TVP Historia Sobota, 11.04.2020 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 11 KWIETNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1939 - feldmarszałek Keitel przedstawił Hitlerowi "Fall Weiss" - plan ataku na Polskę; 1967 - zlikwidowano Teatr Rapsodyczny (założony w konspiracji przez m. in. Karola Wojtyłę); 1968 - z Rady Państwa ustąpił Jerzy Zawieyski; 1990 - uchwałą Sejmu zlikwidowano cenzurę; 07:05 DAWNE ŚWIATY - ODC. 7/8 NIEBIAŃSKIE LAMY INKÓW (NORTE CHICO, THE FIRST ANDEAN CIVILIZATION) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2007 Andy. Bariera wysokich gór wzdłuż krawędzi Ameryki Południowej. Na tych dzikich terenach rozkwitła zadziwiająca cywilizacja. Inkowie stworzyli tu centrum ogromnego imperium. Uczynili to w niespełna sto lat, ale przybycie Hiszpanów doprowadziło do ich upadku. Francisco Pizarro zjawił się w Peru w roku 1532. Dowiedział się, że właśnie toczyła się wojna domowa. Po śmierci króla Inków Huayny Capaca w roku 1528, jego synowie Huascar i Atahualpa zaczęli walczyć o tron. Pizarro napotkał wiele ludów, które chciały zrzucić inkaskie jarzmo. Łaknął bogactw. Natychmiast pojął, że może wykorzystać osłabienie władzy Inków. W zaledwie 4 dekady z garstką żołnierzy rzucił całe imperium na kolana. Ale to zabójstwo Atahualpy załamie cały lud. Był uważany za inkarnację boga słońca, gwaranta ładu na świecie. Jego śmierć była nie do pomyślenia. Brodate istoty przybywające w pływających pałacach i ujeżdżające dziwne stwory, zapewne wyszły z zaświatów. Jawiły się jako straszni bogowie, zdolni do zabijania Inków. Pizarro trzymał wszystkie atuty. Kradł, ile się dało. Nawracał siłą i sadzał na inkaskim tronie, kogo tylko chciał. Tymczasem popełnił błąd, koronując Manko Inkę. Manco, a potem jego synowie, zamkną się w Vilcabamba i stawią wściekły opór najeźdźcom. 08:35 RYCERZE I RABUSIE - ODC. 7/7 - MIŁOŚĆ PIOTRA Serial przygodowy, 44 min, Polska 1984 Scenariusz: Józef Hen Reżyseria: Tadeusz Junak Aktorzy: Tomasz Stockinger, Gustaw Lutkiewicz, Tadeusz Paradowicz, Janusz Zerbst, Bożena Adamkówna, Ryszard Dembiński, Stanisław Niwiński, Bruno O'Ya, Piotr Skarga, Anna Chitro, Barbara Horawianka, Marek Litewka, Wiesław Michnikowski, Krzysztof Luft, Jerzy Trela, Marcin Stawski, Ewa Decówna, Tadeusz Borowski, Jerzy Karaszkiewicz, Eugeniusz Kujawski, Mirosława Marcheluk, Zofia Saretok, Marzena Trybała, Arkadiusz Bazak, Anna Dymna i inni Piotra Wolskiego dotyka osobista tragedia. Stogniew Zgurski, brat Konstancji, w której zakochuje się starosta - zabija w karczmie szlachcica. Wolski, który z urzędu ściga warchołów łamiących prawo, musi uwięzić Stogniewa. Tymczasem inny szlachcic, Dąbski, sobie tylko znanymi drogami zdobywa tytuł do zagarnięcia majątku Zgurskich i obrócenia całej rodziny w chłopów. Najeżdża na posiadłość i uprowadza Konstancję. Piotr z pomocą braci Dydyńskich uwalnia ukochaną. Drugi brat Konstancji, zakonnik, wyrusza na poszukiwanie papierów dowodzących szlachectwa rodu, jednak ginie w drodze. W końcu dochodzi do procesu. Jedynym wiarygodnym świadkiem szlachectwa Konstancji jest właśnie starosta Wolski. Jednak oczywiste jest, że sędziowie nie uznają poręczenia Piotra, jeśli okaże się, że ubiega się on o rękę dziewczyny. Wolski, chcąc doprowadzić do przywrócenia Konstancji należnych jej praw, musi zrezygnować ze swej miłości i planów małżeńskich. 09:30 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - SOSY ZE ŚWIEŻYCH ZIÓŁ Magazyn, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W kolejnym odcinku Karol Okrasa zaprasza widzów do szklarni pełnej ziół i pokaże jak przygotować z nich świeże sosy. Dla dzisiejszego widza sos zwłaszcza ze świeżej bazylii, znany jako pesto, kojarzy się przede wszystkim z kuchnią włoską. Ale jeśli sięgniemy do starych przepisów kuchni polskiej, to już w XVI wieku znajdziemy wiele receptur na sosy czy salsy, wówczas nazywane szałsze, zrobione właśnie ze świeżych ziół i młodych pędów roślin. Tworzyli je wybitni polscy uczeni tego okresu, botanicy, tacy jak Falimirz czy Syreniusz, a nawet najsławniejszy polski astronom Mikołaj Kopernik, który był także medykiem, co nie było niczym niezwykłym w czasach renesansu. A sosy ze świeżych ziół mają same zalety, doskonale pasują do potraw ciepłych i zimnych, zachowują pełny aromat ziół oraz wszystkie walory smakowe i odżywczo - lecznicze. Bo wiele świeżych ziół nie tylko doskonale smakuje, ale i leczy. Wykorzystując zioła Karol przygotuje swoje propozycje: Trzy dania: 1/ sałatka ze świeżego dorsza z sosem ze świeżej kolendry i jabłkiem, 2/ ryba pieczona w boczku z salsą z orzechów i mięty, 3/ pierś kurczaka z sosem ze świeżej bazylii z pierożkami ze szpinaku i czerwonej fasoli. 10:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PERU: INKASKI KLEJNOT (FLAVORS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Peru jest ziemią kontrastów: dynamicznych miast i starożytnych ruin. To Ameryka Południowa w pigułce. Zapomniane świątynie, ukryte skarby, grobowce, a także niezwykła przyroda - od wieków kuszą podróżników i poszukiwaczy przygód. Bogactwa Świętej Doliny, gigantyczna Lima, pływające wyspy na jeziorze Titicaca czy tajemnicze Machu Picchu pobudzają wyobraźnię i obiecują niezwykłą podróż śladami dawnego imperium Inków. 12:05 WYPRAWA PRZEZ WIELKI KANION - ODC. 1/2 (ODC. 1/2) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2014 Wykonawcy: Dan Snow (prowadzący) Zespół współczesnych poszukiwaczy przygód podejmuje ogromne wyzwanie - organizuje wyprawę śladami pierwszej eksploracji potężnej rzeki Kolorado przez Wielki Kanion, leżący w południowo - zachodnim zakątku Ameryki. Wyprawę nad Wielki Kanion po raz pierwszy zorganizowała w 1869 roku grupa pionierów z Dzikiego Zachodu. Major John Wesley Powell wszedł do jednego z najgłębszych wąwozów na świecie, nie mając pojęcia, dokąd się wybrał. Wyprawa Powella i jego badania naukowe nad tym, co nazwano Wielkim Nieznanym, stały się częścią mapy Ameryki. Po raz pierwszy od 1869 roku, grupa dziewięciu mężczyzn próbuje przepłynąć przez cały 450 - kilometrowy Wielki Kanion, tak jak to zrobili pionierscy badacze w drewnianych łodziach wiosłowych w antycznym stylu, bardziej pasujących do muzeum niż do dzikich nurtów Kolorado. 13:05 POLSKIE 100 LAT - USTANOWIENIE SYSTEMU KOMUNISTYCZNEGO W POLSCE Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Dancewicz Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Tomasz Marzecki, Kazimierz Kaczor Prace nad utworzeniem popieranego przez Stalina ośrodka władzy w Polsce, konkurencyjnego wobec rządu Rzeczypospolitej w Londynie już od jesieni 1943 roku prowadzili w Moskwie komuniści skupieni w Związku Patriotów Polskich. 20 lipca 1944 roku w Moskwie powołany został Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, który zainstalowany został przez Sowietów w Chełmie, a następnie w Lublinie. PKWN rozpoczął rządy przy pomocy rozbudowanego aparatu represji. Najważniejszym argumentem dla trwałości komunistycznej władzy w Polsce była obecność Armii Czerwonej w formalnie suwerennym kraju. Komuniści, przejmując władzę, dążyli do stworzenia prawa i ustroju, w którym człowiek zmuszony był działać w określonych, nieprzekraczalnych ramach. Nowy komunistyczny człowiek miał być anonimową cząstką kolektywu, trybikiem w maszynerii biurokratycznego państwa, a nie wolną odpowiedzialną jednostką. 13:40 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 49 BAŚŃ O WODZIE Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski przemierza Polskę wzdłuż i wszerz, aby dowiedzieć się, w jaki sposób dawniej pozyskiwano czystą wodę i jak transportowano ją do mieszkańców. Zastanawia się również, czy woda w dawnych czasach była lepszej jakości niż ta współczesna. Zabiera również widzów do niedostępnych miejsc, w których uzdatnia się życiodajny płyn, przy użyciu metod sprzed setek lat. 14:20 NIEWIDZIALNE MIASTA STAROŻYTNOŚCI - ODC. 3/3 (ANCIENT INVISIBLE CITIES) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Chris Granlund Wykonawcy: Michael Scott (prowadzący), Darius Arya (prowadzący) Film dokumentalny o najstarszych miastach świata. Historycy i archeolodzy badają najbardziej ukryte zakamarki i legendy, aby odnaleźć tajne przestrzenie i ukryte skarby. Kair, Ateny i Stambuł - trzy starożytne miasta, które ukształtowały ludzką cywilizację na przestrzeni wieków, każda z własną, unikalną historią. W każdym mieście zespół schodzi pod ulice i starożytne ruiny. Wspomagani przez zaawansowaną technologię, w tym skanery 3D, zdjęcia w wysokiej rozdzielczości i przełomową fotogrametrię lotniczą, ujawniają tajne przestrzenie. Nowy obraz wspaniałej, bizantyjskiej katedry Hagia Sophia, tunele pod rzymskim hipodromem, labirynty wewnątrz Wielkiej Piramidy w Gizie, unikalny rzymski port na Nilu, Cytadela Saladyna, enigmatyczna struktura Egiptu - Sfinks, podziemne akwedukty w Atenach, sekrety Akropolu. To jest starożytny świat, jakiego nigdy wcześniej nikt nie widział. 15:15 LISTY Z KATYNIA Film dokumentalny, 15 min, Polska, 2012 Reżyseria: Andrzej Czarnecki Listy katyńskie to zapisane na archiwalnych taśmach życie rodzin polskich oficerów. Film pokazuje Polskę tuż przed i w czasie wybuchu wojny, kiedy rodziny zostały rozdzielone. Staszek Wróblewski dostaje się do więzienia w Kozielsku, skąd śle do swojej żony Halusi i córki Marty przepełnione tęsknotą listy. Żona do końca wierzy w jego powrót: dba o dom i córeczkę nie zapominając o codziennej gimnastyce. Kiedy dostaje wiadomość o uwolnieniu Staszka, szyje na jego przyjazd piękny płaszcz, gotuje ulubioną zupę grzybową. Na powrót swojego męża czeka też jej sąsiadka - Irena Goldschneider. Pisze do Mołotowa list z prośbą o jego uwolnienie. Nigdy nie dostaje odpowiedzi. Staszek też nie wraca... Po ich mężach zamordowanych w Katyniu zostały tylko przedmioty: portfel, obrączka, blaszka, okulary, krzyżyk, słonik... 15:45 SPÓR O HISTORIĘ - WŁADCY POLSCY: ANNA JAGIELLONKA Dysk./wywiad/debata, 31 min, Polska, 2017 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Maciej Zakrocki (prowadzący) W grudniu 1575 roku - półtora roku po ucieczce do Francji Henryka Walezjusza - zebrana na sejmie elekcyjnym szlachta wybrała na króla Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego, infantkę Annę Jagiellonkę, córkę Zygmunta I Starego i Bony. Szlachta zdecydowała także o wyborze męża dla liczącej pięćdziesiąt dwa lata Anny. Został nim Stefan Batory. Książę siedmiogrodzki został iure uxoris królem Polski i sprawował faktyczną władzę. Jednak Anna dokładała starań, aby prowadzić własną, niezależną od królewskiego męża politykę. Po śmierci Batorego, bezdzietna królowa doprowadziła do wyboru na tron Polski Zygmunta III Wazy, swojego siostrzeńca, syna Katarzyny Jagiellonki i króla Szwecji Jana III Wazy. Jaką osobą była druga z kobiet w naszych dziejach nosząca tytuł króla? Jak wypada w porównaniu z własnymi siostrami: Izabelą, królową Węgier, Katarzyną, królową Szwecji, Jadwigą księżną brandenburską, Zofią, księżną brunszwicką? Dlaczego Anna nie przeszła do historii jako wielka władczyni? 16:30 TAJEMNICE POCZĄTKÓW POLSKI - KRZYŻ I KORONA Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2015 Reżyseria: Zdzisław Cozac Scenariusz: Zdzisław Cozac Zdjęcia: Mariusz Gala, Zdzisław Cozac "Krzyż i korona" jest kolejnym z serii fabularyzowanych filmów dokumentalnych Zdzisława Cozaca pt. "Tajemnice początków Polski". Autor prezentuje w nim najnowszy stan wiedzy o chrzcie Mieszka I i chrystianizacji państwapierwszych Piastów, od czasów przedchrześcijańskich do koronacji Bolesława Chrobrego w 1025 r. Jak w każdej z dotychczasowych części serii, krótkie wypowiedzi naukowców przeplatają się z barwnymi inscenizacjami przedstawianych wydarzeń i animacjami odkrywanych przez archeologów obiektów. Dlaczego Mieszko I przyjął chrzest, co mógł na tym zyskać, a co stracić? Kiedy i gdzie ochrzczono naszego pierwszego historycznego władcę, jakie daty i miejsca są dziś brane pod uwagę? Czy Mieszko rzeczywiście zwalczał skutecznie starą wiarę i zabiegał o chrystianizację swych poddanych? Jakie ślady religii chrześcijańskiej z czasów Mieszka I i Bolesława Chrobrego przetrwały do naszych czasów? Dlaczego chrześcijańską stolicą państwa pierwszych Piastów zostało Gniezno? Czy Bolesław Chrobry mógł bez zgody papieża założyć królewską koronę? Od kiedy nasze państwo nazywa się Polską? Na pytania te odpowiadają znani historycy i archeolodzy, prezentując swoje hipotezy i obalając utrwalone w popularnym obiegu mity, związane z wprowadzaniem przez Piastów nowej wiary. Wypowiedzi te przewijają się pomiędzy scenami, które obrazują m.in. przybycie Dobrawy do Mieszka, bitwę piastowskiego księcia z Wieletami, chrzest Mieszka, zaprowadzenie chrześcijaństwa wg obrazu Jana Matejki, niszczenie pogańskich bałwanów czy spotkanie Bolesława Chrobrego z cesarzem Ottonem III w Gnieźnie w 1000 r. Film zamyka scena koronacji Bolesława Chrobrego w 1025 r. , która potwierdzała wysoką rangę wczesnopiastowskiej Polski w chrześcijańskiej Europie. Reżyserem filmu jest Zdzisław Cozac, który jest także autorem scenariusza, we współpracy z archeologiem dr. hab. Błażejem Stanisławskim. Współautorem koncepcji wizualnej filmu, jak i całej serii, jest Marek Skrzecz, zarazem montażysta obrazu, wrazz Markiem Domowiczem. Zdjęcia są dziełem Mariusza Gali, Zdzisława Cozaca i Stanisława Plewy. Dźwięk zrealizował Maciej Kaliński. W filmie występują cenieni historycy i archeolodzy: prof. prof. Andrzej Buko, Wojciech Fałkowski, Tomasz Jasiński, Tomasz Jurek, Michał Kara, Hanna Koćka - Krenz, Roman Michałowski, Stanisław Rosik, Henryk Samsonowicz, Dariusz A. Sikorski, Jerzy Strzelczyk i Przemysław Urbańczyk. W inscenizacjach do filmu uczestniczyło kilkudziesięciu odtwórców historycznych pod wodzą Alberta Kiszkurno z Drużyną Wojów Piastowskich Jantar. Film "Krzyż i korona" pokazuje, że mimo wielu nowych informacji uzyskanych w ostatnich latach dzięki rozwojowi nauki, chrzest Mieszka i początki chrystianizacji w państwie pierwszych Piastów kryją nadal wiele tajemnic i są przedmiotem naukowych sporów. Mimo wszystko ważne jest, by spojrzeć na te wydarzenia z dzisiejszej perspektywy i przełamać ciągle żywe fałszywe stereotypy, co autor filmu stara się czynić. 17:35 MARZYCIELE - CHŁOPSKI MARSZAŁEK Dysk./wywiad/debata, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Maciej Rataj urodził się w niezamożnej rodzinie chłopskiej pod Lwowem. Był absolwentem filologii klasycznej Uniwersytetu Lwowskiego oraz nauczycielem łaciny i greki, posłem do Sejmu Ustawodawczego (1919 - 22) z ramienia PSL Wyzwolenie, współtwórcą konstytucji marcowej (1921) oraz marszałkiem Sejmu pierwszej kadencji (1922 - 27). Podczas zamachu majowego ustępujący prezydent Wojciechowski przekazał mu uprawnienia Prezydenta RP. W latach 1936 - 39 pełnił funkcję Prezesa Stronnictwa Ludowego. Został zamordowany przez Niemców w Palmirach. 18:05 DUMA I UPRZEDZENIE - ODC. 1/6 (PRIDE AND PREJUDICE, EP. 1) Serial kostiumowy, 53 min, Wielka Brytania 1995 Scenariusz według powieści Jane Austen: Andrew Davies Reżyseria: Simon Langton Aktorzy: Colin Firth, Jennifer Ehle, Alison Steadman, Benjamin Whitrow, Susannah Harker, Crispin Bonham - Carter, Anna Chancellor i inni Chociaż Jane Austen pisała o sobie skromnie: "Jestem najbardziej niedouczoną i niedoinformowaną kobietą, jaka kiedykolwiek odważyła się zostać pisarką", sukcesu mogą jej dzisiaj pozazdrościć najpopularniejsi hollywoodzcy autorzy. Zmarła przed 179 laty angielska pisarka przewyższa sławą Michaela Crichtona czy Johna Grishama. "Rozważną i romantyczną", film oparty na powieści pod tym samym tytułem, nagrodzono Złotym Globem i Złotym Niedźwiedziem oraz Oscarem za scenariusz. Na ekrany światowych kin weszły następnie "Perswazja" i "Emma", również adaptacje dzieł Austen. Krytycy literaccy, którzy na nowo odkryli pisarkę, tłumaczą jej sukces zza grobu tęsknotą za dobrymi manierami, szlachetnością uczuć i silnymi więzami rodzinnymi. Wprawdzie pierwsze kroki literackie nie dawały młodej autorce powodów do dumy (za "Opactwo Northanger" wydawca zapłacił jej tylko 15 funtów, a okładka pierwszego wydania "Rozważnej i romantycznej" informowała jedynie, że autorką jest "lady"), ale już trzy następne: "Duma i uprzedzenie" (1813 r.), "Mansfield Park" (1814 r.) i "Emma" (1815 r.) zyskały ogromny sukces. Jane Austen pisała o tym, co znała najlepiej: o własnym otoczeniu. Prowincjonalny światek średniozamożnej angielskiej szlachty okresu Regencji, w którym obowiązywały sztywne reguły postępowania, stanowił doskonałą pożywkę dla jej wyobraźni. Jej powieści rozgrywają się w kręgu bliskiej rodziny i przyjaciół, ich bohaterowie, tak jak ona sama, najczęściej mieszkają w skromnych warunkach, mają kłopoty finansowe, chodzą na koncerty, wymieniają uwagi na temat mody i plotkują o znajomych. Ale za tymi codziennymi czynnościami kryją się wielkie dramaty, skomplikowane układy osobiste, a wyrachowanie często bierze górę nad szacunkiem i bezinteresownym uczuciem. Akcja "Dumy i uprzedzenia" toczy się w Anglii w początkach XIX w. Do malowniczego Netherfield przybywa przystojny i bogaty Charles Bingley z zamiarem osiedlenia się tam na stałe. Przybysz wzbudza żywe zainteresowanie lokalnej społeczności, a zwłaszcza panien na wydaniu, widzących w nim znakomitą partię. Na zawarciu bliższej znajomości z Bingleyem szczególnie zależy pani Bennett, matce pięciu dorosłych córek. Ich jedyną szansą na dostatnie życie jest bogate zamążpójście, gdyż cały rodzinny majątek ma przejść w ręce antypatycznego kuzyna Williama Collinsa. Początkowo wszystko układa się po myśli pani Bennett. Bingley zakochuje się bowiem w jej najstarszej i najładniejszej córce, Jane. 19:10 NIEZWYKŁE MIASTA - PETERSBURG ODC. 3/3 (SECRET CITIES SERIA 1) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2017 Wykonawcy: Janina Ramirez (prowadzący), Alastair Sooke (prowadzący) Fascynujące historie zabytków sztuki, które ukształtowały trzy olśniewająco piękne miasta. Amsterdam, Sankt Petersburg i Barcelona są odwiedzane przez turystów, którzy spacerują po wydeptanych ścieżkach wokół wielkich galerii, pałaców i placów. Ale w tej serii historyk sztuki Janina Ramirez i krytyk sztuki Alastair Sooke odkrywają istotę każdego miasta w świeży i fascynujący sposób, schodząc z utartych szlaków, odwiedzając wybrane przez siebie zabytki, które ich zdaniem trzeba zobaczyć. W Amsterdamie badają kontrasty w sercu miasta, które podsycały mistrzów takich jak Rembrandt i Vermeer. W Petersburgu odkrywają, w jaki sposób sztuka została wykorzystana do zwiększenia władzy przywódców. W Barcelonie pokazują miasto naznaczone katalońską walką o pełną niezależność. 20:15 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - GRIMALDI. WŁADCY MONAKO (THE GRIMALDIS) Film dokumentalny, 94 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Historia władców najmniejszego księstwa Europy Monaco, z udziałem suwerennego księcia - Alberta II. Rodzina Grimaldi rządzi tu od ponad 700 lat. W połowie XIX wieku Monaco zyskało międzynarodową sławę dzięki utworzeniu kasyna w Monte Carlo, co uratowało rodzinę od bankructwa. Ale historia tego miejsca kojarzy się także z osobą pięknej hollywoodzkiej gwiazdy filmowej Grace Kelly, która poślubiła władcę Monaco, stając się księżną Monaco. Ten znakomicie zrealizowany film, to fascynująca historia znanego miejsca i mało znanych losów rodziny Grimaldi. 22:10 DWIE KORONY Film dokumentalny, 89 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Kondrat Scenariusz: Joanna Ficińska O. Maksymilian Kolbe (ur. 8 stycznia 1894 - zm. 14 sierpnia 1941, Auschwitz - Birkenau). 10 października 1982 r. Jan Paweł II y wpisuje o. Maksymiliana Kolbego do grona Świętych Męczenników. Pierwszoplanowym bohaterem filmu jest św. Maksymilian Kolbe, założyciel największego przed II wojną światową klasztoru franciszkańskiego na świecie i twórca pisma "Rycerz Niepokalanej". Film na też główną bohaterkę: Maryję, której i dla której Maksymilian Kolbe podporządkowuje całe swoje życie, widząc tylko w tym sens istnienia. Wiele wątków filmu związanych będzie z "szalonymi" pomysłami, jakie miewał o. Kolbe, a które wyrastały ponad swoje czasy i związane były nie tylko z działaniami zakonnymi, także naukowo - technicznymi. W czasie realizacji filmu nacisk został położony na wybór autentycznych miejsc, w których przebywał o. Maksymilian, co będzie historycznym walorem obrazu, realizacja filmu odbędzie się w wielu miejscach w Polsce, także we Włoszech, gdzie o. Kolbe spędził kilka lat, studiując i w Japonii, do której wyruszył jako misjonarz, zakładając tak zwany japoński Niepokalanów. 23:50 ZNACHOR Melodramat, 127 min, Polska 1981 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz według powieści Tadeusza Dołęgi - Mostowicza: Jacek Fuksiewicz, Jerzy Hoffman Zdjęcia: Jerzy Gościk Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Jerzy Bińczycki, Anna Dymna, Tomasz Stockinger, Bernard Ładysz, Bożena Dykiel, Artur Barciś, Andrzej Kopiczyński, Piotr Fronczewski, Piotr Grabowski, Jerzy Trela, Maria Homerska, Igor Śmiałowski, Arkadiusz Bazak, Jerzy Block, Bogusław Sochnacki "Znachora", jak żaden inny polski film przedwojenny, otacza legenda. Wpłynęła na nią niezwykła popularność książki Tadeusza Dołęgi - Mostowicza, według której został zrealizowany. Już w 1934 roku Michał Waszyński przeniósł na ekran inną powieść tego autora - "Prokurator Alicja Horn", cztery lata później zrealizował "Znachora", a w roku 1939 "Testament profesora Wilczura". Ten ostatni film po raz pierwszy zaprezentowany został w Generalnej Guberni w roku 1942, ale nie zachowała się jego żadna kopia, wiadomo jedynie, że w pierwszej scenie "Testamentu" pojawia się sam Dołęga - Mostowicz. W sumie w latach 1934 - 39 przeniesiono na ekran 10 dzieł tego pisarza i bez przesady powiedzieć można, iż miał on bardzo duży wpływ na oblicze polskiego kina lat 30. Do jego utworów sięgano także po wojnie. W 1956 Jan Rybkowski zrealizował "Nikodema Dyzmę", a w roku 1983 Stanisław Lenartowicz "Pamiętnik pani Hanki". Powodzenie wprowadzonych do szerokiego rozpowszechniania na początku lat 70. przedwojennych kinowych przebojów, takich jak "Znachor" i "Profesor Wilczur", sprawiło, że TVP nakręciła dwa seriale według utworów Dołęgi - Mostowicza - "Doktor Murek" i "Kariera Nikodema Dyzmy". W roku 1982 powstała kolejna adaptacja "Znachora" zrealizowana przez Jerzego Hoffmana z Jerzym Binczyckim w roli głównej. Opuszczony przez żonę Beatę i siedmioletnią córeczkę Marysię znany chirurg, profesor Wilczur, szuka pocieszenia w alkoholu. Zostaje ograbiony i pobity, na skutek czego traci pamięć. Po kilkunastu latach włóczęgi, pod przybranym nazwiskiem Antoniego Kosiby, osiada na wsi i zyskuje sławę jako znakomity znachor. Marysia, którą umierająca matka oddała na wychowanie właścicielce sklepu, wyrosła na piękną pannę i pracuje u swej opiekunki. Zakochuje się z wzajemnością w młodym hrabim, Leszku Czyńskim, ale jego rodzice nie zgadzają się na ślub. Do dziewczyny wzdycha też syn karczmarza, Zenek, który patrzy z zawiścią na jej znajomość z Czyńskim. Kiedy młodzi wybierają się na wycieczkę motocyklem, Zenek zastawia na nich pułapkę i oboje ulegają wypadkowi. Marysia jest umierająca. Życie ratuje jej znachor Kosiba, który kradnie potrzebne do operacji narzędzia chirurgiczne. Trafia za to do więzienia i zostaje wypuszczony dopiero po interwencji mieszkańców wsi. Tymczasem Leszek Czyński po wyjściu ze szpitala wyjeżdża na rekonwalescencję do Szwajcarii. Matka okłamuje go, że Marysia nie żyje. Hrabia wraca do kraju z zamiarem popełnienia samobójstwa na grobie ukochanej. 02:15 PRAWDZIWE MĘSTWO (TRUE GRIT) Western, 105 min, USA, 2010 Reżyseria: Ethan Coen, Joel Coen Aktorzy: Jeff Bridges, Hailee Steinfeld, Matt Damon, Josh Brolin, Barry Pepper Remake filmu Henry’ego Hathawaya pod tym samym tytułem z 1969 roku. 10 nominacji do nagrody Oscara, w tym m.in.: dla najlepszego filmu, a także za reżyserię, scenariusz, kostiumy, zdjęcia oraz za kreacje aktorskie dla Jeffa Bridgesa i 14 - letniej wówczas Hailee Steinfeld. Czternastoletnia córka zamordowanego Franka Rossa, Mattie Ross (Hailee Steinfeld), zrobi wszystko, aby pomścić swego ojca. Postanawia dopaść zabójcę i postawić go przed sądem. Dziewczyna zatrudnia człowieka o prawdziwie mocnym charakterze - Reubena J. "Roostera" Cogburna (Jeff Bridges), który ma jej pomóc w schwytaniu Toma Chaneya. Ubija z nim interes, choć wszyscy przestrzegają ją przed tym pijaczyną i awanturnikiem. Ale Mattie wierzy w powodzenie misji. Postanawia też towarzyszyć mu w polowaniu na mordercę. Mimo początkowego sprzeciwu "Koguta", udaje się jej go przekonać i wyrusza z nim w pełną niebezpieczeństw wyprawę. Mattie zyskuje także drugiego sojusznika, młodego rewolwerowca La Boeufa, który liczy na wysoką nagrodę. Obieżyświat z Teksasu jest przekonany, że uda mu się wykorzystać Cogburna do własnych interesów. Ponadto chce zaimponować pewnej majętnej pannie i doprowadzić do skazania Chaneya. Ślad wiedzie w sam środek ziem Indian, gdzie niezwykła trójka tropicieli przeżyje wiele przygód i napotka liczne niespodzianki. Bohaterowie przejdą najcięższe próby charakteru i wytrwałości, wykazując przy tym tytułowe prawdziwe męstwo.