TVP Historia Niedziela, 21.06.2020 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 21 CZERWCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1886 - położono kamień węgielny pod Tower Bridge; 1908 - zmarł kompozytor Mikołaj Rimski - Korsakow; 1960 - pierwszy raz 100 metrów pokonano w 10 sekund; 1976 - zmarł Juliusz Mieroszewski; 07:00 DAWNE ŚWIATY - ODC. 2/8 MAROKO, TYSIĄC LAT TWÓRCZEGO RZEMIOSŁA (MOROCCO, A THOUSAND YEARS OF CREATIVITY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2007 Niewiele państw ma tak dogodne położenie geograficzne, jak Maroko. Kraj leży na styku dwóch kontynentów i dwóch mórz. Jest Zachodem świata muzułmańskiego. Jego arabska nazwa brzmi Al - Maghrib al - Aqsa - Kraj zachodzącego słońca. Maroko ma cechy śródziemnomorskie, atlantyckie, saharyjskie i orientalne. Znajduje się tu wiele społeczności i kultur. Już w starożytności ziemia ta i jej pierwsi mieszkańcy, Berberowie, znaleźli się w sferze wpływów wielkich cywilizacji: Fenicji, Kartaginy, Rzymu, Bizancjum i Arabii. Maroko. Nazwa ta przywodzi na myśl wspaniałe pałace otoczone barwnymi ogrodami, pachnące suki, zaklinaczy węży i niezwykłe rytuały. Tymczasem za tą fasadą kryją się mniej znane skarby. Marokańczycy chętnie otwierają podwoje dla cudzoziemców, którzy chcą zgłębić starożytną wiedzę nowoczesnego kraju kultywującego swe tradycje. 08:05 ŚWIĘTA TERESA Z AVILA Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2017 Reżyseria: Bogusława Stanowska - Cichoń Scenariusz: Bogusława Stanowska - Cichoń Film poświęcony niezwykłej postaci w dziejach Kościoła, która wywarła wielki wpływ na jego nauczanie. Zrealizowany w pięknych plenerach Hiszpanii, z udziałem najwybitniejszych znawców tematu. Święta Teresa z Ávila, właściwie Teresa Sanchez de Cepeda y Ahumada, hiszpańska mistyczka, karmelitanka, pisarka kontrreformacji i teolog życia kontemplacyjnego. Była również reformatorką zakonu karmelitów i wraz ze świętym Janem od Krzyża jest uważana za założycielkę karmelitów bosych. W roku 1622, 40 lat po śmierci, została kanonizowana przez papieża Grzegorza XV. 27 września 1970 roku papież Paweł VI ogłosił ją doktorem Kościoła, nadając jej tytuł doktora mistycznego. Jej książki, w tym autobiografia "Księga życia" i jej przełomowe dzieło "Twierdza wewnętrzna", są ważną częścią literatury hiszpańskiego renesansu, jak również mistycyzmu chrześcijańskiego i chrześcijańskiej medytacji, którą opisuje w swym ważnym dziele "Droga doskonałości". 09:10 PODRÓŻ ZA JEDEN UŚMIECH - ODC. 6/7 - POLOWANIE NA KAPELUSZ Serial przygodowy, 30 min, Polska 1971 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz wg własnej powieści: Adam Bahdaj Aktorzy: Henryk Gołębiewski, Filip Łobodziński, Jolanta Zykun, Jan Machulski, Alina Janowska, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Bogusław Sochnacki, Henryk Bąk Podróżujący okazją chłopcy docierają wreszcie nad Bałtyk. Są przekonani, że ciocia Ula wsiadła do szoferki samochodu - chłodni i również jest na miejscu. Okazuje się jednak, że nastąpiło fatalne nieporozumienie. Ciocia została nad jeziorem, skąd zabrał ich uprzejmy kierowca. Pechowi podróżnicy oddają bagaże do przechowalni, a następnie wyruszają na sopockie molo - najbardziej uczęszczane miejsce w okolicy. Po drodze niemal wszędzie zostawiają wiadomość dla cioci Uli, gdyby ich szukała. Siedząc w kawiarni przy molo, chłopcy są świadkami przypadkowej zamiany słomkowych kapeluszy. Okazuje się, że jeden z właścicieli ma powód do ogromnego zmartwienia. W jego kapeluszu był bowiem schowany kupon loterii, na który padła wielka wygrana - sto tysięcy złotych. Roztargniony pan usiłuje odzyskać tak cenne nakrycie głowy, a chłopcy próbują mu pomóc. Tym chętniej prowadzą poszukiwania, gdy dowiadują się, że czeka ich wysoka nagroda. Po wielu perypetiach odnajdują wreszcie zgubę. Ale najwyraźniej prześladuje ich pech. Nagroda przechodzi im koło nosa, a ciocia Ula nie daje znaku życia. 09:45 PODRÓŻ ZA JEDEN UŚMIECH - ODC. 7/7 - POŻEGNANIE Z DUDUSIEM Serial przygodowy, 32 min, Polska 1971 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz wg własnej powieści: Adam Bahdaj Aktorzy: Henryk Gołębiewski, Filip Łobodziński, Jolanta Zykun, Jan Machulski, Alina Janowska, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Bogusław Sochnacki, Henryk Bąk Chłopcy docierają wreszcie nad morze. To już kres ich podróży. Wędrując wzdłuż wybrzeża, przypadkowo rozłączają się. Upłynie sporo czasu, zanim znowu się odnajdą. W czasie tych wędrówek Duduś zmienił się nie do poznania. Z niezdarnego maminsynka stał się dzielnym młodzieńcem. 10:20 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - CHWASTY NA TALERZU Magazyn, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) Kolejna kulinarna wyprawa Karola Okrasy zabierze widzów na śródleśne łąki. Tam Karol wraz ze swoim gościem, specjalistą od jadalnych chwastów, udowodnia, że wokół siebie mamy mnóstwo niezwykłych, bogatych w składniki odżywcze roślin. Okazuje się, że nasi przodkowie w czasach, gdy nie było sklepów, umieli sobie doskonale radzić, a las, łąka i rowy pełne dzikich ziół były dla nich tym, czym dla nas są półki w supermarkecie pełne towarów. Niestety, wraz z rozwojem cywilizacji ta wiedza zanikła, ale może warto do niej wrócić. Czy pachnący selerem podagrycznik, smakująca zielonym groszkiem gwiazdnica, dziko rosnąca komosa, czy bogaty w składniki odżywcze wiesiołek mogą wzbogacić nasze dania? Warto to sprawdzić i do takich roślin powrócić, zwłaszcza że wiele z nich oprócz walorów smakowych ma też właściwości lecznicze. Z dziko rosnących chwastów Karol przygotuje trzy potrawy: 1/ gorąca sałatka z żółcienia siarkowego z gotowaną ciecierzycą, podagrycznikiem i gwiazdnicą; 2/ makaron z komosą, dzikimi ziołami i serem; 3/ zimna zupa z pomidorów z pesto z podagrycznika, podana z plackami z ciecierzycy i wiesiołka. 10:50 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - QUEBEC. INNA AMERYKA (FLAVORS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W tym odcinku podróż do Quebecu. Quebec to największa kanadyjska prowincja, francuskojęzyczna enklawa na anglosaskim kontynencie. Gościnność i serdeczność mieszkańców kontrastują z lodowatymi, rozległymi pustkowiami, z których słynie ten region. W 1608 roku francuski podróżnik Samuel de Champlain założył niewielką osadę nad Rzeką Świętego Wawrzyńca. Czterysta lat później nazwa Quebec pozostaje obietnicą nowego świata. W miejscu dzisiejszego Montrealu, de Champlain utworzył ośrodek handlu futrami. Wkrótce powstała tu także misja katolicka. Francuzi stopniowo przekształcali Montreal w ważną metropolię. Miasto położone jest głównie na dwóch dużych wyspach, które opływają dwie odnogi Rzeki Świętego Wawrzyńca. Architektura ratusza odzwierciedla burzliwą historię Montrealu. 11:50 SZLAKIEM AMFOR. HISTORIA PODBOJU GALII (THE AMPHORAE ROAD) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2016 Reżyseria: Nicolas Jouvin Scenariusz: Nicolas Jouvin Historia podboju obszaru Galii przez Rzym w pierwszym stuleciu przed naszą erą. 12:55 PERŁY ADRIATYKU (SECRETS OF THE ADRIATIC) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2013 Reżyseria: Michael Schlamberger Morze Adriatyckie było przez długi czas jedynym łącznikiem Europy Środkowej ze Wschodem, dlatego to małe morze stało się symbolem wspaniałego, wielkiego i egzotycznego świata. Dzięki niemu Wenecji nadano przydomek "Królowej Siedmiu Mórz". Wędrując wzdłuż wybrzeży Morza Adriatyckiego, spotkamy niezwykłe świadectwa bogactwa kulturowego tego regionu, położone w otoczeniu niesamowitych zasobów naturalnych. Bo natura tutaj jest nierozerwalnie związana z kulturą i historią: homary zamieszkują stare wraki austriackiej marynarki wojennej, sokoły skalne polują na czarne jaskółczaki nad szczytami Dubrownika, a w gajach oliwnych można znaleźć żmije piaskowe i greckie żółwie. 13:55 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - TWÓRCZOŚĆ NA WYGNANIU Magazyn, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Odcinek opowiada o autorach, których żelazna kurtyna odcięła od kraju. Publikowali w paryskiej Kulturze i londyńskim Pulsie, występowali przed mikrofonami Radia Wolna Europa, BBC I Głosu Ameryki. Gość programu Andrzej Krzeczunowicz, dziennikarz, dyplomata, długoletni pracownik i wicedyrektor Rozgłośni Polskiej RWE. 14:30 WESELE Dramat, 101 min, Polska 1972 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Andrzej Kijowski Zdjęcia: Witold Sobociński Muzyka: Stanisław Radwan Scenografia: Tadeusz Wybult Kostiumy: Krystyna Zachwatowicz Występują: Daniel Olbrychski, Ewa Ziętek, Henryk Borowski, Maja Komorowska, Mieczysław Voit, Marek Walczewski, Wojciech Pszoniak, Izabela Olszewska, Andrzej Szczepkowski, Marek Perepeczko, Anna Dymna, Gabriela Kownacka, Andrzej Łapicki, Franciszek Pieczka, Barbara Wrzesińska, Małgorzata Lorentowicz, Kazimierz Opaliński, Bożena Dykiel, Olgierd Łukaszewicz, Mieczysław Czechowicz, Hanna Skarżanka, Emilia Krakowska, Czesław Wołłejko, Janusz Bukowski, Gabriela Kwasz, Maria Konwicka, Mieczysław Stoor i inni "Gdzie pan znalazł tak doskonałego scenarzystę?" - zapytał Elia Kazan Andrzeja Wajdę po obejrzeniu "Wesela". Niewinne pytanie sławnego reżysera szybko zaczęło żyć własnym życiem jako znana anegdota. Dowodziło przy okazji, że tak "arcypolski" dramat jak "Wesele" Wyspiańskiego może zafascynować ludzi, którzy z pozoru zupełnie "nie czują" naszej narodowej mitologii. Wbrew oczekiwaniom odbiór filmu Wajdy na świecie był bardzo dobry, o czym świadczyły recenzje branżowej prasy, festiwalowe nagrody - "Złote Grona" za reżyserię, scenariusz, scenografię i zdjęcia na LLF w Łagowie w 1973, "Srebrna Muszla" na MFF w San Sebastian w 1973, a przede wszystkim duże zainteresowanie publiczności. Udało się więc artyście zrealizować jeden z dwu głównych celów, które stawiał sobie przed rozpoczęciem prac nad ekranizacją "Wesela" - przełożył dramat na język zrozumiały dla cudzoziemców. Drugim celem była symboliczna spłata długu wdzięczności za ciągłą, inspirującą obecność "ducha Wyspiańskiego" w Wajdowskiej wyobraźni. "Powiedział mi Olbrychski: Po co ty robisz"Wesele", przecież już je zrobiłeś?" - zwierzał się w jednym z wywiadów reżyser. W innym miejscu zaś dodawał: "Jest to utwór, z którego wszyscy wyrośliśmy: cała legenda "szkoły polskiej", ja sam,"Popiół i diament". Trudu adaptacji sztuki na potrzeby ekranu podjął się znany pisarz i publicysta Andrzej Kijowski. Zredukował dialog do niezbędnego minimum, zachowując wpisane na trwałe w kulturalną świadomość Polaków aforyzmy, powiedzenia i kwestie. Dzięki temu oraz znikomej liczbie scen plenerowych adaptacja Wajdy uchodzi za bardzo wierną oryginałowi. Film zrealizowano z wielką dbałością o realia. Dla odtwórców głównych postaci wystarano się o autentyczne, przechowywane z pokolenia na pokolenie chłopskie stroje z okolic Krakowa. Do scen na progu i wokół domu zakupiono i przeniesiono pod Warszawę oryginalną, starą chatę. Wnętrze hali zdjęciowej podobniono zaś całkowicie do wnętrza domu Tetmajerów, w czym wydatnie"pomogły"meble wypożyczone od rodziny artysty. W"Weselu"wystąpiła plejada gwiazd rodzimego ekranu. Wszystkie kluczowe role zostały wysoko ocenione przez krytykę. Dostrzeżono również ponadprzeciętne walory malarskie utworu."Film Wajdy stanowi jakby pomieszanie żywiołowości z płócien Breughla z płomiennością romantyzmu. Piękna praca"- pisał francuski recenzent. Akcja filmu zaczyna się od wyjazdu orszaku weselnego sprzed kościoła Mariackiego. Następnie, mijając okoliczne wsie, kawalkada dociera do domu Gospodarza. Rozpoczyna się wesele Pana Młodego, który jest inteligentem, z Panną Młodą, pochodzącą z chłopskiej rodziny. Goście również wywodzą się z obu stanów. Zabawa szybko się rozkręca. Nocą pod dach Gospodarza przybywa Rachela, młoda Żydówka o wrażliwej, "poetycznej"duszy. To ona, ulegając weselnej euforii,"zaprasza"na zabawę Chochoła, stojącego za oknem. W wesoły gwar weselnej biesiady niepostrzeżenie wsącza się aura niesamowitości. Niektórym gościom ukazują się tajemnicze widma. Z zakamarków dusz odz 16:45 SAPIEHA KSIĄŻĘ BUSZU Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2005 Reżyseria: Anna Kwiatkowska, Tomasz Rudomino Scenariusz: Anna Kwiatkowska, Tomasz Rudomino Afrykańska historia Eustachego Sapiehy - znanego myśliwego, zbieracza diamentów, komentatora rajdów samochodowych "Rally Safari". Jego życie obfitowało w przygody, niezwykłe spotkania, wędrówki po afrykańskim kontynencie. Był autorem książek o polowaniach w RPA, Namibii i Kenii. Napisał także historię rodu swojej rodziny. Ojciec Sapiehy, też Eustachy, był Ministrem Spraw Zagranicznych w rządzie II Rzeczpospolitej. Podpisywał Traktat Ryski z Rosją. W czasie wojny przybył do Kenii, aby utworzyć tam obozy Czerwonego Krzyża. Syn Eustachy dotarł tam już po wojnie, był uciekinierem z obozu jenieckiego w Niemczech. Podróż po Kenii śladami Sapiehy biegnie przez krainy Masajów, Samburu, Wielki Rów Tektoniczny, jezioro Naivasha oraz Nakuru. Wypowiedzą się o nim myśliwi oraz Uhuru Kenyatta - syn pierwszego prezydenta niepodległej Kenii. Eustachy Sapieha zapisał się w historii współczesnej Afryki. Angażował się w akcje charytatywne. Na wyspie Lamu, położonej na Oceanie Indyjskim, założył szpital dla dzieci. Nienawidził turystycznych hoteli, żebraków w strojach Masajów, którzy sprzedawali turystom pamiątki, tańczyli dla nich. Mawiał, że Afryka umiera. Po 1977 roku Sapieha przestał jeździć po buszu i zamknął się w swoim domu. Nie chciał kontaku z mediami, nie udzielał wywiadów, przestał uczestniczyć w życiu publicznym i społecznym Kenii. Umarł w 2003 roku. 17:30 WOJOWNICY CZASU - HOSTOWICE CZYLI WIELKA WOJNA W KARPATACH Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2016 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan W słowackich Hostowicach odbywają się corocznie rekonstrukcje walk, jakie rozpoczęły pierwszą długą i krwawą kampanię I wojny światowej. Walki, jakie toczyły na przełomie 1914 i 1915 roku armie rosyjska, niemiecka i austro - węgierska, na terenie Karpat pochłonęły wówczas setki tysięcy ofiar po obydwu stronach konfliktu. 18:05 LALKA - ODC. 5/9 - WIDZIADŁO Serial obyczajowy, 79 min, Polska 1977 Reżyseria: Ryszard Ber Scenariusz: Aleksander Ścibor - Rylski, Jadwiga Wojtyłło Zdjęcia: Jacek Korcelli Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Małgorzata Braunek, Jerzy Kamas, Bronisław Pawlik, Alina Janowska, Anna Milewska, Zofia Mrozowska, Bogdan Baer, Mieczysław Czechowicz, Jan Englert, Stefan Friedman, Emil Karewicz, Józef Nalberczak, Wojciech Pokora, Jerzy Turek, Czesław Wołłejko, Wokulski wyjeżdża do Paryża. W tym czasie Rzecki jako jego pełnomocnik odwiedza kamienicę Łęckich. Zaprzyjaźnia się z panią Stawską, jej matką i córeczką i w efekcie wizyty obniża im czynsz. Poznaje także baronową Krzeszowską oraz studentów, którzy w ogóle czynszu nie płacą. Wokulski hula w Paryżu z Suzinem. W wolnych chwilach przyjmuje tłumy interesantów - jako ewentualny "sponsor". Zaciekawiają go dwie postacie: baronowej Saint - Germain zleca odszukanie zaginionego męża pani Stawskiej, a profesor Geist fascynuje go doświadczeniami z metalami, wśród których jest też metal lżejszy od powietrza. Ale serce nie sługa - kiedy otrzymuje list od hrabiny, wraca do Warszawy. 19:35 LWÓW - MIASTO I LUDZIE NIEPODLEGŁEJ RZECZYPOSPOLITEJ - ODC. 5/9 Reportaż, 19 min, Polska, 2018 Zdjęcia: Tomasz Smyk Odcinek serii opowiada o tradycjach malarskich Lwowa. Romantyczna miłość Artura Grottgera w willi Zaświecie, obrazy Jana Matejki i Jacka Malczewskiego, Panorama Racławicka Kossaka i Styki. Kamera pokazuje willę Jana Styki, współautora Panoramy Racławickiej. To miejsce, gdzie najprawdopodobniej powstało dzieło. Fragment audycji z Radia Lwów, w której aktor cytuje z lwowskim zaśpiewem opis Panoramy, autorstwa Kornela Makuszyńskiego. Następnie prof. Lechosław Lameński, historyk sztuki z KUL - u, opowiada o dziele Kossaka i Styki, o tym, że zostało ono wykonane na Światową Wystawę, zbudowano specjalną rotundę (istnieje do dziś). Po II wojnie Panorama znalazła się we Wrocławiu. Kolejna sekwencja zaczyna się ujęciami filmowymi wili Zaświecie i restauracji Pod kopułą. To w willi miał miejsce romans Wandy Monn i Artura Grottgera. Ponadto historia rodziny jej córki Maryli Wolskiej i jej syna Ludwika, dla którego poeta Władysław Bełza napisał Katechizm polskiego dziecka w prezencie na chrzest. Opowiada o tym Beata Pacan - Sosulska (przewodnik po Lwowie i restauratorka). Restauracja to małe muzeum związane nie tylko z dawnymi właścicielami, ale w ogóle kulturą przedwojennego Lwowa. Ujęcia ikonograficzne, m.in. dzieła Grottgera. Ekipa filmowa pokazuje też grób Grottgera na Cmentarzu Łyczakowskim. Następnie Lwowską Galerię Malarstwa, gdzie znajduje się wiele dzieł polskich artystów. Narrator, prof. Lechosław Lameński, opowiada o nich skupiając się na obrazach Jacka Malczewskiego i Jana Matejki, a także innych artystów polskich. Wiktoria Malicka (pełnomocnik Ossolineum we Lwowie) opowiada o zbiorach przedwojennego Muzeum Lubomirskich, które było częścią Ossolineum, a także o tym, że zbiory rozproszyły się po różnych muzeach lwowskich, ale są często pokazywane. Ilustracją są materiały ikonograficzne i archiwalne. 21:15 PIELGRZYM. CAMINO MARKA KAMIŃSKIEGO Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jan Czarlewski Scenariusz: Jan Czarlewski Marek Kamiński, znany polski podróżnik i poszukiwacz przygód, człowiek, który w jednym roku zdobył biegun północny i południowy, wyrusza na nową wyprawę, tym razem w Europie. Ma zamiar przejść 4000 km w 100 dni z Kaliningradu do Santiago de Composteli historycznym szlakiem Św. Jakuba, potocznie nazywanym Camino. Będzie to jedna z najdłuższych tras pielgrzymkowych w Europie, która prowadzi przez Rosję, Polskę, Niemcy, Belgię, Francję i Hiszpanię. Dla Marka, Kaliningrad i Santiago de Compostela, tworzą dwa komplementarne bieguny. W Kaliningradzie mieści się grób wielkiego filozofa Immanuela Kanta, a w Santiago de Composteli znajduje się grób jednego z 12 Apostołów, św. Jakuba. W tym sensie, pierwsze miasto symbolizuje biegun rozumu, a drugie, wiary. Podczas tej wyczerpującej wyprawy, Marek jak pielgrzym, będzie prosił o gościnę przypadkowych ludzi. Kim będą Europejczycy, którzy mu jej udzielą lub zamkną przed nim drzwi? Co wniosą do tej drogi? Jak pomogą Markowi odkryć jego tajemnice Camino? Ten wyczerpujący marsz to również podróż w głąb siebie. 22:25 KAMERDYNER Dramat historyczny, 141 min, Polska 2018 Reżyseria: Filip Bajon Scenariusz: Mirosław Piepka, Michał S. Pruski, Marek Klat Zdjęcia: Łukasz Gutt Aktorzy: Janusz Gajos, Anna Radwan, Sebastian Fabijański, Marianna Zydek, Borys Szyc, Adam Woronowicz, Kamilla Baar-Kochańska, Diana Zamojska, Daniel Olbrychski, Marcel Sabat, Łukasz Simlat, Sławomir Orzechowski Dramat historyczny w reżyserii Filipa Bajona miał swoją premierę w 2018 roku na festiwalu w Gdyni, gdzie został uhonorowany nagrodą Srebrne Lwy. Akcja - w dużej mierze oparta na faktach - rozgrywa się na ziemi kaszubskiej w pierwszej połowie XX wieku i obejmuje lata 1900 do 1945, w tym dwie wojny światowe. Film ukazuje powikłane i burzliwe losy bohaterów, przedstawicieli różnych nacji: Niemców, Kaszubów i Polaków, z wplecionym centralnym wątkiem miłosnym. Zostały przedstawione skomplikowane postawy i wybory, jakich musieli dokonywać ludzie zamieszkujący północe Kaszuby. Pruska antypolskość walczyła z kaszubskim patriotyzmem, co zakończyło się masowym mordem popełnionym na tysiącach Kaszubów w lasach pod Piaśnicą. Po śmierci matki, nieletni Mateusz Kroll zostaje przygarnięty przez pruską arystokratkę Gerdę von Krauss. Kaszubski chłopiec dorasta w pałacu. Rówieśniczką Mateusza jest córka von Kraussów Marita. Między młodymi z czasem rodzi się miłość. Ojcem chrzestnym chłopca jest kaszubski patriota Bazyli Miotke, który podczas konferencji pokojowej w Wersalu walczy o miejsce dla Kaszub na mapie Polski, a potem buduje symbol jej gospodarczego sukcesu: Gdynię. Traktat wersalski, podpisany w 1919 r. i kończący I wojnę światową daje Polsce niepodległość, co sprawia, że von Kraussowie tracą majątek i wpływy. Wszyscy bohaterowie czują, że świat, który znali, wkrótce diametralnie się zmieni. Wśród żyjących obok siebie Kaszubów, Polaków i Niemców narastają złe nastroje, niechęć i nienawiść. II wojna światowa wybucha 1 września 1939 roku. Już pod koniec października w lasach piaśnickich rozpoczynają się egzekucje ludności kaszubskiej dokonane przez okupantów niemieckich. Było to pierwsze masowe ludobójstwo tej strasznej wojny. 00:55 POLSKIE 100 LAT - POLSKA GIERKA ZMARNOWANA DEKADA Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Ewa Sochacka - Kraśko Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki W grudniu 1970 roku Edward Gierek objął władzę i musiał zmierzyć się zarówno z rozbudzonymi nastrojami społecznymi, nową falą strajków, jak i umocnić swoją władzę w PZPR. Społeczny bunt został opanowany poprzez wycofanie się z grudniowej podwyżki cen, złagodzenie napiętych stosunków z Kościołem, przejściową liberalizację w polityce kulturalnej, ułatwienie wyjazdów zagranicznych. Niebagatelną rolę odegrała poprawa sytuacji gospodarczej dzięki zaciągnięciu licznych kredytów zagranicznych. Kwitła "propaganda sukcesu", podkreślająca, że "Polak potrafi". Sukces nie trwał długo. Już w 1975 roku rozpoczął się ogromny kryzys gospodarczy. W sklepach brakowało wszystkich towarów a próba wprowadzenia podwyżek cen w 1976 roku zakończyła się kolejnym wrzeniem społecznym. W odpowiedzi na represje po czerwcu `76 powstał Komitet Obrony Robotników. Wkrótce potem szereg innych organizacji. W podziemiu wydawano niezależną prasę i zakazane książki. Nadzieją dla Polaków był wybór na papieża kardynała Karola Wojtyły. Po słowach Jana Pawła II "Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi", Polska była gotowa na wielką zmianę. 01:20 DROGA DO ŚRODKA. KAZIMIERZ KARABASZ Film dokumentalny, 45 min, Polska, 1989 Reżyseria: Dariusz Król Scenariusz: Dariusz Król Zdjęcia: Jerzy Sobociński, Marek Kloska Bohaterem filmu dokumentalnego z cyklu "Polacy" jest Kazimierz Karabasz - reżyser, dokumentalista. W filmie znajdą się wypowiedzi bohatera oraz jego przyjaciół i pracowników, m.in. profesora Jerzego Bossaka i Stanisława Niedbalskiego. Zobaczymy także fragmenty filmów zrealizowanych przez Kazimierza Karabasza: "Gdzie diabeł mówi dobranoc", "Ludzie z pustego obszaru", "Ludzie w drodze", "Muzykanci", "Węzeł".