TVP Historia Piątek, 08.05.2020 Zmiany z dnia 07.05.2020 w stosunku do raportu z dnia 29.04.2020 (dodano pozycję programową) 10:20 Z NATURĄ NA CO DZIEŃ - ODC. 5/6 WOJ. POMORSKIE Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2014 Reżyseria: Tadeusz Litowczenko Scenariusz: Tadeusz Litowczenko Cykl sześciu filmów dokumentalnych z udziałem aktora Mieczysława Hryniewicza, opowiada o walorach historycznych i przyrodniczych polskiego odcinka międzynarodowej drogi wodnej E - 70. Betlejem, Rzym i Trzech Króli to małe wioski w dolinie Wisły. Prowadzą one do Kwidzyna, gdzie w zespole katedralno - zamkowym spoczywają ciała trzech wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego. Szlakiem Zamków Gotyckich trafiamy do Gniewu. W miejscowości Piekło przez zabytkową śluzę wpływamy na Nogat, którym docieramy do Malborka - największej warowni średniowiecza. Malbork słynie też z turystyki wodnej, działają tu nowe mariny. (dodano pozycję programową) 15:30 PORTRETY WOJENNE - ORP ORZEŁ - JAN GRUDZIŃSKI Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2014 Reżyseria: Cezary Iber Scenariusz: Wojciech Kasperski Zdjęcia: Jacek Kościuszko Muzyka: Łukasz Mrozik Aktorzy: Maciej Brzoska, Mariusz Drężek, Mirosław Haniszewski, Mateusz Kowalczyk, Wiesław Tośka, Kamil Matusiak, Tomasz Samul Podczas kampanii wrześniowej ORP Orzeł był na morzu, jednak na okręcie panowała dość napięta sytuacja. Kiedy polska jednostka zawinęła do portu w Tallinie, aby wysadzić na ląd komandora Kłoczkowskiego, okręt bezprawnie internowano. Dowodzenie objął Jan Grudziński. Dowódca był jednym z inicjatorów próby ucieczki, która powiodła się 17 września i ORP Orzeł wyszedł na pełne morze. Na okręcie nie było map i przyrządów nawigacyjnych. Po wyczerpaniu możliwości działań dowództwo postanowiło przejść przez Cieśniny Duńskie do Wielkiej Brytanii. 7 października ORP Orzeł rozpoczął swój rejs do Anglii, który zakończył się dokładnie po tygodniu, szczęśliwym podejściem do szkockiego wybrzeża. (dodano pozycję programową) 16:00 NIEPOKONANY. OPOWIEŚĆ O GENERALE STANISŁAWIE MACZKU Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2019 Reżyseria: Rafał Geremek Scenariusz: Rafał Geremek Zdjęcia: Michał Jarosiński, Piotr Racinowski Wykonawcy: Robert Samot, Michał Skolmowski, Mariusz Bartusiak Dokument fabularyzowany o życiu generała Stanisława Maczka. Film pokazuje jego całą wojenną drogę - od służby w armii austro - węgierskiej, poprzez walki z Ukraińcami i bolszewikami, udział w kampanii wrześniowej i obronie Francji w 1940 roku, aż do utworzenia 1. Dywizji Pancernej, która biła się we Francji, Belgii, Holandii i Niemczech w latach 1944 - 1945. W filmie pokazane są również powojenne losy generała Maczka, który został zmuszony do pozostania na emigracji. (dodano pozycję programową) 17:25 PORTRETY WOJENNE - JAN ZUMBACH Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2014 Reżyseria: Cezary Iber Scenariusz: Tomasz Olejarczyk Zdjęcia: Jacek Kościuszko Muzyka: Łukasz Mrozik Aktorzy: Krzysztof Czeczot, Piotr Kondrat, Piotr Krajewski, Katarzyna Sarnowska, Reno Lude Kolejny odcinek cyklu dokumentalnego o losach bohaterów okresu II wojny światowej. To pełne emocji i napięcia historie opowiadane z perspektywy postaci. Ilustracją do serii są materiały archiwalne, wywiady z ekspertami oraz sekwencje fabularyzowane. Jan Zumbach, as polskiego lotnictwa i dowódca legendarnego Dywizjonu 303, a następnie Polskiego Skrzydła Myśliwców w stopniu Squadron Leader (major). Oprócz Virtuti Militari, został odznaczony czterokrotnie Krzyżem Walecznych i dwukrotnie brytyjskim Distinguished Flying Cross. Zwany Donaldem, gdyż na swoich myśliwcach malował dla postrachu Kaczora Donalda, trzymającego kij baseballowy. Był niepokornym duchem, buntownikiem i poszukiwaczem przygód. Po wojnie Zumbach był najemnikiem i przemytnikiem, ale stał zwykle po stronie państwa, które chciało się uwolnić od pasożytów. (dodano pozycję programową) 17:55 75 - LECIE ZAKOŃCZENIA II WOJNY ŚWIATOWEJ Dysk./wywiad/debata, 48 min, Polska, 2020 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Historia jest przede wszystkim pamięcią. Społeczeństwa trwają, bo pamiętają. To motto debaty "Koniec wojny. 75 lat później" zorganizowanej wspólnie przez TVP Historia i Muzeum Historii Polski, a jej tematem jest miejsce II wojny światowej w pamięci kulturowej Europy i świata. Gośćmi tej wyjątkowej debaty są: Sławomir Dębski, dr Łukasz Adamski, prof. Jan Rydel, Alvydas Nikentaitis, dr Łukasz Kamiński, prof. Andrzej Nowak. Debatę poprowadzą Piotr Legutko, redaktor naczelny TVP Historia i Robert Kostro, dyrektor Muzeum Historii Polski. Koniec II wojny światowej oznaczał zakończenie najkrwawszego konfliktu w dziejach ludzkości, który pochłonął ponad 60 milionów istnień ludzkich, w zdecydowanej większości cywili. Nigdy wcześniej tak wiele krajów i społeczeństw nie było zaangażowanych w wojnę. Doszło do zbrodni wojennych i ludobójstwa na niespotykaną wcześniej skalę. 8 maja 1945 roku kiedy na zachodzie ludzie wiwatowali, na Wschodzie radość z zakończenia wojny była tłumiona lękiem o przyszłość, której zapowiedzią był terror niesiony przez sowieckie oddziały. W lutym 1945 roku w Jałcie przywódcy światowych mocarstw: Stalin Churchill i Roosevelt ustanowili nowy porządek w Europie, którego symbolami stały się mur berliński i żelazna kurtyna. Dla Europy Zachodniej koniec wojny oznaczał początek odbudowy związanej z planem Marshalla, dla Europy Wschodniej kolejną okupację. Jej kres położył dopiero karnawał Solidarności w Polsce i upadek muru berlińskiego. Jednak skutki podziału Europy wywołanego przez II wojnę światową nadal są widoczne w różnicach gospodarczych, ale także w pamięci o wydarzeniach sprzed 75 lat, które budują współczesną tożsamość. Europejska pamięć dopiero teraz, kiedy społeczeństwa zza żelaznej kurtyny mogą mówić swobodnym, wolnym głosem, może się w pełni kształtować.