TVP Historia Środa, 06.05.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 6 MAJA. ODC. 554 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1791 - Luwr stał się muzeum; 1840 - pierwszy znaczek pocztowy; 1945 - oświadczenie TASS o uwięzieniu szesnastu przywódców Polski Podziemnej; 1958 - "Wielki Skok" Mao Tse Tunga; 07:05 CZAS HONORU - ODC. 73 "SĄD LEŚNY" Serial wojenny, 46 min, Polska, 2013 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Rainer szczegółowo opisuje Celinie swoją współpracę z Leną w czasie wojny. Celina musi spotkać się z Leną Janisz, odbity przez Michała, zleca mu zorganizowanie spotkania dowódców najważniejszych ugrupowań podziemnych. Planuje stworzyć podziemny, opozycyjny sejm. Michał słysząc w radiu wiadomości rozpoznaje głos Wandy. Dzięki temu trafia do podwarszawskiego mieszkania Wandy i Bronka Władek z oddziałem wysłuchują skarg jednego z wiejskich gospodarzy na grupę Generała ponoć plądrującą okoliczne wsie. Władek postanawia wymierzyć sprawiedliwość Michał odwiedza Celinę. Z lekkim wyrzutem ogląda paszport ofiarowany jej przez Amerykanów. Wygląda na to, że ich drogi na dobre się rozchodzą Bronek śledzi Emilię. Ma nadzieję, że ta naprowadzi go na Karkowskiego 13:25 POLONIA RESTITUTA - ODC. 3 Serial dokumentalny, historyczny, 49 min, Polska, 1982 Reżyseria: Bohdan Poręba Scenariusz: Włodzimierz Kowalski Zdjęcia: Wacław Dybowski Aktorzy: Janusz Zakrzeński, Krzysztof Chamiec, Józef Fryźlewicz, Jerzy Kaliszewski, Edmund Fetting, Ignacy Gogolewski, Emil Karewicz, Zdzisław Mrożewski, Henryk Bista, Zygmunt Malanowicz, Eugeniusz Kujawski, Andro Kabaładze, Kirył Ławrow Tworzenie władzy politycznej. Powstaje Tymczasowa Rada Stanu. Józef Piłsudski, zdając sobie sprawę z faktycznych planów mocarstw, odmawia złożenia przysięgi. Aresztowanie Józefa Piłsudskiego. Rewolucja Lutowa w Rosji. Rząd Lenina opowiada się za wolną i niepodległą Polską. 16:30 2020. CZAS NIEZNANY - 2020. CZAS NIEZNANY ODC. 4 Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Krzysztof Kasior Scenariusz: Grzegorz Zasępa Pierwszy polski serial dokumentalny poświęcony pandemii wirusa COVID - 19. W każdym odcinku oglądamy codzienność i losy trzech różnych bohaterów w czasach zmiany. Wypowiedzi bohaterów przeplatane są wstawkami fragmentów z programów informacyjnych. W 4. odcinku spotykamy się z Aleksandrem Dębiczem - wybitnym polskim pianistą i kompozytorem młodego pokolenia. Artysta opowiada o swoich planach na życie po epidemii i o tym, jak odnajduje się w świecie, który został wyciszony przez koronawirusa. Poznamy też rodzinę prowadzącą nadmorski pensjonat. Dla osób, których finansowy byt zależy od turystów, to wyjątkowo ciężki okres. Dokument przeniesie nas też do warszawskiego zoo. W rozmowie z dyrektorem tej instytucji, doktorem Andrzejem Kruszewiczem, dowiemy się, jak wielkim zagrożeniem koronawirus może być dla zwierząt w ogrodzie. 17:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ZŁOCZEW. ZBRODNIA BEZ KARY Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Złoczew. Zbrodnia bez kary. Niemcy mają takie powiedzenie: "wojna to wojna", co ma oznaczać, że wojna sama tworzy swoje prawa i sama je egzekwuje. Praktyczne zastosowanie tej maksymy w czasie września 1939 roku pokażemy na przykładzie pogranicznego, polskiego miasteczka Złoczewa, położonego w pobliżu Sieradza. Miasteczko położone 40 km od granicy, niebronione i bez żadnego znaczenia strategicznego zostało przez Niemców spalone - jak się okazało - na potrzeby filmu propagandowego. Faktycznych sprawców nigdy nie ustalono, miasto ze zniszczeń już nigdy się nie podniosło. 18:00 HISTORIA POLSKI - PRZEZ WILHELMSHAVEN I MACZKÓW Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2005 Reżyseria: Andrzej Kunert, Zofia Kunert Scenariusz: Zofia Kunert Zdjęcia: Sławomir Woźniak Sformowana wiosną 1942 r. w Szkocji I Dywizja Pancerna dowodzona przez gen. Stanisława Maczka składała się z ochotników, którzy w odpowiedzi na apel generała Władysława Sikorskiego zaczęli ściągać z różnych stron świata pod polskie sztandary. I Dywizja liczyła ponad 15 tys. żołnierzy, miała ok. 400 czołgów i 4 tys. innych pojazdów mechanicznych. Po kilkunastomiesięcznym szkoleniu stanowiła realną siłę bojową także ze względu na panującego w niej ducha walki. Swój wojenny szlak znaczony licznymi sukcesami rozpoczęła w marcu 1944 r. Lądowanie na plażach Normandii, zacięte boje pod Caen i Falaise, walki o Abbeville i St. Omer we Francji, zdobycie belgijskich miast Ypres czy Ostendy, ostateczne wyzwolenie Gandawy, holenderskiej Bredy i innych miast okryły żołnierzy generała Maczka wielką i zasłużoną sławą. Witano ich jak prawdziwych bohaterów. W początkach kwietnia 1945 r. I Dywizja Pancerna wkroczyła na teren Niemiec. Ukoronowaniem ich szlaku bojowego było zdobycie Wilhelmshaven, największego portu wojennego niemieckiej Kriegsmarine i przyjęcie kapitulacji jego obrońców. Szczególnych wzruszeń dostarczyło natomiast polskim żołnierzom uwolnienie ponad 1700 uczestniczek powstania warszawskiego ze stalagu w Oberlangen. Już po zakończeniu wojny dywizja brała udział w okupacji części terytorium na zachodzie Niemiec, w okręgu Emsland znajdującym się w strefie brytyjskiej. Mieszkańców tamtejszego miasteczka Haren w znacznej części wysiedlono, a na ich miejsce wprowadzili się polscy żołnierze, którzy zostali tam do 1948 r. Na cześć swego ukochanego dowódcy miasteczku nadali nazwę Maczków. Działał tam polski samorząd, parafia, szpital, szkoły różnych szczebli. Polacy mieli tam także swoją drużynę piłki nożnej, dawały tam występy polskie zespoły artystyczne, przyjeżdżało kino objazdowe. W tej swoistej "małej Polsce" na terenie Niemiec niedawni frontowcy znów po latach poczuli smak wolności, normalnego życia. Wielu uzupełniło tam wykształcenie, znalazło sobie mężów lub żony. Początkowo niemiecka ludność okoliczna miała zakaz wstępu do Maczkowa, później coraz częściej Niemcy pojawiali się tam w poszukiwaniu pracy czy żywności. Polaków mieszkających w Maczkowie dręczyła jednak stale tęsknota za krajem. Nie wiedzieli jednak dokładnie, jak rozwija się sytuacja polityczna, co ich czeka po ewentualnym powrocie. Niektórzy, zwłaszcza cywile, zdecydowali się jednak wrócić. Większość, bo ponad 80% żołnierzy, pozostała na emigracji. Jak się później przekonali, była to słuszna, chociaż bolesna decyzja. Dla nich władze brytyjskie utworzyły korpus przysposobienia, w którym zdemobilizowani żołnierze gen. Maczka uczyli się języka angielskiego i przygotowywali do nowego życia w cywilu. Po latach o swoim pobycie w Maczkowie opowiadają przed kamerami m.in.: Józef Szajna, który znalazł się tam po ucieczce z Buchenwaldu i tam właśnie zdawał maturę, Stefan Sękowski, który poznał tam swoją przyszłą żonę, Włada Majewska, która z Lwowską Falą występowała dla żołnierzy gen. Maczka. Służbę w szeregach I Dywizji Pancernej i jej szlak bojowy wspominają natomiast: arcyksiążę Karol Stefan Habsburg z żywieckiej linii Habsburgów, który służył w tej dywizji jako zwykły żołnierz, gen. Michał Gutowski, kpt. Zbigniew Mieczkowski oraz por. Marian Słowiński. 19:15 CZAS HONORU - ODC. 74 "KONFRONTACJA" Serial wojenny, 46 min, Polska, 2013 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Po tragicznej strzelaninie w kawiarni, Woźniak poprzysięga zemstę Bronkowi. Michał proponuje Lenie włączenie się w misję Janisza. Bronek spotyka się z Janiszem. Ten mówi mu o konieczności zorganizowania podziemnego sejmu. Michał z Bronkiem i Władkiem opracowują plan zamachu na Rainera. Tymczasem Rainer orientuje się, że Amerykanie mają już Blachnitzky'ego, a zatem on przestaje im być potrzebny. Zdobywa broń od Karkowskiego, by pozbyć się naukowca i odzyskać tym samym utraconą wartość. Sprawa niespodziewanie się komplikuje. Nic nie wskazuje na to, by Ruda, po bliskim procesie, miała zostać objęta amnestią, przeciwnie - trafia do gabinetu Jabłońskiego, gdzie dochodzi do dziwnej konfrontacji z nieznanym jej esesmanem. Otto zostaje ponownie zawieziony do Lebiediewa. Rosjanin schodzi z Ottem do piwnic tajnego ośrodka rządowego. Woźniakowi spada z nieba donos na Lenę. Widzi nową szansę na rozwiązanie swoich problemów. Celina - wedle obietnicy - wystawia Rainera przyjaciołom. Max proponuje konspiratorom układ. 20:15 WOJNA GENERAŁÓW - ODC. 1/6 SINGAPUR (THE BATTLE OF SINGAPORE) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2009 Reżyseria: Simon Mayall Wykonawcy: Jan Wilkans "Wojna generałów" to seria dokumentalna przedstawiająca nowe spojrzenie na wielkie bitwy II wojny światowej. Pokazuje je z punktu widzenia dowódców obydwu stron konfliktu, ich decyzji, dylematów czy porażek. Filmy analizują podjęte przez nich taktyczne ruchy, które miały wprowadzić w błąd przeciwnika i doprowadzić do jego przegranej. W serii omówione zostaną bitwy o: Singapur, El Alamein, Kursk, Stalingrad, Midway i ofensywa w Ardenach. Były one punktami zwrotnymi drugiej wojny światowej. A wśród generałów znaleźli się niektórzy z najbardziej charyzmatycznych przywódców wojskowych wszech czasów: Rommel, Model, Montgomery, Czujkow, Yamashita i Von Manstein. W tym konkursie wojskowej taktyki stawką były losy tysięcy ludzi oraz reputacja dowódców oraz ich szefów - politycznych przywódców. 21:10 AMERYKAŃSKIE DYNASTIE. KLAN KENNEDYCH - ŚCIEŻKA DO WŁADZY ODC. 2/6 (THE KENNEDYS: AMERICAN DYNASTIES) Film dokumentalny, 41 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Tim Dunn Wykonawcy: Martin Sheen Rodzina Kennedych zdobywa władzę - zmienne są koleje ich losów, związki pełne napięcia, a wpływy polityczne niesamowite. Seria ukazuje, jak osobiste relacje w rodzinie Kennedych kształtowały wydarzenia na amerykańskiej i globalnej scenie politycznej, od zimnej wojny po krach na Wall Street. Widzowie będą mogli prześledzić drogę Johna F. Kennedy’ego do fotela prezydenckiego, jego skomplikowane relacje z żoną Jackie i bratem Bobbym, kluczową rolę braci w kryzysie kubańskim i fatalne następstwa zabójstwa JFK. Chwała i skandal, triumf i tragedia to wszystko, co znajdziemy w tych filmach. Narratorem serii jest znany amerykański aktor Martin Sheen. 22:05 Z WIDOKIEM NA WAWEL - NIEPODLEGŁA I BEZPIECZNA. SŁUŻBY MUNDUROWE Magazyn, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Wojciech Kursa Scenariusz: Paweł F. Nowakowski Zdjęcia: Bartek Cichoński, Wojciech Kursa Muzyka: Marcin Gałażyn Wykonawcy: Paweł F. Nowakowski (prowadzący) odc. 4. Temat: Niepodległa i bezpieczna. Służby mundurowe, Odrodzeniu państwa polskiego po 123 latach niewoli towarzyszyło tworzenie służb mundurowych. Trudno było w tym wypadku nawiązać do wzorców przedrozbiorowych. Jak więc powstawały straż pożarna i policja w II Rzeczypospolitej? Do czego nawiązywały, jakie pełniły role i czy państwo musiało mieć nad nimi kontrolę? Na te pytania starają się odpowiedzieć goście: dr Paweł Gąsiorczyk - historyk, naczelnik Wydziału Dokumentacji Zbiorów Centralnego Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach i dr Łukasz Malinowski - historyk, dyrektor Muzeum Niepodległości w Myślenicach. 22:40 EL DORADO (EL DORADO) Western, 121 min, USA 1967 Reżyseria: Howard Hawks Scenariusz na podstawie powieści Harry'ego Browna: Leigh Brackett Występują: John Wayne, Robert Mitchum, James Caan, Charlene Holt, Michele Carey, Arthur Hunnicutt, R. G. Armstrong, Edward Asner i inni Nakręcona w plenerach Arizony ekranizacja powieści Harry'ego Browna z 1960 roku z udziałem takich gwiazd ekranu, jak John Wayne ("Dyliżans", "Rio Bravo", "Fort Apaczów", "Nosiła żółtą wstążkę", "Rzeka Czerwona", "Prawdziwe męstwo" - Oscar za główną rolę), Robert Mitchum ("Krzyżowy ogień", "Rzeka bez powrotu", "Noc myśliwego", "Przylądek strachu") oraz James Caan ("Deszczowi ludzie", Ojciec chrzestny","Elita zabójców","Misery"). Podobnie jak inne"kowbojskie"filmy Howarda Hawksa -"Rio Bravo"czy"Rio Lobo" - także i ten ukazuje dramatyczny proces starzenia się zarówno bohaterów Dzikiego Zachodu jak i westernu jako gatunku filmowego. Doświadczony rewolwerowiec Cole Thornton (Wayne) zostaje wynajęty przez bogatego posiadacza ziemskiego Barta Jasona do wykonania pewnego zlecenia. Zgodnie z instrukcją Thornton udaje się do miasteczka El Dorado na granicy z Meksykiem. Na miejscu rezygnuje jednak z wykonania zlecenia. Dowiaduje się bowiem, że miałby siłą usunąć rodzinę MacDonaldów z ich farmy, którą Jason chce przejąć ze względu na znajdujące się tam źródła wody. Dodatkowym argumentem jest fakt, że podejmując walkę z MacDonaldami Thornton musiałby się przeciwstawić swemu dawnemu przyjacielowi, J. P. Harrahowi, który jest obecnie szeryfem w El Dorado. Wracając z posiadłości Jasona, Cole Thornton niechcący rani najmłodszego z czterech synów Kevina MacDonalda, Luke'a, doprowadzając w efekcie do jego śmierci. Ojciec chłopaka przyjmuje jego wyjaśnienia i przeprosiny, ale zrozpaczona siostra Luke'a, Joey, usiłuje w odwecie zabić rewolwerowca. Wystrzelona przez nią kula zatrzymuje się w ciele Thorntona, w pobliżu kręgosłupa. Miejscowy doktor nie podejmuje się wyjęcia jej i odsyła kowboja do innego lekarza. Cole, odczuwając dotkliwy ból i nawracający paraliż ręki, rusza w drogę. Niebawem zawiera znajomość z młodym włóczęgą o przezwisku Mississipi i dowiaduje się, że Jason wynajął nowego rewolwerowca na jego miejsce, młodego i bezwzględnego Nelse'a McLeoda oraz jego bandę. McLeod próbuje skaptować Thorntona do pomocy, przekonując go, że rozprawa z farmerami będzie dziecinną igraszką, a nieszczęśliwie zakochany i pijany z udręki szeryf nie przeszkodzi im w wykonaniu dobrze płatnego zadania. Cole Thornton i Mississipi rzeczywiście wracają do El Dorado. Z pomocą szeryfa Harraha, którego udaje im się nakłonić, by odstawił alkohol, szykują się do ostatecznej rozprawy z Jasonem i wynajętymi przez niego bandytami. 00:55 SENSACJE XX WIEKU - NOC DŁUGICH NOŻY Kameralne i studyjne (widowisko), 45 min, Polska, 2007 Reżyseria: Maciej Dutkiewicz 1 lipca 1934 roku aresztowano szefa SA Ernsta Rohma. Rohm był bohaterem I wojny światowej i przyjacielem Adolfa Hitlera. Po wojnie bezrobotny Rohm spotkał Hitlera i razem po puczu w Monachium próbowali sięgnąć po władzę. 8 listopada 1923 roku oddziały SA dowodzone przez Rohma opanowały w Monachium gmach krajowego ministerstwa obrony. Następnego dnia Hitler, na czele pochodu, wyruszył, aby połaczyć się z Rohmem i przejąć władzę w Bawarii. W przyszłości Rohm zaczął przeszkadzać poplecznikom Hitlera i ci zrobili wszystko, by go usunąć. 01:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ZŁOCZEW. ZBRODNIA BEZ KARY Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Złoczew. Zbrodnia bez kary. Niemcy mają takie powiedzenie: "wojna to wojna", co ma oznaczać, że wojna sama tworzy swoje prawa i sama je egzekwuje. Praktyczne zastosowanie tej maksymy w czasie września 1939 roku pokażemy na przykładzie pogranicznego, polskiego miasteczka Złoczewa, położonego w pobliżu Sieradza. Miasteczko położone 40 km od granicy, niebronione i bez żadnego znaczenia strategicznego zostało przez Niemców spalone - jak się okazało - na potrzeby filmu propagandowego. Faktycznych sprawców nigdy nie ustalono, miasto ze zniszczeń już nigdy się nie podniosło. 02:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - U - BOOTY WYCHODZĄ Magazyn, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony niemieckim łodziom podwodnym.