TVP Historia Wtorek, 02.06.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 02 CZERWCA ODC. 581 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1908 - patent na odkurzacz; 1953 - koronacja Elżbiety II; 1961 - nowe zasady nauczania w PRL; 1979 - początek pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny; 07:15 MIASTO Z MORZA - ODC. 1/4 Serial historyczno - obyczajowy, 43 min, Polska, 2009 Autor: Stanisława Fleszarowa-Muskat, na podstawie jej cyklu powieściowego "Tak trzymać" powstał scenariusz Reżyseria: Andrzej Kotkowski Scenariusz: Andrzej Kotkowski Zdjęcia: Adam Bajerski Aktorzy: Małgorzata Foremniak, Julia Pietrucha, Jakub Strzelecki, Paweł Domagała, Marian Dziędziel, Olgierd Łukaszewicz, Piotr Polk, Zbigniew Jankowski, Zdzisław Wardejn, Mateusz Banasiuk, Barbara Baryżewska, Krzysztof Bień, Anna Brulińska, Maria Gładkowska, Bartosz Glogowski Czteroodcinkowy serial oparty na motywach I tomu powieści Stanisławy Fleszarowej - Muskat "Tak trzymać" to opowieść o pracy, przyjaźni i miłości, o wielkich nadziejach i porażkach. Ukazuje pionierski okres budowy portu gdyńskiego, w tamtym czasie inwestycji olbrzymiej i kosztownej, podjętej wysiłkiem polskiego rządu, polskich i francuskich inżynierów oraz robotników. To jednocześnie historia rodzącego się miasta, obejmująca okres około trzech lat, od lata 1923 r. do uzyskania przez Gdynię praw miejskich (10 lutego 1926 r.). Główne postaci serialu to: dumny, butny i ambitny 19 - letni Krzysztof Grabień, syn nauczyciela ze wsi pod Przeworskiem (rodzice zginęli w czasie bombardowania), który wyruszył na Wybrzeże szukając pracy i swojego miejsca w życiu. Pracując przy budowie portu, kończy polskie gimnazjum w Gdańsku, żeni się z Kaszubką, podejmuje studia i wrasta w rodzące się miasto; Łucka z Konków, kaszubska dziewczyna, która początkowo jest zatrudniona w garkuchni dla robotników, a później w biurze inż. Wendy. Wbrew woli ojca zostaje żoną Krzysztofa, ich córka Julia będzie pierwszym dzieckiem urodzonym w Gdyni po uzyskaniu praw miejskich; Wołodia Jazowiecki, rówieśnik i przyjaciel Krzysztofa, kocha życie i piękne kobiety. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę przyjeżdża wraz z ojcem ze Związku Sowieckiego do kraju (matka nie przeżyła trudów podróży). Początkowo robi lewe interesy, jednak wykorzystując znajomość języków obcych, zaczyna uczciwie pracować jako tłumacz francuskich inżynierów budujących port. Później wstępuje do Marynarki Wojennej. Choć lekko podchodzi do życia, jest człowiekiem honoru. Mimo próśb ojca, z którym jest skłócony, odmawia przyjęcia pieniędzy od rodzica i utrzymuje się sam. Trzydziestoparoletnia wdowa po majorze Wojska Polskiego, pani Helena, to piękna i szlachetna kobieta. Po przyjeździe z Warszawy do Gdyni prowadzi nad morzem restaurację Pawilon. Tu próbuje ułożyć swoje życie na nowo. Związuje się z jednym z francuskich inżynierów, Marcelem Lebrakiem. Mimo propozycji wyjazdu do Paryża i obiecujących perspektyw, zostaje w Gdyni. Losy czwórki bohaterów splatają się z losami miejscowej ludności oraz z historią autentycznych postaci związanych z Kaszubami, z budową portu i powstającym miastem. Odc. 1 Krzysztof Grabień zachęcony informacją o budowie portu jedzie na Wybrzeże. Celowe zatrzymanie pociągu na granicy polsko - niemieckiej powoduje, że przyjeżdża do Gdyni nocą. Okradziony z pieniędzy, nieznający nikogo, wałęsa się do świtu nad brzegiem morza. Rankiem staje w kolejce do punktu werbującego robotników, by dostać pracę. Chętnych jest jednak zbyt wielu. Tu poznaje Wołodię, który proponuje mu niezbyt legalny, ale opłacalny interes. Chłopcy trafiają do garkuchni, gdzie pracuje Łucka. Krzysztof podoba się dziewczynie. On odwzajemnia jej zainteresowanie. Znajomość przeradza się w miłość. Z niewielką ilością pieniędzy, nie mając gdzie spać, Krzysztof nocuje początkowo na plaży, potem pomieszkuje na łodzi razem z trzema poznanymi przy budowie linii kolejowej chłopakami. Wołodia spotyka inżynierów francuskich wysłanych do Gdyni przez konsorcjum. Znający język obrotny chłopak, załatwia pracę sobie i Krzysztofowi. Obaj pracują w biurze naczelnika budowy i projektanta portu, którym jest inż. Wenda. Rusza budowa, sprowadzona pogłębiarka drąży pierwszy basen. 08:25 PAPIEŻ WOLNOŚCI - 40 LAT PÓŹNIEJ - DZIEŃ 1 - 2 CZERWCA ’79 - WARSZAWA Dysk./wywiad/debata, 42 min, Polska, 2019 Scenariusz: Paweł Krzemiński Wykonawcy: Grzegorz Górny (prowadzący), Monika Białek (prowadząca) Jan Paweł II po raz pierwszy odwiedził Ojczyznę jako papież w 1979 roku. Było to przełomowe wydarzenie dla naszego narodu, uruchomiło wiele procesów duchowych, społecznych i politycznych, które w ciągu kilku następnych lat doprowadziły do głębokich przemian w Polsce. W TVP Historia, codziennie - od 2 do 10 czerwca w specjalnym studiu papieskim, przypominać będziemy każdy dzień tamtej wizyty Ojca Świętego: unikatowe materiały archiwalne, najważniejsze treści z homilii i przesłanie nauczania, wspomnienia i przeżycia świadków, komentarze zaproszonych dziennikarzy i ekspertów. 09:10 KLUCZ DO WOJTYŁY WEDŁUG ŁUCZEWSKIEGO - KREMÓWKA I SOFOKLES Wykład/prelekcja/prezentacja, 6 min, Polska, 2020 Scenariusz: Michał Łuczewski Wykonawcy: Michał Łuczewski (prowadzący) W pierwszym odcinku cyklu "Klucz do Wojtyły według Łuczewskiego", z okazji 100. rocznicy urodzin Karola Wojtyły, Michał Łuczewski wraca do jednego z najbardziej zapamiętanych spotkań polskiego papieża z wiernymi. Symbolem tego spotkania stały się "wadowickie kremówki". 16 czerwca 1999 roku, w Wadowicach Jan Paweł II powracał do wspomnień z dzieciństwa i młodości, które były początkiem drogi, wiodącej aż do Watykanu. Łuczewski podkreśla, że rodzinne miasto było zawsze szczególne ważne dla późniejszego papieża. Przypomina też, że podczas spotkania w Wadowicach Jan Paweł II cytował fragment "Antygony" Sofoklesa. Łuczewski odnosi fragmenty antycznego dramatu do trudnych, bolesnych wydarzeń z życia Jana Pawła II. 09:25 SENSACJE XX WIEKU - STALOWE PRZYMIERZE ODC. 3 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1999 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program poświęcony współpracy wojskowej III Rzeszy i Związku Radzieckiego w latach poprzedzających II wojnę światową. Już na początku lat 20. podjęto próby odtworzenia niemieckiej potęgi wojskowej, ograniczanej postanowieniami traktatu wersalskiego. Rosła również w siłę Armia Czerwona. W programie wykorzystano najnowsze dokumenty ujawnione przez archiwa rosyjskie, dotyczące tajnych porozumień militarnych między ZSRR i Niemcami. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - STALOWE PRZYMIERZE ODC. 4 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1999 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański(Prowadzący) Program poświęcony współpracy wojskowej III Rzeszy i Związku Radzieckiego w latach poprzedzających II wojnę światową. W programie wykorzystano najnowsze dokumenty ujawnione przez archiwa rosyjskie, dotyczące tajnych porozumień militarnych między ZSRR i Niemcami. Przytoczono następujące fakty: - wspólne próby z bronią chemiczną w bazie Kama; - zwiększający się potencjał wojskowy ZSRR; - czystki w armii radzieckiej; - wojna domowa w Hiszpanii; - aneksja Austrii przez Niemcy w kwietniu 1938 i zajęcie Sudetów we wrześniu 1938; - pakt Ribbentrop - Mołotow z sierpnia 1939 - układ o nieagresji z tajnym protokołem o podziale Europy Środkowej; - wspólna defilada wojsk radzieckich i niemieckich w Brześciu nad Bugiem we wrześniu 1939; 10:15 SPÓR O HISTORIĘ - LUDOBÓJSTWO POLAKÓW: 1937 - 1938 Dysk./wywiad/debata, 31 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Ludobójstwo Polaków w Związku Sowieckim w latach 1937 - 1938 zostało przeprowadzone w ramach tak zwanej "Operacji polskiej" NKWD. Była ona wymierzona we wszystkich Polaków, mieszkających w Związku Sowieckim. Podstawę prawną do jej wykonania stanowił rozkaz nr 00485 z 11 sierpnia 1937 roku, wydany przez ludowego komisarza spraw wewnętrznych ZSRR, Nikołaja Jeżowa. Polaków oskarżano o działalność szpiegowską na rzecz Polski i przynależność do Polskiej Organizacji Wojskowej. Z ujawnionych dotąd dokumentów wynika, że w ramach operacji aresztowano około 150 tysięcy osób, spośród których co najmniej 111 tys. skazano na karę śmierci. Blisko 30 tys. Polaków zesłano do łagrów. Według dotychczasowych danych na Ukrainie, gdzie znajdowało się największe skupisko ludności polskiej w ZSRR, osądzono 55 928 Polaków, z których 47 327 zamordowano. Liczba ofiar na pewno była większa - na przykład brak dotąd danych z terenów Białorusi. Dodatkowo, represjom na podstawie rozkazu nr 00486 z 15 sierpnia 1937 roku, poddano także żony i dzieci skazanych zdrajców ojczyzny. Goście: prof. Nikołaj Iwanow, dr Tomasz Sommer, dr Stanisław Królak. 10:50 MOST Film dokumentalny, 17 min, Polska, 1993 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Sławomir Koehler W programie przedstawiono historię powstania w 1942 r. drewnianego mostu dla pieszych, łączącego "małe" i "duże" getto warszawskie. Audycja ilustrowana jest archiwalnymi materiałami filmowymi z okresu II wojny światowej i wypowiedziami naocznych świadków wydarzeń. 12:00 DOM - ODC. 2/25 - ZAPOMNIJ O MNIE Serial obyczajowy, 85 min, Polska 1980 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Tomasz Borkowy, Jolanta Żółkowska, Wacław Kowalski, Tadeusz Janczar, Bożena Dykiel, Anna Ciepielewska, Stanisław Zaczyk, Joanna Szczepkowska, Wirgiliusz Gryń, Jan Englert, Henryk Bista, Hanna Lachman, Jerzy Michotek, Józef Nowak, Barbara Sołtysik, Barbara Rachwalska, Ewa Błaszczyk, Mirosław Konarowski i inni Basia Lawinówna nadal poszukuje Łukasza. Po aresztowaniu matki dziewczyna jeszcze bardziej pogardliwie i wrogo traktuje zakochanego w niej Andrzeja. Ale właśnie interwencja Talara sprawia, że pani Lawinowa zostaje zwolniona. Wraca wreszcie ze stalagu znany przed wojną piłkarz, Kostek Bawolik. Jest zazdrosny o kinooperatora Rajmunda Wrotka, żyją z żoną obok siebie. Na Złotej przybywa lokatorów i rodzą się nowe konflikty między nimi. Życie toczy się wartko, a codzienne problemy jednoczą nowych i starych mieszkańców. Tworzy się nowa społeczność. 13:35 Z BIEGIEM NILU - ODC. 3/4 (ODC. 3/4) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2014 Fotograf i pisarz, Levison Wood, marzył o wyprawie wzdłuż Nilu, odkąd był małym chłopcem, podjął więc wyzwanie wędrówki biegiem drugiej najdłuższej rzeki świata. Wyruszył z Rwandy, dawną trasą oficerów armii brytyjskiej przez pustynie, dżungle, sawanny, góry i strefy wojny. Po drodze, żyjąc wśród napotkanych społeczności, poznaje ich życie i zwyczaje. W Rwandzie Levison i jego przewodnik Boston udają się do źródła Nilu. Stamtąd przedzierają się przez gęstą dżunglę i moczary do Tanzanii, gdzie świętują Boże Narodzenie, ozdabiając pobliskie drzewa skarpetkami i kapeluszami. W Ugandzie podróżników niezwykle gorąco wita podekscytowany tłum mieszkańców miast Kasensero i Kampala. W południowym Sudanie Levison zostaje wraz z plemieniem Mundari i ich bydłem na wyspie, gdzie bierze udział w walce zapaśniczej. W ochronie przed komarami musi posmarować włosy krowim moczem i pokryć swoje ciało odchodami krów. W Sudanie Levison spełnia dziecięce marzenia i obozuje w cieniu piramid Meroe. W ostatnim na trasie podróży kraju, Egipcie, Levison zostaje pierwszym człowiekiem, któremu pozwolono wędrować wokół jeziora Nasera. Wreszcie, po zadziwiającej podróży obejmującej ponad 5000 km, 6 krajów, około 7 milionów kroków w ciągu 9 miesięcy, Levison Wood dociera do Morza Śródziemnego. 14:30 ANGIELSCY CHŁOPCY Z BOMBOWCÓW (BOMBER BOYS) Film dokumentalny, 89 min, Wielka Brytania, 2012 Reżyseria: Harvey Lilley Wykonawcy: Ewan Mcgregor (prowadzący) Znany aktor angielski, Ewan McGregor i jego brat lotnik, Colin McGregor, przedstawiają porywającą, dramatyczną i rzadko opowiadaną historię pilotów bombowców RAF - u: ludzi, którzy walczyli i umarli na niebie nad Europą. Jest to opowieść o indywidualnym bohaterstwie i niezwykłym kolektywnym duchu. Ewan i Colin spotkają się z wieloma uczestnikami tamtych wydarzeń. Przeżyją i podejmą wiele wyzwań: Colin spełni swoje największe marzenie latania jednym z dwóch ocalałych bombowców Lancaster, a Ewan nauczy się, co to znaczy nawigować, bombardować, a także być strzelcem. 17:00 TAJEMNICE PAŃSTWA PODZIEMNEGO - NIEMCY W OKUPOWANEJ POLSCE Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Rafał Bryl Scenariusz: Witold Głowacki Na miejscu Warszawy miało powstać średniej wielkości niemieckie miasto. Od razu stworzono tam dwie dzielnice tylko dla Niemców. Jak żyli ich specyficzni mieszkańcy? Czego dowiadujemy się z albumów ze zdjęciami i za wspomnień niemieckich żołnierzy, urzędników i zbrodniarzy? 17:30 HISTORIA POLSKI - WYGNAŃCY - NIEZNANI BOHATEROWIE SOLIDARNOŚCI - CZ. 2 Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2005 Film dokumentalny o ludziach, którzy przed 25 laty zaangażowali się w budowę nowej, wolnej i demokratycznej Polski. Za swój entuzjazm i wiarę w zmiany otaczającej rzeczywistość zostali uznani za wrogów ojczyzny i zmuszeni do emigracji. Ich nazwiska i sylwetki, choć dziś niektórym nieznane, stanowią żywą legendę Solidarności, która zmieniła oblicze Europy. Bohaterami filmu będą: Maciej Wierzyński, Tomasz Tabako, Paweł Bąkowski, Andrzej Czuma, Krzysztof Kamyszew, Gwido Zlatkes, Katarzyna Kietlińska, Andrzej Dolata, Tomasz Wojdakowski, Andrzej Rozpłochowski, Wojciech Laskowski, Jan Bednarczyk, Włodzimierz Czapko oraz Tomasz i Grzegorz Dąbrowscy. 19:00 MIASTO Z MORZA - ODC. 2/4 Serial historyczno-obyczajowy, 42 min, Polska, 2009 Autor: Stanislawa Fleszerowa-Muskat, na p[odstawie jej cyklu powieściowego "Tak trzymać" powstał scenariusz Reżyseria: Andrzej Kotkowski Scenariusz: Andrzej Kotkowski Zdjęcia: Adam Bajerski Aktorzy: Krzysztof Bień, Anna Brulińska, Maria Gładkowska, Bartosz Glogowski, Andrzej Grąziewicz, Krzysztof Janczar, Małgorzata Foremniak, Julia Pietrucha, Jakub Strzelecki, Paweł Domagała, Marian Dziędziel, Olgierd Łukaszewicz, Piotr Polk, Zbigniew Jankowski, Zdzisław Wardejn Odc. 2 Krzysztof i Wołodia pracują w biurze naczelnika budowy i projektanta portu, inżyniera Tadeusza Wendy. Francuscy inżynierowie oraz Krzysztof i Wołodia często bywają w restauracji Heleny, atrakcyjnej wdowy po oficerze. Kobieta namawia Krzysztofa, aby kontynuował naukę i zdawał eksternistyczną maturę w polskim gimnazjum w Gdańsku. Dzięki wstawiennictwu inżyniera Wendy i redaktora Gazety Gdańskiej, Krzysztof dostaje się do ostatniej klasy gimnazjum. Z Gdańska Krzysztof wraca z Łucką pociągiem. Na stacji w Gdyni ojciec dziewczyny urządza jej karczemną awanturę i zabrania spotykać się z chłopakiem. Łódź, w której Krzysztof mieszkał wraz z kolegami, zostaje skradziona. Błąka się więc po nocy i szuka schronienia. Nad ranem dociera do chaty brata Augustyna, Bernarda Konki, który przyjmuje go pod swój dach i daje pokój na strychu. Krzysztof wdaje się w bójkę z miejscowym Smelą, który ukradł łódź. W ostatniej chwli na ratunek przychodzi mu Augustyn, który jednak nadal go nie akceptuje. Nie chce Krzysztofa na swego zięcia. 19:55 LISTOPAD 1956. DNI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT (1956, A FEW DAYS IN NOVEMBER / 1956, QUELQUES JOURS EN NOVEMBRE) Film dokumentalny, 53 min, Szwecja/Francja 2016 Reżyseria: Marc Besson Film dokumentalny o wydarzeniach, które w 1956 roku ustanowiły nowy porządek świata. Listopad 1956 roku. Od 8 lat trwa zimna wojna. Nagle wybuchają dwa kryzysy. W zbuntowanym Budapeszcie oraz na Kanale Sueskim sytuacja jest przez kilka dni bardzo napięta. W Egipcie Nasser nacjonalizuje francusko - brytyjski kanał. Oba kraje, wraz z Izraelem, postanawiają uderzyć. W Budapeszcie wybucha bunt przeciwko reżimowi; giną tysiące Węgrów. Od blisko stu lat Kanał Sueski łączy Morze Śródziemne z Morzem Czerwonym. Dzięki niemu statki nie muszą opływać Afryki. Ten ważny szlak handlowy jest także źródłem dochodów dla zachodnich właścicieli. Nasser uznał, że jest to forma kolonializmu. 26 lipca 1956 r. ogłasza narodowi, że kanał należy do Egipcjan. Trzeci świat się raduje, a Nasser staje się jego bohaterem. Na Zachodzie jawi się jednak jako niewygodna postać. W roku 1945 konferencja w Jałcie wprowadziła nowy podział Europy. Zachód i ZSRR bacznie się sobie przyglądały i zbroili. Trwała zimna wojna. Na Węgrzech rządziła partia komunistyczna. Premier Rakosi był najlepszym uczniem Stalina. Tymczasem u starszego brata zachodziły zmiany. 28 czerwca w Poznaniu robotnicza manifestacja przerodziła się w zamieszki. Zginęły 74 osoby; setki zatrzymano i osądzono. Na Węgrzech sprzeciw wobec reżimu był silny, choć nie tak wyraźny. Wydarzyło się wtedy wiele. Geopolityka rządzi się swoimi prawami, ma swoje meandry i zawiłości. Listopad '56 wyraźnie pokazał, że wyrachowanie i egoizm są częścią stosunków międzynarodowych. Lecz uczestnikom tych zawirowań pozostały wspomnienia, gorzkie lub piękne. 22:10 PO PRL-U - SUBKULTURY MŁODZIEŻOWE W LATACH 90. Dysk./wywiad/debata, 27 min, Polska, 2019 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Zdjęcia: Witold Karaś, Marcin Krynicki, Michał Jarosiński Wykonawcy: Beata Michniewicz (prowadząca) Celem programu jest przeanalizowanie okresu przełomu z lat 1989 - 1990, narodzin III RP i jej pierwszych lat. Temat: subkultury młodzieżowe w latach 90. Wtedy nie było innej możliwości niż identyfikacja z jakąś subkulturą. Badania młodzieży sprzed 20 lat wskazywały, że tylko niewielki procent nastolatków nie rozróżniał przedstawicieli grup subkulturowych. Młodzież wyróżniająca się wyglądem, długością włosów, była w tamtych czasach bardziej widoczna na ulicach. Koniec PRL to był prawdziwy tygiel rozmaitych subkultur. Szczególnie festiwal w Jarocinie stworzył swoją wielką legendę, ale faktycznie był wydarzeniem o dużo mniejszej skali niż obecny Przystanek Woodstock, który w roku 2014 zgromadził rekordową liczbę 750 tys. uczestników. Do Jarocina odwołuje się wielu współczesnych 50 - latków, podkreślając swoją młodzieńczą antysystemowość, bunt przeciwko PRL. Materiał filmowy o kibicach piłkarskich i bójkach stadionowych, o skinheadach i neofaszystach. Lata 90. to okres największego rozwoju subkultury kibiców piłkarskich w Polsce. Kolejna grupa, która od końca lat 80. stała się stałym elementem pejzażu dużych miast, to skaterzy. Rozwijał się nurt sportowy skateboardingu, ale istniały także spore środowiska młodzieży, dla których skateboarding jest przede wszystkim znakiem tożsamości grupowej i pokoleniowej. 22:45 DZIAŁA NAVARONY (THE GUNS OF NAVARONE) Dramat wojenny, 150 min, Wielka Brytania/USA 1961 Reżyseria: J. Lee Thompson Scenariusz na podstawie powieści Alistaira MacLeana: Carl Foreman Zdjęcia: Oswald Morris Muzyka: Dimitri Tiomkin Występują: Gregory Peck, David Niven, Anthony Quinn, Stanley Baker, Anthony Quayle, James Darren, Irene Papas, Gia Scala, James Robertson Justice i inni "Działa Navarony" były jednym z największych przebojów kasowych lat 60. Scenariusz, będący adaptacją powieści Alistaira MacLeana, wyszedł spod ręki Carla Foremana, wcześniej autora scenariuszy do takich głośnych dzieł, jak "Pokłosie wojny", "Most na rzece Kwai" czy "W samo południe", który tak wspominał swoją pracę: < 'W "Działach Navarony" zamierzałem dać studium spustoszeń, jakie czyni wojna w człowieku, w sferze ludzkich doznań i przeżyć. Interesującą mnie problematykę usiłowałem wpisać w przygodowe ramy fabuły powieści MacLeana >. Ostatecznie aspekt widowiskowy wziął górę nad duchowym i moralnym i powstało bardzo sprawne, efektowne i trzymające w napięciu kino przygodowe. Praca nad filmem trwała zresztą niemal trzy lata. Plenery kręcono na greckich wyspach, w zdjęciach uczestniczyły jednostki greckiej marynarki. Akcja filmu - fikcyjna, choć osnuta wokół autentycznych wydarzeń - rozgrywa się w 1943 r. na wyspach greckich leżących nieopodal wybrzeży Turcji. Alianci zostali wyparci z wysp na Morzu Egejskim, zajmują tylko Kretę i niedużą wysepkę Kheros leżącą w odległości zaledwie kilku mil od Turcji. Zajęcie Kheros przez Niemców ma przyśpieszyć wciągnięcie do wojny neutralnej dotąd Turcji. Nieduży garnizon aliancki na Kheros skazany jest na zagładę, podobnie jak mieszkająca na wyspie ludność cywilna. Jedyną szansę ratunku stanowi ewakuacja drogą morską. Ale przejścia przez cieśninę między wyspą Navarona a sąsiednią Maidos strzegą zainstalowane przez Niemców na Navaronie potężne działa. Trzeba je zniszczyć w ciągu tygodnia, przed planowanym rajdem niszczycieli. Do agentów Intelligence Service zgłasza się major Franklin, gotów zorganizować złożoną z Anglików i Greków grupę komandosów, która dokonałaby tego trudnego zadania. Do grupy zostają zwerbowani: kapitan Mallory - w cywilu słynny alpinista, grecki pułkownik Andrea Stawrou, kapral Miller - specjalista od materiałów wybuchowych, telegrafista Brown i Grek Pappadimos. Franklin obejmuje dowództwo. Podczas burzy grupa ląduje szczęśliwie na południowym, niestrzeżonym cyplu wyspy. Wkrótce jednak Franklin ulega wypadkowi i łamie nogę. Rozkazy przejmuje Mallory. Zwiadowcy badają wyspę i nawiązują kontakt z partyzantami, w których oddziale są teraz także dwie kobiety: Maria i Anna. Dziwnym zbiegiem okoliczności Niemcy dowiadują się o miejscu przebywania oddziału i komandosi dostają się w ręce gestapo. Wszystko wskazuje na to, że w ich grupie działa szpieg. 01:15 SENSACJE XX WIEKU - STALOWE PRZYMIERZE ODC. 3 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1999 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program poświęcony współpracy wojskowej III Rzeszy i Związku Radzieckiego w latach poprzedzających II wojnę światową. Już na początku lat 20. podjęto próby odtworzenia niemieckiej potęgi wojskowej, ograniczanej postanowieniami traktatu wersalskiego. Rosła również w siłę Armia Czerwona. W programie wykorzystano najnowsze dokumenty ujawnione przez archiwa rosyjskie, dotyczące tajnych porozumień militarnych między ZSRR i Niemcami. 01:40 SENSACJE XX WIEKU - STALOWE PRZYMIERZE ODC. 4 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1999 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program poświęcony współpracy wojskowej III Rzeszy i Związku Radzieckiego w latach poprzedzających II wojnę światową. W programie wykorzystano najnowsze dokumenty ujawnione przez archiwa rosyjskie, dotyczące tajnych porozumień militarnych między ZSRR i Niemcami. Przytoczono następujące fakty: - wspólne próby z bronią chemiczną w bazie Kama; - zwiększający się potencjał wojskowy ZSRR; - czystki w armii radzieckiej; - wojna domowa w Hiszpanii; - aneksja Austrii przez Niemcy w kwietniu 1938 i zajęcie Sudetów we wrześniu 1938; - pakt Ribbentrop - Mołotow z sierpnia 1939 - układ o nieagresji z tajnym protokołem o podziale Europy Środkowej; - wspólna defilada wojsk radzieckich i niemieckich w Brześciu nad Bugiem we wrześniu 1939; 02:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - TAJEMNICE NARWI Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Tajemnice Narwi. Są czyny, o których przez wieki opowiadać będą sobie pokolenia. Tak jest w przypadku, kiedy żołnierz, ponad własne życie stawia honor i dobro ojczyzny. We wrześniu 1939 roku dowódca umocnień na przeprawie przez Narew, pod miejscowością Wizna, kpt. Władysław Raginis i jego zastępca, artylerzysta por. Stanisław Brykalski złożyli przysięgę, że żywi pozycji Niemcom nie oddadzą. I słowa dotrzymali. To już dziesiąta rocznica naszej obecności na Strękowej Górze, gdzie odbywają się uroczystości upamiętniające te wydarzenia. Z niemieckiego punktu widzenia, zdobycie polskich umocnień na wschodnim brzegu Narwi było przedsięwzięciem strategicznym. Rzecz szła o odcięcie polskich oddziałów, zamierzających odskoczyć za Bug, by tam rozpocząć nową fazę oporu przeciw inwazji. Tam gdzie przeprawa była pod ostrzałem, będziemy dziś prowadzić poszukiwania. 02:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - TAJEMNICE BELGIJSKICH TWIERDZ Magazyn, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony atakowi Niemiec na Europę Zachodnią i twierdzy Eben Emal, która broniła granic Belgii.