TVP3 Sobota, 02.05.2020 06:00 KUSTOSZKA SOMOSIERRY Reportaż, 22 min, Polska, 2018 Scenariusz: Wojciech Piotrowski, Piotr Garbarczyk Reportaż przedstawia historię starań o upamiętnienie bitwy pod Somosierrą. Rozpocznie się od odwiedzin Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie, gdzie wśród wielu miejsc chwały polskiego oręża jest też tablica poświęcona szarży szwoleżerów. Przeniesiemy się następnie do Somosierry, gdzie poznamy osoby, dzięki którym Hiszpanie dowiedzieli się o bitwie: ojca Jos Medinę, wójta Francisco Sanz Gutierreza oraz samą kustoszkę Somosierry, Elżbietę Tyjan. 07:45 Z BIAŁO - CZERWONĄ... Reportaż, 12 min, Polska, 2017 Autor: Monika Kamińska Tym programem chcemy skłonić widzów do refleksji wokół tematu tożsamości narodowej. Postawimy ważne pytania. Czym jest flaga oraz inne symbole narodowe w życiu współczesnych Polaków? W jaki sposób kształtowało się ich znaczenie w przeszłości? Spróbujemy zdiagnozować sytuacje, w których dziś Polacy demonstrują swą przynależność do państwowości i narodowości. 08:00 TAMARA Reportaż, 20 min, Polska, 2015 Autor: Alicja Grzechowiak Scenariusz: Alicja Grzechowiak Socjologiczny portret mieszkańców podlaskiej wioski oraz głównej bohaterki, uwikłanych w dylemat: jak zachować walory zabytkowe wioski i połączyć je z wymogami nowoczesności. Mieszkańcy nie chcą żyć w żywym skansenie, pragną znaleźć kompromis w zaistniałej sytuacji. Nadzieją dla nich są działania i plany przedstawicielki ich społeczności, sołtys Tamary. 08:30 ODDYCHANIE HISTORIĄ Reportaż, 22 min, Polska, 2014 2 maja 1915 wojska niemieckie i austro - węgierskie przeprowadziły niespodziewany atak na pozycje rosyjskie i w ciągu trzech następnych dni doprowadziły do przerwania frontu. Zapoczątkowało to serię sukcesów państw centralnych, które odrzuciły armię rosyjską daleko na wschód, co w dalszej perspektywie czasowej doprowadziło do upadku caratu i wybuchu rewolucji w Rosji. Wydarzenia te zaważyły również na powojennych losach Polski i całej Europy środkowo - wschodniej. Bitwę gorlicką określa się mianem polskiego Verdun, małego Verdun lub Verdun wschodu. Zginęło w niej ok. 70 000 żołnierzy, w tym 12 000 Polaków walczących w armiach zaborców po obu stronach frontu. W pobliżu Gorlic znajduje się ok. 80 cmentarzy wojennych z okresu I wojny światowej. Tłem do przypomnienia tych wydarzeń była rekonstrukcja bitwy, która odbyła się 3 - 4 maja 2014 roku. 09:00 ŻUBRY Z PUSZCZY BIAŁOWIESKIEJ (THE BISON OF EUROPE) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2017 Reżyseria: Antony Kettal, Roger Owen Zdjęcia: Aliaksei Kulak Muzyka: Julien Ozonder Żubry są największymi, najstarszymi i najdzikszymi zwierzętami Europy. Żubry nizinne występują głównie w Polsce, na Białorusi i w Rosji. Zamieszkują resztki lasów porastających niegdyś obszary południowej Skandynawii, Wysp Brytyjskich i niemal całej Europy kontynentalnej, od Półwyspu Iberyjskiego po zachodnią Syberię. Na granicy polsko - białoruskiej rozciąga się Puszcza Białowieska. Dwanaście tysięcy lat temu cofający się lodowiec stworzył odpowiednie warunki dla rozwoju lasu. Przez tysiące lat w tym miejscu rządził nie człowiek, lecz natura. Już od początku XV wieku puszcza była terenem łowieckim książąt litewskich i królów polskich, co pomagało chronić niezwykłe zwierzęta. W czasie pierwszej wojny światowej zginęły tysiące zwierząt i wszystkie żubry. W opustoszałym lesie zapadła głucha cisza, przerywana jedynie szumem wiatru wiejącego wśród drzew. W 1976 roku UNESCO uznało Puszczę Białowieską za Rezerwat Biosfery. Trzy lata później wpisano ją na Listę Światowego Dziedzictwa Ludzkości. To pozostałość rozległego obszaru porośniętego niegdyś przez drzewa iglaste i liściaste, który rozciągał się od Bałtyku przez Karpaty po Morze Czarne. Autorzy tego wyjątkowego filmu przez kilka sezonów śledzili stado, którego przywódczyni zmarła, a schedę po niej przejęła młoda samica. Na obszarze Puszczy Białowieskiej występuje około trzech tysięcy gatunków roślin, 200 gatunków ptaków i 62 gatunki ssaków. Niektóre z nich, w tym wilki, reintrodukowała tu strona polska. Ostatni żubr nizinny zginął od kuli kłusownika w 1919 roku. Do reintrodukcji gatunku wykorzystano osobniki żyjące w niewoli. Naukowcy uznają żubry za tzw. gatunek osłonowy: chroniąc je, człowiek chroni cały ekosystem. Bez tego w puszczy nie byłoby też starych drzew butwiejących na ziemi, podtrzymujących istnienie pierwotniaków, grzybów, porostów, roślin, płazów i owadów. Natura na nowo odkrywa własną dynamikę. 12:00 MODA NA RODZINĘ - ODC. 133 Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Scenariusz: Ewa Pietrzak Wykonawcy: Ewa Pietrzak (prowadząca) W tym odcinku: Wszystkie najważniejsze decyzje we włoskiej rodzinie zapadają przy stole. To centralne miejsce w życiu także polskich rodzin, choć często nie zdajemy sobie z tego sprawy. Rodzinne niedzielne obiady, rozmowy przy śniadaniu, dzieci odrabiające przy stole szkolne prace domowe - ten obraz zna każdy z nas. O stole jako centrum życia rodzinnego Ewa Pietrzak będzie rozmawiać z Moniką Chilewicz i Vito Casettim. W drugiej części programu spotkamy się z Markiem Citko, gwiazdą polskiej piłki, mężem i ojcem. Dowiemy się, jak radził sobie w trudnych życiowych momentach, a także sprawdzimy, czy nie wyszedł z piłkarskiej wprawy. W cyklu Ekspert Radzi spotkanie z psycholog Zofią Dłutek, dyrektor Katolickiego Ośrodka Adopcyjnego w Warszawie, która przybliży widzom temat adopcji. 12:35 JEDEN DZIEŃ W OSADZIE WIDMO Reportaż, 12 min, Polska, 2015 Na początek cytat z polskaniezwykła.pl: Bez wątpienia jest to najstraszniejsza miejscowość w Polsce (...). Niewyobrażalny obraz dewastacji, połączony z pustką niezamieszkanych budynków wywiera koszmarne wrażenie. Kłomino (niem. Westfalenhof) leży około 12 km na południe od Bornego - Sulinowa. Obie miejscowości wyrosły jako osiedla Truppenübungsplatz Gross Born w latach 30. XX w. Po wybuchu wojny w Kłominie zorganizowano międzynarodowy obóz jeniecki Oflag II D Gross Born. Pod koniec 1939 r. znajdowało się w nim ponad 8 tys. jeńców (...). Później i Borne Sulinowo, i Kłomino - koszary wraz z poligonem, przejęli Rosjanie, którzy stacjonowali w Polsce do 1992 roku. Dziś Kłomino to osada leśna, w której mieszka 12 osób. Reportaż to obraz tego, co dziś zostało z koszar i obiektów wojskowych. 12:50 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - ŁÓDŹ Reportaż, 8 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Wykonawcy: Krzysztof Grzybowski (prowadzący) Kolejnym miejscem, jakie odwiedzimy w ramach cyklu "Pomniki Historii", będzie Łódź. Podobnie jak górnicze miasta Zagłębia Ruhry rozwinęła się ona w wyniku gwałtownego boomu gospodarczego. Wszystko zaczęło się 18 września 1820 roku. Wtedy to namiestnik Królestwa Polskiego Józef Zajączek ogłosił zarządzenie, na mocy którego na terenie miasta mogły powstawać osady fabryczne. Przeznaczono je dla sukienników i tkaczy. Liczba ludności szybko rosła: na początku XIX wieku Łódź liczyła 800 mieszkańców, w 1864 roku już 38 tysięcy. O tym z jakich towarów słynęło miasto, co było jego znakiem rozpoznawczym i co pozostawili po sobie najbardziej znani łódzcy przemysłowcy, opowie nam Ryszard Bonisławski z Towarzystwa Przyjaciół Łodzi. Wśród przybyszów, którzy zjechali do miasta wielką rolę odegrał Saksończyk Ludwik Geyer, do którego Białej Fabryki sprowadzono mechaniczne krosna i 50 - konną maszynę parową. Słynna na całą Europę była także Centralna Fabryka Karola Scheiblera oraz przędzalnia Izraela Kalmanowicza Poznańskiego, na terenie której dziś znajduje się Centrum Handlowe Manufaktura. Cenną częścią łódzkiego Pomnika Historii są rezydencje fabrykantów, takie jak Pałac Poznańskiego oraz bogaty zespół kamienic czynszowych przy ul. Piotrkowskiej. Budynki powstały w różnych stylach architektonicznych, każdy zdobiły charakterystyczne motywy. Nie sposób nie wspomnieć słynnej dzielnicy Księży Młyn, na terenie której znajdowały się mieszkania łódzkich robotników. O tym co jest dziś najcenniejszą pamiątką po tamtych czasach oraz jak te dziś opuszczone i często zaniedbane miejsca odzyskiwać dla miasta, porozmawiamy z Miejską Konserwator Zabytków Kamilą Kwiecińską - Trzewikowską. 13:00 ZDĄŻYĆ PRZED WSCHODEM SŁOŃCA Film dokumentalny, 12 min, Polska, 2013 Reżyseria: Jolanta Roman - Stefanowska Scenariusz: Jolanta Roman - Stefanowska Reportaż opowiada o Armadzie Pomeranek. Jest to Armada tradycyjnych łodzi rybackich, które zostały odrestaurowane lub zbudowane od nowa według starych szkutniczych zasad. Armadę tworzy 14 jednostek, łącznie około 50 osób. Załogi łodzi tworzy grupa pasjonatów, którzy postanowili odtworzyć i spopularyzować stare tradycje rybackie na Półwyspie Helskim. Są wśród nich głównie rybacy, którzy w obecnej trudnej sytuacji ekonomicznej musieli zezłomować swoje kutry, ale są też aktualni kaszubscy rybacy. Zdarzają się też ludzie innych zawodów, którzy wolny czas poświęcają pomerankom. Nocą wypływają na połów, a w dzień i przy okazji świąt promują historię. A mają co promować. Jest wśród nich Jarosław Necel, który jest rybakiem - według dokumentów - w 12. pokoleniu. Są też Konkelowie i Budzisze. To najbardziej znane kaszubskie rodziny. Udział Armady Pomeranek w regionalnych wydarzeniach zawsze jest wielką atrakcją. Tak jest podczas Jarmarku Świętego Dominika. Rybactwo na Kaszubach to nie tylko zawód, To sposób życia. Swoista filozofia. Rybacy mówią że płyną na połów, bo tam czują się wolni. To, co złowią, zależy tylko od nich i od Boga, którego przed wypłynięciem proszą o szczęśliwy powrót. Z rybactwem związane są całe rodziny. Kobiety pracują przy sieciach, dzieci uczą się zawodu przekazywanego z pokolenia na pokolenie. Pięknie o tym opowiadają. Dziś odradza się również instytucja Maszoperii. To licząca kilka wieków organizacja rybacka. Po kilkudziesięciu latach właśnie na Helu odrodziła się taka grupa. Dba o rozwój tradycyjnego rybactwa, ale i uzyskuje środki z unijnych funduszy na modernizacje kutrów itd. Kaszubi to jedna z nielicznych grup etnicznych, które żyją w tradycji i każdego dnia ją tworzą. 13:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 155 TOMASZÓW LUBELSKI Magazyn, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomaszów Lubelski, największe miasto na Roztoczu, jest jednocześnie jednym z najmłodszych. Lata temu przebiegał przez nie ważny szlak handlowy, a dziś jest doskonałą bazą wypadową w turystyczne okolice Roztocza oraz jednym z dwóch polskich miast, które może pochwalić się profesjonalnym torem wrotkarskim o nawierzchni wyczynowej. Początki miejscowości sięgają końca XVI wieku. Z inicjatywy kanclerza Jana Zamojskiego powstała osada o nazwie Jelitowo - od herbu Zamojskich. W 1612 roku nazwę zmieniono na Tomaszów - na cześć syna kanclerza Zamojskiego, a w 1621 roku miasteczku nadano przywilej lokacyjny. Współcześnie warto tu m.in. przysiąść na ławeczce doktora Petera, lekarza i społecznika, niezwykle zasłużonego dla miasta. Modrzewiowy kościół Zwiastowania Najświętszej Marii Panny to z kolei jeden z najciekawszych obiektów architektury drewnianej w skali kraju i unikatowy przykład pełnego zastosowania form budownictwa barokowego w drewnie. Tomaszów i okolice to miejsca skrywające ważne świadectwa historii. W bukowych lasach wciąż pobrzmiewa echo tragicznych wydarzeń. Pomiędzy 17 a 26 września 1939 roku pod Tomaszowem stoczone zostały dwie bitwy, zaliczane do największych w kampanii wrześniowej. Bohaterską postawę Polaków upamiętnia organizowana co rok rekonstrukcja tamtych wydarzeń. W czasie II wojny światowej w pobliskim Bełżcu Niemcy utworzyli obóz pracy, a następnie obóz zagłady. Dziś działa tu Muzeum - Miejsce Pamięci, upamiętniające ofiary niemieckich zbrodni. 15:15 DONA I FRED Reportaż, 19 min, Polska, 2015 Autor: Alicja Grzechowiak Scenariusz: Alicja Grzechowiak Małżeństwo - Polka Aldona i angielski Cygan Fred (miłośnicy koni i ekologii), dwa lata temu przyjechali z Anglii do Polski, zaszyli się w malutkiej wiosce niedaleko granicy z Białorusią. Mieszkają w drewnianym domu krytym strzechą, bez prądu, a wodę czerpią ze studni. Są bardzo szczęśliwi wśród swoich ukochanych zwierząt - 19 koni cygańskich, alpak, brytyjskich kóz mlecznych, owiec, kilku psów i kotów, łącznie około 50 sztuk "braci mniejszych". Wybrali Podlasie, bo jak twierdzi Aldona, to najmniej ucywilizowany region Polski, gdzie natura jest ledwo dotknięta ręką człowieka. Po drugie przodkowie pani Aldony pochodzą z Kresów i dlatego na Podlasiu, czuje się ona jak w domu. 15:40 MEANDRY UCZUĆ - ODC 82 (CESUR VE GUZEL) Telenowela, 45 min, Turcja, 2016 Reżyseria: Ali Bilgin Scenariusz: Ece Yören Aktorzy: Tamer Levent, Devrim Yakut, Erkan Avc, Serkan Altunorak, Sezin Akbaoullar, Kivanc Tatilung, Tuba Büyüküstün Suhan wyznaje Dżesurowi, że nie poddała się aborcji. Nie godzi się na natychmiastowy ślub, jednak przenosi się z rezydencji do domu Dżesura. Tahsin uniemożliwia Szirin przekazanie dowodów prokuratorowi. Nedżla podstępem zamienia płyty. 16:25 LATA DWUDZIESTE, LATA TRZYDZIESTE Reportaż, 10 min, Polska, 2013 Autor: Sylwia Nieckarz Program cykliczny w, którym autorzy przedstawiają tematy społeczne dotyczące nie tylko naszego regionu. Czy można przenieść się w czasie do przeszłości?Choć z pozoru wydaje się to niemożliwe, w Opolu mieszkają kobiety, które regularnie zamieniają się w damy, żołnierki i wieśniaczki, które żyły w latach dwudziestych i trzydziestych. Ewa, Aneta i Kornelia gromadzą stroje z minionych lat, starannie dobierają dodatki, studiują stare książki i ryciny. A wszystko po to, aby pokazać codzienne życie kobiet w tamtym okresie. Udowadniają, że seks appeal mimo trudnych wojennych lat nie był kobietom obcy. Panie zakochały się w przeszłości, a szczególnie w roku 1920, w którym odbyła się kluczowa dla niepodległości Polski wojna polsko - bolszewicka. Jako członkinie Towarzystwa Historycznego "Rok 1920" w ten nietypowy sposób promują wiedzę historyczną, organizują wystawy, biorą udział w rekonstrukcjach historycznych. 17:00 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - KRAKÓW Reportaż, 8 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadzący) Zamek królewski na Wawelu, zabudowa średniowiecznego miasta, przedmieście Stradom i dawna żydowska dzielnica Kazimierz to miejsca, które prezentujemy w kolejnym odcinku programu. Kraków to miasto pełne obiektów o wysokich walorach artystycznych. Miasto jest siedzibą jednego z najstarszych uniwersytetów Europy. Spuścizną minionych stuleci jest jedyny w swoim rodzaju zespół zabytków zachowanych w oryginalnej postaci, w którym w harmonijny sposób nawarstwiły się kolejne epoki w swym doskonałym kształcie. W odcinku naszymi przewodnikami po mieście są prof. Jacek Purchla, dyrektor Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie i Michał Niezabitowski, dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. 17:15 Z BIAŁO - CZERWONĄ... Reportaż, 12 min, Polska, 2017 Autor: Monika Kamińska Tym programem chcemy skłonić widzów do refleksji wokół tematu tożsamości narodowej. Postawimy ważne pytania. Czym jest flaga oraz inne symbole narodowe w życiu współczesnych Polaków? W jaki sposób kształtowało się ich znaczenie w przeszłości? Spróbujemy zdiagnozować sytuacje, w których dziś Polacy demonstrują swą przynależność do państwowości i narodowości. 23:05 HISZPAŃSKI TEMPERAMENT (OCHO APELLIDOS VASCOS) Film komediowy, 95 min, Hiszpania 2014 Reżyseria: Emilio Martinez - Lazaro Scenariusz: Borja Cobeaga, Diego San Jose Aktorzy: Clara Lago, Dani Rovira, Carmen Machi, Karra Elejalde, Alberto Lopez Lopez, Alfonso Sanchez Fernandez, Abel Mora Głośna komedia obyczajowa w reżyserii Emilio Martineza - Lazaro, twórcy innych przebojów kinowych "Las Palabras de Max" (Złoty Niedźwiedź w 1978 roku na festiwalu w Berlinie), "Po drugiej stronie łóżka", "Jak zostać Katalonką". W miłosnej opowieści "Hiszpański temperament" główną bohaterką jest śliczna Amaia, pochodząca z Kraju Basków. Pod urokiem baskijskiej dziewczyny jest młody sewilczyk, Rafa, który do tej pory nigdy nie opuszczał rodzimej Andaluzji. Teraz jednak decyduje się na wyjazd za niedawno poznaną Baskijką, która jako pierwsza oparła się jego niezawodnej dotąd technice uwodzenia. W podróży - zresztą szczerze odradzanej przez przyjaciół - Rafa przeżywa wiele przygód i zaskakujących sytuacji, wynikających z różnic między Baskami i Andaluzyjczykami. Poznali się przypadkowo w Sewilli, dokąd Amaia wybrała się z przyjaciółkami, by tu zapomnieć o narzeczonym, z którym się rozstała. Po początkowej awanturze, szybko przypadają sobie do gustu. Amaia spędza noc w domu Rafy, jednak rankiem znika bez śladu. Chłopak rozpoczyna poszukiwania dziewczyny i trafia na trop jej ojca, Koldo, nie wiedząc, że ten nie ma kontaktu z córką od lat. Koldo zamierza właśnie się z nią pojednać i przyjeżdża do niej, by poznać jej przyszłego męża. Ponieważ ślub został odwołany, Aima wpada na pomysł, by to Rafa udawał przed jej ojcem zakochanego w niej narzeczonego. Dla mieszkańców Kraju Basków rodzina to rzecz święta, dlatego właśnie dziewczyna decyduje się na kłamstwo. I tak Rafa, rodowity Andaluzyjczyk i zarazem największy wróg każdego Baskijczyka, musi zagrać swoją najważniejszą rolę w życiu. 01:20 Z BIAŁO - CZERWONĄ... Reportaż, 12 min, Polska, 2017 Autor: Monika Kamińska Tym programem chcemy skłonić widzów do refleksji wokół tematu tożsamości narodowej. Postawimy ważne pytania. Czym jest flaga oraz inne symbole narodowe w życiu współczesnych Polaków? W jaki sposób kształtowało się ich znaczenie w przeszłości? Spróbujemy zdiagnozować sytuacje, w których dziś Polacy demonstrują swą przynależność do państwowości i narodowości. 02:35 KRÓL STAŚ LUBIŁ ROSÓŁ Reportaż, 12 min, Polska, 2015 Autor: Róża Fabjanowska Stanisław August Poniatowski, właściwie Stanisław Antoni Poniatowski, to władca budzący do dzisiaj emocje. Jemu zawdzięczamy Konstytucję 3 Maja, z której jesteśmy ciągle niezwykle dumni. Był też ostatnim władcą Rzeczpospolitej Obojga Narodów i jak sam powtarzał, niestety jego panowanie ojczyźnie nie pomogło, choć pragnął dla niej tylko dobra. Przez wielu był i jest uważany za króla słabego, bez charakteru, a przede wszystkim uległego carycy Katarzynie II. Reportaż opowiada o zwyczajach króla Stasia, sposobie życia, stylu uprawiania polityki. Król Stanisław August Poniatowski był człowiekiem bywałym w świecie, miał wyrafinowane gusta, także kulinarne. Lubił np. przed obiadem zjeść kilka ostryg i czynił tak regularnie przez cały rok. Ciekawe np. , w jaki sposób w XVIII wieku świeże ostrygi trafiały na jego stół latem, mimo tak znacznego oddalenia od miejsca połowu? Ulubiony bulion, spożywany przez niego regularnie wczesnym rankiem, zaczynał się gotować o drugiej w nocy, a składał się z kilkudziesięciu gatunków mięs. Wiadomo, że Konstytucja 3 Maja została spisana na papierze z Jeziornej, ale mało kto wie, że król nakazał ją także natychmiast drukować i takiej wersji drukowanej pojawiło się ok. 20000 egzemplarzy, co przyczyniło się do szerokiego rozpowszechnienia dokumentu, mimo starań administracji rosyjskiej, by go jak najszybciej unicestwić. Reportaż został zrealizowany we wnętrzach Zamku Królewskiego w Warszawie. 05:00 SPOTKANIE ZE STEPHENEM HAWKINGIEM (DARA O'BRIAIN MEETS STEPHEN HAWKING) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Paul Vanezis Dokument o historii życia profesora Stephena Hawkinga (1942 - 2018). Film powstał na zamówienie BBC i prezentuje przełomowe dzieło jednego z największych na świecie geniuszy. Brytyjski dziennikarz Dara O’Briain otrzymał możliwość spotkania i przeprowadzenia rozmowy z profesorem. Poznamy nie tylko osobę genialnego naukowca i myśliciela, ale również jego życie, codzienne czynności, które był w stanie wykonywać dzięki pracy sztabu pomocników. Umożliwiały mu jedzenie, podróżowanie, zarządzanie dniem, rozmowy z gośćmi, występy publiczne i pracę naukową. Nazwany został niezwykłym i prawdziwym triumfem ludzkiego ducha, wobec bezlitosnej choroby. W ciągu trwającej ponad 40 lat kariery naukowej zajmował się głównie czarnymi dziurami i grawitacją kwantową. Hawking stopniowo tracił władzę nad kończynami i głosem i do końca życia był prawie kompletnie sparaliżowany. W ostatnich latach życia porozumiewał się za pomocą grymasu policzka, który był rozpoznawany przez czujnik zamocowany na oprawce okularów. Twierdził, że mimo choroby był szczęśliwy. Jej powolny postęp umożliwił mu dokonanie znaczących odkryć i nie uniemożliwił mu posiadania, jak to mówi, bardzo atrakcyjnej rodziny. Podczas wywiadów i konferencji każda odpowiedź zabierała mu kilka minut. Jego życie przedstawione zostało w nagradzanym filmie kinowym "Teoria wszystkiego". Zmarł 14 marca 2018 roku w Cambridge.