TVP3 Sobota, 01.08.2020 06:30 CZYTANIE PUSZCZY - ODC. 4 SZACUNEK DO DRZEWA Reportaż, 24 min, Polska, 2014 Autor: Beata Hyży Czołpińska Zdjęcia: Krzysztof Więckowski Bohaterem kolejnego odcinka jest Wiktor Kabac - artysta malarz, tworzący także w kamieniu i w drewnie, członek Związku Polskich Artystów Plastyków, współzałożyciel Towarzystwa Ochrony Krajobrazu i Towarzystwa Ochrony Puszczy Białowieskiej, autor licznych realizacji pomnikowych, ikonograficznych, obelisków, krzyży powstańczych oraz współtwórca największego w Polsce drewnianego pomnika ku czci pomordowanych w 1943 r. mieszkańców Hajnówki, strażnik tożsamości i dzikiej przyrody 08:15 ABECADŁO ASTRONOMII - 5/20 - JOWISZ Magazyn, 9 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Majewski Zdjęcia: Adam Rubaszewski Największy - oto cała opowieść o Jowiszu w jednym słowie. W jego wnętrzu zmieściłoby się blisko 1400 kul ziemskich! Ma najwięcej księżyców w Układzie Słonecznym (aż 79) i jest najmasywniejszy; Jowisz o 2, 5 raza przekracza masę wszystkich pozostałych planet razem wziętych. Wyróżnia się najpotężniejszym polem grawitacyjnym i magnetycznym, a w swej atmosferze skrywa m.in. największy wir obłoków zwany Wielką Czerwoną Plamą. A to dopiero początek opowieści o wielkości Jowisza. Ciąg dalszy nastąpi w ABECADLE ASTRONOMII. 09:00 "... ZA KAŻDY KAMIEŃ TWÓJ..." Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2004 Reżyseria: Zofia Kunert, Andrzej Krzysztof Kunert Scenariusz: Zofia Kunert, Andrzej Krzysztof Kunert W lokalu na ulicy Hożej, róg Poznańskiej, czekałem ostatnie dni przed Powstaniem. Byłem tam też 1 sierpnia przed godziną 17 - nie sam jeden zresztą. W okolicznych lokalach było wielu takich jak ja młodych ludzi. Czekaliśmy na łączników, którzy mieli przynieść rozkazy. Umieraliśmy z niecierpliwości. Ja wtedy miałem 22 lata, a 20 - latkowie rwą się, żeby nie być poza rozgrywającymi się zdarzeniami - wspomina po 60 latach minister Władysław Bartoszewski, żołnierz Armii Krajowej o pseudonimie "Teofil". 1 sierpnia 1944 roku tysiące młodych ludzi porwało za broń w jednym z najsłynniejszych zrywów narodowych, Powstaniu Warszawskim. Słabo uzbrojeni, choć zdeterminowani powstańcy musieli często nacierać na silnie ufortyfikowane punkty oporu Niemców. W ogniu karabinów maszynowych, strzelających z umocnionych bunkrów, stopniało niejedno natarcie. Zdarzały się spektakularne sukcesy, takie jak zdobycie gmachu tzw. PAST - y, lecz sytuacja walczących w stolicy oddziałów AK szybko zaczęła się pogarszać. Ostrzał karabinowy wzdłuż najważniejszych arterii miasta paraliżował komunikację, bombardowania przez artylerię i lotnictwo powodowały ciężkie straty. Domy szybko zmieniały się w stosy gruzu, w ulicach ziały potężne leje. Cierpieli cywile, wobec szalejącego na powierzchni inferno stłoczeni w piwnicach używanych także jako ciągi komunikacyjne. Ale pomimo wszechobecnej śmierci i zniszczenia powstańcy znajdowali chwile wytchnienia, zawierano śluby, chrzczono dzieci, śpiewano piosenki. Z niecierpliwością wypatrywano alianckich zrzutów broni i żywności, z przerażeniem słuchano o hitlerowskich zbrodniach w zajmowanych przez Niemców dzielnicach. Film Zofii i Andrzeja Krzysztofa Kunertów ukazuje dramatyzm tych dni. Wśród zabierających głos w dokumencie uczestników powstania poza Władysławem Bartoszewskim znalazły się także aktorki: Alina "Alina" Janowska i Małgorzata "Duda" Damięcka - Lorentowicz, słynny dziennikarz i komentator sportowy Bohdan "Mały" Tomaszewski oraz Eileen Garlińska, walcząca za Warszawę Irlandka. W filmie wykorzystano również bogate materiały archiwalne, w tym fragmenty niemieckich kronik propagandowych. 12:35 WADOWICKIE SPOTKANIA ZE ŚWIĘTYM JANEM PAWŁEM II - WEZYR I KFIAT. Film dokumentalny, 13 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Sadurski Scenariusz: Małgorzata Castro W tym odcinku swoje spotkania ze Świętym będą wspominać breakdancerzy: Wezyr i Kfiatek, który mieli możliwość wystąpienia przed Janem Pawłem II. 13:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 171 WŁOCŁAWEK Magazyn, 21 min, Polska, 2020 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Yulia Yukhymets Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem odwiedzimy Włocławek. To położone po obu stronach Wisły miasto jest jednym z najstarszych w Polsce. W kronice Galla Anonima wspomniane jako jeden z największych grodów monarchii Bolesława Chrobrego oraz dawna stolica biskupów. Od dziesięcioleci znane na całą Polskę ze swojego fajansu. Jego tradycja sięga 1873 roku, kiedy uruchomiono tutaj pierwszą z trzech fabryk tego typu. Przez lata Włocławek wypracował swoje charakterystyczne wzory zdobienia ceramiki, rozpoznawane nie tylko w kraju, ale również za granicą. Turystów zachwyci piękna architektura miasta - warto tu zobaczyć m.in. Czarny Spichrz, drewniany zabytek z przełomu XVIII I XIX wieku, Pałac Mushama wykonany w stylu eklektycznym budynek z końca XIX wieku oraz Pałac Biskupi, klasycystyczny gmach będący miejscem zamieszkania biskupów włocławskich. 15:25 WADOWICE, MIASTO MOJEGO DZIECIŃSTWA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Kot Scenariusz: Piotr Kot W Wadowicach, miejscu narodzin Papieża Polaka, Świętego Jana Pawła II tkwią korzenie jego osobowości, zainteresowań i zdolności. Bez Wadowic nie można w pełni zrozumieć Jana Pawła II. Tu jest jego dom rodzinny i środowisko, które go kształtowało. Jan Paweł II odwiedził rodzinne miasto trzykrotnie. W filmowym dokumencie została ukazana odpowiedź, jak to miejsce, społeczność, kultura i historia miały wpływ na osobowość tego Wielkiego Polaka. W filmie wykorzystano archiwalne materiały z wizyt Jana Pawła II w Wadowicach. 17:15 KOBIETY W POWSTANIU WARSZAWSKIM Reportaż, 12 min, Polska, 2014 "Choć kobiety stanowiły około 22 proc. uczestników powstania warszawskiego i były zaangażowane niemal we wszystkie sfery podziemnej działalności, (...) w podręcznikach szkolnych powstanki są całkowicie nieobecne, a w najważniejszych monografiach pojawiają się zazwyczaj w rolach drugoplanowych, niewymagających przywoływania szczegółowych danych biograficznych" - pisze w swojej książce "Płeć powstania warszawskiego" Weronika Grzebalska. Marginalizacja kobiet w pamięci i historiografii ma swoje źródło już w samym powstaniu i sposobie, w jaki już wówczas były projektowane role męskie i kobiece. Bo nie da się ukryć, że żołnierz to miał jednak być mężczyzna. Ta rola była napisana dla mężczyzny, a kobiety obsadzano w rolach drugoplanowych i symbolicznych. One miały być przede wszystkim Polkami - patriotkami, które swoim zachowaniem reprezentują polskość, miały być lojalnymi towarzyszkami bojowników, pomocnicami wojska. W rozmaitych publikacjach dotyczących powstania warszawskiego zdarza się, że kobiety walczące z bronią w ręku określa się jako łączniczki lub sanitariuszki. Jedna z uczestniczek powstania figuruje w Wielkiej Encyklopedii Powstania Warszawskiego jako łączniczka, choć wypełniając formularz, na podstawie którego sporządzono notki biograficzne, wyraźnie zaznaczyła, że była strzelcem łączniczką i dołączyła potwierdzający to dokument. W innej książce o powstaniu, pod fotografią, do której pozuje, trzymając pistolet maszynowy, podpisana jest z kolei jako sanitariuszka. 23:05 PUCCINI CZ. 1 (PUCCINI 1) Film biograficzny, 95 min, Włochy 2009 Reżyseria: Giorgio Capitani Scenariusz: Nicola Lusuardi, Fabio Campus, Francesco Scardamaglia Aktorzy: Alessio Boni, Sophie von Kessel, Andrea Giordana, Franco Castellano Pierwszym ważnym dziełem Giacomo Pucciniego była opera "Manon Lescaut", która miała swą premierę 1 lutego 1893 r. w Teatro Reggio w Turynie, i która stała się początkiem kariery 35 - letniego wówczas włoskiego kompozytora. Ale światowy sukces przyniosła mu dopiero "Cyganeria", potem były kolejne wielkie dzieła: "Madame Butterfly", "Tosca" oraz "Turandot". Do swoich utworów przelewał własne pasje, miłość i wewnętrzne zmagania. Pracę nad nieukończoną "Turandot" przerwała przedwczesna śmierć, Puccini zmarł w wieku 66 lat. Młody Puccini był kościelnym organistą w rodzinnym mieście Lucca, jednak czuł, że jego powołaniem jest komponowanie oper. Pierwsze sukcesy zawdzięczał wydawcy Giulio Ricardiemu, który motywował go do twórczej pracy. Emocjonalną stymulacją i inspiracją dla artysty był związek z Elvirą, która porzuciła dla niego męża, ale także romans z piękną dziennikarką Lizą Berman i jego platoniczny związek z młodą gosposią Dorią. Dwuczęściowy film przedstawia burzliwe, obfitujące w skandale i pełne pasji życie osobiste Pucciniego, jego miłość do muzyki i do kobiet. 01:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 171 WŁOCŁAWEK Magazyn, 21 min, Polska, 2020 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Yulia Yukhymets Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem odwiedzimy Włocławek. To położone po obu stronach Wisły miasto jest jednym z najstarszych w Polsce. W kronice Galla Anonima wspomniane jako jeden z największych grodów monarchii Bolesława Chrobrego oraz dawna stolica biskupów. Od dziesięcioleci znane na całą Polskę ze swojego fajansu. Jego tradycja sięga 1873 roku, kiedy uruchomiono tutaj pierwszą z trzech fabryk tego typu. Przez lata Włocławek wypracował swoje charakterystyczne wzory zdobienia ceramiki, rozpoznawane nie tylko w kraju, ale również za granicą. Turystów zachwyci piękna architektura miasta - warto tu zobaczyć m.in. Czarny Spichrz, drewniany zabytek z przełomu XVIII I XIX wieku, Pałac Mushama wykonany w stylu eklektycznym budynek z końca XIX wieku oraz Pałac Biskupi, klasycystyczny gmach będący miejscem zamieszkania biskupów włocławskich. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - HISTORIA BEZ ZAKOŃCZENIA Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Autorski program Adama Sikorskiego, przypominający postacie i miejsca, które odegrały znaczącą rolę w historii Polski. Kto ratuje jedno życie Wojna wygenerowała tysiące zaskakujących wariantów człowieczego losu. Poddała ludzkie zachowania ekstremalnym doświadczeniom. Dla nas najbardziej frapującymi są dzieje kobiet i mężczyzn, którzy w czasach pogardy dla wszystkich humanistycznych wartości potrafili dla bliźniego zaryzykować własnym życiem i życiem najbliższych. Przedstawimy dziś historię Bolesława Dąbrowskiego, mieszkańca wsi Starościn pod Lubartowem, rozstrzelanego w czasie wojny przez Niemców za udzielanie schronienia Żydom. Kolekcja Następnie ruszymy pod Łódź na spotkanie z człowiekiem, który z gromadzenia materialnych śladów historii uczynił główny cel swojego życia. Jacek Kopczyński kolekcjonuje pojazdy pancerne, działa samobieżne, armaty, tankietki, samochody będące niegdyś na wyposażeniu różnych armii świata. A my tę pokaźną kolekcję z przyjemnością prezentujemy. 04:10 KOBIETY W POWSTANIU WARSZAWSKIM Reportaż, 12 min, Polska, 2014 "Choć kobiety stanowiły około 22 proc. uczestników powstania warszawskiego i były zaangażowane niemal we wszystkie sfery podziemnej działalności, (...) w podręcznikach szkolnych powstanki są całkowicie nieobecne, a w najważniejszych monografiach pojawiają się zazwyczaj w rolach drugoplanowych, niewymagających przywoływania szczegółowych danych biograficznych" - pisze w swojej książce "Płeć powstania warszawskiego" Weronika Grzebalska. Marginalizacja kobiet w pamięci i historiografii ma swoje źródło już w samym powstaniu i sposobie, w jaki już wówczas były projektowane role męskie i kobiece. Bo nie da się ukryć, że żołnierz to miał jednak być mężczyzna. Ta rola była napisana dla mężczyzny, a kobiety obsadzano w rolach drugoplanowych i symbolicznych. One miały być przede wszystkim Polkami - patriotkami, które swoim zachowaniem reprezentują polskość, miały być lojalnymi towarzyszkami bojowników, pomocnicami wojska. W rozmaitych publikacjach dotyczących powstania warszawskiego zdarza się, że kobiety walczące z bronią w ręku określa się jako łączniczki lub sanitariuszki. Jedna z uczestniczek powstania figuruje w Wielkiej Encyklopedii Powstania Warszawskiego jako łączniczka, choć wypełniając formularz, na podstawie którego sporządzono notki biograficzne, wyraźnie zaznaczyła, że była strzelcem łączniczką i dołączyła potwierdzający to dokument. W innej książce o powstaniu, pod fotografią, do której pozuje, trzymając pistolet maszynowy, podpisana jest z kolei jako sanitariuszka. 05:00 HENRYK WARS - PIEŚNIARZ WARSZAWY Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Wiesław Dąbrowski Scenariusz: Wiesław Dąbrowski Zdjęcia: Kamil Dąbrowski, Jan Komasa, Zbigniew Mazur, Piotr Rejmer Film dokumentalny o wielkim polskim kompozytorze Henryku Warsie, którego twórczość i piosenki są powszechnie znane i do dziś chętnie wykonywane. Wars był również kompozytorem muzyki filmowej do ponad 50 filmów zrealizowanych w Polsce (przed wojną) i ponad 60 w Hollywood (po wojnie), co zapewniło mu trwałe miejsce w literaturze muzycznej. Film został zrealizowany w 2007 roku. Autorów filmu zainspirowało odkrycie nieznanych dotychczas utworów muzyki poważnej skomponowanych przez Warsa.