TVP Kultura Sobota, 27.06.2020 07:30 PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 9/13 - PORWANIE Serial przygodowy, 26 min, Polska, 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Daniel Olbrychski, Mieczysław Pawlikowski, Mariusz Dmochowski, Tadeusz Schmidt, Bogusz Bilewski, Marek Perepeczko, Władysław Hańcza, Irena Karel, Ludwik Benoit, Leonard Andrzejewski, Zygmunt Malawski, Józef Nowak Ze stanicy wyrusza wyprawa do Raszkowa. Ewce Nowowiejskiej towarzyszy niczego nie podejrzewająca Basia. Azja próbuje ją porwać, ale dzielna pani Wołodyjowska rani Tatara i salwuje się ucieczką. Okaleczony Azja mści się krwawo: podpala Raszków, zabija starego Nowowiejskiego, a jego córkę oddaje Tatarom. Tymczasem Basia po długiej, wyczerpującej wędrówce, u kresu sił dociera do stanicy. 08:00 PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 10/13 - SMAK ZEMSTY Serial historyczno - przygodowy, 26 min, Polska 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Daniel Olbrychski, Mieczysław Pawlikowski, Mariusz Dmochowski, Tadeusz Schmidt, Bogusz Bilewski, Marek Perepeczko, Władysław Hańcza, Irena Karel, Ludwik Benoit, Leonard Andrzejewski, Zygmunt Malawski, Józef Nowak Basia ciężko chora i zmęczona powoli dochodzi do siebie po strasznej drodze powrotnej do Chreptiowa. Tymczasem młody Nowowiejski jest pogrążony w rozpaczy po stracie ojca i siostry. Uprasza Wołodyjowskiego o powierzenie mu komendy nad oddziałem wypróbowanych żołnierzy. Jedzie z nimi w step na poszukiwanie Azji. Po wypatrzeniu obozowiska Tatarów ludzie Nowowiejskiego robią zasadzkę i napadają na nich w nocy. Tatarzy zostają wybici, a Azja ginie w mękach. 08:45 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 4 ZAMEK W BARANOWIE SANDOMIERSKIM Magazyn, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Filip Nowicki, Jacek Banach Wykonawcy: Tomasz Bednarek (prowadzący) W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza zamek w Baranowie Sandomierskim. Z uwagi na swój przepiękny dziedziniec obiekt ten jest nazywany małym Wawelem. Chodzi o arkadowe krużganki przypominające te krakowskie. Ale Baranów ma też własne, unikatowe elementy, jedyne w swoim rodzaju. Opowiedzą o nich miejscowi przewodnicy. Wokół zamku rozciągają się przepiękne ogrody. Na tarasach stworzono geometryczny ogród włoski z kwaterami roślin. Poniżej na terenie dawnego sadu owocowego istnieje ogród angielski. Niektóre rosnące tu drzewa to pomniki przyrody, na przykład dwa tulipanowce, z których jeden liczy około 200 lat. W maju i czerwcu można zobaczyć, jak rosną na nich tulipany. Zamek w Baranowie to pozostałość po kulturze sarmackiej w Polsce. Dociekliwy prowadzący zapyta, na czym polegała jej specyfika. 09:15 HOLLYWOOD IN VIENNA - A TRIBUTE TO ALEXANDRE DESPLAT (HOLLYWOOD IN VIENNA - A TRIBUTE TO ALEXANDRE DESPLAT) Koncert, 93 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Heidelinde Haschek Wykonawcy: Kristin Lewis, Keith Lockhart, Katherina Ellis, Frantisek Janoska Koncert muzyki filmowej odbywający się w Wiedniu w ramach corocznej imprezy Hollywood in Vienna w Konzerthaus, W 2016 roku cały koncert poświęcony był twórczości Alexandre'a Desplata. W programie znalazły się najpopularniejsze utwory z "Gwiezdnych wojen", "Star Treka", "Harry'ego Pottera", "Zmierzchu" czy "Grand Budapest Hotel". 10:55 SŁOWNIK FILOZOFICZNY BRONISŁAWA WILDSTEINA Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący) Tematem trzeciego odcinka "Słownika filozoficznego Bronisława Wildsteina" jest E jak EMANCYPACJA. Podstawą do cyklu rozmów na tematy z pogranicza nauk filozoficznych i społecznych jest książka Bronisława Wildsteina "Bunt i afirmacja. Esej o naszych czasach" - rodzaj summy jego eseistycznych i filozoficznych rozważań. 11:05 DOKUMENT TYGODNIA - NIKNĄCE ŚWIATŁO (THE DYING OF THE LIGHT) Film dokumentalny, 55 min, USA, 2015 Reżyseria: Peter Flynn Dokument przedstawia historię i rzemiosło kinooperatorów, którzy poświęcili swoje życie pracy w kinie. W obliczu zmieniającego się świata i technologii obserwujemy, jak zmienia się proces wyświetlania filmów na dużym ekranie. Dokument jest opowieścią o ostatniej generacji operatorów projektorów filmowych. 12:50 JAŃCIO WODNIK Dramat obyczajowy, 100 min, Polska 1993 Reżyseria: Jan Jakub Kolski Scenariusz: Jan Jakub Kolski Zdjęcia: Piotr Lenar Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Franciszek Pieczka, Bogusław Linda, Grażyna Błęcka - Kolska, Olgierd Łukaszewicz, Katarzyna Aleksandrowicz, Henryk Niebudek, Lech Gwit, Joanna Jędrejek, Katarzyna Kurylońska Reżyser Jan Jakub Kolski (ur. 1956) jest wierny swojemu oryginalnemu stylowi i tematyce. W filmach dokumentalnych, które realizuje od 1982 roku, częstym tematem była kontemplacja porządku natury. W filmach fabularnych Kolski rozwija ten temat. Opowiada o wsi, ale nie czyni tego na sposób realistyczny. Są to przypowieści o życiu - często brutalnym - w bliskim kontakcie z naturą, a więc bliżej Boga. Kino Kolskiego, porównywane z latynoskim "realizmem magicznym", to refleksja na temat dobra i zła, pełna tęsknoty za duchowymi wartościami. W "Pogrzebie kartofla" (1990) Kolski odwołuje się do biblijnego mitu Hioba, kreśląc obraz gwałtownych przemian na polskiej wsi po II wojnie światowej. W "Pograbku" (1992) przedstawił historię niezwykłego uczucia ludzi z "dołów" wiejskiej hierarchii. W świecie filmów Kolskiego ciągle jest obecne pytanie o sens dobrych i złych uczynków, które zdają się determinować losy ich sprawców. W roli Jańcia wystąpił wybitny aktor teatralny i filmowy - Franciszek Pieczka (ur. 1928). Stworzył niezwykłą, barwną galerię bohaterów o ludowym rodowodzie, zagrał m.in. tytułową rolę w "Żywocie Mateusza" (1968) Witolda Leszczyńskiego, w "Perle w koronie" (1972) stworzył pełną godności postać powstańca śląskiego, był zbuntowanym przeciw komunistycznej władzy góralem Haratykiem w zatrzymanym kilka lat przez cenzurę filmie "Słońce wschodzi raz na dzień" (1972) i doskonałym Czepcem w "Weselu" (1973) Andrzeja Wajdy według dramatu Stanisława Wyspiańskiego. Wielką popularność przyniosła mu rola Gustlika w serialu "Czterej pancerni i pies" (1968 - 70). Dużą zaletą jego aktorstwa jest naturalność i zróżnicowanie ról. Grając postaci często zbliżone charakterem, Pieczka potrafi uczynić z nich zawsze niepowtarzalne osobowości. "Jańcio Wodnik" zdobył Nagrodę Specjalną Jury "Złote Lwy Gdańskie" za najlepszą rolę męską dla Franciszka Pieczki i Nagrodę Dziennikarzy na XVIII Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w 1993 roku w Gdyni. Jeden z chłopów wygnał ze stajni i skatował chorą klacz. Znajduje ją wędrowny dziad (Łukaszewicz), który, gdy klacz zdycha, rzuca klątwę na wieś. W tym samym czasie jeden z jej mieszkańców Jańcio (Pieczka) odkrywa w sobie niezwykłe zdolności. Jest mu posłuszna woda, może dokonywać i innych nadnaturalnych czynów. Jańcio opuszcza ciężarną młodą żonę Weronikę (Błęcka - Kolska). Chce nieść ludziom pociechę i pomoc. Na swej drodze spotyka sprytnego oszusta - stygmatyka (Linda). To spotkanie odmieni życie Jańcia. 14:40 KOŁO PIÓRA Magazyn, 10 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marcin Kube Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący) Gospodarz programu Mariusz Cieślik poleca książki: "60 felietonów najjadowitszych" Jerzego Pilcha, "Podziemia" Roberta Macfarlane ' a, "Pomocnik kata" Marka Krajewskiego, "Lis, czyli eseje" Dubravki Ugresic i "Diunę" Franka Herberta. W felietonie przypominamy sylwetkę Sławomira Mrożka z okazji 90. rocznicy urodzin pisarza. (Sławomir Mrożek urodził się 29 czerwca 1930 roku). 14:55 KRATKA Tragikomedia, 49 min, Polska 1996 Reżyseria: Paweł Łoziński Scenariusz: Paweł Łoziński, Piotr Czekanowski Zdjęcia: Jacek Bławut Muzyka: Janusz Grudziński Aktorzy: Jerzy Kamas, Michał Michalak, Jadwiga Bukowska, Jolanta Czaplińska, Jerzy Dominik, Lech Dyblik, Tomasz Grochoczyński i inni "Kratka" powstała jako jeden z filmów, zrealizowanych przez debiutujących reżyserów pod opieką Krzysztofa Kieślowskiego. Twórca "Dekalogu" jest zresztą autorem pomysłu, który legł u podstaw scenariusza. Reżyser "Kratki" - Paweł Łoziński (asystent Kieślowskiego podczas kręcenia "Trzech kolorów") skonstruował fabułę według starogreckiej zasady trzech jedności: czasu, miejsca i akcji. Bohaterami swego filmu uczynił zaś przedstawicieli dwu pokoleń: dziecko i starzejącego się mężczyznę. Pozornie dzieli ich wszystko. Jest jednak coś, co sprawia, że ich losy się krzyżują. Tym czymś jest kratka ściekowa w pobliżu wielkomiejskiego hotelu, pod którą leży banknot pięćsetfrankowy. Obaj bohaterowie próbują go zdobyć. Początkowo przeganiają się wzajemnie, ale zastawienie studzienki przez furgonetkę sprawia, że muszą połączyć wysiłki. Pawłowi Łozińskiemu udało się w "Kratce" stworzyć dwa wyraziste typy psychologiczne. Dziesięcioletni Sebastian to chłopiec z rozbitej rodziny, wychowany przez telewizję, ociekające krwią kino akcji i równie brutalne gry komputerowe. Wierzy, że wszelkie problemy można rozwiązać w stylu herosów z ekranu. Pała żądzą zdobycia pieniędzy, marzy też o zabiciu kochanka matki. W rzeczywistości jednak jest całkowicie bezbronny wobec świata dorosłych. Zraniony do żywego, uczy się wszakże bardzo szybko, w jaki sposób zadawać ból innym. Emeryt Eugeniusz jest równie samotny jak Sebastian. Nękany przez dojmującą biedę i poczucie zbędności ma wiele znamion postaci tragicznej. Łoziński, pokazując ich groteskowe wysiłki w celu wydostania upragnionego banknotu, nie szczędzi widzowi humorystycznych efektów. Sięgając jednak w motywacje i życiorysy swych bohaterów sprawia, że śmiech znika z ust. 15:50 LEKKOŚĆ BYTU - JANUSZ PRUSINOWSKI Dysk./wywiad/debata, 15 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Łukasz Orbitowski (prowadzący) Gościem Łukasza Orbitowskiego jest Janusz Prusinowski - skrzypek, kompozytor, badacz folkloru, który nie tylko podzieli się opowieściami o ostatnich ludowych artystach i wyjaśni, dlaczego muzykę ludową nazywa polskim jazzem, lecz także zagra kilka swoich kompozycji. 16:15 RETRO KINO - BULLITT (BULLITT) Film kryminalny, 109 min, USA 1968 Reżyseria: Peter Yates Scenariusz na podstawie powieści "Mute Witness" Roberta L. Pike'a: Alan R. Trustman, Harry Kleiner Zdjęcia: William A. Fraker Muzyka: Lalo Schifrin Aktorzy: Steve McQueen, Robert Vaughn, Jacqueline Bisset, Don Gordon, Robert Duvall, Simon Oakland, Norman Fell, Carl Reindel, Felice Orlandi, Pat Renella i inni Pierwszy hollywoodzki film młodego angielskiego twórcy Petera Yatesa okazał się wielkim sukcesem, został uhonorowany Oscarem za montaż oraz nominacją do nagrody za dźwięk. Entuzjazm krytyki podzieliła szturmująca kina publiczność, co zapewniło producentom ogromną kasę. "Bullitt" stał się prawdziwą sensacją i jednym z największych przebojów w historii kina. Reżyser stworzył w filmie legendarną już dziś kilkunastominutową sekwencję brawurowych pościgów po stromych ulicach San Francisco, które stały się wzorem dla wielu przyszłych filmowców. "Przy oglądaniu tej sceny powodującej zawrót głowy zaleca się aviomarinę" - pisał jeden z recenzentów. Za kierownicą piekielnie szybkiego forda mustanga zasiadł odtwórca głównej roli Steve McQueen, znany z wielkiej pasji do samochodów wyścigowych. Ponoć tylko w najniebezpieczniejszych akrobacjach zastępował go kaskader. To właśnie za sprawą aktora, który wykupił prawa do powieści Roberta L. Pike'a, został nakręcony "Bullitt". Również on zaproponował realizację przedsięwzięcia Peterowi Yatesowi, który właśnie świętował wielki sukces swego angielskiego filmu sensacyjnego "Napad". Początkowo reżyser nie chciał podjąć się zadania, gdyż nie spodobał mu się jego zdaniem beznadziejny scenariusz. Ostatecznie przyjął wyzwanie, gdy umożliwiono mu wprowadzenie kilku zmian. Przede wszystkim przeniósł akcję z Nowego Jorku do San Francisco i wymusił zgodę producentów na nakręcenie całego filmu w naturalnej scenerii. Bohaterem jest tytułowy Bullitt, w gruncie rzeczy uczciwy stróż prawa, choć pozbawiony skrupułów i działający niekonwencjonalnymi metodami, które budzą sprzeciw przełożonych. Osamotniony funkcjonariusz prowadzi walkę nie tylko ze światem przestępczym, ale również z bzdurną biurokracją, korupcją wśród policjantów i ślepo trzymającymi się prawa zwierzchnikami. Porucznik Frank Bullitt otrzymuje specjalne zadanie od zastępcy prokuratora okręgowego, politycznego karierowicza Waltera Chalmersa. Ma czuwać nad bezpieczeństwem członka podziemnego syndykatu, Johnny'ego Rossa, który jest najważniejszym świadkiem w procesie mafii. Płatnemu zabójcy udaje się jednak dotrzeć do hotelowego pokoju Rossa, który zresztą sam go zaprosił. Postrzałowe rany okazują się śmiertelne. Johnny umiera w szpitalu, ale Bullitt stara się ukryć ten fakt, by na własną rękę przeprowadzić śledztwo w sprawie jego tajemniczej śmierci. Z pomocą przychodzi mu szpitalny personel. Chalmers dowiaduje sie prawdy i wpada w furię. Mimo jego żądań Bullitt nie rezygnuje z prywatnego dochodzenia. Odkrywa, że w hotelu zginął Alfred Renick. Ross planuje jeszcze zabić żonę Renicka i zbiec do Europy legitymując się jego paszportem. Tymczasem mafia zamierza podstawić fałszywego świadka. Gdy Chalmers w końcu uświadamia sobie, że został oszukany, nakłania Bullitta, by ten kontynuował pościg za Rossem. 18:10 CO DALEJ? - CZY INTERNET ZASTĄPIŁ RZECZYWISTOŚĆ? CO Z INTERNETU ZOSTANIE PO PANDEMII NA STAŁE? Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Scenariusz: Paweł Krzemiński Wykonawcy: Mateusz Bosak (prowadzący) W tym odcinku: W jaki sposób internet wpłynął na otaczającą nas rzeczywistość, zwłaszcza w okresie pandemii i po pandemii? Home office, e - learning, zakupy przez internet, aplikacje, które śledziły ewentualne przemieszczanie się osób objętych kwarantanną - które z tych rozwiązań pozostaną z nami już na stałe i w jaki sposób zmienią świat? 18:40 SAMI YAFFA NA TROPIE DŹWIĘKÓW - ODC. 9 - JAMAJKA (SAMI YAFFA - SOUND TRACKER - EP. 9) Film dokumentalny, 46 min, Finlandia, 2015 Reżyseria: Otso Tiainen Wykonawcy: Sami Yaffa Seria poświęcona muzyce świata. Gwiazda fińskiego rocka i miłośnik muzyki Sami Yaffa podróżuje po świecie i odkrywa muzykę różnych kultur - od Nowego Jorku, przez Serbię, Brazylię, Argentynę, Hiszpanię, Etiopię, Jamajkę, Turcję, po Senegal, Indie i Indonezję. 19:35 Z PRZYTUPEM - POLKA GALOPKA Kameralne i studyjne (widowisko), 14 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Grzegorz Jankowski Wykonawcy: Piotr Piszczatowski (prowadzący) Co do pochodzenia polki są zdania rozbieżne, niektórzy twierdzą, że taniec ten pochodzi z Czech, inni zaś uważają, że wywodzi się od wielu tańców całej Europy. Polka galopka, bo niej mowa w tym odcinku, pochodzi z Wiednia i zawiera w sobie elementy podobne do krakowiaka. Podobnie jak inne polki zachowana jest w metrum parzystym i ma charakter energiczny. O tym jak się ją powinno tańczyć, powie p. Józef Murawski, a zagra kapela Józefa Murawskiego z Szypliszk. Cykl 10 odcinków poświęconych polskim tańcom tradycyjnym. Zobaczymy potańcówki, na których do tańca przygrywają muzykanci z różnych części Polski. Prowadzący program Piotr Piszczatowski oraz zaproszeni goście nauczą widzów podstawowych kroków tradycyjnych polskich tańców, takich jak kujawiak, śląski trojak, polka galopka z Suwalskiego, wielkopolski wiwat, kurpiowski powolniak, oberek, mazurek (w wersji z Radomskiego) oraz krakowiak i polka w lewo z Rzeszowskiego. 20:05 BILET NA WEEKEND - MÓJ TYDZIEŃ Z MARILYN (MY WEEK WITH MARILYN) Dramat biograficzny, 94 min, USA/Wielka Brytania 2011 Reżyseria: Simon Curtis Scenariusz: Adrian Hodges Zdjęcia: Ben Smithard Muzyka: Conrad Pope Aktorzy: Michelle Williams, Kenneth Branagh, Eddie Redmayne, Emma Watson, Judi Dench W 1956 roku, będąc u szczytu kariery, Marilyn Monroe przebywała w Anglii na zdjęciach do romantycznej komedii "Książę i aktoreczka", w której grała u boku Laurence’a Oliviera. Hollywoodzka gwiazda poznała wówczas młodego asystenta reżysera, Colina Clarka. Colin napisał pamiętnik o powstawaniu tego filmu i na podstawie jego wspomnień został właśnie nakręcony "Mój tydzień z Marilyn", odtwarzający wydarzenia z pobytu aktorki w Londynie, widziane oczami autora książki. Clark towarzyszył aktorce przez cały tydzień. Pamięta dokładnie tamten czas, to była jego pierwsza praca i od razu na planie "Księcia i aktoreczki" z doborową obsadą. Otarł się wówczas o wielki filmowy świat, który dotychczas podziwiał tylko w kinie. Był zakochany w filmach, a jego bohaterami byli Alfred Hitchcock, Orson Welles, Laurence Olivier. Świeżo upieczony absolwent uniwersytetu i początkujący filmowiec, 23 - letni Clark opuszcza rodzinny dom i wyjeżdża do Londynu. Dzięki determinacji i uporowi dostaje się do biura samego Laurence’a Oliviera, który, pod wpływem swojej żony, Vivien Leigh, postanawia w końcu zatrudnić Clarka przy swoim najnowszym filmie "Książę i aktoreczka". Latem 1956 r. do Londynu przylatuje Marilyn Monroe, a zadaniem młodego asystenta jest znalezienie odpowiedniego lokum poza Londynem dla aktorki i jej niedawno poślubionego męża, dramaturga Arthura Millera. Hollywoodzką gwiazdę na lotnisku witają tłumy reporterów. Najnowszy film z jej udziałem wzbudza wielkie zainteresowanie. Rozpoczynają się zdjęcia, a Marilyn Monroe, ku rozpaczy producentów i Laurence’a Oliviera, sprawia same kłopoty na planie, ma problemy z koncentracją, jest kapryśna, niezdecydowana, zagubiona. Zachowuje się jak gwiazda, tymczasem gwiazdorem miał tu być Olivier. Pewnego dnia Marilyn nie pojawia się na planie, jej mąż wyjechał do Paryża. Wzywa do siebie Colina Clarka, który ma jej pomóc przezwyciężyć samotność i nudę. Od początku widać, że świetnie się rozumieją, znajdują wspólny język, śmieją się, żartują, przechadzają po parku, kąpią w Tamizie. Colin zabiera aktorkę do Zamku Windsor, gdzie w Królewskiej Bibliotece pracuje jego chrzestny, który ułatwia im zwiedzanie obiektu. Potem Colin pokazuje Monroe swoją starą szkołę, słynny Eaton College. Według wspomnień Clarka doszło też między nimi do bardziej intymnego zbliżenia. Tydzień z Colinem Clarkiem pozwala aktorce odprężyć się i doznać całkiem nowych przeżyć, zachłystnąć się odrobiną swobody i szczęścia z dala od hollywoodzkiego blichtru. Wspólnie spędzony niezwykły czas, zapadnie głęboko w sercach tych dwojga. W rolę Marilyn Monroe z powodzeniem wcieliła się Michelle Williams, która za swoją kreację dostała nagrodę Złotego Globu oraz nominację do Oscara. 21:50 BETH DITTO LIVE AT L'AERONEF LILLE (BETH DITTO LIVE AT L'AERONEF LILLE) Koncert, 74 min, Francja, 2017 Reżyseria: Adeline Chahin Wykonawcy: Beth Ditto Beth Ditto to wokalistka grupy Gossip, która zakończyła swoją działalność w 2016 roku. Dlatego też, kiedy wokalistka wydała swój solowy album rok później, dotychczasowi fani zespołu mogli odetchnąć z ulgą. Stylistyka tej płyty nie odbiega znacznie od tego, co wcześniej Beth Ditto prezentowała z zespołem. Na koncercie we francuskiej sali L ' Aeronef zagościły zatem energetyczne dźwięki będące mieszanką popu, rocka czy bluesa. 23:10 SŁOWNIK FILOZOFICZNY BRONISŁAWA WILDSTEINA - ODC. 3 Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący) Tematem trzeciego odcinka "Słownika filozoficznego Bronisława Wildsteina" jest E jak EMANCYPACJA. Podstawą do cyklu rozmów na tematy z pogranicza nauk filozoficznych i społecznych jest książka Bronisława Wildsteina "Bunt i afirmacja. Esej o naszych czasach" - rodzaj summy jego eseistycznych i filozoficznych rozważań. 23:20 MOCNE KINO - MILLENIUM: MĘŻCZYŹNI, KTÓRZY NIENAWIDZĄ KOBIET (MÄN SOM HATAR KVINNOR) Dramat kryminalny, 146 min, Szwecja/Niemcy/Dania/Norwegia 2009 Reżyseria: Niels Arden Oplev Scenariusz: Nikolaj Arcel, Rasmus Heisterberg Aktorzy: Mikael Nyqvist, Noomi Rapace, Lena Endre, Sven - Bertil Taube, Peter Haber, Peter Anderson Opublikowana w 2005 roku kryminalna powieść "Mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet", autorstwa szwedzkiego pisarza i dziennikarza Stiega Larssona, stanowi pierwszą część jego trylogii "Millenium". Książka, wydana już po śmierci autora, który zmarł w 2004 r. , w wieku 50 lat, okazała się bestsellerem i zaistniała także na polskim rynku wydawniczym. Bohater filmu, będącego adaptacją powieści, to znany sztokholmski dziennikarz Mikael Blomkvist, który ma na koncie sprawę o zniesławienie, za co dostał wyrok. I właśnie teraz pojawia się szansa na spore wyzwanie dziennikarsko - śledcze. Od właściciela potężnego koncernu, Henrika Vangera, otrzymuje zlecenie rozwikłania zagadki sprzed kilkudziesięciu lat. Sędziwy już przemysłowiec pragnie poznać tajemnicę zniknięcia w 1966 roku swojej bratanicy, Harriet. Do tej pory nie udało się ustalić, co wówczas naprawdę się wydarzyło. Na domiar złego ktoś prześladuje Henrika, nie dając mu zapomnieć o tragedii sprzed lat. Prowadząć śledztwo, Blomkvist zaczyna stopniowo odsłaniać rodzinne sekrety klanu Vangerów. Niezwykle pomocna okazuje się Lisabeth Salander, znakomita researcherka i jeszcze lepsza hakerka, dla której odkywanie tajemnic to codzienność. Dzięki współpracy z Lisabeth sprawa wreszcie rusza z miejsca. Razem wpadają na trop seryjnego mordercy, a wszystko wskazuje na to, że jest nim ktoś z rodziny Vangerów. 01:45 KINO NOCNE - POLOWANIE NA KRÓLIKI (RABBIT PROOF FENCE) Dramat społeczno-obyczajowy, 90 min, Australia/Wielka Brytania 2002 Reżyseria: Phillip Noyce Scenariusz na podstawie książki Doris Pilkington Garimara: Christine Olsen Muzyka: Peter Gabriel Aktorzy: Everlyn Sampi, Tianna Sansbury, Laura Monaghan, Kenneth Branagh, David Gulpillil, Ningali Lawford i inni Wielokrotnie nagradzany (w tym licznymi nagrodami publiczności), zrealizowany oszczędnymi środkami, ale głęboko zapadający w pamięć film rozliczający Australijczyków z ich najnowszymi dziejami. Opowiada on autentyczną historię, której sędziwe już bohaterki żyły jeszcze w chwili kręcenia filmu. Za kanwę scenariusza posłużyła książka napisana przez Doris Pilkington Garimara, córkę jednej z nich, Molly Craig. Ale u podstaw przedstawionych w filmie wydarzeń legło głęboko niehumanitarne prawo, które obowiązywało w Australii od wczesnych lat XX w. aż do 1971 r. Dawało ono rządowi pełnię władzy nad aborygenami ? rdzennymi mieszkańcami tego kontynentu. Na mocy tych przepisów aborygeni zostali zamknięci w kontrolowanych przez państwo rezerwatach, gdzie dostarczano im żywność i podstawowe, niezbędne do życia produkty, ale w zamian ich mieszkańcy mieli ograniczone prawo poruszania się. Na każdorazowe opuszczenie rezerwatu musieli otrzymać zgodę na piśmie. Najgorsze jednak było to, że władze miały możliwość odbierania rodzinom aborygeńskim dzieci ze związków mieszanych i wychowywanie ich w specjalnych ośrodkach, w których starano się wykorzenić z nich poczucie tożsamości i pamięć o bliskich. Te o ciemniejszej skórze przysposabiano do wykonywania prostych prac fizycznych, te o jaśniejszej karnacji miały szansę na naukę w szkole. Na straży "czystości rasowej" stał przez 25 lat A.O. Neville, główny komisarz do spraw aborygenów, który tłumaczył nieludzkie przepisy koniecznością "chronienia prymitywnych ludów przed nimi samymi" oraz obawami o powstanie nowej, pośredniej rasy będącej genetyczną krzyżówką cech ludzi białych i aborygenów. Znakomite zdjęcia Christophera Doyle'a, dzięki któremu australijska pustynia ani przez chwilę nie jest monotonna, nastrojowa, "etniczna" muzyka Petera Gabriela, a przede wszystkim tchnąca autentyzmem gra trzech dziewczynek odtwarzających główne role, to podstawowe atuty filmu, który w przejmujący, ale pozbawiony taniego sentymentalizmu sposób pokazuje los "skradzionych pokoleń", jak pod koniec XX w. zaczęto nazywać aborygenów poddawanych tym rasistowskim praktykom. Zachodnia Australia, rok 1931. W małej osadzie w Jigalong, na skraju pustyni, niedaleko gigantycznego płotu przecinającego z północy na południe australijski kontynent w celu ochrony przed królikami siedzib i pól białych osadników we wschodniej części kraju, mieszkają z matkami i babką trzy dziewczynki: 14-letnia Molly, jej 8-letnia siostra Daisy oraz ich 10-letnia kuzynka Gracie. Wszystkie trzy są pół krwi aborygenkami. Ich biali ojcowie pracowali przy budowie płotu, ale zakończywszy pracę odjechali w siną dal. Dzieci zostały z matkami. Mający swoją siedzibę w Perth A.O. Neville, stanowy komisarz ds. aborygenów, skrupulatnie wywiązuje się z realizacji ustawy o ochronie czystości rasowej. Jego uwagi nie umknie żadne dziecko z mieszanych rodziców. Neville nakazuje więc miejscowemu policjantowi Riggsowi, aby odebrał Molly, Gracie i Daisy ich matkom i odesłał do oddalonego o 1200 mil ośrodka Moore River prowadzonego przez zakonnice. Mimo błagań i łez matek rozpaczliwie broniących swoich córek, dziewczynki zostają schwytane i odwiezione samochodem do Moore River. Tam dostają jednakowe ubrania i buty i rozpoczyna się codzienny dryl. Molly, Daisy i Gracie nie pojmują sensu działań dorosłych, tęsknią za domem i bliskimi. Najstarsza Molly próbuje się buntować, ale przykład surowo karanych za nieposłuszeństwo koleżanek uświadamia jej, że w ten sposób nic nie wskóra. Dziewczynka postanawia więc uciec. Zabiera ze sobą siostrę i kuzynkę i wszystkie trzy ruszają przez pustynię w stronę domu. Ich całe "wyposażenie podróżne" stanowi umiejętność życia w zgodzie z naturą, korzystania z jej dobrodziejstw, czytania jej znaków. Niestety, w ślad za małymi uciekinierkami Neville wysyła aborygeńskiego tropiciela, wykorzystującego przeciw nim te same zdolności. Niezrażone jednak pościgiem, odległością czy palącym słońcem dziewczynki uparcie wędrują przed siebie, mając za jedyny drogowskaz najdłuższy na świecie płot. 03:15 ZA MŁODZI NA ŚMIERĆ - JOHN BELUSHI (JOHN BELUSHI) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2012 Reżyseria: Jobst Knigge Scenariusz: Jobst Knigge Cykl dokumentalny opowiadający historię różnych artystów, którzy zbyt szybko odeszli z tego świata. Będąc u szczytów sławy, śmierć, często tragiczna zresztą, przekreśliła ich niesamowite kariery. W filmach umencie przedstawiono kulisy ich śmierci oraz wpływ na świat sztuki. Bohaterem tego odcinka jest John Belushi. 04:10 MIASTO UMARŁYCH (THE CITY OF THE DEAD) Horror, 74 min, Wielka Brytania, 1960 Reżyseria: John Llewellyn Moxey Scenariusz: George Baxt Zdjęcia: Desmond Dickinson Muzyka: Douglas Gamley Aktorzy: Betta St. John, Christopher Lee, Dennis Lotis, Patricia Jessel Jest rok 1692. Elizabeth Selwyn zostaje skazana na śmierć przez mieszkańców położonego w Nowej Anglii Whitewood za konszachty z diabłem. Już na stosie kobieta zwraca się bezpośrednio do Lucyfera, prosząc go o pomoc i rzucając klątwę na miasto. Blisko 300 lat później studiująca historię o czarownicach Nan Barlow jedzie do Whitewood, aby zebrać materiały do swojej pracy. Na miejscu melduje się w zajeździe Raven’s Inn prowadzonym przez niejaką panią Newless, w której widzowie bez trudu rozpoznają Elizabeth Selwyn. Zanim Nan odkryje, że pobyt w pogrążonym w gęstej mgle mieście może grozić niebezpieczeństwem, będzie za późno. Wkrótce na poszukiwania dziewczyny ruszają jej brat oraz chłopak. [film.org.pl]