TVP Historia Niedziela, 14.06.2020 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 14 CZERWCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1936 - zmarł Maksym Gorki; 1940 - Niemcy w Paryżu; 1985 - układ z Schoengen; 1985 - koniec procesu Frasyniuka, Lisa i Michnika w Gdańsku; 07:00 DAWNE ŚWIATY - ODC. 1/8 EGIPT, KOLEBKA CYWILIZACJI (EGYPT, MOTHER OD THE WORLD) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2007 Jeśli istnieje kraj, który tak wiele zawdzięcza wodzie jest nim niewątpliwie Egipt. Od tysiącleci Nil pozostaje hojny dla ludów, które się nad nim osiedliły. Ta rzeka to prawdziwy żywiciel Podwójnego Kraju, Dolnego i Górnego Egiptu. I jest łącznikiem między Afryką a Morzem Śródziemnym. To tutaj w Starożytności rozkwitła wspaniała cywilizacja. Cywilizacja faraońska w najwyższym stopniu poruszyła wyobraźnię współczesnego człowieka i nadal go fascynuje. Tymczasem to inne kultury i religie istniejące na tych ziemiach ukształtowały obecną tożsamość Egiptu. Zadziwiające, że mimo wielu cezur historię Egiptu cechuje autentyczna ciągłość. Kair, największa metropolia Afryki tętniąca życiem niczym wielki rój, nosi liczne ślady świetlanej przeszłości. Mieszają się tu liczne kultury: faraońska, rzymska, bizantyjska, arabska, turecka i europejska. Egipt to kraj nie tylko różnorodnych zabytków, ale i wielu postaw. Od tradycji przodków, po nieodwracalne dążenie do nowoczesności. Jakże różnorodny jest ten kraj! Stał się miejscem spotkania kultur afrykańskich, arabskiej i zachodniej. Państwo jest niepodległe, a jego społeczeństwo - wielobarwne. Współistnieją tu różne społeczności kulturowe i religijne. Kim są dzisiejsi Egipcjanie? Czy na pewno są potomkami faraonów? Jedno jest pewne. Żaden z licznych najazdów na Egipt nie był na tyle znaczący, by w całości wyrugować tych, którzy żyli tu wcześniej. 08:05 BOŻY WARIAT Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2019 Reżyseria: Athena Sawidis Film "Boży wariat" opowiada o legendarnym dominikaninie ojcu Janie Górze, który zmarł w 2015 roku. Był postacią znaną z mediów, głównie z tego, że stworzył dwa wielkie dzieła, w które zaangażował tysiące młodych ludzi. Te dzieła to Lednica i Jamna. Film pokazuje ojca Jana, jakiego nie znamy z mediów, człowieka z krwi i kości, kontrowersyjnego, grubiańskiego i bezkompromisowego, ale przede wszystkim prawdziwego kapłana, człowieka o złotym sercu, kochającego młodzież i będącego dla tej młodzieży przewodnikiem. Ojciec Jan był z jednej strony surowy i wymagający, a z drugiej czuły, empatyczny, pełen miłości. Tak samo traktował swoich współbraci, rodzinę, przyjaciół. Był człowiekiem kontrowersyjnym i bezwzględnie dążącym do tworzenia wielkich dzieł, które po sobie pozostawił. Przede wszystkim jednak pozostał w sercach ludzi, którzy nie pogodzili się z jego odejściem i wciąż czują jego obecność. 09:00 PODRÓŻ ZA JEDEN UŚMIECH - ODC. 2/7 - HOTEL POD GWIAZDAMI Serial przygodowy dla młodych widzów, 29 min, Polska 1972 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz wg własnej powieści: Adam Bahdaj Występują: Filip Łobodziński, Henryk Gołębiewski, Alina Janowska, Jolanta Bohdal, Jadwiga Chojnacka, Joanna Duchnowska, Jerzy Cnota, Marian Cybulski i inni W swej wędrówce z Krakowa nad morze Leopold i Duduś dołączają do dzieci z kolonii. Małym podróżnikom grunt pali się pod nogami. Ukradkiem opuszczają kolonię i następną noc spędzają pod gołym niebem, w "hotelu pod gwiazdami". 09:35 PODRÓŻ ZA JEDEN UŚMIECH - ODC. 3/7 - BABCIU! RATUNKU! Serial przygodowy dla młodych widzów, 27 min, Polska 1971 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz na podstawie własnej powieści: Adam Bahdaj Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Filip Łobodziński, Henryk Gołębiewski, Krystyna Borowicz, Janusz Kłosiński, Mieczysław Voit i inni Następny etap podróży z Krakowa nad morze Poldek i Duduś przebywają ukryci w ogromnym meblowozie. Kierowca odkrywa jednak obecność pasażerów na gapę i zostawia chłopców w szczerym polu. Tymczasem zaniepokojona rodzina rozpoczyna poszukiwanie chłopców przez radio. 10:05 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - KUCHNIA NA LETNIE DNI Magazyn, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) Lato w pełni, więc w kolejnym odcinku Karol Okrasa wyruszy na Zalew Wiślany, rejon chętnie odwiedzany przez turystów. Z jednej strony mamy mierzeję, a na niej tak znane miejscowości wypoczynkowe jak choćby Krynica Morska, a po drugiej stronie zalewu słynący wspaniałą architekturą Frombork, silnie związany z najsłynniejszym polskim astronomem Mikołajem Kopernikiem, choć mniej znane Braniewo czy Tolkmicko też warte są zobaczenia. Oczywiście, nie samym plażowaniem czy oglądaniem zabytkowych miejsc żyje turysta. Musi od czasu do czasu coś zjeść. I choć oferta gastronomiczna jest coraz bogatsza, to ciągle jeszcze i tak króluje smażona ryba, frytki, zapiekanki, hamburgery, pizze i hot - dogi. I to właśnie stanowi wyzwanie dla Karola. Jak przerobić te nadmorskie kulinarne klasyki tak, by były smaczniejsze, zdrowsze i bardziej kolorowe. Jak mogłyby wyglądać takie wydawałoby się znane wszystkim dania przetworzone ręką naszego mistrza kuchni? 10:35 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - RADŻASTAN. DZIEDZICTWO MAHARADŻÓW. (FLAVORS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W tym odcinku podróż do Indii. Radżastan, "kraina królów", to największy stan Indii. Zyskał niepodległość w 1947 roku i liczy 68 milionów mieszkańców. Wspaniałe pałace Radżastanu, jego przepych i tradycje kuszą coraz liczniejszych podróżnych. Leżący w południowo - zachodnich Indiach Radżastan zawsze był wyjątkowy. To ziemia Radźputów - indyjskich klanów wojowniczcych, których męstwo i brawura przysparzały kłopotów kolejnym okupantom. Po odzyskaniu niepodległości, w przeciwieństwie do innych stanów nowej federacji, tutejsi maharadżowie zachowali swoje tytuły i mienie. Jednak olbrzymia część ludności Radżastanu żyje na granicy ubóstwa. 11:35 MONT SAINT - MICHEL: OPACTWO NA SKALE (MONT SAINT - MICHEL: RESISTANCE THROUGH THE AGES) Film dokumentalny, 60 min, Wielka Brytania, 2016 Klasztor Mont Saint - Michel we Francji, wznoszący się przy brzegu Atlantyku jak magiczny, baśniowy pałac, jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych obiektów na świecie. Ten film przedstawia jego XIII - wieczną historię. Autorzy docierają do miejsc, do których zwiedzający nie mają wstępu. Prezentują także opinie ekspertów oraz wizualizacje 3D obiektu. Położony na granicy Bretanii i Normandii, Mont Saint - Michel jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Został wybudowany na dużej granitowej skale na morzu. Do tego imponującego romańskiego opactwa benedyktynów można dotrzeć pieszo, tylko podczas odpływu. Pomimo tego rocznie odwiedza go ponad 2, 5 miliona turystów, co czyni go trzecim najbardziej popularnym zabytkiem we Francji. Dokument pokazuje ogromne wyzwanie inżynieryjne, jakim była budowa tego opactwa, niesamowitej wieży poświęconej Archaniołowi Gabrielowi oraz wioski. Lokalizacja opactwa, które w przeszłości było miejscem kultu i więzieniem, w obliczu klęsk żywiołowych, angielskich ataków czy zniszczenia, od zawsze była jego największym atutem. Opuszczony przez lata, kilkadziesiąt lat temu został na nowo odkryty przez pielgrzymów i turystów. 12:45 LODOWA PLANETA - OSTATNIA GRANICA ODC. 6/6 (FROZEN PLANET 6 THE LAST FRONTIER) Film dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2011 Ekipa filmowa zabiera nas w interesującą podróż do miejsc, w których zawsze panuje temperatura poniżej zera. Zapierające dech w piersiach krajobrazy i wspaniała narracja sir Davida Attenborough to dodatkowe atuty ciekawego dokumentu. Seria pokazuje krainy, które wkrótce zupełnie zmienią swój charakter. Nie ma już odwrotu od tego, by Arktyka i Antarktyda upodobniły się do innych rejonów Ziemi, bo globalne ocieplenie stało się faktem. Filmowcy użyli do produkcji najnowszych zdobyczy technologii. Schodzą pod lód; zbliżają się do polarnych niedźwiedzi, penetrują góry lodowe, podpatrują pingwiny. Obserwują życie, które toczy się tam wbrew wszystkim przeciwnościom. 13:45 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - WĘGRY 56: ZDRADZONE NADZIEJE? Magazyn, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Nowe światło na powstanie w Budapeszcie 1956 roku rzucą być może tzw. nagrania z Koblencji. Jakie sekrety kryją papierowe taśmy, prawie niemożliwe do odczytania? Czy dadzą odpowiedź na pytanie, dlaczego polski Październik wyniósł do władzy Gomułkę, a na Węgrzech ściągnął sowiecką interwencję? Trzeci odcinek cyklu Archiwum Zimnej Wojny nosi tytuł "Węgry ’56: zdradzone nadzieje?" Wśród gości m.in. Akos Engelmayer, uczestnik powstania w Budapeszcie i Andrzej Krzeczunowicz z Wolnej Europy oraz Manfred Hanspeter, a także wypowiedzi Jana Nowaka i Tadeusza Żenczykowskiego z RWE. 14:15 ROZMOWY KONTROLOWANE Komedia, 93 min, Polska 1991 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Stanisław Tym Zdjęcia: Jerzy Stawicki Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Tym, Krzysztof Kowalewski, Irena Kwiatkowska, Alina Janowska, Marian Opania, Jerzy Turek, Jerzy Bończak, Bożena Dykiel, Maciej Damięcki, Joanna Żółkowska, Artur Barciś i inni Niemal dokładnie w dziesiątą rocznicę ogłoszenia stanu wojennego na ekrany kin weszła pierwsza polska komedia poświęcona temu dramatycznemu wydarzeniu. Po serii filmów "martyrologicznych" na ten temat, recenzenci pisali, że oto pojawił się "pierwszy film o stanie wojennym, który publiczność prawdopodobnie uzna za swój". Autorzy dość odważnie podeszli do zadania: postanowili rozśmieszyć widzów tym, co jeszcze do niedawna budziło grozę, zburzyli martyrologiczne stereotypy, spojrzeli satyrycznie nie tylko na sprawców stanu wojennego, ale i tych, których on dotknął. Dostało się zarówno władzy i "bezpiece", jak i opozycji. Sprawiedliwie wykpiono metody walki i zachowania obu stron. Jak pisał jeden z krytyków, "obie walczące strony łączyła bowiem jedna gra. W tym filmie stan wojenny wszystkich jakoś urządzał i podnosił. "Resort"potrzebował twardych przeciwników, żeby podkreślić swoją rolę, a ludzie chętnie wyolbrzymiali swoje zagrożenie, żeby na tym tle wypaść bardziej bohatersko". Nawiązując do wielu klasycznych już dzieł filmowej szkoły polskiej, do "Popiołu i diamentu" a jeszcze wyraźniej do "Zezowatego szczęścia", twórcy "Rozmów kontrolowanych" uświadamiają widowni, że film ten "nie jest spóźnioną satyrą na WRON - ę, ale wciąż aktualnym studium polskości rozumianej jako zbiór gestów". "Rozmowy kontrolowane", nagrodzone Złotymi Lwami Gdańskimi za scenariusz na FPFF w Gdyni w 1992 r. , to poniekąd kontynuacja "Misia", wcześniejszej o 10 lat komedii, którą z dziełem Sylwestra Chęcińskiego łączy osoba scenarzysty i odtwórcy głównej roli, Stanisława Tyma. W obu filmach gra on postać Ryszarda Ochódzkiego, prezesa klubu sportowego "Tęcza". W grudniu 1981 r. Ryszard Ochódzki zostaje przyłapany w intymnej sytuacji z żoną pułkownika SB - Molibdena. Ten "w odwecie" wymusza na bohaterze zakup gospodarstwa w Suwalskiem. Ponieważ w tamtym rejonie większość urzędów obsadzonych jest przez "solidarnościowców", Ochódzki musi wstąpić do związku i wymeldować się ze stolicy. W Suwałkach zastaje go stan wojenny. Po spowodowaniu wypadku samochodowego prezes porzuca swój pojazd i pożyczonym autem wraca do stolicy. Zatrzymuje go patrol. W bagażniku samochodu znajduje solidarnościowe ulotki. Bojąc się aresztowania, Ochódzki rzuca się do ucieczki. Przez przypadek unieszkodliwia ścigający go czołg i staje się bohaterem walczącego podziemia. SB ściga go teraz po całej Polsce listem gończym. Tymczasem jeden z kolegów pułkownika Molibdena oznajmia mu, że wie o jego wcześniejszych kontaktach z Ochódzkim. W trosce o własną karierę i bezpieczeństwo Molibden postanawia zabić prezesa klubu "Tęcza". Ochódzkiego może już tylko uratować ucieczka za granicę. W kobiecym przebraniu ma się udać do Szwecji... 16:05 BYĆ KOBIETĄ W HIMALAJACH Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2018 Reżyseria: Eliza Kubarska Scenariusz: Eliza Kubarska Film dokumentalny o kobietach wspinających się na najwyższe górskie szczyty w Himalajach. W 1978 roku Polka Wanda Rutkiewicz stanęła na szczycie Everestu jako pierwsza Europejka i trzecia kobieta na świecie. W kwietniu 1993 roku pierwsza Nepalka Pasang Lhamu Sherpa po trzech nieudanych próbach z poprzednich lat, również zdobywa Everest. Niestety, z tej wyprawy nigdy nie powróciła. Zginęła podobnie jak Wanda, która zaledwie miesiąc później zaginęła na Kanczendzondze - trzecim co do wysokości szczycie świata. Obie stały się ikonami kobiet niezależnych, silnych, dążących do celu. Każda z nich zapłaciła za swoje marzenia najwyższą cenę. Historie Wandy i Pasang, kobiet z odległych kultur, spotykają się nie tylko w Himalajach. Piękne kobiety, które musiały walczyć o swoje prawa i marzenia, które musiały udowadniać mężczyznom, że stać je na realizację swoich pasji. Aby tego dokonać, musiały stać się lepsze i bardziej wytrzymałe niż mężczyźni. Wandę i Pasang spotkamy nie tylko w ujęciach archiwalnych. Obie stały się inspiracją dla młodego pokolenia himalaistek swoich krajów. W Polsce spotykamy przedstawicielkę młodego pokolenia: 25 - letnią Sylwię Bojek, która zainspirowana Wandą, wyruszyła na Everest, aby go zdobyć jako najmłodsza Polka (kwiecień, maj 2017). We wschodnim Nepalu spotykamy Chhurim Sherpa, która pochodzi z wioski pod Kanczendzongą, na której zboczach zaginęła Wanda. Zafascynowana od dzieciństwa bohaterką Pasang Lhamu, Chhurim marzyła o Evereście. Udaje się jej tego dokonać w 2012 roku, ale idzie o krok dalej. Chhurim zdobywa Everest dwukrotnie w jednym sezonie (12 i 19 maja), dzięki czemu wchodzi do księgi rekordów Guinessa. Zderzając historie kobiet z dwóch krańców świata (Polska i Nepal), które łączy pasja gór, tworzymy ciekawy obraz kobiety w górach. Każda z bohaterek musiała walczyć nie tylko z przeciwnościami żywiołów, ale również z porządkiem świata, według którego kobieta miała spędzać czas w domu, opiekując się mężem i dziećmi, a nie zdobywać niebezpieczne szczyty zakazane przez bogów. 16:50 W PIĘKNYM PUSTKOWIE KOŁO DĘBICY Film dokumentalny, 35 min, Polska, 2020 Reżyseria: Paulina Ibek Scenariusz: Paulina Ibek Film opowiada o obozach pracy przymusowej, jakie podczas II wojny światowej powstały w miejscowości Pustków na Podkarpaciu. Ich powstanie nieodłącznie wiązało się z istnieniem na tych ziemiach poligonu wojskowego SS Truppenübungsplatz Heidelager. Pierwszy z obozów powstał w roku 1940 i był przeznaczony dla ludności pochodzenia żydowskiego. Na podstawie szacunkowych danych uznaje się, iż liczba śmiertelnych ofiar tego obozu wyniosła ok. 7, 5 tysiąca więźniów. W 1941 roku uruchomiono w Pustkowie kolejny obóz - tym razem dla jeńców sowieckich. Zginęło ich tutaj około 5 tysięcy. Trzeci obóz - pracy przymusowej dla Polaków - stworzono jesienią 1942 roku. Ogółem w Pustkowie na skutek biologicznego wyniszczenia, egzekucji i rozstrzeliwań zginęło 2, 5 tysiąca Polaków. Ciała ofiar palono na palenisku kremacyjnym zlokalizowanym na szczycie "Królowej Góry" (obecnie "Góra Śmierci"). Dzięki opowieści byłych więźniów w filmie przedstawiona została obozowa rzeczywistość, koszmar codziennego życia i walki o przetrwanie. Tło historyczne przybliżają miejscowi regionaliści. Pamięć o tysiącach ofiar pielęgnowana jest dzięki istnieniu Europejskiego Centrum Pamięci i Pojednania, którego pracownicy także dołączyli do grona narratorów w dokumencie. 17:35 WOJOWNICY CZASU - KROJANTY CZYLI UŁAŃSKI LOS Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Kiedy 1 września 1939 roku Niemcy napadły na Polskę, już pierwszy dzień działań wojennych zaowocował klasyczną kawaleryjską szarżą, jaką wykonały dwa szwadrony 18. Pułku Ułanów pod Krojantami, na Pomorzu. Od wielu lat, na historycznym polu bitwy ma miejscu inscenizacja tego spotkaniowego boju, jednego z ostatnich z użyciem kawalerii w szyku konnym. 18:10 LALKA - ODC. 3/9 - WIELKOPAŃSKIE ZABAWY Serial obyczajowy, 78 min, Polska 1977 Reżyseria: Ryszard Ber Scenariusz: Aleksander Ścibor - Rylski, Jadwiga Wojtyłło Zdjęcia: Jacek Korcelli Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Małgorzata Braunek, Jerzy Kamas, Alina Janowska, Anna Milewska, Zofia Mrozowska, Bogdan Baer, Mieczysław Czechowicz, Jan Englert, Stefan Friedman, Emil Karewicz, Józef Nalberczak, Wojciech Pokora, Jerzy Turek, Czesław Wołłejko, Bronisław Pawlik Zaproszenie Wokulskiego przez hrabinę bulwersuje towarzystwo. Wejście kupca do arystokratycznych salonów jest szeroko komentowane w wyższych sferach. Dopiero otwarcie nowego, eleganckiego sklepu oraz założenie spółki do handlu ze Wschodem przyczynia się do zaakceptowania pana Stanisława przez arystokrację. Wielu możnych przystępuje do spółki, zachęconych obiecywanym wysokim procentem od wkładów. Bywalec salonów, Wokulski, zostaje przedstawiony prezesowej Zasławskiej, która wyjawia mu, że przed laty łączyła ją miłość z jego stryjem. Dla Izabeli pozostaje on jednak nadal tylko kupcem. Za pośrednictwem niejakiego Maruszewicza Wokulski odkupuje od barona Krzeszowskiego klacz, która wygrywa wyścigi. Krzeszowski obraża Izabelę, Wokulski wyzywa go na pojedynek. 19:35 LWÓW - MIASTO I LUDZIE NIEPODLEGŁEJ RZECZYPOSPOLITEJ - ODC. 3/9 Reportaż, 19 min, Polska, 2018 Zdjęcia: Tomasz Smyk Doktor Iwanka Honak i doktor Ksenia Borodin, autorki projektu badawczego Lwów po Polsku od lat opisują ślady polskie na murach Lwowa. Ich szlakiem podążamy w reportażu. Opowieść rozpoczyna się od ujęć filmowych dawnego Kasyna Szlacheckiego (obecnie Dom Uczonych). Secesyjna architektura i muzyka ilustracyjna; tytuł odcinka. Następnie kamera podążą za bohaterkami przez Pasaż pod Lipą, gdzie znajdują w bramie stare napisy - przedwojenne reklamy w języku polskim. Następnie udajemy się do byłej Kasy Oszczędności (Muzeum Etnograficzne), gdzie badaczki odnajdują napisy we wnętrzu, ale także nazwiska rzemieślników na kratach na zewnątrz budynków. Opowiadają, jak dzięki takim odkryciom budować narrację miasta, jego przeszłości i opowiadać o jego mieszkańcach. Iwanka Honak i Ksenia Borodin tworzą przewodniki "Lwów po polsku" w języku polskim i ukraińskim. Kamera pokazuje bogatą ikonografię zawartą w kilku częściach publikacji. Dalej narracja prowadzi jeszcze przez kolejne obiekty, gdzie szukają detali, elementów ślusarskich, witraży, nazwisk rzemieślników i producentów, np. granitów. Odnajdują nazwy na kamienicach lwowskich przemysłowców. Bohaterki doprowadzają nas do pomnika Mickiewicza, na którym oprócz nazwiska wieszcza odnajdują nazwiska rzemieślników, którzy pomnik zbudowali. 21:15 DAISY. WSPOMNIENIE MINIONEGO ŚWIATA Film dokumentalny, 64 min, Polska, 2011 Reżyseria: Marcin Bradke, Maciej Kieres Scenariusz: Marcin Bradke Zdjęcia: Piotr Sędzikowski, Paweł Przybylski, Marcin Grobelny, Robert Sitek, Jarosław Bajer Dokument o Marii Teresie Oliwii Cornwallis - West, zwanej Daisy, która poślubiwszy niemieckiego arystokratę, Hansa Heinricha XV Hochberga, osiadła na Śląsku, w zamku Książ. 22:30 RZYMSKIE WAKACJE (ROMAN HOLIDAY) Komedia, 113 min, USA 1953 Reżyseria: William Wyler Scenariusz: Ian McLellan Hunter i John Dighton Zdjęcia: Franz Planer i Henri Alekan Muzyka: Georges Auric Aktorzy: Gregory Peck, Audrey Hepburn, Eddie Albert, Hartley Power, Harcourt Williams, Margaret Rawlings, Tullio Carminati, Paolo Carlini i inni "Rzymskie wakacje" to jedna z najbardziej czarujących komedii lat 50. , jeden z najlepszych filmów w dorobku Williama Wylera i jedna z najlepszych, choć praktycznie pierwsza znacząca rola w karierze Audrey Hepburn, która zasłużenie otrzymała za nią Oscara ("to arystokratka w każdym calu, aż po koniuszki palców", zachwycał się 22 - letnią wówczas aktorką Wyler po premierze filmu). "Rzymskie wakacje" uhonorowano ponadto statuetkami Akademii także za scenariusz i kostiumy, a w sumie film otrzymał aż 10 nominacji do tej nagrody. Film Williama Wylera to - jak pisali amerykańscy recenzenci - opowieść o Kopciuszku, tyle że a rebours. Śliczna dziewczyna, Anne, jest już bowiem księżniczką, córką władcy nie nazwanego w filmie państwa, która odbywa podróż po stolicach Europy. Wychowana w luksusie, lecz zarazem według sztywnych reguł dworskiej etykiety, nie ma prawa decydować o swym postępowaniu, sposobie spędzania czasu, ubierania się. Sztab doradców, guwernantek i lokajów czuwa nad nią przez 24 godziny na dobę. Podczas kilkudniowego pobytu w Rzymie zmęczona takim trybem życia dziewczyna jest już na skraju załamania nerwowego. Zaordynowane jej środki uspokające mają pomóc w odzyskaniu równowagi. Korzystając z chwili nieuwagi służby, Anne wymyka się z ambasady, by choć przez chwilę zasmakować "normalności". Śpiącą na ławce dziewczynę znajduje przystojny dziennikarz Joe Bradley, który ofiarowuje jej gościnę w swym skromnym mieszkanku. Anne nie wyjawia mu, kim jest i dopiero następnego dnia zdjęcie w prasie pod notatką informującą o odwołaniu przez księżniczkę Anne wszystkich oficjalnych spotkań, pozwala Joemu poznać prawdziwą tożsamość jego lokatorki. Bradley wpada na pomysł, który może mu bardzo pomóc w dalszej karierze dziennikarskiej. Postanawia przygotować sensacyjny materiał o "prywatnym" dniu księżniczki nieoficjalnie zwiedzającej Wieczne Miasto. Do pomocy bierze swego kolegę reportera, który ma fotografować Anne z ukrycia. Ustaliwszy szczegóły, wyrusza z księżniczką, podającą się nadal za skromną pensjonarkę, na całodniową wycieczkę po mieście. W tym samym czasie sprowadzona pośpiesznie przez ambasadę armia detektywów usiłuje odszukać zaginioną Anne, zanim dojdzie domiędzynarodowego skandalu. 00:30 ZA KRATĄ SĄ ZIELONE DRZEWA Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2018 Reżyseria: Magdalena Kołodziejczyk, Rafał Kołodziejczyk Scenariusz: Magdalena Kołodziejczyk Zdjęcia: Paweł Iwaniuk Muzyka: Rafał Rozmus Film dokumentalny "Za kratą są zielone drzewa" to wzruszająca opowieść o wojennej historii Polski ukazana przez pryzmat krótkiego życia Grażyny Chrostowskiej, pochodzącej z Lublina poetki, przedstawicielki pokolenia Kolumbów i działaczki podziemnego ruchu oporu w okresie II wojny światowej. Chrostowska aresztowana w 1941 r. trafia do lubelskiego więzienia na Zamku, a następnie do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Ravensbrück. Tam, razem ze współwięźniarkami, przeżywa gehennę nazistowskiej kaźni. Jednocześnie też uciekając w świat sztuki i pisząc wiersze, buduje własną przyspieszoną dojrzałość, zaś współtowarzyszkom na przekór nieludzkim warunkom obozowego życia daje cień nadziei na zmianę losu. Film bogaty w warstwie wizualnej o fabularne ilustracje - przeplatany jest wypowiedziami obozowych współwięźniarek, historyków i członków rodziny bohaterki. O życiu Grażyny Chrostowskiej, o tym, jakim była człowiekiem i jaki wpływ miała jej twórczość na życie w obozie opowiadają: m. in. Barbara Oratowska - starszy kustosz Muzeum Martyrologii pod Zegarem w Lublinie, a także ostatni świadkowie tego, co działo się w Ravensbruck. Są to m. in. Wanda Półtawska, Stanisława Śledziejowska - Osiczko, Kamilla Janowicz - Sycz, Krystyna Zając. 01:20 POLSKIE 100 LAT - GRUDZIEŃ 1970 Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki W końcu 1970 roku władze PRL przygotowywały ograniczoną reformę gospodarczą, której integralnym elementem miała być wprowadzona na jedenaście dni przed świętami Bożego Narodzenia drastyczna podwyżka cen wielu towarów, zwłaszcza żywności. 14 grudnia jako pierwsza zastrajkowała Stocznia im. Lenina w Gdańsku. Żądano cofnięcia wprowadzonych podwyżek. Dzień później już gwałtowne walki uliczne toczyły się w całym śródmieściu Gdańska. Wprowadzono wojsko. Strzelano do stoczniowców. Fala strajkowa rozlewała się na inne miasta Wybrzeża: Elbląg, Gdynię, Słupsk i Szczecin. Byli zabici i aresztowani, których podczas przesłuchań brutalnie bito i kopano. Do spacyfikowania protestów władze użyły ok. 27 tysięcy żołnierzy, którzy wystrzelili 46 tysięcy pocisków. Tragicznym symbolem grudnia 70 stał się pochód niosący na drzwiach ciało zabitego osiemnastoletniego Zbigniewa Godlewskiego. To on jest bohaterem piosenki "Ballada o Janku Wiśniewskim". 01:45 EUGENIUSZ KWIATKOWSKI. MĄŻ STANU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2018 Reżyseria: Mirosław Bork Scenariusz: Mirosław Bork Zdjęcia: Andrzej Adamczyk Eugeniusz Kwiatkowski. Chyba nie ma w polskiej historii polityka i działacza gospodarczego z tak wielkimi zasługami dla rozwoju kraju. I mimo że większość słyszała o jego dokonaniach, nie ma drugiej postaci tak zapomnianej. Urodził się pod koniec XIX wieku niedaleko Zbaraża na Kresach, zmarł w 1974 w gierkowskiej Polsce. Był legionistą Piłsudskiego, brał udział w wojnie 1920 roku, scalał Polskę po zaborach, był ministrem i wicepremierem, rozwijał gospodarkę i dbał o polską monetę, przygotowywał do starcia z Niemcami, przeżył upokorzenie internowania w Rumunii, dramat śmierci syna w kampanii wrześniowej, euforię pierwszych lat po II wojnie światowej i klęskę realnego socjalizmu w stalinowskiej wersji. A potem 25 lat milczenia, skazania na polityczny i społeczny niebyt. I na sam koniec chichot historii - tuż przed śmiercią ekipa Gierka próbuje uczynić z niego swego patrona. Zmarł w 1974 roku, o czym komunistyczne gazety donosiły w kilku zdaniach na dalszych stronach. Skąd się wziął i na czym polegał fenomen człowieka, którego inicjatywy są do dzisiaj podstawą polskiej gospodarki? Dlaczego tak bezwzględnie wyeliminowano go z życia publicznego, mimo zasług, których nie zdołali zakwestionować nawet komuniści? Okres, w którym skupiają się wszystkie napięcia bogatego życia Eugeniusza Kwiatkowskiego, to czas pomiędzy rokiem 1945, kiedy wbrew wszystkim, motywowany chęcią pracy dla ojczyzny, zdecydował się na powrót do Polski, a rokiem 1948, kiedy ostatecznie usunięto go z życia publicznego, zabraniając wyjazdów na Wybrzeże i do ukochanej Gdyni. Ten krótki okres, skupiający w sobie wszystkie polskie dylematy, to podstawowa kanwa narracji.