TVP Historia Środa, 20.05.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 20 MAJA. ODC. 568 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1498 - Vasco da Gama dotarł do Indii; 1944 - AK przejęło niewypał V2; 1983 - wyizolowano wirus HIV; 1991 - Krzysztof Kieślowski dostał nagrodę krytyki na festiwalu w Cannes za "Podwójne życie Weroniki"; 07:05 MŁODY PIŁSUDSKI - ODC. 5 Serial historyczny, biograficzny, 42 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jarosław Marszewski Scenariusz: Jarosław Sokół, Ewa Wencel Zdjęcia: Wojciech Suleżycki Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Grzegorz Otrębski, Mariusz Kiljan, Zuzanna Zielińska, Karol Pocheć, Cezary Kołacz, Joanna Kuberska, Marek Nędza, Piotr Czarniecki, Dominik Bąk, Adrianna Malecka, Emilian Kamiński, Adrian Brząkała, Maciej Brzoska, Michał Chołka, Stanislav Diachenko Ziuk i jego najbliżsi przyjaciele Sulkiewicz i Wojciechowski rozwijają konspiracyjną działalność przeciwko caratowi na coraz szerszą skalę. Grono socjalistycznych spiskowców powiększa się, między innymi o Kazię, młodą robotnicę. Do Królestwa zaczynają docierać ogromne ilości nielegalnych druków. Konspiratorzy nie zdają sobie sprawy że, szef wileńskiej żandarmerii pułkownik Kreutzberg umieszcza w ich otoczeniu prowokatora. Nieświadomi zagrożenia zaczynają planować założenie podziemnej drukarni w Wilnie i własnego pisma. Ziuk wysyła Wojciechowskiego do Anglii po zakup maszyny drukarskiej, którą Wojciechowski ma przemycić przez granicę. Prowokator Machejko podąża ich tropem. 10:25 BOBRY W NATARCIU Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2003 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Maria Dłużewska Zdjęcia: Tomasz Samosionek Intensywna ochrona bobrów w Polsce doprowadziła do paradoksu. Obecnie bobry są zagrożone przez rolników, niezadowolonych z ich szkodliwej działalności szczególnie na Suwalszczyźnie. Bobry spiętrzają wodę, prowadząc do zalewania łąk, plonów, niszczą urządzenia wodne, wały przeciwpowodziowe, likwidują setki tysięcy drzew. Rolnicy z kolei nie mogą się doprosić o należne im odszkodowania. Ktoś powinien dać pieniądze na ten cel? Wiadomo, że tam gdzie jest woda, tam jest życie. Bobry potrafia tę wodę zatrzymać, przez co są bardzo przydatne w czasach, gdy obniża się poziom wód gruntowych w Polsce. Dlatego też pewna grupa naukowców zapaleńców wyławia bobry i przewozi je w miejsca, gdzie te zwierzęta nie występują bądź też ich populacje nie są zbyt liczne. 13:25 SPÓR O HISTORIĘ - WŁADCY POLSCY: MICHAŁ KORYBUT WIŚNIOWIECKI Dysk./wywiad/debata, 31 min, Polska, 2017 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Maciej Zakrocki (prowadzący) Po abdykacji Jana Kazimierza w 1668 roku, szlachta wybrała 19 czerwca 1669 roku na tron Rzeczypospolitej dwudziestodziewięcioletniego syna księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, Michała Tomasza Korybuta Wiśniowieckiego. Wszechstronnie wykształcony, posługujący się przynajmniej ośmioma językami obcymi, nie odziedziczył talentów po swoim ojcu. Przez małżeństwo z Eleonorą Habsburżanką związał się z dworem wiedeńskim. Od początku miał przeciwko sobie silne stronnictwo wśród arystokratów związanych z dworem francuskim. Opór ich był tak silny, że mimo wypowiedzenia przez Turcję wojny Rzeczypospolitej zablokowali oni uchwalenie podatków na obronę. W tych okolicznościach 18 października 1672 roku, po upadku Kamieńca Podolskiego zawarty został upokarzający dla Rzeczypospolitej traktat buczacki z Turcją. Rok później hetman Jan Sobieski pokonał Turków pod Chocimiem. Michał Korybut zmarł w przededniu bitwy, 10 listopada 1673 roku we Lwowie, na zatrucie żołądkowe. 16:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - CZWARTY BATALION - GRANICA TO MY! Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Czwarty batalion - Granica to my!" Zainicjowane pamiętnikiem por. rezerwy Zygmunta Staszica, żołnierza 4. batalionu 31. pułku Strzelców Kaniowskich badania na terenie wrześniowych walk tej formacji z niemiecką X Dywizją pod Sieradzem w dniu 4 września 1939 roku. Przy okazji badacze odnajdują zakopane XVII - wieczne monety. Autorski program Adama Sikorskiego, przypominający postacie i miejsca, które odegrały znaczącą rolę w historii Polski. 16:30 2020. CZAS NIEZNANY - 2020. CZAS NIEZNANY ODC. 7 Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Krzysztof Kasior Scenariusz: Grzegorz Zasępa Pierwszy polski serial dokumentalny poświęcony pandemii wirusa COVID - 19. W każdym odcinku oglądamy codzienność i losy trzech różnych bohaterów w czasach zmiany. Wypowiedzi bohaterów przeplatane są wstawkami z fragmentów programów informacyjnych. W tym odcinku o życiu i pracy w czasie epidemii koronawirusa opowie Piotr Beczała, uznawany za jednego z najwybitniejszych śpiewaków operowych świata. Dokumentaliści odwiedzają też piosenkarza Czesława Mozila i weterana polskiej misji w Afganistanie porucznika Karola Cierpicę. 17:50 HISTORIA POLSKI - PASJA WEDŁUG KSIĘDZA JERZEGO Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2003 Zdjęcia: Adam Leszek Jamróz, Igor Szleszyński, Jerzy Rasiak W październiku przypada kolejna rocznica pamiętnego konklawe, podczas którego zgromadzeni na Watykanie kardynałowie, wybrali nowego papieża, przybysza "z dalekiego kraju" - Karola Wojtyłę. W programie historia jednego z księży katolickich, który od początku swoich lat studenckich w Seminarium Duchownym zajmuje się filmem. Ksiądz Jerzy Rasiak rocznik 1941, wizytator katechetyczny Kurii Metropolitalnej Wrocławskiej, filmuje życie kościoła w Polsce już 43 lata. Jednym z głównych tematów filmowych opowieści był, emanujący wielką charyzmą biskup krakowski Karol Wojtyła. Nasza opowieść to historia 40 - letniej pasji ks. Jerzego Rasiaka, z której wyłania się postać Papieża Polaka sprzed czasów pontyfikatu i w pierwszych jego latach. 19:10 MŁODY PIŁSUDSKI - ODC. 6 Serial historyczny, biograficzny, 43 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jarosław Marszewski Scenariusz: Jarosłw Sokół, Ewa Wencel Zdjęcia: Wojciech Suleżycki Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Grzegorz Otrębski, Mariusz Kiljan, Zuzanna Zielińska, Karol Pocheć, Cezary Kołacz, Joanna Kuberska, Małgorzata Kocik, Adrianna Malecka, Ivan Shvedoff, Emilian Kamiński, Michał Filipiak, Adrian Budakow, Dominik Bąk, Marek Nędza, Marcin Perchuć Szef wileńskiej żandarmerii pułkownik Kreutzberg, dzięki rodzinnym koligacjom żony, zyskuje potężnego protektora nowego generał - gubernatora Warszawy księcia Imeretyńskiego. Doradza mu taktyczne ustępstwa wobec Polaków zamieszkujących tereny rosyjskiego zaboru. Nowa polityka zaborcza przyjmowana jest przychylnie przez część społeczeństwa, zwłaszcza przez elity. Car Mikołaj II spodziewany jest w Warszawie z radością. Ziuk przeciwstawia się ugodowej postawie wobec caratu, ale artykuły w redagowanym i drukowanym przez niego piśmie Robotnik nie na wiele się zdają. Razem ze swoimi przyjacielem Wojciechowskim wyrusza do Warszawy, żeby osobiście przekonać przedstawicieli polskich elit do zaniechania wiernopoddańczych gestów wobec cara. Spotyka się z Sienkiewiczem, Prusem, a nawet próbuje zawrzeć sojusz ze swoim długoletnim rywalem Romanem Dmowskim. 22:10 Z WIDOKIEM NA WAWEL - MEDIA SPOŁECZNOŚCIOWE Magazyn, 23 min, Polska, 2020 Reżyseria: Wojciech Kursa Scenariusz: Paweł F. Nowakowski Zdjęcia: Bartek Cichoński, Wojciech Kursa Muzyka: Marcin Gałażyn Wykonawcy: Paweł F. Nowakowski (prowadzący) W tym odcinku: Media społecznościowe w czasie pandemii stały się jeszcze bardziej wykorzystywanym narzędziem komunikacji. Na jakie klasyczne potrzeby ludzkie odpowiadają? Czy dominując nasze życie, same są zdominowane przez jakieś motywy i treści? Czy ich wykorzystywanie w czasie Arabskiej Wiosny lub protestów w Katalonii oznacza, że staną się narzędziem tworzenia historii? 22:40 WYKLĘTY Dramat wojenny, 107 min, Polska, 2017 Reżyseria: Konrad Łęcki Scenariusz: Konrad Łęcki Zdjęcia: Karol Łakomiec Muzyka: Szymon Szewczyk Aktorzy: Wojciech Niemczyk, Janusz Chabior, Robert Wrzosek, Marcin Kwaśny, Hanna Świętnicka Scenariusz filmu został oparty na faktach. Historia głównego bohatera została zainspirowana losami jednego z żołnierzy wyklętych, Józefa Franczaka, ps. Lalek. Akcja rozgrywa się w Polsce, w latach 1945 - 1948. To opowieść o żołnierzach zbrojnego podziemia niepodległościowego, walczących z władzą ludową o powojenny kształt Polski. Ludzie, którzy mimo olbrzymiej przewagi resortu bezpieczeństwa, wspieranego przez radzieckie NKWD, walczyli do końca o swoją sprawę. W scenie otwierającej film widz poznaje głównego bohatera jako zaledwie dwulatka. Chłopiec wraz z matką żegna swego ojca, oficera wyruszającego na wojnę polsko - sowiecka. Potem akcja przenosi się do drugiej połowy lat 40. , ubiegłego wieku. Kierownictwo resortu bezpieczeństwa zarządza bezapelacyjną likwidację oddziałów walczących w lesie. Wśród nich jest niezłomny Józef Franczak, ps. Lalek. 00:35 SENSACJE XX WIEKU - WOJNA CESARZY Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 2000 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Decyzja o rozpoczęciu nieograniczonej wojny podwodnej, podjęta w styczniu 1917 roku na zamku w Pszczynie, gdzie mieściła się kwatera główna cesarza Wilhelma II, zmieniła bieg I wojny światowej. Ataki niemieckich okrętów podwodnych paraliżowały amerykański handel, działając destrukcyjnie na gospodarkę kraju. Niechęć Amerykanów do ingerencji w sprawy "starego kontynentu", malała w miarę, jak coraz mocniej dotykały ich utrudnienia w funkcjonowaniu poszczególnych gałęzi gospodarki. Po pewnym czasie rząd Stanów Zjednoczonych zdecydował się włączyć do wojny w Europie. Bogusław Wołoszański stara się wyjaśnić, dlaczego Wilhelm II uległ swoim doradcom i wykonał krok, który odmienił bieg wojny, a w konsekwencji doprowadził do klęski Niemiec. 01:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - CZWARTY BATALION - GRANICA TO MY! Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Czwarty batalion - Granica to my!" Zainicjowane pamiętnikiem por. rezerwy Zygmunta Staszica, żołnierza 4. batalionu 31. pułku Strzelców Kaniowskich badania na terenie wrześniowych walk tej formacji z niemiecką X Dywizją pod Sieradzem w dniu 4 września 1939 roku. Przy okazji badacze odnajdują zakopane XVII - wieczne monety. Autorski program Adama Sikorskiego, przypominający postacie i miejsca, które odegrały znaczącą rolę w historii Polski. 01:40 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - WOJNA I GOSPODARKA CZ. 4 Magazyn, 25 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Czwarta część odcinka poświęconego związkom wojny z gospodarką. Wykorzystano czarno - białe archiwalne materiały filmowe z okresu wojny.