TVP Kultura Sobota, 20.06.2020 07:30 PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 7/13 - TAJEMNICA AZJI Serial historyczno - przygodowy, 27 min, Polska 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Mieczysław Pawlikowski, Bogusz Bilewski, Marek Perepeczko, Magdalena Zawadzka, Ludwik Benoit, Daniel Olbrychski, Tadeusz Schmidt i inni Do Chreptiowa przyjeżdża ojciec pana Michałowego porucznika, Adama Nowowiejskiego. Towarzyszy mu córka Ewa. Stary Nowowiejski rozpoznaje w Azji młodzieńca, którego znalazł przed laty w stepie i wychowywał we własnym domu. Kiedy młodzieniec zaczął romansować z Ewą, rozgniewany szlachcic uczynił zeń niewolnika. Azja wkrótce zbiegł. Teraz stary Nowowiejski żąda, by wrócił do niego - jako niewolnik. Tatar w pierwszej chwili nie przyznaje się do niczego. Niebawem zmienia zamiar - z dumą wyznaje, że on właśnie jest Azją, synem wielkiego tatarskiego wodza, Tuhaj - beja. 08:00 PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 8/13 - AZJA, SYN TUHAJ - BEJA Serial historyczno - przygodowy, 27 min, Polska 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Daniel Olbrychski, Mieczysław Pawlikowski, Mariusz Dmochowski, Tadeusz Schmidt, Bogusz Bilewski, Marek Perepeczko, Władysław Hańcza, Irena Karel, Ludwik Benoit, Leonard Andrzejewski, Zygmunt Malawski, Józef Nowak W Chreptiowie z Azją pertraktuje wysłannik hetmana Sobieskiego, podstoli Bogusz. Chce, by Azja przeciągnął na stronę Rzeczypospolitej liczne oddziały tatarskie. Azja żąda jednak, by za to uczyniono go hetmanem tatarskim - ten warunek jest nie do przyjęcia dla hetmana. Tymczasem Basia próbuje doprowadzić do powrotu uczuć, jakie łączyły przed laty Azję i Ewę Nowowiejską. Nie wie, że Tatar kocha tylko ją i wciąż o niej marzy. Ale doskonale maskuje swoje prawdziwe uczucia i wyprowadza wszystkich w pole. 08:45 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 145 NIEPOŁOMICE Magazyn, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Julia Groszek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Niepołomice mogą pochwalić się zabytkami datowanymi na połowę XIV w. Wtedy to Kazimierz Wielki zarządził budowę zamku oraz kościoła. Jan Długosz w swoich kronikach nazywał to miejsce drugą po Krakowie stolicą Polski, a zamek drugim Wawelem. Przyczynili się do tego przede wszystkim Jagiellonowie, obierając zamek na swoją ulubioną rezydencję. Bona Sforza, energiczna i przedsiębiorcza królowa, miała świetny gust i dużą wiedzę. To jej zawdzięczamy m.in. budowę ogrodów w myśl ówczesnych europejskich trendów włoskiej szkoły ogrodniczej. Założyła ogrody pełne kwiatów i ozdobnych krzewów oraz parcele warzywne. Dzisiejsza forma i kształt przyzamkowej zieleni to luźne nawiązanie do renesansowego układu ogrodów kwaterowych. W mieście ciekawe są również budynki współczesne. Małopolskie Centrum Dźwięku i Słowa zostało otwarte w 2011 roku i od razu stało się głównym punktem na kulturalnej mapie miasta. To ośrodek, który spełnia zarazem funkcje edukacyjne, rozrywkowe, szkoleniowe i artystyczne. A w jego podziemiach mieści się Muzeum Fonografii. Zaledwie 6 km od centrum Niepołomic leży najstarszy polski klasztor żeńskiego zakonu klauzurowego - Opactwo Benedyktynek w Staniątkach. Historycy przyjmują, że założenie klasztoru miało miejsce w roku 1216. Ta gotycka budowla sakralna wzniesiona w halowym systemie przestrzennym, w XVII wieku przebudowana została w duchu stylu barokowego. W 2016 roku kilkanaście obecnie mieszkających w opactwie mniszek obchodziło 800 - lecie klasztoru. 09:15 HOLLYWOOD IN VIENNA: JAMES HORNER (HOLLYWOOD IN VIENNA - A TRIBUTE TO JAMES HORNER) Koncert, 87 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Heidelinde Haschek Wykonawcy: David Newman, Orf Radio Symphony Orchestra Vienna . "Hollywood in Vienna" to cykl koncertów organizowanych w Wiedniu, podczas których wybitne orkiestry symfoniczne wykonują muzykę filmową największych amerykańskich gwiazd tego gatunku. Tym razem Wiedeńska Orkiestra Radiowa pod batutą Davida Newmana wzięła na warsztat twórczość Jamesa Hornera, autora muzyki do ponad 100 filmów, wśród których znalazły się "Titanic", "Apollo 13", "Star Trek", "Avatar", "A Beautiful Mind", "Braveheart". 10:55 DOKUMENT TYGODNIA - VIVA DADA (VIVA DADA) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2016 Reżyseria: Regine Abadia Dokument przybliża historię narodzin dadaizmu - awangardowego ruchu artystycznego, który cieszył się popularnością na początku XX wieku. Do największych jego twórców zaliczają się Marcel Duchamp, Tristan Tzara, Hans Arp, Man Ray i Francis Picabia. Dadaiści zerwali z tradycją, przełamywali zasady na rzecz wolności, absurdu, filozofii przypadku, negując dotychczas powszechnie przyjęte wartości estetyczne. 11:55 HYDROZAGADKA Komedia sensacyjna, 70 min, Polska 1970 Reżyseria: Andrzej Kondratiuk Scenariusz: Andrzej Bonarski, Andrzej Kondratiuk Muzyka: Waldemar Kazanecki Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Aktorzy: Roman Kłosowski, Zdzisław Maklakiewicz, Wiesław Michnikowski, Józef Nowak, Wiesław Gołas, Jerzy Duszyński, Franciszek Pieczka, Jerzy Turek, Iga Cembrzyńska, Ewa Szykulska Tytułową zagadką jest niewytłumaczalne znikanie wody w Warszawie podczas największych upałów. Nad jej rozwiązaniem biedzi się naukowiec, profesor Milczarek (Wiesław Michnikowski). Pomaga mu nieustraszony detektyw As (Józef Nowak), który podejmuje nierówną walkę z tajemniczym, demonicznym przeciwnikiem, sprawcą całej wodnej afery. Trop prowadzi najpierw do ciemnego typa zwanego Plamą, a potem do egzotycznego Maharadży. Swoją telewizyjną komedię Andrzej Kondratiuk utrzymał w konwencji groteski i parodii znanych filmów sensacyjnych i opowieści komiksowych. Większość gagów, postaci i humorystycznych sytuacji widzowie znają już z ekranów. Reżyser zadbał o to, by trzymać publiczność w napięciu, ale też zaserwować jej sporą dawkę rozrywki. Są więc w filmie taniec brzucha i mężczyzna pojawiający się niespodziewanie w haremie, a także komiczny Maharadża Kaburu, którego odtwarza niezrównany Roman Kłosowski. 13:15 KOŁO PIÓRA Magazyn, 11 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Mariusz Cieślik, Marcin Kube Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący) "Koło pióra" to autorski program literacki Mariusza Cieślika, który opowiada o najważniejszych wydarzeniach ze świata literatury. W programie Mariusz Cieślik rekomenduje widzom pięć książek. Są to: powieść dla młodzieży "Amelia i Kuba. Złota karta" Rafała Kosika, "Prokurator Alicja Horn" Tadeusza Dołęgi Mostowicza, "Dwa psy przeżyły" Piotra Szmidta, znanego jako popularny raper Ten Typ Mes, "Tragedia na Przełęczy Diatłowa" autora ukrywającego się pod pseudonimem Alice Lugen, oraz "Osobisty przewodnik po Pradze" Mariusza Szczygła. Oprócz tego Mariusz Cieślik rozmawia z Bronisławem Wildsteinem o jego najnowszej książce "Bunt i afirmacja". 15:50 LEKKOŚĆ BYTU - BARBARA WROŃSKA Dysk./wywiad/debata, 15 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Łukasz Orbitowski (prowadzący) Gościem Łukasza Orbitowskiego jest Barbara Wrońska wokalistka, kompozytorka i autorka tekstów, która opowie o tym, dlaczego porzuciła grę na skrzypcach, jak pracuje się w czasie epidemii i dlaczego dzieci czynią nas lepszymi ludźmi. 16:15 RETRO KINO - TRISTANA (TRISTANA) Dramat, 95 min, Francja/Hiszpania/Włochy, 1970 Reżyseria: Luis Bunuel Scenariusz: Luis Bunuel, Julio Alejandro Zdjęcia: José Fernández Aguayo Muzyka: Fryderyk Chopin Aktorzy: Catherine Deneuve, Fernando Rey, Franco Nero Toledo, rok 1923.18 - letnia Tristana (Catherine Deneuve) po śmierci matki zamieszkuje u swego wuja, don Lope (Fernando Rey), zubożałego arystokraty słynącego z liberalnych poglądów. Nieznająca jeszcze życia, naiwna Tristana odczuwa wobec wuja wdzięczność pomieszaną ze wstrętem. Za opiekę odpłaca mu drobnymi usługami, do których należy m.in. zakładanie starszemu panu pantofli. Z biegiem czasu dziewczyna zostaje kochanką don Lope, który pragnąc zaspokoić jej potrzeby, wyprzedaje z domu co cenniejsze przedmioty. 18:30 SAMI YAFFA NA TROPIE DŹWIĘKÓW - ODC. 8 - AMERYKA, CZ. 2 (SAMI YAFFA - SOUND TRACKER - EP. 8) Film dokumentalny, 50 min, Finlandia, 2014 Reżyseria: Otso Tiainen Wykonawcy: Sami Yaffa Seria poświęcona muzyce świata. Gwiazda fińskiego rocka i miłośnik muzyki Sami Yaffa podróżuje po świecie i odkrywa muzykę różnych kultur - od Nowego Jorku, przez Serbię, Brazylię, Argentynę, Hiszpanię, Etiopię, Jamajkę, Turcję, po Senegal, Indie i Indonezję. 19:30 Z PRZYTUPEM - OBEREK Kameralne i studyjne (widowisko), 15 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Grzegorz Jankowski Wykonawcy: Piotr Piszczatowski (prowadzący) Oberek był m.in. jedną z ulubionych form kompozycji Grażyny Bacewicz. Jako taniec nazywany jest również "obertasem". Zatańczą go dla nas Grzegorz Ajdacki i Natalia Ajdacka, a zagra Janusz Prusinowski Kompania. Cykl 10 odcinków poświęconych polskim tańcom tradycyjnym. Zobaczymy potańcówki, na których do tańca przygrywają muzykanci z różnych części Polski. Prowadzący program Piotr Piszczatowski oraz zaproszeni goście nauczą widzów podstawowych kroków tradycyjnych polskich tańców, takich jak kujawiak, śląski trojak, polka galopka z Suwalskiego, wielkopolski wiwat, kurpiowski powolniak, oberek, mazurek (w wersji z Radomskiego) oraz krakowiak i polka w lewo z Rzeszowskiego. 20:05 BILET NA WEEKEND - KRÓLOWA PUSTYNI (QUEEN OF THE DESERT) Dramat, film biograficzny, 122 min, USA, 2015 Scenariusz i reżyseria: Werner Herzog Aktorzy: Nicole Kidman, James Franco, Damian Lewis, Jay Abdo, Robert Pattinson, Podstawą scenariusza filmu stała się biografia Gertrude Bell (1868 - 1926), podróżniczki, pisarki, archeolożki. Pełne przygód życie tej niezwykłej kobiety zostało przedstawione chronologicznie, od czasów jej młodości aż do śmierci. Gertrude Bell, córka zamożnych brytyjskich przemysłowców, otrzymała staranne wykształcenie, z wyróżnieniem kończy Oxford. Obraca się w wyższych sferach, ale nie imponują jej towarzyskie kręgi londyńskiej elity. Nudzi ją takie życie, zawsze chodzi własnymi drogami. Uwielbia ryzyko i pragnie jedynie wykorzystać swoją pozycję społeczną, by osiągnąć coś wielkiego. Decyduje się dołączyć do swego wuja, przebywającego na placówce dyplomatycznej w Teheranie. Jest zachwycona Bliskim Wschodem, czuje się tu wolna i spełniona. Zakochuje się także w jednym z pracowników ambasady, Henrym Cadoganie. Romans nie trwa jednak długo. Na drodze do szczęścia Gertrude stają jej rodzice, którzy uznają, że Henry nie jest odpowiednią partią dla ich córki i nie zgadzają się na małżeństwo. Niedoszły narzeczony, nie mogąc się pogodzić z odrzuceniem, popełnia samobójstwo. Po stracie Henry'ego resztę swego życia Gertrude Bell spędza na pisaniu książek i poznawaniu Bliskiego Wschodu. Staje się tu jedną z najważniejszych osób kształtujących politykę Imperium Brytyjskiego Udaje jej się osiągnąć wysoką pozycję w świecie arabskim, jaka wówczas wydawała się dla kobiety niemożliwa, nawet w Wielkiej Brytanii. 22:20 ROCK EN SEINE - MØ (ROCK EN SEINE - MØ) Koncert, 53 min, Francja, 2017 Reżyseria: Francois Missonnier Wykonawcy: Mø Rock en Seine to jeden z większych festiwali muzycznych w Europie. Odbywająca się od 2003 roku trzydniowa impreza skupia największe gwiazdy muzyki rockowej. W 2017 roku podczas 15. edycji festiwalu na scenie w parku Domaine National de Saint - Cloud wystąpiła duńska artystka muzyki elektronicznej - MØ. 23:20 MOCNE KINO - RÓŻA Dramat, 93 min, Polska, 2011 Reżyseria: Wojciech Smarzowski Scenariusz: Michał Szczerbic Zdjęcia: Piotr Sobociński Jr. Muzyka: Mikołaj Trzaska Aktorzy: Agata Kulesza, Marcin Dorociński, Kinga Preis, Jacek Braciak, Marian Dziędziel, Edward Linde - Lubaszenko, Eryk Lubos, Lech Dyblik, Szymon Bobrowski, Andrzej Konopka Obsypany nagrodami dramat Wojciecha Smarzowskiego. Lato 1945 roku. Tadeusz, były żołnierz AK, któremu wojna zabrała wszystko i niczego nie oszczędziła, wędruje przez Mazury. Dociera do wdowy po niemieckim żołnierzu, którego śmierci był świadkiem. Mieszkająca sama w dużym gospodarstwie Róża przyjmuje Tadeusza chłodno, pozwala przenocować. Tadeusz odwdzięcza się za gościnę pomocą w obejściu. Róża, choć się do tego nie przyznaje, potrzebuje czegoś więcej - przede wszystkim ochrony przed szabrownikami, którzy nachodzą jej gospodarstwo. Stopniowo Tadeusz poznaje przyczyny jej samotności. Na tle krajobrazu wyniszczonego przez wojnę, gdzie nadzieja stała się narzędziem propagandy, między dwojgiem ludzi z odległych światów rodzi się miłość... niemożliwa? 00:55 KINO NOCNE - PAPUSZA Film biograficzny, dramat, 125 min, Polska, 2013 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Krauze, Joanna Kos - Krauze Zdjęcia: Krzysztof Ptak, Wojciech Staroń Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Sebastian Wesołowski, Leokadia Brzezińska, Paloma Mirga, Andrzej Walden, Antoni Pawlicki, Artur Steranko, Jowita Budnik, Zbigniew Waleryś "Niezwykła historia wyjątkowej kobiety, która miała odwagę być sobą" - reklamowali "Papuszę" na plakacie filmowym producenci. Podstawą scenariusza filmu stała się rzeczywista historia przejmujących losów tytułowej bohaterki, poetki cygańskiej, piszącej w języku romskim. Była pierwszą romską autorką, która sama spisała swoje wiersze oraz pierwszą, której twórczość tłumaczono na język polski i wydano w oficjalnym obiegu. Do opublikowania jej wierszy doszło dzięki zaangażowaniu Jerzego Ficowskiego, który odkrył talent Papuszy, oraz dzięki staraniom Juliana Tuwima. Wydany w 1956 r. tomik "Pieśni Papuszy" przyniósł poetce rozgłos. Fabuła "Papuszy" charakteryzuje się wielowarstwową strukturą, nie ma prostej, linearnej akcji, jest wielkim splotem życiowych doświadczeń, różnych spostrzeżeń, emocji i zachowań. Branżowa prasa zwracała uwagę na stronę wizualną i muzyczną filmu: na wspaniałe zdjęcia, świetne aktorstwo oraz utwory Pawluśkiewicza, genialnie podkreślające nastrój i wydźwięk opowieści. Film przedstawia wydarzenia rozgrywające się w ciągu kilkudziesięciu lat, ukazując kolejne etapy życia i twórczości romskiej poetki. Nigdy nie uczęszczała do szkoły, sama zadbała o to, by nauczyć się czytać i pisać. Odważyła się sprzeciwić tradycyjnej roli cygańskiej kobiety. I chociaż była samodzielna i wyzwolona, nie kwestionowała patriarchalnej władzy swego starszego o ponad dwadzieścia lat i niekochanego męża, harfiarza Dionizego Wajsa. W filmie jest on jedną z głównych postaci, podobnie jak znany tłumacz i pisarz Jerzy Ficowski, ukrywający się w taborze Wajsa przed bezpieką. Nagrody: 2013 Karlove Vary (MFF) Wyróżnienie Specjalne Jury; Gdynia - nagroda za drugoplanową rolę męską dla Zbigniewa Walerysia, Nagroda za charakteryzację, nagroda za muzykę dla Jana Kantego Pawluśkiewicza, Valladolid (MFF) - nagroda za reżyserię i za najlepszą rolę męską; 2014 MFF w Pune - nagroda dla najlepszego filmu; nagroda za reżyserię; Polska Nagroda Filmowa Orzeł w kategoriach: najlepsze zdjęcia dla Krzysztofa Ptaka i Wojciecha Staronia, najlepsza scenografia dla Anny Wunderlich, najlepsze kostiumy dla Barbary Sikorskiej - Bouffał, najlepsza muzyka dla J. K. Pawluśkiewicza. 03:00 ZA MŁODZI NA ŚMIERĆ - JUDY GARLAND (JUDY GARLAND) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Jobst Knigge, Anette Baumeister Scenariusz: Anette Baumeister, Jobst Knigge "Za młodzi na śmierć" ("Too Young To Die") to cykl dokumentalny opowiadający historię różnych artystów, którzy zbyt szybko odeszli z tego świata. Będąc u szczytu sławy, śmierć, często tragiczna, przekreśliła ich niesamowite kariery. W dokumencie przedstawiono kulisy śmierci artystów oraz ich wpływ na świat sztuki. Bohaterem tego odcinka jest Judy Garland. 03:55 WRÓŻBY KUMAKA (UNKENRUFE) Dramat, 94 min, Polska/Niemcy 2005 Reżyseria: Robert Gliński Scenariusz na podstawie powieści Guntera Grassa: Cezary Harasimowicz, Pawel Huelle, Klaus Richter Zdjęcia: Jacek Petrycki Muzyka: Richard G. Mitchell Aktorzy: Krystyna Janda, Matthias Habich, Dorothea Walda, Bhasker Patel, Udo Samel, Marek Kondrat, Mareike Carrriere, Joachim Krol, Zbigniew Zamachowski, Krzysztof Globisz, Mirosław Baka Nagrobek Daniela Gralatha, burmistrza XVIII - wiecznego Gdańska, jest niezwykły. Na płycie nagrobnej artysta umieścił wizerunki pięciu żon żywotnego włodarza. Ewenementem jest to, że wszystkie kobiety zostały przedstawione nago. Nagrobkiem interesuje się Alexander Reschke, niemiecki badacz sztuki i pisarz. W poszukiwaniu niezwykłego kawałka kamienia jesienią 1989 roku Alexander przyjeżdża do Gdańska. Przez przypadek traci środek lokomocji i bagaże. I choć w Gdańsku urodził się i wychował, błądzi po mieście, którego ulice od dawna mają polskie nazwy. Zbiegiem okoliczności Alexander poznaje Aleksandrę, konserwatorkę zabytków. Mimo początkowego nieporozumienia podczas wspólnie spędzonego wieczoru udaje się im znaleźć wspólny język. Oboje w młodości musieli opuścić rodzinne strony. Rodzice Aleksandry mieszkali niegdyś w Wilnie. Przesiedleni do Gdańska, nigdy nie zapomnieli o ziemi ojczystej. Następnego dnia Alexander jest świadkiem śmierci starej Niemki. Dowiaduje się, że jedynym marzeniem zmarłej było zostać pochowaną w Gdańsku. Mężczyzna przypomina sobie wieczorne, zakrapiane rozmowy, podczas których półżartem wraz z Aleksandrą wpadli na pomysł założenia towarzystwa zapewniającego niegdyś wygnanym pochówek w ziemi ojczystej. Teraz postanawia zrealizować ten zamiar. Wraz z Aleksandrą zabiera się do pracy, razem pozyskują sponsorów. W skład rady nadzorczej wchodzą także duchowni, polski ksiądz i niemiecki pastor. Do polsko - niemieckiego grona dołącza również rodowita gdańszczanka, Erma Brakup. W końcu Polsko - Niemieckie Towarzystwo Cmentarne rozpoczyna działalność, zostaje założony Cmentarz Pojednania. Podczas gdy inicjatywa Alexandra i Aleksandry zyskuje na popularności, pomiędzy obojgiem kwitnie uczucie. Wkrótce jednak nad Towarzystwem zbierają się czarne chmury. Sukces zawrócił w głowach członkom rady nadzorczej, którzy myślą tylko o tym, jak sprawniej zarabiać pieniądze...