TVP Kultura Środa, 01.07.2020 09:00 CIOCIA DANIELLE (TATIE DANIELLE) Film komediowy, 106 min, Francja, 1990 Reżyseria: Étienne Chatiliez Scenariusz: Florence Quentin Zdjęcia: Philippe Welt Muzyka: Grard Kawczynski Aktorzy: Tsilla Chelton, Catherine Jacob, Isabelle Nanty, Neige Dolsky, Eric Prat, Laurence Fvrier Tytułowa cioteczka Danielle to osoba z piekła rodem. Udręczona rodzina zostawia ją pod opieką młodej dziewczyny, a sama wyjeżdża na wakacje do Grecji. Nieznośna cioteczka początkowo wszelkimi siłami uprzykrza życie młodej opiekunce, w końcu jednak obie kobiety odkrywają, że mają ze sobą wiele wspólnego. Rodząca się między nimi przyjaźń wystawiona zostanie na próbę, kiedy dziewczyna postanowi spędzić noc na plaży ze świeżo poznanym Amerykaninem. 11:00 POLSKIE DROGI - ODC. 1/11 - MISJA SPECJALNA Serial wojenno - obyczajowy, 86 min, Polska 1977 Scenariusz: Jerzy Janicki Reżyseria: Janusz Morgenstern Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Jerzy Kurylewicz Aktorzy: Karol Strasburger, Kazimierz Kaczor, Marek Walczewski, Zofia Mrozowska, Aleksander Bardini, Stanisław Zaczyk, Jadwiga Jankowska-Cieślak, Beata Tyszkiewicz, Leszek Herdegen, Stanisław Mikulski, Ryszarda Hanin, Irena Laskowska, Anna Nehrebecka, Piotr Fronczewski, Ryszard Barycz "Polskie drogi" były jednym z najpopularniejszych polskich seriali lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Pokazany po raz pierwszy w roku 1977, doczekał wielu powtórek. Dzieło Jerzego Janickiego i Janusza Morgensterna to epicka (łącznie 17 godzin projekcji), wielowątkowa opowieść o losach Polaków w latach II wojny światowej. "Czas pogardy" ukazano przede wszystkim z punktu widzenia dwóch głównych bohaterów - porucznika Władysława Niwińskiego (Karol Strasburger) i Leona Kurasia (wielka rola Kazimierza Kaczora) - drobnego cwaniaka, niepozbawionego jednak znamion heroizmu. Autorzy serialu starali się pokazać zwłaszcza dzień powszedni okupacji hitlerowskiej w Polsce. Konspirację, akcje zbrojne, strzelaniny programowo odsunięto na drugi plan. W zamian "Polskie drogi" dawały przekrój przez wszystkie ówczesne warstwy społeczne. Opowiadały o ludziach częstokroć zaskoczonych przez historię, którzy stopniowo uczą się złowrogiej logiki hitlerowskiego terroru. Janusz Morgenstern potraktował pracę nad serialem jako dopełnienie swoich poprzednich filmów o II wojnie światowej: "Kolumbów" i "Potem nastąpi cisza". "Jest to kontynuacja o nieco odwróconej chronologii."Kolumbów"poświęciłem tylko losom żołnierzy Armii Krajowej. W "Polskich drogach" obszerniej zajmujemy się lewicą społeczną, nie zapominając o ugrupowaniach AK" - tłumaczył reżyser w jednym z wywiadów. We wrześniu 1939 r, podchorąży strzelców konnych Władysław Niwiński otrzymuje rozkaz eskortowania do Kamieńca Podolskiego ważnej przesyłki państwowej. W drodze natyka się na stacjonujący w dworze polski batalion, którego dowódca jest ranny. Do dworu przyjeżdża także kapitan Tadeusz Miszczyk z II Oddziału w nadziei, że zdobędzie tu trochę benzyny. W czasie nalotów i starć z Niemcami ginie sprowadzony lekarz, pozbawiony opieki medycznej dowódca batalionu umiera. Ginie także kapitan Miszczyk. Niwiński przejmuje wiezione przez niego ważne dokumenty. W nocy pluton Niwińskiego zostaje zdziesiątkowany przez grupę dywersyjną pod wodzą Johanna Heymanna, syna niemieckiego kolonisty, młynarza, który umiera nagle w trakcie walki. Niwiński znał Heymannów jeszcze sprzed wojny, gdy przyjeżdżał tam na wakacje. Johann poprzysięga mu zemstę za śmierć ojca. 12:45 NA KREDYT Film obyczajowy, 29 min, Polska, 2008 Reżyseria: Przemysław Nowakowski Scenariusz: Przemysła Nowakowski Zdjęcia: Romuald Lewandowski Muzyka: Jan Komar Aktorzy: Łukasz Garlicki, Magdalena Popławska, Magdalena Górska, Karolina Gorczyca, Sławomir Grzywkowski Współczesna wersja średniowiecznej legendy o parze kochanków, którzy nie mogli się spotykać, ponieważ ciążyła nad nimi klątwa. Agnieszka i Lucek nie spotykają się. Jednak nie z powodu klątwy, lecz kredytu. Agnieszka pracuje w ciągu dnia jako lekarka w szpitalu, a Lucek nocą jako Dj w klubie. Postanowili, że zainwestują we wspólną przyszłość. Wzięli kredyt i kupili mieszkanie. Spłata rat wymaga, żeby pracowali coraz więcej. Ich godziny pracy rozmijają się. Pewnego dnia znajdują wyjście: będą nagrywać nawzajem swoje życie i przesyłać sobie video - listy. Zaczynają od prostej rejestracji życia codziennego. Potem jednak Lucek zaczyna niebezpiecznie zagłębiać się w wykreowany świat. Z czasem traci kontakt z Agnieszką - a tym samym - z rzeczywistością. I wtedy poznaje Werę. (www. studiomunka. pl) 13:30 ARTYŚCI ANTAGONIŚCI: TURNER I CONSTABLE - ODC. 5 (THE ANTAGONISTS: RIVALRY IN ART: TURNER VS CONSTABLE - EP. 5) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Sylvie Kürsten,, Andreas Gräfenstein, Henrike Sandner Londyn, rok 1832. Na dorocznej wystawie Akademii Królewskiej malarz William Turner jednym gestem usuwa w cień obraz swojego rywala Johna Constable'a. Obaj byli najsłynniejszymi artystami swojej epoki. Jako pierwsi sprawili, że rodzimy angielski pejzaż stał się uznanym tematem malarskim. Rywalizowali w sferze sztuki, nie przekraczając granic dobrego smaku. Constable długo walczył o uznanie. Dziś uważany za konserwatystę, dla swoich współczesnych był zbyt śmiały. Zapobiegliwy i rozchwytywany za życia Turner uchodzi za śmiałego nowatora. 14:30 GARSONIERA (THE APARTMENT) Komedia obyczajowa, 125 min, USA, 1960 Reżyseria: Billy Wilder Scenariusz: I. A. L. Diamond, Billy Wilder Zdjęcia: Joseph LaShelle Muzyka: Adolph Deutsch Występują: Jack Lemmon, Shirley MacLaine, Fred MacMurray, Ray Walston, David Lewis, Jack Kruschen, Edie Adams, Joan Shawlee i inni 6 Oscarów - dla najlepszego filmu roku oraz za scenariusz, reżyserię, montaż, scenografię i dekorację. Jury festiwalu w San Sebastian przyznało nagrodę dla najlepszej aktorki, pełnej wdzięku i temperamentu, rudej i piegowatej Schirley MacLaine, zdobywczyni Oscara w 1983 r. za czułe słówka. Partneruje jej trzykrotny laureat najwyższej nagrody, Jack Lemmon, który w świecie filmu zasłynął zarówno dzięki komediom, jak i rolom pełnym dramatyzmu. Garsonierę wyreżyserował jeden z największych hollywoodzkim mistrzów, Billy Wilder, twórca "Sabriny", "Stalagu 17", "Podwójnego ubezpieczenia", "Straconego weekendu", "Bulwaru Zachodzącego Słońca", "Świadka oskarżenia", "Słodkiej Irmy" i nieśmiertelnego "Pół żartem, pół serio". Współautorem scenariusza jest I. A. L. Diamond, z którym Wilder tworzył znakomity duet przez 25 lat. Autorem nagrodzonej scenografii był Alexander Trauner, z którym współpracę reżyser bardzo sobie cenił. To właśnie węgierski scenograf wyczarował słynną scenę biura z 5000 tysiącami biurek. Kręcenie tego ujęcia wspomina Wilder: Trudno byłoby wpakować tyle mebli do jednej hali zdjęciowej. Na szczęście miałem czarodzieja Traunera. Ustawił 40 normalnych biurek i 60 mniejszych, przy których posadził niższych statystów. Dalej siedziały karły, a jeszcze dalej były wycięte z papieru sylwetki. Bohaterem filmu jest Bud Baxter (Jack Lemmon), szary urzędnik potężnego nowojorskiego towarzystwa ubezpieczeniowego. W firmie, gdzie jest zatrudnionych ponad 30 tysięcy ludzi, trudno o awans. Lecz Bud szybko pnie się po szczeblach kariery zawodowej. W ten sposób dyrektorzy nagradzają swego pracownika za lojalność wobec nich. A wszystko dzięki tytułowej garsonierze, której jest właścicielem. Udostępnia ją szefom na godziny, co pozwala żonatym mężczyznom na organizowanie dyskretnych spotkań z przyjaciółmi. W tym czasie Bud spędza samotne wieczory w barze lub parku, czasem marznąc okropnie i przypłacając swoją usłużność gorączką lub katarem. Któregoś dnia kluczem do jego kawalerki zaczyna interesować się dyrektor działu kadr, Sheldrake (Fred MacMurray). I pewnie wszystko by układało się jak dawniej, gdyby nie urocza windziarka z firmy, Fran Kubelik (Schirley MacLaine). To właśnie z nią Sheldrake spędza romantyczne chwile w garsonierze, zwodząc i kusząc obietnicami małżeństwa młodą i naiwną dziewczynę, chociaż wcale nie ma zamiaru się rozwodzić. Przez następny miesiąc wszystkie poniedziałki i czwartki są zarezerwowane dla Sheldrake' a i jego przyjaciółki. Ale Fran pragnie czegoś więcej, niż potajemnych schadzek z ukochanym. Gdy przekonuje się, że ten nie ma wobec niej uczciwych zamiarów, zrozpaczona postanawia popełnić samobójstwo. Zażywa w garsonierze tabletki nasenne, lecz na szczęście Baxter odnajduje ją w porę i z pomocą sąsiada, doktora Dreyfusa (Jack Kruschen), ratuje życie dziewczynie. Dwa dni Bud czuwa przy powracającej do zdrowia Fran. W końcu uświadamia sobie, że jest w niej zakochany. Na drodze do jego szczęścia staje dyrektor Sheldrake, którego opuściła żona dowiedziawszy się, o romansach męża. Dyrektor znowu pragnie spotykać się z Fran, ale tym razem Bud odmawia przełożonemu. 16:40 DAMA KAMELIOWA Film fabularny kinowy, 103 min, Polska, 1994 Reżyseria: Jerzy Antczak Scenariusz: Jadwiga Barańska Aktorzy: Anna Dymna, Jan Frycz, Anna Radwan, Stanisława Celińska, Jerzy Kamas "To kameralna, ubrana w stroje z epoki opowieść o miłości. W czasie absolutnej znieczulicy i chamstwa przelewających się na ekranach, roztrzaskujących się mózgów, brutalności i krwi, myślę, że nasz film znajdzie swojego odbiorcę. Takiego, któremu brakuje we współczesnym kinie wielkich uczuć" - mówiła w jednym z wywiadów Jadwiga Barańska, asystentka reżysera i scenarzystka "Damy Kameliowej", prywatnie żona realizatora filmu, Jerzego Antczaka, twórcy pamiętnych, nominowanych do Oscara "Nocy i dni" oraz miniserialu "Hrabina Cosel" (w obu produkcjach Barańska kapitalnie zagrała główne role). "Damę Kameliową" (początkowo planowaną jako spektakl Teatru TV) Antczak nakręcił w urokliwych plenerach stołecznych Łazienek i Starówki. Sceny we wnętrzach realizowano zaś w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie. Adaptacja głośnej powieści Aleksandra Dumasa syna w ujęciu Antczaka i Barańskiej różni się nieco od swych słynnych poprzedniczek, w tym filmu George'a Cukora z 1936 z Gretą Garbo, Robertem Taylorem i Lionelem Barrymorem w rolach głównych. Polscy twórcy podjęli próbę pogodzenia książkowego oryginału z duchem współczesności - bezwzględnej i wyrachowanej. Dlatego "Dama Kameliowa" anno domini 1994 to nie tyle opowieść o romantycznej i niespełnionej miłości, co historia tragedii dwojga ludzi, którzy nie potrafili się zrozumieć. To realistyczny zapis tragedii jednostek bezbronnych wobec okrucieństwa świata, skazanych na cierpienie i samotność. Akcja filmu toczy się w połowie XIX wieku. Główną bohaterką "Damy..." jest Małgorzata Gautier, luksusowa paryska kurtyzana, znana z tego, że pojawia się na spektaklach operowych z bukietem białych lub czerwonych kamelii. Po śmierci kobiety odbywa się licytacja jej majątku. Pisarz Aleksander Dumas kupuje książkę, ale niespełna kilka dni potem zjawia się u niego niejaki Armand Duval, dla którego nabytek literata stanowi niezmiernie cenną pamiątkę. Okazuje się, że Duval był kochankiem Małgorzaty, jednak ich związek zakończył się tragedią. Niezwykły gość postanawia opowiedzieć pisarzowi dramatyczne dzieje swej miłości. 18:45 SERIALOWA NOSTALGIA - PRZYGODY PSA CYWILA - ODC. 1/7 TRUDNE DZIECIŃSTWO Serial przygodowy dla młodych widzów, 29 min, Polska 1968 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Szmagier Aktorzy: Krzysztof Litwin, Henryk Bąk, Wojciech Pokora, Wacław Kowalski, Teresa Lipowska, Piotr Fronczewski i inni "Przygody psa Cywila", serial utrzymany w konwencji kina kryminalno - komediowego, w latach siedemdziesiątych wielokrotnie wznawiany, cieszył się sporą popularnością. Udany duet stworzyli w nim Krzysztof Litwin jako nieco flegmatyczny i nieporadny sierżant milicji Walczak oraz wilczur Bej w roli jego wiernego towarzysza i pomocnika. Reżyser zadbał, by filmowy Cywil nie cierpiał na brak niebezpiecznych przygód. Kazał mu tropić groźnych bandytów, chronić dzieci przed wybuchem niewypału, a nawet skakać ze spadochronem. W trakcie realizacji serialu obficie korzystano z akcesoriów, używanych przez stróżów porządku. W poszczególnych odcinkach nie zabrakło więc pościgów, strzelanin i wybuchów. Znalazło się miejsce i na momenty bardziej liryczne, ukazujące przyjaźń człowieka i psa. Dlatego "Przygody psa Cywila" spodobają się nie tylko wielbicielom mocnych wrażeń, lecz także miłośnikom zwierząt. Akcja pierwszego odcinka zaczyna się w Zakładzie Tresury Psów Komendy Głównej Milicji Obywatelskiej. Przychodzi tu na świat szczeniak, który - jako "nadliczbowy" - zgodnie z zasadami hodowli psów rasowych, zostaje przeznaczony do uśpienia. Jednak sierżant MO postanawia uratować oseska. Zabiera go do domu i w tajemnicy przed wszystkimi szkoli. Cywil wyrasta na inteligentnego i silnego owczarka alzackiego, ale o trudnym charakterze. Nauczenie go tajników psiej służby wymaga od opiekuna wiele wysiłku i cierpliwości. 19:20 SERIALOWA NOSTALGIA - PRZYGODY PSA CYWILA - ODC. 2/7 EKSTERNISTA Serial kryminalno - komediowy dla młodych widzów, 32 min, Polska, 1968 Reżyseria: Krzysztof Szmagier Scenariusz: Krzysztof Szmagier Aktorzy: Krzysztof Litwin, Wojciech Pokora, Henryk Bąk, Elżbieta Borkowska, Józef Bieracki Sierżant Walczak podejmuje mozolne i pełne zabawnych nieraz perypetii szkolenie Cywila. Wspólna praca bardzo zbliża psa i jego opiekuna. W rezultacie obopólnych wysiłków Cywil zdaje egzaminy jako eksternista w Zakładzie Tresury Psów i otrzymuje dyplom. Odtąd może już brać udział w akcjach policyjnych. 23:20 DOKUMENT W PODRÓŻY - WIELKA ARCHITEKTURA (BIG TIME) Film dokumentalny, 90 min, Dania, 2017 Reżyseria: Kaspar Astrup Schröder Zdjęcia: Kaspar Astrup Schröder Przypominająca stok narciarski elektrownia, wieżowiec zaprojektowany w kształcie chińskiego znaku dla mieszkańców Szanghaju, dom Lego pomyślany jako zbudowane z klocków interaktywne centrum rozrywki czy nowe dwie wieże World Trade Center to tylko niektóre z oryginalnych projektów Bjarke Ingelsa, jednego z najciekawszych i najbardziej oryginalnych architektów naszych czasów, okrzykniętego w 2011 roku przez The Wall Street Journal Innowatorem Roku w dziedzinie architektury. Uhonorowany wieloma prestiżowymi nagrodami czterdziestoparoletni Ingels, szef biura architektonicznego Bjarke Ingels Group, traktuje architekturę jak pragmatyczną utopijną sztukę, która stawia sobie za cel stworzenie doskonałych miejsc ze społecznego, ekonomicznego i ekologicznego punktu widzenia. Znany jest z budynków, które sprzeciwiają się zarówno tradycyjnym konwencjom architektonicznym, jak i przestrzennym wymiarom. Jego nowatorskie projekty oparte na idei zrównoważonego rozwoju zdobyły duże uznanie na całym świecie. 01:00 POWIDOKI - JEAN AMERY Dysk./wywiad/debata, 11 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadząca), Piotr Nowak (prowadzący) "Powidoki" to program publicystyczny poruszającym istotne zagadnienia z zakresu filozofii, etyki i socjologii. Dwoje prowadzących: dziennikarka Barbara Schabowska i filozof prof. Piotr Nowak na przykładach wybranych przez siebie książek podejmą dyskusję nad zawartością tych dzieł i ich społeczną recepcją. W tym wydaniu prowadzący dyskutują o książce "Poza wina i karą", której autorem jest Jean Amery. 01:10 LEKKIE OBYCZAJE - DALEKO OD NIEBA (FAR FROM HEAVEN) Film obyczajowy, 102 min, USA/Francja, 2002 Reżyseria: Todd Haynes Scenariusz: Todd Haynes Zdjęcia: Edward Lachman Muzyka: Elmer Bernstein Aktorzy: Julianne Moore, Dennis Quaid, Dennis Haysbert, Patricia Clarkson Ameryka, lata 50. Historia typowej bogatej rodziny mieszkającej na przedmieściach. Frank - przystojny, odnoszący sukcesy biznesmen i jego żona Cathy, która dzieli swój czas pomiędzy wychowywanie dzieci, utrzymywanie domu oraz działalność dobroczynną. Czas upływa im na codziennej familijnej etykiecie, spotkaniach w klubach towarzyskich itp. Tworzą wzorcową rodzinę, jednak do czasu. Pewnego dnia pani domu nakrywa swojego męża całującego się z innym mężczyzną. 02:55 SCENA KLASYCZNA - KLAUDIUSZ BARAN Koncert, 35 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Klaudiusz Baran W kolejnym odcinku programu wystąpi akordeonista Klaudiusz Baran - artysta wszechstronny, obdarzony wyjątkową wrażliwością muzyczną. Jego dokonania artystyczne zmieniły w Polsce postrzeganie akordeonu, wynosząc go do pozycji pełnoprawnego instrumentu kształtującego realny świat muzyczny. Jako pierwszy akordeonista otrzymał nagrodę FRYDERYKA, za album Astor Piazzolla Tango nagrany dla wytwórni Sony Classical. Ze swobodą porusza się w różnorodnym repertuarze wielu epok, największe jednak uznanie wzbudzają jego interpretacje muzyki najnowszej, w tym prawie 50 prawykonań dzieł solowych, kameralnych i z towarzyszeniem orkiestr, z których większość była mu dedykowana albo powstała z jego inspiracji. Jego wielką namiętnością jest argentyńskie tango, w szczególności związane z Astorem Piazzollą tango nuevo, wirtuozowsko wykonywane na bandoneonie, który jako pierwszy polski instrumentalista wprowadził na sale koncertowe, a odzwierciedlające jego temperament, młodzieńczą energię, a zarazem muzyczną dojrzałość i potrzebę twórczego formowania scenicznej prezentacji. Współtworzył i był liderem najsłynniejszych formacji tangowych takich jak Tangata Quintet czy Machina del Tango, kreujących polską kulturę tanga. W Scenie klasycznej Klaudiusz Baran zaprezentuje kompozycje S. Gubajduliny, E. Granadosa, W Zołotariowa i A. Piazzolli. 03:40 KINO NOCNE - FAUST (FAUST - EINE DEUTSCHE VOLKSSAGE) Dramat, 102 min, Niemcy, 1926 Reżyseria: Friedrich Murnau Scenariusz: Hans Kyser Zdjęcia: Carl Hoffmann Muzyka: Werner Heymann Aktorzy: Hanna Ralph, Gosta Ekman, Camilla Horn, Frida Richard, Yvette Guilbert Friedrich Wilhelm Murnau kieruje się w swym filmie nie tyle dramatem Wolfganga Goethego, ile średniowieczną baśnią ludową: Faust [Gösta Ekman] zapisuje swą duszę Mefistofelesowi [Emil Jannings] i otrzymuje od niego z powrotem swą młodość. Po pobycie we Włoszech, gdzie w pełni korzystał z radości życia, Faust powraca do domu i zakochuje się w niewinnej Małgorzacie [Camilla Horn]. Przy pomocy jej ciotki - rajfurki [Yvette Guilbert] uwodzi Małgorzatę i wkrótce ją porzuca. Gdy ta zostaje skazana na śmierć jako morderczyni dziecka, Faust przeklina ofiarowaną mu przez diabła młodość. Wzywany przez umierającą ukochaną na pomoc, zjawia się jako stary człowiek przed stosem ognia. Mefistofeles utracił duszę Fausta, gdyż miłość unieważniła diabelski pakt. Podczas gdy większość niemieckich krytków przymierza film do literackiego tekstu Goethego i zarzuca reżyserowi brak filozoficznej głębi, za granicą utwór ten przyjmowany jest pozytywnie. Podkreśla się, że Muranuowi udało się stworzyć samoistne, sugestywne dzieło sztuki.