i mostu oddanego przez Dowództwo Okręgu Korpusu 4. w sierpniu tego roku. Most miał posłużyć przeprawie Armii Łodź w ramach zaplanowanych działań obronnych. 07:35 TURYSTYCZNA JAZDA - ODC. 100 NOWA RUDA Magazyn, 10 min, Polska, 2019 Autor: Wojciech Lubiński, Grzegorz Skrzypak Tym razem jesteśmy na Dolnym Śląsku, blisko granicy z Republiką Czeską, w mieście Nowa Ruda. Wyjaśnimy, skąd wzięła się nazwa tego zlokalizowanego u podnóża Gór Sowich miasta. Zjedziemy pod ziemię - do kopalni. Wybierzemy się także na przejażdżkę po tutejszych trasach rowerowych. Odwiedzimy również niezwykłą...kawiarnię. 07:45 ŚWIĘTA Z JAJEM ODC. 6 Felieton, 6 min, Polska, 2019 "Święta z jajem" - sześć 6 - minutowych odcinków o najzabawniejszych i najbarwniejszych polskich tradycjach związanych ze świętami wielkanocnymi. W każdym odcinku znajdą się: felieton i rozmowa plus występ zespołu ludowego, przygotowywanie świątecznych dekoracji, prezentacja strojów, itp. Program zostanie nagrany w skansenie w Maurzycach. Dwoje prowadzących (Magdalena Wiercioch z Łodzi i Andrzej Loch z Zielonej Góry) będzie rozmawiać z etnografem, etnologiem, historykiem, etc. na temat przenikania kultur, anegdot, zabawnych zwyczajów i ciekawostek. W przerwach będą wywoływać felietony nagrane w regionach oraz rozmawiać z grupami folklorystycznymi. 07:55 GINĄCE ZAWODY - ODC. 46 OPOLSKIE KROSZONKI Reportaż, 14 min, Polska, 2008 Autor: Zbigniew Werema, Marcin Pawełczak, Izabela Werema Odwiedziliśmy z kamerą kilkadziesiąt osób wykonujących już nieistniejące bądź zamierające profesje. Wraz z bohaterami reportaży przenosiliśmy się do odległego świata, w którym rękodzieło stanowiło główną formę wytwórczą. "Ginące zawody" to cykl programów, w których historia przenika się z teraźniejszością. 08:10 PIEŚN WIELKANOCNA W LETNINIE Reportaż, 15 min, Polska, 2012 Autor: Grzegorz Fedorowski Zdjęcia: Dariusz Aniołkowski W sobotnie przedświąteczne popołudnie wiosenne dobrze jest dać przekaz barwny, piękny, afirmatywny wobec życia i budzącej się natury. W reportażu zawarto obraz interesującej, starej wsi z przejawami wiosny, który to element pewnie stanowi formalną ramę programu. Liczę w tym zakresie na poranną mgłę, a wieczorem na piękny zachód słońca. Jak wiadomo z tym zawsze jest loteria. Rozmowa z kierowniczką organizacyjną zespołu Kresowianka, panią Danutą Cząstką, by zmierzać do uchwycenia pierwiastków okolicznościowego obyczaju i rytuału. Kobiety z zespołu, wszystkie w strojach regionalnych. Wykonywanie palm, malowanie pisanek, sporządzanie wybranych potraw lub wypieków wielkanocnych. Pieśni wielkanocne, obrzędowe związane z porą roku i afirmatywne. Z najstarszymi członkiniami zespołu na temat dawnego obyczaju i tradycji wielkanocnych w rejonie lwowskim i we wsi Milatycze. Stamtąd wywodzi się trzon powojennej społeczności odwiedzanego przez nas Letnina. 09:00 ŻYCIE W BŁĘKICIE (LIFE IN THE BLUE) Film dokumentalny, 48 min, Republika Południowej Afryki, 2016 Reżyseria: Rafa Herrero Massieu Film dokumentalny, który zabierze widzów w niezwykłą podróż w błękit mórz i oceanów. Fascynujący podwodny świat oraz różnorodność życia, jaką można tu znaleźć, urzeka i zachwyca. Większość akcji rozgrywa się w głębokim na dziesięć metrów pasie wody, tuż poniżej powierzchni. Wiele gatunków używa tej części wody do migracji i polowania. Inne zaś wyspecjalizowały się w genialnych sposobach na pozostanie w ukryciu tam, gdzie pozornie nie ma schronienia. Oceany czerpiące energię ze Słońca i ulegające Księżycowi nieustannie przekształcają lądy naszej planety. Olbrzymie masy wody pokrywają 70 procent Ziemi i sięgają średnio do 4 tysięcy metrów głębokości. Ukryty pod powierzchnią świat w dużej mierze pozostaje niewidoczny. Wzdłuż wybrzeży Oceanu Atlantyckiego bujne podwodne ekosystemy zapewniają przestrzeń do rozmnażania i schronienia - z obfitym pożywieniem dla licznych gatunków. Środowiska te zasila Słońce - podstawowy żywioł całego życia morskiego. Na otwartym oceanie - w błękicie - znajduje się dom licznej rozmaitości dużych i małych zwierząt. Większość tutejszego życia koncentruje się w bogatym w pożywne składniki pasie wody, pobudzanym przez słońce, blisko 20 metrów pod powierzchnią. To, co się wydaje niezamieszkałą błękitną pustką, jest przestrzenią dla ogromnej różnorodności stworzeń. Niemniej, na otwartym oceanie życie jest brutalne. Nie ma tu za wielu kryjówek i trudniej znaleźć pokarm. Duże drapieżniki przepatrują wody w ciągłym poszukiwaniu pożywienia, wyłapując słabych i odłączonych od grupy. Tylko ci, którzy przystosują się do warunków, mają szansę na przetrwanie w wodnej, błękitnej dziczy. Przetrwanie w błękicie dalekich wód to nieustanne wyzwania. Słońce to ogromna siła, pobudzająca wszystkie przejawy życia na Ziemi. W oceanie energia uzyskana ze słońca przechodzi z jednego organizmu na drugi, tworząc różnorodne formy - w zależności od stopnia rozwoju. W błękitnej głębi wraki statków są jak oazy na pustyni: to idealne źródło pokarmu, kryjówki i ochrona. Dwa światy są rządzone własnymi, odrębnymi zasadami, ale połączone mocą silnych ciał niebieskich: Słońca i Księżyca. Pod wodą, od łowców po łowionych, od spektakularnych istot po najmniejsze żyjątka, od najbardziej skomplikowanych do najprostszych - przeznaczeniem wszystkich jest żyć i umierać w bezkresnym, błękitnym świecie. 12:05 ŚLĄSK JEST PIĘKNY - WIELKA SOBOTA Magazyn, 19 min, Polska, 2005 Autor: Beata Smaga Filmowa opowieść o Ślasku, gawęda o jego mieszkańcach, tradycjach, zwyczajach i historii. W zrozumieniu specyfiki Śląska pomaga Marek Szołtysek - historyk, autor książek o Śląsku. 13:00 PRZYCHODZI FACET DO LEKARZA (SUPERCONDRIAQUE) Komedia, 103 min, Francja, 2014 Reżyseria: Dany Boon Scenariusz: Dany Boon Aktorzy: Dany Boon, Kad Merad, Alice Pol, Jean - Yves Berteloot, Valerie Bonneton Zwariowana historia, której bohaterem jest 40 - letni Romain Faubert, będący okazem zdrowia. Pozostający wciąż kawalerem czterdziestolatek nie chce jednak uwierzyć w to, że zupełnie nic mu nie dolega. Wmawia więc sobie różne schorzenia i jest przekonany, że jego organizm to kłębowisko bakterii, wirusów i wszelkiego rodzaju chorób. Nie dość że obsesyjnie zamęcza siebie, to jeszcze rujnuje nerwy jedynego przyjaciela, doktora Dimitriego Zvenki, z którym nieustannie dzieli się obawami o swoje zdrowie. Poczciwy medyk bez skutku codziennie wybija z głowy przyjacielowi kolejne urojone schorzenia. Wreszcie dochodzi do wniosku, że przyczyną złego stanu Romaina może być samotność. Postanawia pomóc mu znaleźć odpowiednią partnerkę życia. Ale i tym razem jego trud jest daremny. Tymczasem Romain nawiedza swego lekarza bez uprzedzenia dowolnego dnia, o dowolnej porze i w dowolnym miejscu: kiedy lekarz wykonuje zabieg, podczas rodzinnej uroczystości, albo w środku nocy, kiedy domownicy już śpią. Zvenka zaczyna wątpić, że kiedykolwiek zdoła mu pomóc. Postanawia jednak podjąć jeszcze jedną próbę i zabiera przyjaciela do Europy Wschodniej, do obozu uchodźców, gdzie pracuje jako wolontariusz. Może zetknięcie z prawdziwym cierpieniem i nieszczęściem ludzi, "uzdrowi" Romaina. Niespodziewanie przywraca mu radość życia spotkanie z siostrą Zvenki. "Umierający" Romain nagle ożywa i co więcej zaczyna deklarować swe uczucia w stosunku do Anny. Ale tego doktor Zvenka nie może znieść. Już nie podziela poglądu, że miłość jest lekarstwem na wszystko i wprowadza w życie nowy plan wyleczenia hipochondryka. 15:10 WIELKANOCNE WYPIEKI W EUROPIE (BREADS, TARTS AND SWEET TREATS A CUINARY EASTER IN EUROPE / PINZEN, FLADEN, SÜE ZÖPFE OSTERZAUBER IN EUROPA) Film dokumentalny, 44 min, Austria, 2017 Reżyseria: Anita Lackenberger Film dokumentalny opowiadający o tradycyjnych wypiekach, które są specjalnie przygotowywane w całej Europie na okres świąt wielkanocnych. Dla wielu osób Wielkanoc zaczyna się wraz z wiosną - kwiatami, słońcem i wielkanocnymi wypiekami. Przebudzeniu przyrody i początkowi życia towarzyszy kulinarne bogactwo i różnorodne tradycje. Nasza wielkanocna podróż kulinarna rozpoczyna się na północy Niemiec. Łaba powoli i majestatycznie płynie w kierunku Morza Północnego. Statki zmierzają w górę rzeki do Hamburga. Wiosną lśni woda, powracają wędrowne ptaki. Szeroka różnorodność wielkanocnych przysmaków jest wynikiem różnic religijnych i specyfiki regionalnej, ale jeden składnik jest szczególnie ważny, to drożdże. Bez nich wiele świątecznych specjałów, takich jak Colomba Pasquale z Włoch i Reindling z Karyntii w Austrii, byłoby nie do wykonania. Produkcja kilkuset sztuk Osterpudel w sezonie świątecznym wymaga sporo siły. Oprócz mąki pszennej, mleka, wody, drożdży, jajek i niewielkiej ilości margaryny, szczypty soli i cukru - w cieście musi być dużo rodzynek. Soczyste rodzynki nadają ciastu wyjątkowy smak. W Bernie zgodnie z ewangelickim zwyczajem na Wielkanoc piecze się Osterfladen. To rodzaj wykwintnej tarty. Tortownice lub formy do tart wykłada się kruchym ciastem, smaruje dżemem morelowym i posypuje rodzynkami. Na Wielkanoc w ofercie pojawiają się najbardziej wymyślne wypieki w najróżniejszych kształtach. Oczywiście nie może zabraknąć baranków, uważanych za symbol życia. Niezwykle różnorodne tradycje wielkanocne, także kulinarne, obserwujemy w Polsce. W okolicach Tarnowa typowym ciastem wielkanocnym jest babka z rzadkiego ciasta i oleju, której nie może zabraknąć na wielkanocnym stole. Wypieki wielkanocne mają w Polsce długą tradycję. W Karyntii na stole pojawia się Reindling, czyli drożdżowa babka. Najpierw się ją błogosławi, potem kroi. Wśród dzieci popularna jest zabawa wielkanocna, walatka, czyli stukanie się jajkami. W Słowenii nie można sobie wyobrazić Wielkanocy bez najróżniejszych strudli, ciast i chlebów drożdżowych. Najważniejsze jest ciasto warstwowe - potratna potica. Tradycyjnie liguryjska torta pasqualina może mieć do 33 warstw, każda symbolizuje rok życia Chrystusa. 16:10 PODZIW Reportaż, 23 min, Polska, 2012 Autor: Krzysztof Glondys Opowieść o Ołtarzu Mariackim Wita Stwosza i o jego współczesnych miłośnikach - ludziach, którzy ulegli fascynacji tym arcydziełem, jego pięknem, rzeźbiarskim kunsztem, artystyczną wspaniałością. Są wśród nich zarówno historycy sztuki, fotografowie i artyści, jak i zwykli ludzie. Tacy, którzy codziennie przychodzą do Bazyliki Mariackiej, żeby popatrzeć na ołtarz, którzy potrafią godzinami kontemplować jego szczegóły, a nawet tacy, którzy podejmują na własną rękę historyczne studia nad dziełem Wita Stwosza i stają się w tej dziedzinie prawdziwymi specjalistami. 17:00 WIELKA SOBOTA Felieton, 9 min, Polska, 2010 Autor: Anna Szewłoga Zdjęcia: Mieczysław Szewłoga Czas oczekiwania, święcenia pokarmów, a dla wierzących czas czytania słowa i poświęcenia ognia, a następnie zapalenie paschału - symbolu Chrystusa, od tegoż ognia. Wieczorem zaczyna się Wigilia Paschalna, którą kończy msza rezurekcyjna. Gościem programu będzie ks. Piotr Leśniak. 23:05 MIŁOSNE ANTIDOTUM (MICKE OCH VERONICA) Komedia romantyczna, 94 min, Szwecja, 2014 Reżyseria: Staffan Lindberg Scenariusz: Santiago Gil, Jimmy Lagnefors, Staffan Lindberg Aktorzy: Izabella Scorupco, David Hellenius, Suzanne Reuter, Claes Ljungmark, Philip Zanden, Peter Engman Bohaterką romantycznej komedii jest piękna rozwódka Veronica, wychowująca nastoletniego syna Alexandra. W tej roli wystąpiła "polska Szwedka" Izabella Scorupco, znana widzom chociażby jako partnerka Bonda w "GoldenEye", a także jako Helena Kurcewiczówna w ekranizacji "Ogniem i mieczem". Pochodząca z bardzo bogatej rodziny Veronica jest lekarką, w życiu niczego jej nie brakuje, może poza miłością. Kiedy postanawia wyremontować kuchnię w swoim luksusowym apartamencie, wynajmuje uroczego stolarza o imieniu Micke, którego obdarza uczuciem niemal od pierwszego wejrzenia, zresztą z wzajemnością. Podobnie jak Veronica, Micke również samotnie wychowuje dziecko, nastolatkę Fanny. Przy bliższym poznaniu obydwoje są gotowi na trwały związek, ale ich pociechy znacznie mniej entuzjastycznie podchodzą do sprawy, nie chcą zaakceptować nowej sytuacji. Dlatego Veronica organizuje wspólny wakacyjny wypad na malowniczą wyspę, gdzie mieszkają jej rodzice. Micke nie czuje się jednak komfortowo w tak eleganckim i dystyngowanym towarzystwie. Dodatkowo sytuację komplikuje mocno wyzwolona sąsiadka. Związek Veroniki i Micke’a zostaje więc wystawiony na ciężką próbę. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - BOHATEROWIE DRUGIEGO PLANU Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki W opisie każdej wojny, w miarę upływu czasu rośnie skala uproszczenia - z ogromnego splotu zdarzeń w powszechnej świadomości pozostają te, których opis zaczyna się od naj. Największe, najdramatyczniejsze, najbardziej bohaterskie zdarzenia, które stały się inspiracją dla filmu i literatury, z natury malujących zdawkowo postaci drugiego planu. Owe postaci zniknęłyby bezpowrotnie, gdyby nie wysiłek pasjonatów, uprawiających mikrohistorię, wpisaną w krąg najbliższy świata, w którym żyją. Dzisiejsza opowieść geograficznie zlokalizowana będzie w okolicach Sieradza, Warty i jej rozlewisk, zaś historycznie wrócimy do roku 1939 i mostu oddanego przez Dowództwo Okręgu Korpusu 4. w sierpniu tego roku. Most miał posłużyć przeprawie Armii Łodź w ramach zaplanowanych działań obronnych. 05:00 MODA - PRAWDZIWE KOSZTY (THE TRUE COST) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Andrew Morgan Film pokazuje prawdziwy koszt wytworzenia naszych ubrań i odsłania kulisy przemysłu tekstylnego. Z jednej strony to ogromne zyski, a z drugiej skandaliczne warunki pracy wytwórców i niszczący wpływ na środowisko naturalne. To będzie opowieść o ubraniach, które nosimy, o ludziach, którzy je szyją, oraz o tym, jak to wpływa na świat. Opowieść o chciwości i strachu, władzy i biedzie. Ten problem ogarnął już cały świat. Pokazuje, jak bardzo jesteśmy związani z sercami i dłońmi ludzi, którzy szyją nasze ubrania. Spadające od lat ceny odzieży nie oznaczają spadku zysków tekstylnych gigantów, lecz wyłącznie pogorszenie warunków produkcji i większą eksploatację środowiska. Miliony ludzi pracuje w nieludzkich warunkach za 3 dolary dziennie, tysiące giną w wypadkach. Globalizacja oznacza, że produkcję przenosi się tam, gdzie koszty są niskie, zwłaszcza tam, gdzie utrzymuje się niskie płace. W rezultacie ci, którzy są najwyżej w łańcuchu wartości, decydują o miejscu produkcji i mogą je zmienić, gdy jakaś fabryka oznajmi, że już nie może produkować tak tanio. Wtedy można przenieść produkcję do tańszej fabryki. W Bangladeszu dzienny zarobek często nie przekracza dwóch dolarów. W zawalonym budynku szwalni zginęło ponad tysiąc osób. Miesiąc wcześniej w innym zakładzie pożar zabił ponad sto. Na świecie 40 milionów osób pracuje przy produkcji garderoby. W Bangladeszu dla znanych zachodnich marek w pięciu tysiącach zakładów szyje 4 miliony ludzi. 85% to kobiety. Z płacą na poziomie trzech dolarów dziennie należą do najgorzej opłacanych na świecie. Szacuje się, że co szósty robotnik na świecie pracuje w przemyśle mody. Czyni go to najbardziej zależnym od siły roboczej. Każdy obywatel Ameryki wyrzuca w ciągu roku średnio 37 kilogramów ubrań. Ogółem stanowi to 11 milionów ton odpadów tekstylnych. W większości czas rozkładu przekracza 200 lat. Jednocześnie do atmosfery uwalniają się szkodliwe gazy. To przełomowy dokument zachęcający do refleksji nad naszymi postawami konsumenckimi. Czy nadal będziemy szukać szczęścia w konsumpcji? Czy zaakceptujemy system, w którym będziemy się czuli bogaci, resztę świata pozostawiając w biedzie? Czy będziemy przymykać oczy na losy tych, którzy produkują nasze ubrania? A może będzie to punktem zwrotnym, od którego zaczniemy wprowadzać zmiany, pamiętając, że każdej części naszej garderoby dotykały czyjeś ręce? Wobec licznych współczesnych wyzwań i problemów, których nie kontrolujemy, może zacząć od odzieży?