TVP Kultura Poniedziałek, 20.07.2020 09:00 SABRINA (SABRINA) Komedia romantyczna, 108 min, USA 1954 Reżyseria: Billy Wilder Scenariusz na podstawie sztuki "Sabrina Fair" Samuela Taylora: Ernest Lehman, Samuel Taylor, Billy Wilder Aktorzy: Humphrey Bogart, Audrey Hepburn, William Holden, Walter Hampden, John Williams, Martha Hyer, Joan Vohs, Marcel Hillaire, Nella Walker i inni Film został uhonorowany nominacjami do Oscara w kategoriach: najlepsza aktorka, reżyseria, scenariusz, scenografia i zdjęcia. Jedyną statuetkę Akademia przyznała za kostiumy. Emitowana w 1998 roku w TVP "Sabrina" w reżyserii Sydneya Pollacka z udziałem Julii Ormond i Harrisona Forda wzbudziła duże zainteresowanie widzów i aplauz krytyki. Mimo wysokich ocen nowa wersja nie zdołała jednak przyćmić sukcesu filmu z 1954 roku. "Sabrina" Billy'ego Wildera była absolutnym przebojem sezonu i wydarzeniem artystycznym, a krytyka właściwie nie miała nic do zarzucenia twórcom ani wykonawcom. Już same nazwiska w czołówce budziły emocje i kojarzyły się ze sztuką w najlepszym wydaniu. Mówiło się o filmowych odtwórcach z racji ich wcześniejszych dokonań artystycznych i zdobytych Oscarów. U szczytu sławy był wówczas Humphrey Bogart, mający za sobą głośne role m. in. w "Sokole maltańskim", "Casablance", Key Largo" i "Afrykańskiej królowej", za którą otrzymał złotą statuetkę. Bogatszy o najwyższą nagrodę filmową był również William Holden, uhonorowany rok wcześniej za "Stalag 17", a wschodząca gwiazda ekranu Audrey Hepburn zdobyła sławę dzięki pamiętnej oscarowej roli w "Rzymskich wakacjach". Akcja "Sabriny" rozgrywa się wśród rekinów finansjery z Long Island. Tytułowa bohaterka, Sabrina Fairchild, jest tylko córką szofera zamożnych państwa Larrabee. Z wielkim i eleganckim światem co najwyżej może się zetknąć przez okienną szybę służbówki. Młoda dziewczyna marzy jednak o innym życiu. Chciałaby pewnego dnia znaleźć się po drugiej stronie, w samym centrum niedostępnego dla niej kręgu. Sabrina podkochuje się skrycie w Davidzie, młodszym z synów Larrabee, utracjuszu i uwodzicielu, który ma już za sobą trzy małżeństwa. Przekonawszy się, że nie ma u niego żadnych szans, życie traci dla niej sens. Wydaje się jej, że jedynym sposobem na rozwiązanie problemów jest samobójstwo. Z garażu wypełnionego trującymi spalinami ratuje dziewczynę starszy brat Davida, Linus, który jest dla odmiany stateczny i zrównoważony. Ojciec postanawia wysłać córkę do Paryża. Dziewczyna ma zgłębiać tajniki sztuki kulinarnej, by w przyszłości zostać dobrą służącą u zamożnych państwa. Jej losy potoczą się jednak zupełnie inaczej. We Francji poznaje starszego, bogatego barona, który postanawia wspomóc ubogą, uczciwą dziewczynę. Z kopciuszka Sabrina przeistacza się w młodą, atrakcyjną damę, która potrafi zadbać o własne interesy. Gdy wraca na Long Island, staje się obiektem westchnień wszystkich mężczyzn. Zafascynowany piękną Sabriną jest również David, ale Linus ma wobec swego brata inne plany. Chce wydać go za bogatą pannę, której majątek znacznie pomnoży rodzinną fortunę Larrabee. Aby jego plan się powiódł, postanawia udawać, że sam jest zakochany w Sabrinie. 11:00 LALKA - ODC. 3/9 - WIELKOPAŃSKIE ZABAWY Serial obyczajowy, 78 min, Polska 1977 Reżyseria: Ryszard Ber Scenariusz: Aleksander Ścibor - Rylski, Jadwiga Wojtyłło Zdjęcia: Jacek Korcelli Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Małgorzata Braunek, Jerzy Kamas, Bronisław Pawlik, Alina Janowska, Anna Milewska, Zofia Mrozowska, Bogdan Baer, Mieczysław Czechowicz, Jan Englert, Stefan Friedman, Emil Karewicz, Józef Nalberczak, Wojciech Pokora, Jerzy Turek, Czesław Wołłejko, Zaproszenie Wokulskiego przez hrabinę bulwersuje towarzystwo. Wejście kupca do arystokratycznych salonów jest szeroko komentowane w wyższych sferach. Dopiero otwarcie nowego, eleganckiego sklepu oraz założenie spółki do handlu ze Wschodem przyczynia się do zaakceptowania pana Stanisława przez arystokrację. Wielu możnych przystępuje do spółki, zachęconych obiecywanym wysokim procentem od wkładów. Bywalec salonów, Wokulski, zostaje przedstawiony prezesowej Zasławskiej, która wyjawia mu, że przed laty łączyła ją miłość z jego stryjem. Dla Izabeli pozostaje on jednak nadal tylko kupcem. Za pośrednictwem niejakiego Maruszewicza Wokulski odkupuje od barona Krzeszowskiego klacz, która wygrywa wyścigi. Krzeszowski obraża Izabelę, Wokulski wyzywa go na pojedynek. 12:30 PORCELANA W SKŁADZIE SŁONIA Film obyczajowy, satyra, 44 min, Polska 1984 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Czekalski Zdjęcia: Stefan Pindelski Muzyka: Włodzimierz Korcz Aktorzy: Henryk Bista, Artur Barciś, Kalina Jędrusik, Witold Pyrkosz, Leon Niemczyk, Janusz Rewiński, Leon Buczkowski i inni Znakomita satyra na sytuację w Polsce sprzed kilkudziesięciu lat. Któż dziś chce pamiętać czasy, w których krajobraz polskich miast i miasteczek nieodparcie kojarzył się z tasiemcowymi kolejkami, a zdobycie chociażby zwykłej, niebieskiej koperty wymagało nie lada sprytu i nastręczało wiele trudności. A jednak taka była rzeczywistość, choć z drugiej strony wydaje się, że mimo ciężkich warunków, żyło się łatwiej i nie było rzeczy, której nie dałoby się załatwić. O ludziach zmuszonych do radzenia sobie w trudnych czasach opowiada właśnie ta zabawna nowela. Bohaterowie pomagają jeden drugiemu w załatwianiu codziennych, zwykłych spraw, co pociąga za sobą całą lawinę różnych komicznych zdarzeń. Pierwsza scena filmu przedstawia zdezorientowanego kilkuletniego malca, któremu dziadek próbuje opowiedzić historię o kolejkach. W jakimś mieście przed nieokreślonym sklepem ustawiła się gigantyczna kolejka. Na jej koniec posłusznie zmierza główny bohater filmu w szarym prochowcu i czapce (w tej roli Henryk Bista). Nagle przypomina sobie, że musi jeszcze coś załatwić, więc prosi stojącego przed nim kolejkowicza, by zajął mu miejsce. Mężczyzna uprzejmie wyraża zgodę, ale w zamian prosi, by kupił dla niego w kiosku zwykłą kopertę. Oczywiście, dla bohatera to drobnostka, zapewnia, że nie sprawi mu to żadnego kłopotu. Nawet nie podejrzewa, ile osób będzie musiał zaangażować, by wreszcie dostać tę jedną, małą kopertę. Zajęta poprawianiem urody kioskarka odmawia sprzedaży. Chyba że przegoni stojącego od dłuższego czasu na ulicy mężczyznę, który denerwuje kobietę, co utrudnia jej pracę. Sterczący na rogu facet chętnie zgodziłby się zejść z oczu kioskarce, cóż, kiedy musi cierpliwie czekać na taksówkę, którą kazała mu złapać teściowa. Odejdzie, jeżeli bohater znajdzie wolną "taryfę". Taksówka w końcu znajduje się, tyle że zepsuta i trzeba ją dopchać do warsztatu. W zakładzie mechanik nie naprawi auta, jeżeli nie strzeli sobie trzech piwek. W pobliskiej restauracji alkohol podaje się tylko do konsumpcji, ale co robić, kiedy zakąsek brak. Bohater dostanie piwo, jeżeli we własnym zakresie załatwi coś do zjedzenia. Aby zdobyć zakąskę, musi spełnić kolejne żądanie i tak dalej, i tak dalej. W końcu wszyscy zostaną usatysfakcjonowani, jednak nasz bohater niewiele będzie z tego miał. Jego kolejka okazała się wyjątkowo pechowa. 13:30 TEN CZAS Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Grzegorz Jankowski Film oparty na rekolekcyjnych wypowiedziach duchownych zaczerpniętych z cyklu "Myśli na ten czas" emitowanego w TVP Kultura po wybuchu epidemii koronawirusa na świecie. Strach, Pycha, Pokora, Odpowiedzialność, Poświęcenie, Praca, Cierpliwość, Radość, Miłość i Nadzieja to dziesięć rozdziałów, z których składa się film TEN CZAS. To obraz pełen najbardziej dramatycznych momentów pandemii pierwszej połowy 2020 roku, wzbogacony refleksją nad ludzkim losem. Okres pandemii zbiegł się z czasem Wielkiego Postu, dlatego w filmie słyszymy wypowiedzi duchownych zilustrowane zdjęciami z agencji informacyjnych. To fragmenty reanimacji chorych na Covid - 19, masowe groby, zbiorowy wolontariat, trud izolacji. W filmie usłyszymy zarówno wypowiedzi przywódców państw, jak i reakcje zwykłych ludzi walczących z pandemią. Poznamy też osoby zamknięte w domach na czas kwarantanny, które opowiedzą o swoich przeżyciach, lękach i nadziei związanej z przyszłością po pandemii. 14:25 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - ADAM MARCZYŃSKI Magazyn, 5 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Wykonawcy: Agata Małodobry "Dekompozycja elementów przestrzennych" jest trójwymiarowa, zbudowana z geometrycznych kasetonów o ruchomych klapkach. To jeden z pionierskich przykładów interaktywności w sztuce polskiej. Jej autor Adam Marczyński starał się nawiązać kontakt z odbiorcą, zachęcić do drobnych ingerencji w kształt dzieła, czyniąc je formą otwartą. Adam Marczyński to jeden z najważniejszych przedstawicieli nurtu abstrakcji geometrycznej w Polsce i najciekawszych eksperymentatorów w sztuce powojennego Krakowa. O "Dekompozycji" opowie Agata Małodobry. 14:35 DZIEDZINIEC KULTURY NCK - MISTRZOWIE MUZYKI KLASYCZNIE JAZZUJĄCEJ Koncert, 107 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Marcin Masecki, Paweł Janas Koncert Marcina Maseckiego i zespołu Paweł Janas Duo, którzy zaprezentują muzyczne dialogi z mistrzami muzyki klasycznie jazzującej. 16:35 GUSTA I GUŚCIKI (GOUT DES AUTRES, LE) Komedia obyczajowa, 108 min, Francja 2000 Reżyseria: Agnes Jaoui Scenariusz: Agnes Jaoui, Jean-Pierre Bacri Występują: Jean-Pierre Bacri, Anne Alvaro, Alain Chabat, Agnes Jaoui, Gerard Lanvin, Christiane Millet, Wladimir Yordanoff i inni Debiut reżyserski francuskiej aktorki i scenarzystki Agnes Jaoui okazał się przedsięwzięciem ze wszech miar udanym, co potwierdziły m.in. 4 Cezary 2001 dla najlepszego filmu, za scenariusz, drugoplanową rolę kobiecą (Anne Alvaro) i męską (Gerard Lanvin), Felix 2000 za scenariusz, Grand Prix des Ameriques na MFF w Montrealu oraz nominacja do Oscara dla filmu nieanglojęzycznego. Jaoui, spostrzegawcza i inteligentna obserwatorka ludzkich zachowań, na ekranie konfrontuje ze sobą krańcowo różnych bohaterów, tworząc barwną i zabawną mozaikę ludzkich typów i gustów. Te ostatnie odgrywają tu rolę zasadniczą - to w nich zawiera się pośrednio całe życie człowieka: środowisko, z którego się wywodzi, szkoła, do której chodził, bagaż genetyczny i społeczny. To właśnie gust decyduje o naszej przynależności do określonej "kasty", wyznacza granice towarzyskie. Pokonanie "bariery" własnego gustu jest trudne, ale - jak przekonuje film - nie niemożliwe. Bohater filmu, Jean-Jacques Castella, wyrafinowanym gustem nie grzeszy. Jest przedsiębiorcą, który do wszystkiego doszedł sam ciężką pracą. Stara się jednak być nowoczesny: do prowadzenia firmy zatrudnia dyplomowanego menedżera, ubezpiecza znaczące kontrakty, co wiąże się z koniecznością wynajmowania ochroniarza, podejmuje naukę angielskiego. Jego niepracująca żona Angelique zabija nudę egzystencji bogatej pani domu miłością do zwierząt i pracą dekoratorki wnętrz o dość specyficznym poczuciu piękna. Naukę angielskiego Castella traktuje dość niefrasobliwie: wynajętą nauczycielkę, Clarę Devaux, która zjawia się w jego biurze, obraża i odsyła do domu. Tego samego dnia daje się zaciągnąć żonie do teatru, którego nie lubi, ale idzie, bo w jednej z drobnych ról występuje jego siostrzenica. Przedstawienie "Bereniki" Racine'a staje się prawdziwym przełomem w jego życiu: jest urzeczony tekstem sztuki, a jeszcze bardziej faktem, że w głównej roli występuje jego nauczycielka. Zakochuje się w niej, zaczyna regularnie bywać w teatrze, przykłada się do lekcji, traktując lektorkę z całym szacunkiem należnym "kapłance sztuki". Stara się również wejść w krąg jej znajomych i przyjaciół, nie wyczuwając, że jest przez nich traktowany z lekceważeniem i kpiną "należną" nieokrzesanemu nuworyszowi. W kawiarni, w której bywają artyści, a wraz z nimi i Castella, jego kierowca, Deschamps, spotyka kelnerkę, Manie, z którą kiedyś łączył go przelotny romans. Teraz dziewczynie bardziej podoba się ochroniarz Castelli, Moreno, i to z nim zaczyna sypiać. Pod wieloma względami oboje doskonale się rozumieją, ale Moreno jako były policjant nie może zaakceptować faktu, że Manie dorabia do pensji handlując narkotykami. Zakochany Castella robi postępy w angielskim, kupuje abstrakcyjny obraz od znajomego Clary, czym naraża się żonie, która nie godzi się na powieszenie płótna w domu. Otwierający się na inny świat mężczyzna odchodzi w końcu od Angelique, ale żyjąca na wyżynach sztuki Clara ciągle pozostaje dla niego nieosiągalna. 18:45 DZIEWCZYNA I CHŁOPAK - TOSIEK I TOMKA Serial przygodowy, 44 min, Polska, 1977 Reżyseria: Stanisław Loth Scenariusz: Hanna Ożogowska, Anette Olsen Zdjęcia: Jerzy Łukaszewicz Aktorzy: Anna Sieniawska, Wojciech Sieniawski, Stanisław Mikulski, Barbara Sołtysik, Marian Glinka, Jadwiga Kuryluk, Bogdan Krzywicki, Edward Lach, Teresa Lipowska, Michał Sumiński, Jerzy Turek, Dariusz Biskupski, Grzegorz Studziński, Maciej Rodowicz, Igor Chalupec Ojciec Tomka decyduje, że syn nie wyjedzie na żadne wakacje. To ma być kara za poprawkę z historii. Musi wkuwać u wujka w leśniczówce, gdzie spędzi całe lato. Wbrew zakazowi chłopak wychodzi z domu. Tymczasem przyjeżdża po niego wujek. Chcąc chronić brata, Tosia postanawia, że zamienią się rolami. Jako Tomek jedzie do leśniczówki. 20:35 BARWY DZIECIŃSTWA - MENINA (MENINA) Dramat, 93 min, Francja, 2017 Reżyseria: Cristina Pinheiro Scenariusz: Ghislain Cravatte, Laura Piani Aktorzy: Naomi Biton, Nuno Lopez, Beatriz Batarda 8 - letnia Luisa razem z rodzicami uciekła z Portugalii do Francji na początku lat siedemdziesiątych. Widmo terroru jednak cały czas ją prześladuje, zwłaszcza że nie ma wsparcia ani u ojca, który jest alkoholikiem, ani u matki, która nie poświęca jej uwagi, zajęta jedynie swoja osobą. Luisa całkiem nieźle zaadoptowała się w nowym kraju, mówi bezbłędnie po francusku i czuje się jak Francuzka. Pewnego dnia ojciec oznajmia, że musi wyjechać i nie wróci prędko. Dziewczynka jest zrozpaczona.... 2018 - główna nagroda na festiwalu w Goeteborgu. 22:20 POWIDOKI - JONATHAN SWIFT Dysk./wywiad/debata, 11 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadząca), Piotr Nowak (prowadzący) "Powidoki" to program publicystyczny poruszający istotne zagadnienia z zakresu filozofii, etyki i socjologii. Dwoje prowadzących: dziennikarka Barbara Schabowska i filozof prof. Piotr Nowak na przykładach wybranych przez siebie książek podejmą dyskusję nad zawartością tych dzieł i ich społeczną recepcją. Tym razem przedmiotem dyskusji jest twórczość Jonathana Swifta. Prowadzący szukają odpowiedzi na pytanie: czym są "Podróże Gulliwera" - niewątpliwym osiągnięciem sztuki retorycznej, przypowieścią dla dzieci (zwłaszcza we wdzięcznej animacji Disneya), czy też już w lekturze nieco obsceniczną baśnią dla dorosłych? 22:35 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - PAMIĘĆ SPRYTNA CZY ZAWODNA? (TRICKY MEMORY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2016 Reżyseria: Raphael Hitier Film dokumentalny opowiadajacy o tym, jak działa nasza pamięć. Dowiemy się, jakie są fazy rozwoju pamięci w odniesieniu do naszego wieku, doświadczenia i środowiska, w jakim żyjemy. Ostatnie odkrycia neurobiologiczne prezentują zaskakujące wyniki. Zobaczymy, skąd biorą się fałszywe wspomnienia, zniekształcenia, modyfikacje, tzw. deja vu. Nasza pamięć oszukuje nas każdego dnia. Naukowcy udowodnili, że można manipulować pamięcią poprzez tworzenie sztucznych pamiątek, usuwanie, podkreślanie lub przywracanie czegoś na żądanie. Ciekawe teorie, testy w laboratoriach i wyjaśnienia naukowców. 23:35 SUGARLAND EXPRESS (SUGARLAND EXPRESS) Dramat, 105 min, USA 1974 Scenariusz i reżyseria: Steven Spielberg Aktorzy: Goldie Hawn, Ben Johnson, Michael Sacks, William Atherton, Gregory Walcott, Steve Kanaly, Louise Latham, Harrison Zanuck Film Stevena Spielberga ("Szczęki", "Bliskie spotkania trzeciego stopnia", "Poszukiwacze zaginionej Arki", "E. T.", "Park Jurajski", "Lista Schndlera") został oparty na prawdziwych wydarzeniach, które miały miejsce w 1969 roku w Teksasie. Bohaterowie to Lou Jean i Clovis Michael Poplin, którzy uchodzą za zgodne i szczęśliwe małżeństwo. Ale życie przynosi im wiele problemów i ciągle popadają w konflikt z prawem. Kiedy kobieta opuszcza więzienne mury, gdzie odbywała karę za drobne przewinienie, dowiaduje się, że została pozbawiona praw rodzicielskich. Nieletni Langston ma trafić do rodziny zastępczej. W maju 1969 roku Lou Jean odwiedza męża w zakładzie karnym, by powiadomić go o losie ich syna. I choć Clovis ma do odsiadki jeszcze tylko kilka miesięcy, namawia go do ucieczki z więzienia. Chce, by razem odbili małego Langstona, który teraz mieszka u obcych ludzi w Sugar Land w Teksasie. Nie wszystko idzie jednak po ich myśli. Nieprzewidziane okoliczności sprawiają, że mają na karku policjanta. Obezwładniają posterunkowego Maxwella Slide'a i porywają jego radiowóz patrolowy. Za uciekinierami podąża pościg, dowodzony przez kapitana Harlina Tannera. 01:30 KINO NOCNE - O - BI, O - BA. KONIEC CYWILIZACJI Film s - f, 94 min, Polska 1984 Reżyseria: Piotr Szulkin Scenariusz: Piotr Szulkin Zdjęcia: Witold Sobociński Występują: Jerzy Stuhr, Krystyna Janda, Jan Nowicki, Mariusz Dmochowski, Marek Walczewski, Leon Niemczyk, Kalina Jędrusik, Henryk Bista, Adam Ferency, Krzysztof Majchrzak, Stanisław Igar i inni W wyniku wojny jądrowej na Ziemi pozostało dwa tysiące ludzi. Po roku żyje ich już tylko ośmiuset. Wynędzniali, głodni, schorowani chronią się w betonowej budowli ochraniającej przed promieniowaniem. Wegetują, ożywiając się jedynie gdy nadchodzi pora "karmienia" (pożywienie dostarczane jest ze specjalnej dokarmiaczki, ale i o nie trzeba walczyć). W tej społeczności powstały jednak podziały, wyodrębniła się elita rządząca, grupa posiadających. Jest Szef (Marek Walczewski), który łudzi się, że posiada prawdziwą władzę, Milioner (Mariusz Dmochowski), który żyjąc w bunkrze zabezpiecza się dodatkowym schronieniem, Żona Milionera (Kalina Jędrusik) prowadząca dom publiczny. Budowla zaczyna pękać. Szef zleca swojemu "człowiekowi do wszystkiego" Softowi (Jerzy Stuhr), znalezienie wyjścia z sytuacji. Wyjściem może być naprawa kopuły, odszukanie samolotu, który "gdzieś powinien być"... Soft decyduje się dać ludziom nadzieję w postaci wiadomości o rychłym przybyciu arki ocalenia. To jednak obraca się przeciwko nim. Popadają w całkowitą bierność, oczekując wybawienia z zewnątrz. 03:00 KOSMOS (COSMOS) Dramat, 97 min, Francja, 2015 Reżyseria: Andrzej Żuławski Scenariusz: Andrzej Żuławski Zdjęcia: Andre Szankowski Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Sabine Azema, Jean - Francois Balmer, Jonathan Genet, Johan Libereau, Victoria Guerra, Clementine Pons Witold i jego przyjaciel Fuchs trafiają do pensjonatu, prowadzonego przez panią Wojtysową. Uwagę bohatera przyciąga siostrzenica Wojtysowej, która na skutek wypadku samochodowego ma nieestetycznie zniekształcone usta. Myśl Witolda zaprząta też napotkany po drodze wróbel powieszony na sznurku. Przyjaciel bohatera zauważa na suficie w ich pokoju znak strzałki, który prowadzi do patyka powieszonego na sznurku analogicznie do wróbla. Witold, zaczyna podejrzewać, że wokół niego rozgrywają się dziwne tajemnicze mistyfikacje, podejrzewa, że ktoś daje mu znaki, których on sam nie potrafi odczytać. Adaptacja powieści Witolda Gombrowicza. (źródło: telemagazyn.pl)