TVP Historia Środa, 17.06.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 17 CZERWCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1940 - "postępowe siły" Litwy, Łotwy i Estonii zwróciły się do Sowietów o przyjęcie ich krajów do ZSRS; 1953 - bunt w NRD; 1964 - premiera musicalu "Skrzypek na dachu"; 1972 - włamywacze w Watergate; 07:15 DUMA I UPRZEDZENIE - ODC. 4/6 (PRIDE AND PREJUDICE, EP. 4) Serial kostiumowy, 52 min, Wielka Brytania 1995 Reżyseria: Simon Langton Scenariusz na podstawie powieści Jane Austen: Andrew Davies Aktorzy: Colin Firth, Jennifer Ehle, Alison Steadman, Benjamin Whitrow, Susannah Harker, Crispin Bonham - Carter, Anna Chancellor i inni Elizabeth, urażona wyniosłością Darcy'ego i jego pogardliwym stosunkiem do ludzi niższego stanu, odrzuca jego oświadczyny. Wypomina mu też jego niechęć do George'a Wickhama i fakt, że to za jego namową Charles Bingley zrezygnował z małżeństwa z Jane. Chcąc się zrehabilitować w jej oczach, Darcy pisze niebawem do Elizabeth długi list, w którym wyjaśnia przyczyny swego postępowania. Z jego opisu wynika, że Wickham jest dość powszechnie znanym oszustem i łowcą posagów. Kiedy jednak regiment piechoty, w którym służy przystojny oficer, przenosi się z Meryton do Brighton, Lydia, siostra Elizabeth, wyjeżdża również, korzystając z zaproszenia pułkownika i jego żony. Niepomna ostrzeżeń Elizabeth, pragnie być jak najbliżej ukochanego. 08:15 POSZUKIWACZE SKARBÓW - SKARBY JOHNA SMITHA. ODC. 1/16 (ODC. 1/16 CAPTAIN JOHN SMITH'S VIRGINIA NECTAR) Film dokumentalny, 21 min, USA, 2014 Reżyseria: John Jones Scenariusz: Matthew Tilley Wykonawcy: Jerzy Szydłowski "King George" Wyant i jego kolega Tim "The Ringmaster" Saylor to pasjonaci poszukujący, przy pomocy wykrywaczy metalu, ukrytych w ziemi reliktów przeszłości. W tym celu podróżują po całych Stanach Zjednoczonych. Każdy sukces wywołuje u bohaterów wybuch niepohamowanego entuzjazmu, a ich specyficzny humor i słownictwo są jedyne w swoim rodzaju. Nie kieruje nimi chęć zdobycia korzyści materialnych, lecz dreszczyk emocji, który wywołują kolejne zaskakujące wykopaliska. Każdy odnaleziony przez nich przedmiot ma swoją historię. Dzięki atrakcyjnym grafikom i przybliżeniu kontekstu historycznego mogą je poznać także widzowie tego cyklu. Bohaterowie odkopują historie, które najpewniej nigdy nie zostałyby ujawnione. 08:40 HISTORIA POLSKI - RODOWODY NIEPOKORNYCH - METODA Reportaż, 54 min, Polska, 1998 Scenariusz: Andrzej Horubała, Cezary Michalski Wykonawcy: Jan Olszewski, Henryk Wujec, Jacek Bartyzel, Stefan Niesiołowski, Bronisław Wilsztajn, Zbigniew Romaszewski, Jakub Karpiński, Piotr Naimski, Mirosław Chojecki, Roman Wierzbicki Inspiracją dla realizatorów filmu była kultowa książka Bogdana Cywińskiego "Rodowody Niepokornych". Pierwszy odcinek to refleksje zaproszonych gości dotyczące elementów historycznych marazmu, następującego po nim przebudzenia świadomości społecznej i politycznej. Program porusza problem samokształcenia, demonstaracji o charakterze politycznym, Uniwersytetu Latającego, który powstał w latach 70. , historii najnowszej oraz Komitetu Obrony Robotników. 09:45 SENSACJE XX WIEKU - JAK ZABIĆ FIDELA? Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1998 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program opowiada o próbach zabicia kubańskiego przywódcy Fidela Castro podejmowanych przez CIA. Autor stara się odnaleźć związek pomiędzy wydarzeniami mającymi miejsce na Kubie po obaleniu dyktatury Batisty i przejęciu władzy przez Castro a zamachem na prezydenta Johna Kennedy'ego. 11:15 DOM - ODC. 12/25 - KTO DZIŚ TAK UMIE KOCHAĆ Serial obyczajowy, 103 min, Polska 1987 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Tomasz Borkowy, Jolanta Żółkowska, Wacław Kowalski, Tadeusz Janczar, Bożena Dykiel, Anna Ciepielewska, Stanisław Zaczyk, Joanna Szczepkowska, Wiriliusz Gryń, Jan Englert, Henryk Bista, Hanna Lachman, Józef Nowak, Barbara Sołtysik, Barbara Rachwalska i inni Bracia Talarowie, Andrzej i Leszek, wciąż nie mogą dojść do porozumienia, dzielą ich zadawnione urazy i wielki żal. Żona dozorcy domu przy ul. Złotej umiera. Pan Popiołek i pani Talarowa postanawiają resztę życia spędzić razem - łączy ich samotność i rozgoryczenie, że ich dzieci poszły zupełnie innymi drogami i nie rozumieją potrzeb rodziców. Po cywilnym rozpoczynają się przygotowania do ślubu kościelnego, ale los krzyżuje wszystkie plany. Leszek Talar przegrywa na wyścigach, potem rozbija syrenkę, którą matka wygrała na książeczkę PKO. Życie gmatwa mu się coraz bardziej. Przyszłość wszystkich lokatorów domu przy ul. Złotej jest niepewna, ich kamienica została przeznaczona do wyburzenia. 14:10 AKTORKA (PORTRET ELŻBIETY CZYŻEWSKIEJ) Film dokumentalny, 71 min, Polska, 2014 Reżyseria: Kinga Dębska, Maria Konwicka Scenariusz: Maria Konwicka Zdjęcia: Radek Ładczuk Pełnometrażowy, biograficzny film dokumentalny o zmarłej w 2010 roku Elżbiecie Czyżewskiej, jednej z największych polskich aktorek, ikonie urody lat 60. Odniosła wielką karierę w Polsce, ale autorzy filmu bardziej skupiają uwagę na jej próbach zaistnienia jako aktorka w Ameryce, po nagłej emigracji do Stanów Zjednoczonych wraz z mężem, amerykańskim dziennikarzem Davidem Halberstamem. Przyjaciele i znajomi Elżbiety Czyżewskiej mówią bez upiększeń o jej nieudanym małżeństwie, o wygranej po latach walce z alkoholizmem, o próbach powrotu do Polski. To opowieść o losach aktorki na różnych etapach kariery: na szczycie, na dnie i pomiędzy. W filmie występują między innymi: Andrzej Wajda, Beata Tyszkiewicz, Małgorzata Potocka, Liliana Komorowska, Daniel Olbrychski, Michał Urbaniak, Adam Holender, Gay Talese (pisarz), Nancy Weber (pisarka), Hanna Hartowicz (założycielka Nowojorskiego Festiwalu Filmów Polskich), krytyk i profesor studiów filmowych na Columbia University Annette Insdorf, aktor Omar Sangare, Myra Paci (reżyserka), Barbara Sass - Zdort, John Guare (dramaturg), Joanna Rostropowicz - Clark (pisarka), Robert Brustein (założyciel Yale Repertory Theatre), Barbara Ungeheuer (dziennikarka). Spotkanie z Czyżewską wspomina także aktorka Meryl Streep. Tłem filmu jest impresyjnie pokazany Nowy Jork, miasto, które Czyżewska uważała za swoją drugą ojczyznę. Dokument "Aktorka" to także opowieść o życiu na emigracji, o akcencie, który uniemożliwił jej karierę w Stanach Zjednoczonych. Z relacji ludzi jej bliskich poznajemy życie i charakter Elżbiety Czyżewskiej, osoby wieloznacznej, trudnej, niezwykle inteligentnej i ambitnej, ciepłej, hojnej, towarzyskiej, ale i niemożliwej do wytrzymania, kłótliwej, samotnej. Film stawia pytania: czy Czyżewska zmarnowała swoją karierę, wyjeżdżając do Stanów w momencie, kiedy w Polsce była u szczytu sławy? Czy zmarnowała swoją szansę na karierę w Ameryce przez alkohol? Skąd wzięła się jej autodestrukcja? Skonstruowany zgodnie z zasadami fabularnymi film, krok po kroku prowadzi widza przez przypominające antyczną tragedię życie aktorki. Od Elżbiety Czyżewskiej Woody Allen dowiedział się o istnieniu Wisławy Szymborskiej, to ją Meryl Streep wspomina jako aktorskie zjawisko. Do mieszkania Elżbiety pielgrzymowano w dzień i w nocy. I to zarówno wtedy, gdy należała do establishmentu, jak i potem, kiedy w chorobie nie miała pieniędzy. Zawsze była królową, która rozdaje łaski nic w zamian nie żądając. O codziennej kawie Elżbiety w New York Public Library na 42 ulicy krążyły legendy. Zakładano się, kiedy można do niej podejść, aby nie narazić się na niełaskę. Mówiono, że najlepszy jest moment, kiedy odłoży książkę lub gazetę z zadowoloną miną. Jaka jest zadowolona mina Elżbiety Czyżewskiej, wiedzieli nieliczni. 15:30 IGNACY DOMEYKO. DŁUGI POWRÓT (IGNACY DOMEYKO. DŁUGI POWRÓT) Dokument fabularyzowany, 41 min, Białoruś, 2018 Reżyseria: Aleksiej Rakowicz Scenariusz: Aleksiej Rakowicz Epizod z życia wybitnego naukowca, bohatera narodowego Chile. 17:30 HISTORIA POLSKI - RODOWODY NIEPOKORNYCH - SPOTKANIA Reportaż, 58 min, Polska, 1998 Scenariusz: Andrzej Horubała Inspiracją dla realizatorów filmu była kultowa książka Bogdana Cywińskiego "Rodowody Niepokornych". W drugim odcinku programu goście snują refleksje nt. marzeń o niekonwencjonalnych spotkaniach, np. lewicy z katolicyzmem, co zaowocować miało polaryzacją życia politycznego oraz powstaniem nowoczesnych partii politycznych. Marzeniom o spotkaniach inteligencji z ludem. Przez cały czas trwania programu tło historyczne uzupełniane jest odnośnikami do współczesnych działań politycznych i do historii najnowszej. 18:50 DUMA I UPRZEDZENIE - ODC. 5/6 (PRIDE AND PREJUDICE, EP. 5) Serial kostiumowy, 49 min, Wielka Brytania 1995 Scenariusz: Andrew Davies Rezyseria: Simon Langton Aktorzy: Colin Firth, Jennifer Ehle, Alison Steadman, Benjamin Whitrow, Susannah Harker, Crispin Bonham - Carter, Anna Chancellor i inni Elizabeth zgadza się odwiedzić, w towarzystwie wuja i ciotki, rodzinę Darcy'ego w Pemberley, wiedząc, że dumny młodzian będzie przebywał w tym czasie w Londynie. Gdy Darcy niespodziewanie pojawia się w domu, zmieszanie Elizabeth nie ma granic. Ale, ku jej zaskoczeniu, Darcy okazuje się nadzwyczaj uprzejmy i pełen atencji. Z listu otrzymanego od Jane Elizabeth dowiaduje się, że ich najmłodsza siostra Lydia uciekła z uwodzicielem i łowcą posagów Wickhamem. Obie panny są przekonane, że lekkomyślna dziewczyna na zawsze pogrzebała swą reputację i że Wickham nigdy się z nią nie ożeni. Jednak Darcy, w tajemnicy przed Elizabeth, wszelkimi sposobami nakłania Wickhama do poślubienia Lydii. Wbrew złym przeczuciom Elizabeth i Jane Lydia zostaje panią Wickham. 19:55 KONWÓJ PQ17 - KATASTROFALNY BILANS (PQ17 - AN ARCTIC CONVOY DISASTER) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2014 Scenariusz: Jeremy Clarkson Wykonawcy: Jeremy Clarkson (prowadzący) Jeremy Clarkson odkrywa niesamowitą historię konwojów arktycznych z czasów II wojny światowej. Ich misją było eskortowanie, przez arktyczne burze i wody najeżone zabójczymi u - bootami, statków dostarczających niezbędne zapasy do oblężonego ZSRS. Według słów Churchilla była to najgorsza podróż na świecie. Do końca wojny zatopiono 87 statków handlowych, a życie straciło tysiące brytyjskich i amerykańskich marynarzy. Ale bez odwagi tych ludzi los Związku Sowieckiego i wynik II wojny światowej mogły być zupełnie inne. Podróżując trasą tych jednostek i odwiedzając kluczowe dla wydarzeń miejsca w Wielkiej Brytanii, Arktyce i Rosji, Clarkson przypomina o odwadze i tragedii grupy mężczyzn, o których historia zapomniała. 20:55 JOHN FORD, CZŁOWIEK KTÓRY WYMYŚLIŁ DZIKI ZACHÓD (JOHN FORD, THE MAN WHO INVENTED AMERICA) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2018 Reżyseria: Jean - Christophe Klotz Dokument opowiadający o życiu znanego amerykańskiego reżysera, autora ponad 150 dzieł, twórcy, który zdobył więcej Oscarów niż jakikolwiek inny reżyser. Dokument rzuca światło na znaczenie jego najwybitniejszych filmów. 22:00 Z WIDOKIEM NA WAWEL - ANATOMIA ZDRADY Magazyn, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Wojciech Kursa Scenariusz: Paweł F. Nowakowski Zdjęcia: Bartek Cichoński, Wojciech Kursa Muzyka: Marcin Gałażyn Wykonawcy: Paweł F. Nowakowski (prowadzący) Anatomia zdrady. Słowo targowica stało się synonimem zdrady narodowej. Czy jednak motywacje członków konfederacji były wyłącznie negatywne? Co wiedzie do zdrady w polityce i jakie są jej rodzaje, czy raz podjęta decyzja może zrodzić trwałą postawę u następnych pokoleń? Goście: prof. Andrzej Nowak historyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor syntezy dziejów Polski i badacz historii XIX i XX wieku, dr hab. Henryk Głębocki historyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego, znawca dawnych i współczesnych nurtów polskiej i rosyjskiej myśli politycznej. Nakreślona w rozmowie z gośćmi panorama będzie uwzględniała punkt wyjścia podróży - widok na Wawel, uświadamiający zakorzenienie rozmówców i ich perspektywę poznawczą. 22:35 BILET NA KSIĘŻYC Film obyczajowy, 118 min, Polska 2013 Scenariusz i reżyseria: Jacek Bromski Zdjęcia: Michał Englert Muzyka: Ludek Drizhal, Aaron Frescas, Spencer Gibb Aktorzy: Filip Pławiak, Mateusz Kościukiewicz, Bożena Adamek, Anna Przybylska, Łukasz Simlat, Andrzej Chyra, Andrzej Grabowski, Piotr Dąbrowski Na festiwalu filmowym w Gdyni w 2013 r. Jacek Bromski został nagrodzony za scenariusz filmu. To opowieść o młodości, przyjaźni i miłości w odległych już czasach, gdy człowiek stawiał pierwsze kroki na Księżycu, na ulicach królowały saturatory, sklepy świeciły pustymi półkami, z tranzystorów płynęła rockandrollowa muzyka, a szczytem marzeń każdego Polaka były własne cztery kółka. Twórcy filmu zabierają widza w sentymentalną podróż do szalonych lat 60. , do czasów młodzieżowej kontestacji, hipisów i bigbitowców, do barwnej epoki długowłosych dzieci kwiatów, nawołujących do miłości, nie do wojny. Akcja filmu rozgrywa się w 1969 r. Główny bohater to młody chłopak, Adam Sikora, który pasjonuje się lotnictwem. Kiedy dostaje powołanie do wojska, przeżywa pierwsze życiowe rozczarowanie. Jego marzenia i plany nagle legły w gruzach. Okazuje się, że na przekór swoim zainteresowaniom, młody człowiek przez trzy lata ma służyć w Marynarce Wojennej w Świnoujściu. Już wkrótce musi stawić się w jednostce. Wraz ze swoim starszym bratem Antkiem wyrusza więc na Wybrzeże. Podczas podróży przez Polskę bracia przeżywają różne przygody, zawierają nowe znajomości. Antek, który uchodzi za niepoprawnego podrywacza i króla nocnych lokali, próbuje wprowadzić nieśmiałego Adama w dorosły świat, pokazać mu prawdziwe życie, nauczyć samodzielności i odwagi w podejmowaniu różnych decyzji. Spotkanie z piękną i tajemniczą tancerką Roksaną mocno skomplikuje życie Adama. Ta znajomość pociągnie za sobą całą serię zaskakujących zdarzeń. 00:40 SENSACJE XX WIEKU - STALIN - DROGA DO WŁADZY /1/ Kameralne i studyjne (widowisko), 19 min, Polska, 1993 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Pierwsza część odcinka poświęconego Józefowi Stalinowi - drodze do władzy i rządom. 01:00 SENSACJE XX WIEKU - STALIN - DROGA DO WŁADZY /2/ Kameralne i studyjne (widowisko), 20 min, Polska, 1993 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Druga część odcinka poświęconego Józefowi Stalinowi - drodze do władzy i rządom. 01:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - BOHATEROWIE DRUGIEGO PLANU Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki W opisie każdej wojny, w miarę upływu czasu rośnie skala uproszczenia - z ogromnego splotu zdarzeń w powszechnej świadomości pozostają te, których opis zaczyna się od naj. Największe, najdramatyczniejsze, najbardziej bohaterskie zdarzenia, które stały się inspiracją dla filmu i literatury, z natury malujących zdawkowo postaci drugiego planu. Owe postaci zniknęłyby bezpowrotnie, gdyby nie wysiłek pasjonatów, uprawiających mikrohistorię, wpisaną w krąg najbliższy świata, w którym żyją. Dzisiejsza opowieść geograficznie zlokalizowana będzie w okolicach Sieradza, Warty i jej rozlewisk, zaś historycznie wrócimy do roku 1939 i mostu oddanego przez Dowództwo Okręgu Korpusu 4. w sierpniu tego roku. Most miał posłużyć przeprawie Armii Łodź w ramach zaplanowanych działań obronnych. 01:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - MUSSOLINI Magazyn, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony Benito Mussoliniemu. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.