TVP3 Niedziela, 10.05.2020 06:00 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 159 PŁAWNIOWICE Magazyn, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Julia Groszek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza pałac w Pławniowicach, sprawdza też, jak działała stacja wodociągowa napędzana parą wodną oraz jakim rzemiosłem jest trudna sztuka ludwisarstwa. Zobaczymy też ruiny pałacu w Ujeździe oraz wieżę zamku w Toszku. Wędrówkę po malowniczej okolicy rozpoczniemy właśnie w Pławniowicach. Trzyskrzydłowa budowla pałacu w stylu neomanieryzmu niderlandzkiego wzniesiona została w latach 80. XIX wieku. Gmach, usytuowany na planie podkowy, liczy sobie 7 wież, wykonany jest z cegły, elementów piaskowca i sztukaterii. Wokół rozpościera się romantyczny ogród krajobrazowy. Charakteryzuje się on zgeometryzowaną przestrzenią, neorenesansowym charakterem rzeźby oraz układem biegnących po krzywej ścieżek. Park porastają wyjątkowe okazy drzew. Najlepszym przykładem jest dąb szypułkowy, którego średnica dochodzi do 480 cm. Na terenie parku podziwiać można również egzotyczne gatunki drzew: miłorząb japoński, choinę kanadyjską czy cypryśniki błotne, drzewo pochodzące ze wschodnich stanów USA i Meksyku, które żyje nawet do 1000 lat. W niedalekich Poniszowicach, na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego, znajduje się Kościół św. Jana Chrzciciela i Matki Bożej Częstochowskiej. Dzieje parafii sięgają XII wieku. Kościół mniej więcej w tym kształcie powstał pod koniec wieku XV i od tamtego czasu uległ tylko niewielkim rozbudowom. Obok zbudowanej z drewna modrzewiowego świątyni, stoi XVI - wieczna dzwonnica. 06:30 ABECADŁO ASTRONOMII - 3/20 - MERKURY I WENUS Magazyn, 8 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Majewski Zdjęcia: Adam Rubaszewski Nasze ABECADŁO ASTRONOMII tym razem bierze na oko aż dwa cele. Pierwszym jest Merkury, planeta najbliższa Słońcu, najmniejsza i najszybsza w Układzie Słonecznym. I najbardziej podobna do naszego Księżyca. Z kolei o Wenus mówi się, że to bliźniacza siostra Ziemi. Jak bardzo mylił się autor tego powiedzenia, powiemy w tym odcinku ABECADŁA ASTRONOMII. 06:40 GRA AUGUSTA Reportaż, 12 min, Polska, 2014 W berlińskim muzeum do dziś wisi portret. Niepozorny. Jest na nim tylko jeden z książąt Sułkowskich. W zwyczajnym ubraniu, takim, w jakim chodzono w tamtych czasach. I nic by w tym portrecie nie było nadzwyczajnego, gdyby nie to, że książę w jednej ręce trzyma rakietę. Do gry wtedy nieznanej w Polsce. To pierwszy udokumentowany fakt, że dawno temu właśnie w Rydzynie wprowadzono po raz pierwszy w Polsce - grę w badmintona. Stąd przeniosło się to na inne części Polski, ale pierwsza była właśnie Wielkopolska. Najdziwniejsze w tym wszystkim jest to, że grano wtedy zupełnie inaczej. Nikt nie słyszał o specjalnych strojach o kortach do gry. Nic. Książęta zabijając czas, grywali - gdy pozwalała na to pogoda - w parku, na trawie. Albo, gdy jesienią uniemożliwiała to aura - w pałacowych salach. W strojach z epoki, wielkich perukach, barokowych sukniach i trzewiczkach z klamrą. 09:00 TYGRYS SYBERYJSKI I TAJEMNICZA ŚWIĘTA GÓRA (THE AMUR TIGER. THE PATH TO THE SACRED MOUNTAIN.) Film dokumentalny, 51 min, Rosja, 2016 Reżyseria: Vadim Vitovtsev Zdjęcia: Basil Ivashentsov, Oleg Kabalik Rosyjski Daleki Wschód. Stoki gór Sichote - Aliń pokrywa dziewicza ussuryjska tajga. Cudowny świat, dziwnie łączący syberyjskie lasy z podzwrotnikowym klimatem. Od tysięcy lat w ich gęstwinach przyroda odgrywa tajemniczy spektakl. Tygrys syberyjski to największy dziki kot na świecie. Długość jego ciała osiąga trzy metry, a waga ponad 300 kg. Zwany też tygrysem amurskim, jest zwierzęciem niezwykle majestatycznym i tajemniczym, bo w naturze unika kontaktu z człowiekiem. Jego przepiękne futro oraz rzekome właściwości lecznicze przypisywane specyfikom wytwarzanym z kości i sierści, doprowadziły do zagrożenia tego gatunku. Obecnie szacuje się, że w warunkach naturalnych żyje ok. 560 osobników. Twórcy filmu w ciągu dwóch lat realizacji tego dokumentu zastawili ponad czterdzieści wideo - pułapek, dzięki którym udało się uchwycić zachowania i zwyczaje tych przepięknych i trudno dostępnych zwierząt. Celem ekipy było dotarcie do tajemniczej świętej góry, która według wierzeń Udehejczyków - autochtonicznej ludności żyjącej na terenach występowania tygrysa amurskiego - jest miejscem ostatecznego spoczynku tych majestatycznych zwierząt. Biolodzy, badający tygrysy, znają wiele ścieżek, którymi władcy tych miejsc obchodzą swe włości. Aż pewnego dnia znikają na zawsze. Nikt nigdy nie widział zwłok tygrysa, który zmarł śmiercią naturalną. Zwierzęta te wędrują na szczyt tajemniczej świętej góry. Do połowy XIX wieku tygrysy syberyjskie zamieszkiwały ogromne terytoria: od Kraju Nadmorskiego i Chabarowskiego do obwodu czytyjskiego. Rozwój przemysłowy regionu sprawił, że na południu tygrys został wyparty z Niziny Chankajskiej i okolic Władywostoku. Na północy granica jego terytorium przesunęła się do rzeki Bikin, gdzie znajduje się największy na świecie masyw cedrowych lasów mieszanych. Rezultaty badań ogłoszono kilka dni po zakończeniu zdjęć. Zgodnie z nimi mieszka tu 540 tygrysów syberyjskich. To znaczy, że ich populacja wzrasta. A więc największy kot nie zniknie z powierzchni ziemi. Na dodatek w listopadzie 2015 roku został założony Park Narodowy Bikin, do którego włączono tereny pod świętą górą tygrysów Sangieli. 15:40 MEANDRY UCZUĆ - ODC 90 (CESUR VE GUZEL) Telenowela, 43 min, Turcja, 2016 Reżyseria: Ali Bilgin Scenariusz: Ece Yören Aktorzy: Tamer Levent, Devrim Yakut, Erkan Avc, Serkan Altunorak, Sezin Akbaoullar, Kivanc Tatilung, Tuba Büyüküstün Ryza podejmuje z Dżesurem grę: zwycięzca zabije pokonanego. Dżesur wychodzi z pułapki obronną ręką. Przygotowania do ślubu trwają. Dżahide nastawia Tahsina przeciw Korhanowi. 16:30 KAMIEŃ, NOŻYCE, PAPIER - PORTRET DZIEWCZYNY Reportaż, 9 min, Polska, 2014 W reportażu historyk sztuki Beata Sztyber przedstawi historię obrazu Portret dziewczyny, który znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku. 01:45 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - POMNIKI HISTORII - ZAMOŚĆ Reportaż, 7 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadząca) Perła renesansu, Padwa północy, prywatne miasto zbudowane od podstaw przez włoskiego architekta dla polskiego magnata. I jeden z najwspanialszych układów urbanistycznych na świecie. To Zamość - kolejne z miejsc, jakie odwiedzimy w ramach cyklu "Pomniki historii". Idealne pod względem struktury przestrzennej i organizacyjnej miasto Zamość założył w 1580 roku kanclerz wielki koronny hetman Jan Zamoyski. Szybko stało się ono niedoścignionym wzorem dla innych miast Rzeczpospolitej. Zespół zabytkowy obejmuje układ miasta wraz z fortyfikacjami ukształtowanymi od XVI do XIX wieku. Już latach 30. XX wieku Zamość uznano oficjalnie za zabytek i objęto ścisłą ochroną konserwatorską. Przeprowadzona po II wojnie światowej kompleksowa restauracja poskutkowała wpisaniem Zamościa na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Dziś o randze miasta decydują nie tylko niekwestionowane walory architektoniczno urbanistyczne, ale też wyjątkowa otwartość zamojszczan, świadomych dziedzictwa wielkiej tradycji. 02:00 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 159 PŁAWNIOWICE Magazyn, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Julia Groszek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza pałac w Pławniowicach, sprawdza też, jak działała stacja wodociągowa napędzana parą wodną oraz jakim rzemiosłem jest trudna sztuka ludwisarstwa. Zobaczymy też ruiny pałacu w Ujeździe oraz wieżę zamku w Toszku. Wędrówkę po malowniczej okolicy rozpoczniemy właśnie w Pławniowicach. Trzyskrzydłowa budowla pałacu w stylu neomanieryzmu niderlandzkiego wzniesiona została w latach 80. XIX wieku. Gmach, usytuowany na planie podkowy, liczy sobie 7 wież, wykonany jest z cegły, elementów piaskowca i sztukaterii. Wokół rozpościera się romantyczny ogród krajobrazowy. Charakteryzuje się on zgeometryzowaną przestrzenią, neorenesansowym charakterem rzeźby oraz układem biegnących po krzywej ścieżek. Park porastają wyjątkowe okazy drzew. Najlepszym przykładem jest dąb szypułkowy, którego średnica dochodzi do 480 cm. Na terenie parku podziwiać można również egzotyczne gatunki drzew: miłorząb japoński, choinę kanadyjską czy cypryśniki błotne, drzewo pochodzące ze wschodnich stanów USA i Meksyku, które żyje nawet do 1000 lat. W niedalekich Poniszowicach, na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego, znajduje się Kościół św. Jana Chrzciciela i Matki Bożej Częstochowskiej. Dzieje parafii sięgają XII wieku. Kościół mniej więcej w tym kształcie powstał pod koniec wieku XV i od tamtego czasu uległ tylko niewielkim rozbudowom. Obok zbudowanej z drewna modrzewiowego świątyni, stoi XVI - wieczna dzwonnica. 02:30 GRA AUGUSTA Reportaż, 12 min, Polska, 2014 W berlińskim muzeum do dziś wisi portret. Niepozorny. Jest na nim tylko jeden z książąt Sułkowskich. W zwyczajnym ubraniu, takim, w jakim chodzono w tamtych czasach. I nic by w tym portrecie nie było nadzwyczajnego, gdyby nie to, że książę w jednej ręce trzyma rakietę. Do gry wtedy nieznanej w Polsce. To pierwszy udokumentowany fakt, że dawno temu właśnie w Rydzynie wprowadzono po raz pierwszy w Polsce - grę w badmintona. Stąd przeniosło się to na inne części Polski, ale pierwsza była właśnie Wielkopolska. Najdziwniejsze w tym wszystkim jest to, że grano wtedy zupełnie inaczej. Nikt nie słyszał o specjalnych strojach o kortach do gry. Nic. Książęta zabijając czas, grywali - gdy pozwalała na to pogoda - w parku, na trawie. Albo, gdy jesienią uniemożliwiała to aura - w pałacowych salach. W strojach z epoki, wielkich perukach, barokowych sukniach i trzewiczkach z klamrą. 03:15 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - POMNIKI HISTORII - KOŁBACZ Reportaż, 6 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadząca) W czasach swojej świetności dorównywał najokazalszym klasztorom Meklemburgii i Brandenburgii. Kościół w Kołbaczu, jako wybitne dzieło przełomu romanizmu i gotyku, wyróżnia się nowatorstwem zastosowanych rozwiązań architektonicznych oraz wysokim poziomem detalu. To najwcześniejsza świątynia na Pomorzu Zachodnim, którą wybudowano w całości z cegły.