TVP3 Niedziela, 17.05.2020 06:00 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 160 GIŻYCKO Magazyn, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Agnieszka Grabarska Scenariusz: Agnieszka Grabarska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W Krainie Wielkich Jezior, na przesmyku pomiędzy jeziorami Kisajno i Niegocin leży Giżycko - miasto z historyczną twierdzą i obrotowym mostem, do którego otwarcia wystarczy siła mięśni jednego człowieka. To tu zjeżdżają miłośnicy plażowania, smacznych ryb i głodni wrażeń wodniacy. Zwiedzanie Giżycka warto rozpocząć od atrakcji, która dosłownie dzieli i łączy miasto nazywane Żeglarską Stolicą Polski. XIX - wieczny most obrotowy na Kanale Giżyckim jest unikatem w skali Europy. Na kontynencie są dwie takie przeprawy, ale tylko jedna czynna i to właśnie tutejsza. Każdego dnia wzdłuż kanału przepływają setki łodzi. Swoisty tranzyt wodny przez samo centrum wprowadza pewien rytm w życie mieszkańców. Na tablicach informacyjnych rozmieszonych w przestrzeni miasta można się dowiedzieć, kiedy most będzie otwarty, a kiedy zamknięty. I tak na przykład przegapienie godziny 16.00 skutkować może uwięzieniem na tak zwanej Wyspie Giżyckiej na bagatela, 1, 5 godziny. Przystanek obowiązkowy na trasie wędrówki to Twierdza Boyen - największa gabarytowo atrakcja Giżycka. Ta XIX - wieczna pruska fortyfikacja nigdy nie została zdobyta i do dziś stanowi unikatowy zabytek architektury na skalę Europy. Ruszając na wodę, można przyjrzeć się stolicy polskiego żeglarstwa z odpowiedniej perspektywy. Wzdłuż linii brzegowej jeziora Niegocin rozciąga się największy pasażerski i jachtowy port na Mazurach. Tutejsze jeziora przyciągają nie tylko turystów, ale także ekipy filmowe. W 1962 roku między innymi na jeziorze Kisajno i właśnie w Giżycku Roman Polański nakręcił "Nóż w wodzie". Dostał nominację do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny. 06:30 ABECADŁO ASTRONOMII - 4/20 - MARS Magazyn, 8 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Majewski Zdjęcia: Adam Rubaszewski Dlaczego Mars zwany jest Czerwoną Planetą? Skąd na Czerwonej Planecie wzięły się zielone ludziki? A czy Ziemianie mogą się tam osiedlić? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań przynosi najnowszy odcinek ABECADŁA ASTRONOMII. Warto obejrzeć, zwłaszcza że radzimy m.in. jak zdobyć najwyższą górę w Układzie Słonecznym! 06:45 BYĆ JAK ANGELINA JOLIE Reportaż, 12 min, Polska, 2015 Autor: Magdalena Majewska W całej Polsce jest dwadzieścia. W Łodzi pięć. Pięć kobiet, które mają ten sam gen co słynna aktorka, dający pewność zachorowania na raka piersi. Sylwia wiedziała, że zachoruje na raka, ponieważ u jej mamy i jej dwóch sióstr zdiagnozowano raka piersi. Wszystkie zachorowały tuż po czterdziestce. Podobnie jak kuzynka Sylwii Zuzia. A więc Sylwia poszła do lekarza i poprosiła o prewencyjną mastektomię, ale nikt nie chciał wierzyć w obciążenie genetyczne. Badania wykonane nie w Łodzi nie potwierdziły obaw pacjentki. Dopiero później wykonane szersze badania w Międzynarodowym Centrum Nowotworów dziedzicznych w Szczecinie potwierdziły przypuszczenia łodzianki. Ale wtedy już nowotwór dał znać o sobie. Pięć kobiet w jednej rodzinie choruje na raka piersi spowodowanego wadliwym genem. Zuzia, jeszcze chorując, zaczęła działać na rzecz kobiet. Po pierwsze jeździ do szkół i na fantomie piersi uczy samobadania. Mówi, jak ważna jest wczesna diagnoza. Przekonuje, że rak wcześnie wykryty jest uleczalny. I że nawet usunięcie piersi to nie tragedia. Zuzia została wybrana najbardziej pozytywną osobą przez chorujące kobiety. Zawsze daje wsparcie, jeśli ktoś go potrzebuje. Do swojej działalności wciągnęła kuzynkę Sylwię. Same też korzystają z pomocy innych. Chodzą na terapeutyczną Yogę, spędzają weekendy na wyjazdowych warsztatach dla kobiet, które uczą je żyć po chorobie nowotworowej. Współpracują z Fundacją Rak' nroll, a same założyły Fundację Kocham Życie. Działają na rzecz życia i zdrowia nie dlatego, że z zawodu są pielęgniarkami, ale przede wszystkim dlatego, że nie mogły nie zachorować na raka. 09:00 WYSPY NA MORSKIM PUSTKOWIU (ISLANDS IN A DESERT SEA) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: John Boyle Film dokumentalny kręcony na lądzie, z powietrza i pod wodą. Pokazuje oszałamiającą różnorodność dzikich zwierząt, które żyją na odległych wyspach Dolnej Kalifornii. Z jednej strony wody Pacyfiku z drugiej Zatoka Kalifornijska. Oceaniczne burze wokół przyciągają ogromne ławice ryb - razem z imponującym wachlarzem drapieżników. Półwysep Kalifornijski to 1200 km pustyń i półpustyń. Morza i ocean otaczające to miejsce, są usiane wyspami dużymi i małymi. Wody tętnią życiem, bo chociaż wyspy mogą być jałowe, oceaniczne upwellingi przyciągają tu ogromne ławice ryb. Ta obfitość nieuchronnie kusi drapieżców. Kolejne pokolenie się rodzi, lecz niewiele z nich przeżyje. Morze Corteza (inna nazwa Zatoki Kalifornijskiej) bezlitośnie eksploatuje człowiek, doprowadzając niektóre gatunki do granic wymarcia. Niemniej to prawie zamknięte lądem morze dowodzi niezwykłej odporności oceanu. Pokazuje również, jak my ludzie możemy coś zmienić. Morze, nazwane po hiszpańskim konkwistadorze Hernanie Cortezie, stworzyły ogromne siły tektoniczne, które oderwały półwysep Kalifornijski od meksykańskiego lądu. Uskok San Andreas biegnie w samym środku, co tłumaczy gwałtowną aktywność w czasie powstawania zatoki. Obszar ma biologicznie najbogatsze wody na całej planecie z ponad 900 rodzajami ryb. Znajdują się tu siedliska wielu gatunków, żyjących wyłącznie tutaj. Spokojne wody między wyspami to idealne miejsce na żerowanie i rozmnażanie. Spore stada delfinów są powszechnym widokiem. Krążą i polują na olbrzymie ławice sardynek. Cały obszar jest również ulubionym miejscem postojowym dla gatunków migrujących, skuszonych łatwymi zdobyczami. Takimi sezonowymi gośćmi na morskim pustkowiu są humbaki. Jak w przypadku wielu innych gatunków waleni mają siedliska w mroźnych wodach północnego Pacyfiku, za Kręgiem Polarnym. Jednak w miesiącach zimowych migrują na południe, skuszone bogatą w pokarm Zatoką Kalifornijską. Humbaki latem przebywają w wodach polarnych, a zimą w tropikalnych, gdzie się rozmnażają i chowają młode. Na południu leży mały archipelag z wyspą Socorro. Wyrastające wprost z oceanu wyspy to szczyty wulkanów. Chronione statusem Światowego Dziedzictwa UNESCO wyspy słyną z unikatowego ekosystemu pulsującego życiem. 13:00 NABOŻEŃSTWO METODYSTYCZNE Z WARSZAWY Sprawozdanie, 53 min, Polska, 2020 Autor: Małgorzata Foerster - Biesiada Kolejna niedzielę poświęcimy przedstawieniu nabożeństwa w obrządku Kościoła Ewangelicko - Metodystycznego. Odprawi je zwierzchnik tego Kościoła ks. Andrzej Malicki. 14:00 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - PRZEMYŚL. Reportaż, 6 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Wykonawcy: Krzysztof Grzybowski (prowadzący), Katarzyna Sanocka (prowadząca) W tym odcinku odwiedzamy jedno z najstarszych, polskich miast - Przemyśl. Zachowany do dnia dzisiejszego układ przestrzenny i zespół zabytkowy Przemyśla jest miejską strukturą przestrzenną o wyjątkowych w skali Polski wartościach zabytkowych, przede wszystkim historycznych. Przemyśl już w XI w. był ważnym ośrodkiem administracyjnym państwa Bolesława Chrobrego, następnie stolicą księstwa Rościsławowiczów, miastem królewskim i ważnym ośrodkiem administracyjnym Rzeczypospolitej, stolicą Ziemi Przemyskiej, a także siedzibą dwóch biskupstw. Zespół zabytków Twierdzy Przemyśl stawiany jest w rzędzie największych twierdz europejskich. Cechują go wybitne wartości zabytkowe historyczne, związane z rozwojem sztuki obronnej i krajobrazowe. Twierdza jest prawie kompletnie zachowanym do dzisiaj cennym zespołem zabytków architektury obronnej i obiektów zaplecza z bardzo rozwiniętą siecią dróg fortecznych. 14:15 MY WSZYSCY Z NIEGO Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2017 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Zdjęcia: Grzegorz Gadacz, Michał Jnaik Film zrealizowany na podstawie wywiadów przeprowadzonych przez księdza Ireneusza Skubisia z osobami zarówno duchownymi jak i świeckimi, które towarzyszyły Karolowi Wojtyle w różnych okresach Jego życia, wzbogaconych filmowymi materiałami archiwalnymi i zdjęciami. Zbiór tych wspomnień i materiałów archiwalnych stanowi wspaniałe świadectwo życia i świętości błogosławionego Jana Pawła II. 15:40 DOMINUM MONTES - GÓRY JANA PAWŁA II Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2017 Reżyseria: Adam Kraśnicki Scenariusz: Adam Kraśnicki Film opowiada o obecności gór w życiu Karola Wojtyły, późniejszego Papieża Jana Pawła II. Poznamy najważniejsze miejsca i sytuacje związane z górami, które wpisały się w papieską biografię. Wojtyła nade wszystko pokochał góry, szukał w nich odpoczynku i ukojenia, duchowej inspiracji i spokoju. Podziwiał je. Tutaj wędrował, jeździł na nartach, kontemplował i modlił się. Tatry, Beskidy, Bieszczady i Alpy. Prologiem i częścią pierwszą filmu jest opowieść o początkach jego wędrówki i latach spędzonych w Tatrach, na Podhalu, w Beskidzie Małym i Bieszczadach. Przypomnimy między innymi najciekawsze miejsca w Tatrach (które odwiedził Jan Paweł II w 1983 roku) oraz wybrane miejsca z programu pamiętnej wizyty apostolskiej w Tatrach i w Zakopanem w roku 1997. Część druga to podróż papieskim tropem wiodącym ku umiłowanym górskim szlakom w Alpach Włoskich i Dolomitach (miejsca letnich i zimowych pobytów wakacyjnych papieża), także krótkich wycieczek w góry Abruzji. Film bogato ilustrowany archiwaliami, fragmentami poematu papieża Jana Pawła II "Tryptyk rzymski" oraz muzyką w wykonaniu Trebuni - Tutków. Wysłuchamy anegdot i wspomnień oraz osobistych komentarzy i refleksyjnych wypowiedzi wielu świadków i uczestników tych wydarzeń, wśród nich kard. Stanisława Dziwisza, abp. Mieczysława Mokrzyckiego. Film nie jest turystycznym przewodnikiem po górskich szlakach, ale pogłębioną refleksją nad mistyką i majestatem gór w życiu i posłudze bohatera opowieści. 01:45 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - PRZEMYŚL. Reportaż, 6 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Wykonawcy: Krzysztof Grzybowski (prowadzący), Katarzyna Sanocka (prowadząca) W tym odcinku odwiedzamy jedno z najstarszych, polskich miast - Przemyśl. Zachowany do dnia dzisiejszego układ przestrzenny i zespół zabytkowy Przemyśla jest miejską strukturą przestrzenną o wyjątkowych w skali Polski wartościach zabytkowych, przede wszystkim historycznych. Przemyśl już w XI w. był ważnym ośrodkiem administracyjnym państwa Bolesława Chrobrego, następnie stolicą księstwa Rościsławowiczów, miastem królewskim i ważnym ośrodkiem administracyjnym Rzeczypospolitej, stolicą Ziemi Przemyskiej, a także siedzibą dwóch biskupstw. Zespół zabytków Twierdzy Przemyśl stawiany jest w rzędzie największych twierdz europejskich. Cechują go wybitne wartości zabytkowe historyczne, związane z rozwojem sztuki obronnej i krajobrazowe. Twierdza jest prawie kompletnie zachowanym do dzisiaj cennym zespołem zabytków architektury obronnej i obiektów zaplecza z bardzo rozwiniętą siecią dróg fortecznych. 02:00 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 160 GIŻYCKO Magazyn, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Agnieszka Grabarska Scenariusz: Agnieszka Grabarska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W Krainie Wielkich Jezior, na przesmyku pomiędzy jeziorami Kisajno i Niegocin leży Giżycko - miasto z historyczną twierdzą i obrotowym mostem, do którego otwarcia wystarczy siła mięśni jednego człowieka. To tu zjeżdżają miłośnicy plażowania, smacznych ryb i głodni wrażeń wodniacy. Zwiedzanie Giżycka warto rozpocząć od atrakcji, która dosłownie dzieli i łączy miasto nazywane Żeglarską Stolicą Polski. XIX - wieczny most obrotowy na Kanale Giżyckim jest unikatem w skali Europy. Na kontynencie są dwie takie przeprawy, ale tylko jedna czynna i to właśnie tutejsza. Każdego dnia wzdłuż kanału przepływają setki łodzi. Swoisty tranzyt wodny przez samo centrum wprowadza pewien rytm w życie mieszkańców. Na tablicach informacyjnych rozmieszonych w przestrzeni miasta można się dowiedzieć, kiedy most będzie otwarty, a kiedy zamknięty. I tak na przykład przegapienie godziny 16.00 skutkować może uwięzieniem na tak zwanej Wyspie Giżyckiej na bagatela, 1, 5 godziny. Przystanek obowiązkowy na trasie wędrówki to Twierdza Boyen - największa gabarytowo atrakcja Giżycka. Ta XIX - wieczna pruska fortyfikacja nigdy nie została zdobyta i do dziś stanowi unikatowy zabytek architektury na skalę Europy. Ruszając na wodę, można przyjrzeć się stolicy polskiego żeglarstwa z odpowiedniej perspektywy. Wzdłuż linii brzegowej jeziora Niegocin rozciąga się największy pasażerski i jachtowy port na Mazurach. Tutejsze jeziora przyciągają nie tylko turystów, ale także ekipy filmowe. W 1962 roku między innymi na jeziorze Kisajno i właśnie w Giżycku Roman Polański nakręcił "Nóż w wodzie". Dostał nominację do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny. 02:30 ZBIERAM OD ZAWSZE Reportaż, 12 min, Polska, 2014 Krzysztof Bronowski to właściciel Muzeum Wolnego Słowa, pasjonat i kolekcjoner. W PRL - u kolporter nielegalnych druków i wydawnictw. Od ponad 30 lat metodycznie zbiera i fachowo opracowuje, kataloguje wszelkie wydawnictwa tzw. drugiego obiegu, inaczej bibułę, czyli wszystkie książki, druki, pisma, czasopisma wydawane poza cenzurą w latach 1976 - 1989. Ma największy w Polsce zbiór takich wydawnictw. Jest ekspertem - konsultantem, m.in. Biblioteki Narodowej i Biblioteki Jagiellońskiej. W zbiorach ma ok. 5000 nielegalnych książek i ok. 35 tysięcy czasopism wydanych poza PRL - owską cenzurą. Cały zbiór mieści się w pięciopokojowym mieszkaniu w bloku na łódzkim Widzewie. Jego część kolekcjoner umieścił w Internecie. Kolekcja jest cały czas uzupełniana poprzez zakupy na aukcjach internetowych, wymianę z innymi zbieraczami oraz cotygodniowe poszukiwania na łódzkich bazarach i wśród łódzkich bukinistów oraz gdzie tylko się da. Przy wykorzystaniu jego zbioru powstało już kilkanaście prac magisterskich. Niestety, przyszłość zbioru jest niejasna, nie mieści się już w mieszkaniu Bronowskich i piwnicach kilku sąsiadów, a nie ma chętnych, by go zakupić, nie ma też instytucji zainteresowanych, by przejąć zbiór i zatrudnić pasjonata jako kustosza czy opiekuna. A bywali już w mieszkaniu Bronowskiego różni decydenci, od władz Łodzi poczynająć, na dyrekcji Narodowego Centrum Kultury kończąc. 03:15 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - KWIDZYN Reportaż, 6 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Wykonawcy: Krzysztof Grzybowski (prowadzący), Katarzyna Sanocka (prowadząca) W kolejnym odcinku będziemy sprawdzać, czego o naszej przeszłości możemy się dowiedzieć w takim miejscu jak Kwidzyn. Zespół katedralno - zamkowy w Kwidzynie powstał w XIV wieku na potrzeby diecezji pomezańskiej, jako jej centrum religijne i polityczno - administracyjne. Posiada unikatowe wartości architektoniczne i zabytkowe. Jest jednym z najbardziej imponujących zabytków architektury gotyckiej w Polsce z monumentalnym, najokazalszym w kraju gdaniskiem (danskerem). To jedyne na terenie Polski, tak uformowane przestrzennie oraz jednorodne założenie średniowieczne łączące funkcje sakralne, rezydencjonalne i obronne o unikatowych w skali europejskiej rozwiązaniach architektonicznych.