TVP Historia Piątek, 31.07.2020 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 31 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1853 - pierwsza lampa naftowa Ignacego Łukasiewicza zabłysła we Lwowie; 1886 - zmarł Franciszka Liszt; 1953 - zmarł Kornel Makuszyński; 1981 - skradziono pomnik Katyński z wojskowych Powązek; 07:20 PAN NA ŻUŁAWACH - ODC. 11/11 - STAN ALARMOWY Serial obyczajowy, historyczny, 71 min, Polska, 1984 Reżyseria: Sylwester Szyszko Scenariusz: Andrzej Twerdochlib, Marian Pilot Zdjęcia: Damian Skóra, Włodzimierz Precht Aktorzy: Ireneusz Kaskiewicz, Tereesa Lipowska, Jadwiga Polanowska, Hanna Dunowska-Hunek, Monika Stefanowicz, Leszek Benke, Zdzisław Kozień, Ryszard Kotys, Tomasz Zaliwski, Barbara Burska, Roman Kłosowski, Wirgiliusz Gryń, Tadeusz Teodorczyk, Włodzimierz Kłopocki, Artur Barciś W spółdzielni Łuczyckiej wrze. Chłopi samodzielnie rodzielają ziarno, grabią maszyny, bydlo. Mikula chce ratować spółdzielnię. W kuźni wybucha pożar, ogień zajmuje park maszynowy. Chłopi przestają grabić i ratują maszyny od ognia. Rozumieją, że to dobro było wspólne. 09:15 HISTORIA POLSKI - GENERAŁ WŁADYSŁAW SIKORSKI Film dokumentalny, 39 min, Polska, 1992 Scenariusz: Zbigniew Wawer Zdjęcia: Stanisław Holnicki Program poświęcony postaci generała Władysława Sikorskiego przedstawiający przebieg jego kariery wojskowej i politycznej. W programie m. in. działalność generała w okresie międzywojennym. Wybuch II wojny światowej i wyjazd generała do Francji - odtwarzanie Polskich Sił Zbrojnych. Wojna francusko - niemiecka, ewakuacja wojsk polskich do Anglii. Organizacja Polskich Sił Zbrojnych w Anglii. Parada wojskowa przed Churchillem. Udział polskich żołnierzy w bitwie o Anglię. Kierunki polityki Sikorskiego. Projekt konfederacji polsko - czechosłowackiej, podróże do USA i Kanady, Układ Sikorski - Majski, utworzenie w ZSRR Armii Polskiej. Sikorski w Kujbyszewie, ujawnienie zbrodnii katyńskiej - zerwanie stosunków dyplomatycznych ZSRR z rządem londyńskim, front zachodni - powstanie brygady pancernej gen. Maczka. Podróż gen. Sikorskiego na środkowy wschód - Kair, Irak, katastrofa w Gibraltarze - pogrzeb generała. W filmie wykorzystano mat. archiwalne Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, archiwum WFDiF, ze zbiorów CBW. 10:05 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICZY DR SORGE Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1994 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Bohaterem tego odcinka jest Richard Sorge - radziecki superszpieg o pseudonimie Ramsay. Jako korespondent Frankfurter Zeitung pracował w Chinach i Japonii. Była to świetna przykrywka do jego działalności szpiegowskiej dla radzieckiego wywiadu wojskowego. W 1941 r. nadał z Tokio depeszę, w której przekazał niemal dokładną datę ataku Niemiec na ZSRR. Dlaczego Stalin ją zignorował? 10:35 SENSACJE XX WIEKU - NAJWIĘKSZA TAJEMNICA KSIĘCIA WINDSORU Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański pProwadzący) Odcinek poświęcony sprawie abdykacji króla brytyjskiego Edwarda VIII, który porzucił tron dla Amerykanki Wallis Simson. Sprawa ta została wyjaśniona tylko częściowo. Czy powodem abdykacji rzeczywiście była wielka miłość do dwukrotnej rozwódki? Wiele wskazuje na to, że w sprawę zamieszany był wywiad radziecki, a na pewno Anthony Blunt, zdemaskowany dopiero w 1979 roku. 11:05 KAROL JAROSZYŃSKI - HISTORIA NAJBOGATSZEGO POLAKA Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2018 Reżyseria: Grażyna Czermińska Scenariusz: Grażyna Czermińska, Bogdan Czermiński Zdjęcia: Grażyna Czermińska Wykonawcy: Artur Kalicki Karol Jaroszyński był jednym z najbogatszych Polaków w historii, geniuszem ówczesnego biznesu i bankowości. Po odziedziczeniu, na początku XX wieku, majątku po ojcu, traci niemal wszystkie pieniądze w kasynie w Monte Carlo. Ale w końcu rozbija bank i wygrywa ogromną fortunę. Zaczyna inwestować w przemysł i w krótkim czasie staje się finansowym potentatem. Po wybuchu I wojny światowej w 1914 roku, mając poparcie kół rządowych, zaczął organizować w Rosji przemysł wojenny i uzyskał na ten cel kredyt w Banku Państwa do 400 milionów rubli. W 1917 roku stał na czele wielkiego koncernu, w skład którego wchodziły kopalnie, huty, fabryki, banki, cukrownie, towarzystwa ubezpieczeniowe, towarzystwa kolejowe, lasy, a nawet towarzystwa łowieckie i duże hotele. Wszystko stracił po dojściu do władzy bolszewików. Doradca cara Mikołaja II i Józefa Piłsudskiego. Urodzony i wychowany w Rosji nigdy nie przestał być polskim patriotą. Współzałożyciel Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego, największym odznaczeniem papieskim, nadawanym osobom świeckim za szczególne zasługi dla Kościoła. 12:35 NAJDŁUŻSZA WOJNA NOWOCZESNEJ EUROPY - ODC. 11 OJCOWIE I DZIECI Serial historyczny, 58 min, Polska, 1981 Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Stefan Bratkowski Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Jerzy Bińczycki, Witold Pyrkosz, Joanna Żółkowska, Witold Dębicki, Maciej Góraj, Anna Nehrebecka, Wiktor Grotowicz, Piotr Machalica, Jan Łopuszański, Lech Ordon, Krzysztof Stroiński, Henryk Talar, Jerzy Tkaczyk, Wojciech Wysocki, Andrzej Żółkiewski Już od 13 lat Kasia Frankowska i Marcin Gierusz są razem. Ona prowadzi tajne nauczanie, Marcin zaś stację nasiennictwa i Bibliotekę Towarzystwa Czytelni Ludowych. Dwoje ich dzieci uczęszcza do szkoły w Poturzycach. Uczniowie, którzy nie chcą odmawiać pacierza po niemiecku, są bici, szykanowani są również ich rodzice. Matylda Frankowska zostaje aresztowana za prowadzenie tajnego nauczania i skazana na 6 miesięcy więzienia. Wnuki Ludwika Frankego, które mieszkają w Niemczech, dowiadują się o swoim polskim pochodzeniu. Gotlib zmienia nazwisko i imię, przyjeżdża do Wielkopolski. 14:00 LODOWA PLANETA - OSTATNIA GRANICA ODC. 6/6 (FROZEN PLANET 6 THE LAST FRONTIER) Film dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2011 Ekipa filmowa zabiera nas w interesującą podróż do miejsc, w których zawsze panuje temperatura poniżej zera. Zapierające dech w piersiach krajobrazy i wspaniała narracja sir Davida Attenborough to dodatkowe atuty ciekawego dokumentu. Seria pokazuje krainy, które wkrótce zupełnie zmienią swój charakter. Nie ma już odwrotu od tego, by Arktyka i Antarktyda upodobniły się do innych rejonów Ziemi, bo globalne ocieplenie stało się faktem. Filmowcy użyli do produkcji najnowszych zdobyczy technologii. Schodzą pod lód; zbliżają się do polarnych niedźwiedzi, penetrują góry lodowe, podpatrują pingwiny. Obserwują życie, które toczy się tam wbrew wszystkim przeciwnościom. 15:00 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - MAURITIUS I RODRIGUES. KRÓLOWE OCEANU INDYJSKIEGO (FLAVORS) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Mauritius to położona między Afryką a Azją wyspa o kolonialnej przeszłości. Najważniejszymi elementami jej krajobrazu są białe, piaszczyste plaże i piękne laguny. Mauritius charakteryzuje się olbrzymią różnorodnością etniczną i kulturową. Osiedlali się tu Europejczycy, Afrykanie, Hindusi i Chińczycy. Siostrzaną wyspą Mauritiusu jest Rodrigues. Obie, wraz z wyspą Reunion, należą do archipelagu Maskarenów. Rodrigues leży 560 kilometrów od północno - wschodniego brzegu Mauritiusu. To niewielka wyspa o długości zaledwie 18 kilometrów. Rzadko docierają do niej turyści, dlatego zdołała zachować swoją kreolską duszę. Wyspa ucierpiała z powodu intensywnej deforestacji, prowadzonej tu od czasów kolonialnych. Na jej zachodnim wybrzeżu znajduje się Anse Quito - sanktuarium żółwi olbrzymich. Aurele Andre wkłada mnóstwo energii w odnowę gatunku, który całkiem zniknął z Rodrigues. Tu żółwie są bezpieczne. 17:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ŻYRZYN CZAS ARCHEOLOGÓW Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Hasło Żyrzyn zawsze działało na nas elektryzująco. W galerii bolesnych zdarzeń Powstania Styczniowego, na tym leśnym odcinku drogi Warszawa - Lublin powstańcy mogą rzec"pole bitwy zostało przy nas. Zmiatają Rosjan z powierzchni ziemi, biorą bogate łupy i w tryumfalnym marszu wkraczają do pobliskiego Baranowa. Car wścieka się, w Petersburgu żałoba, a Europa znów patrzy na Polaków z zadziwieniem. Marzy nam się wielkie upamiętnienie tej żyrzyńskiej wiktorii, ze stałą ekspozycją. Wygląda na to, iż tym razem jest na to szansa. 18:05 HISTORIA POLSKI - PADEREWSKIEGO ŻYCIE PO ŻYCIU - ZGLISZCZA CZ. III Dokument fabularyzowany, 41 min, Polska, 1998 Reżyseria: Stefan Szlachtycz Scenariusz: Stefan Szlachtycz Zdjęcia: Jacek Stachlewski Muzyka: Ignacy Jan Paderewski Aktorzy: Edward Linde-Lubaszenko, Anna Januszewska, Marian Dworakowski, Danuta Chudzianka, Grzegorz Młudzik, Ewa Sobiech, Jacek Polaczek W listopadzie 1948 roku do Szwajcarii przychodzi list z Nowego Jorku. Adwokat Joseph Blum, pełnomocnik Józefa Paderewskiego, przyrodniego brata artysty, informuje w nim, że paryski Bank Morgana zawiadamia, że posiada zalakowaną kopertę z testamentem Ignacego J. Paderewskiego, zdeponowaną 30 września 1940 roku. Testament się znalazł! Zgodnie z tym, co Simone Giron uparcie twierdziła, artysta napisał go długo przed swoją śmiercią. To jednak wcale nie zakończyło sprawy. Kobietę nadal stawiano przed sądem i skazywano. Z majątku byłego premiera RP zaś pozostały tylko resztki. I nikt nigdy nie odpowiedział za bezprawie, które dokonało się w majestacie prawa. Trzeci, ostatni odcinek dokumentu, szczegółowo przedstawia przebieg tych wydarzeń. Joseph Blum był zaskoczony niepraworządnością istniejącą w Szwajcarii. Szwajcarski wymiar sprawiedliwości brnął w nią dalej. W czerwcu 1949 roku Simone Giron znów stanęła przed sądem. Tym razem oskarżał ją prokurator Pierre Boven o znieważenie jego dobrego imienia. Została skazana. Co więcej, postawiono jej zarzut o szpiegostwo na rzecz Niemiec. Potem nazywano ją sympatyczką komunizmu i sługusem komunistycznej władzy, ponieważ dokumenty sprawy przekazała ambasadzie polskiej, starając się nią zainteresować władze naszego kraju, które nic o grabieży spuścizny po Paderewskim nie wiedziały. Simone Giron, kilkakrotnie skazywana na grzywny i odszkodowania na rzecz skarżących ją, straciła rodzinny majątek w Genthad, który zlicytowano, traktując jako wyłącznie jej własność, choć prawa do niego mieli także jej matka i rodzeństwo. W końcu trafiła do więzienia, gdzie - zmuszana do ciężkich prac porządkowych - nabawiła się poważnego urazu kręgosłupa, z którego nie wyleczyła się już nigdy. 7 lipca 1950 roku w konsulacie polskim w Nowym Jorku Sylwin Strakacz zrzekł się wszystkich praw, jakie mógłby mieć, do sukcesji po Ignacym Paderewskim oraz z funkcji wykonawczej, którą artysta powierzył mu testamentem. Tym samym uznał, że testament istnieje i niejako przyznał się do haniebnej roli, jaką odegrał w grabieży. Simon Giron natychmiast wypuszczono z więzienia. Witano ją kwiatami. Otrzymała mnóstwo pełnych uznania telegramów i listów. Odniosła zwycięstwo. Nie odzyskała jednak rodzinnej posiadłości i ani franka z zasądzanych jej kwot. Dom Paderewskiego w Rion - Bosson w 1953 roku kupił Aga Khan III z zamiarem urządzenia w nim muzeum artysty. Władze szwajcarskie tak go jednak nękały, że po roku zrezygnował z projektu i odsprzedał posiadłość handlarzowi bydła, a ten - rzeźnikowi. Wtedy to odbyła się wyprzedaż pamiątek po wielkim Polaku. Zwożono je ciężarówkami, w większości fałszywe. W ogrodzie, który już dawno stracił swą dawną urodę, założono plantację kapusty. Potem rzadkie rośliny i drzewa poszły pod topór, bowiem właśnie przez środek parku postanowiono przeprowadzić autostradę. Rion - Bosson w tej sytuacji stracił jakąkolwiek atrakcyjność. Dom przeznaczono na poligon doświadczalny dla młodych saperów, którzy ostatecznie wysadzili go w powietrze. Zupełnie tak, jakby władze szwajcarskie chciały unicestwić to, co mogłoby przypominać wydarzenia, które kładą się głębokim cieniem na jednej z najstarszych demokracji, jak Szwajcarzy sami mówią o swoim kraju. 18:55 NAD NIEMNEM - ODC. 1/4 Film fabularny telewizyjny, 51 min, Polska, 1986 Reżyseria: Zbigniew Kuźmiński Scenariusz: Kazimierz Radowicz Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Iwona Katarzyna Pawlak, Janusz Zakrzeński, Marta Lipińska, Ewa Decówna, Bożena Rogalska, Michał Pawlicki, Adam Marjański, Andrzej Precigs Ekranizacja powieści Elizy Orzeszkowej. Autorka zawarła w niej zróżnicowany obraz nadniemeńskiej szlachty w obliczu nowych, popowstaniowych warunków politycznych i społeczno - ekonomicznych. Powieść, opisująca dzieje rodów Korczyńskich i Bohatyrowiczów, wzywała do wierności ziemi i przeszłości, gloryfikowała patriotyczną ofiarność i ideowe dziedzictwo minionych lat, głosiła niezachwianą wiarę w siłę i wartość człowieka. Korczyn, mała wioska nad Niemnem, lata 80. XIX wieku. Żywa jest tu ciągle pamięć o tragedii powstania styczniowego. Teofil Różyc, dziedzic mocno już przetrzebionej fortuny, niezainteresowany zbytnio pracą, ubiega się o względy Justyny Orzelskiej, ładnej siostrzenicy Benedykta Korczyńskiego, pana na Korczynie. Przed laty Justyna kochała z wzajemnością Zygmunta, bratanka Benedykta, lecz jego matka, obawiając się mezaliansu, nie zgodziła się na ten związek. Chociaż Benedykt ciężko pracuje, przeżywa kłopoty finansowe. Jest też skłócony z rodziną Bohatyrowiczów, zaściankową szlachtą, która dzielnie walczyła w powstaniu i była wówczas traktowana na równi z członkami znamienitych rodów. Po upadku powstania zubożali Bohatyrowicze zostali zdegradowani nieomal do roli chłopów. Jednego z nich, Jana Bohatyrowicza, Justyna obdarza uczuciem. 20:00 POLSKIE 100 LAT - ROK 1989 CZYLI DRUGI CUD NAD WISŁĄ Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2020 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Wraz z objęciem władzy w Związku Radzieckim przez Michaiła Gorbaczowa, w latach 1985 - 86, zaczęły zachodzić głębokie zmiany. Główny nurt "Solidarności" z Lechem Wałęsą opowiadał się za osiągnięciem porozumienia z władzą PZPR. W 1988 roku w maju i sierpniu Polskę ogarnęła fala strajków. Głównym ośrodkiem "Solidarności" stał się powołany w grudniu 1988 roku ponadstuosobowy Komitet Obywatelski. Obrady w Magdalence miały doprowadzić do "okrągłego stołu". Dla strony solidarnościowej zasadniczą wartością były wolne wybory. Obrady Okrągłego Stołu toczyły się w Pałacu Namiestnikowskim przez dwa miesiące. 4 czerwca odbyły się wybory, które zakończyły się miażdżącym zwycięstwem "Solidarności". 20:35 ROK 1920. KALENDARIUM - ODC. 31 Felieton, 3 min, Polska, 2020 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik, Agnieszka Krótka - Żmijewska Wykonawcy: Grzegorz Szponder Celem cyklu jest opowiedzenie dramatycznej historii roku 1920. Daty od 27 lipca do 2 sierpnia 1920. Pomiędzy Polską i Sowietami trwa wymiana depesz dotyczących rozpoczęcia rozmów pokojowych. Rada ambasadorów państw Ententy 28 lipca podjęła decyzję o ustaleniu granic pomiędzy Polską i Czechosłowacją. Premier Wincenty Witos, lider Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast, wobec bolszewickiego najazdu na Polskę, zaapelował do polskich chłopów o obronę ojczyzny. Sytuacja na froncie. Polski Komitet Olimpijski wysłał do Belgii depeszę, w której informował, że reprezentacja polska ostatecznie nie weźmie udziału w Igrzyskach. Prasa informowała o rozporządzeniu ministerstwa spraw wewnętrznych, zakazującego na terenie byłego zaboru rosyjskiego, koncertów i popisów muzycznych w restauracjach, kawiarniach i jadłodajniach oraz zawieszenia funkcjonowania kabaretów, sal tańca, sal weselnych oraz urządzania zabaw tanecznych również w lokalach prywatnych. 20:40 PORTRETY WOJENNE - ORP ORZEŁ - JAN GRUDZIŃSKI Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2014 Reżyseria: Cezary Iber Scenariusz: Wojciech Kasperski Zdjęcia: Jacek Kościuszko Muzyka: Łukasz Mrozik Aktorzy: Maciej Brzoska, Mariusz Drężek, Mirosław Haniszewski, Mateusz Kowalczyk, Wiesław Tośka, Kamil Matusiak, Tomasz Samul Podczas kampanii wrześniowej ORP Orzeł był na morzu, jednak na okręcie panowała dość napięta sytuacja. Kiedy polska jednostka zawinęła do portu w Tallinie, aby wysadzić na ląd komandora Kłoczkowskiego, okręt bezprawnie internowano. Dowodzenie objął Jan Grudziński. Dowódca był jednym z inicjatorów próby ucieczki, która powiodła się 17 września i ORP Orzeł wyszedł na pełne morze. Na okręcie nie było map i przyrządów nawigacyjnych. Po wyczerpaniu możliwości działań dowództwo postanowiło przejść przez Cieśniny Duńskie do Wielkiej Brytanii. 7 października ORP Orzeł rozpoczął swój rejs do Anglii, który zakończył się dokładnie po tygodniu, szczęśliwym podejściem do szkockiego wybrzeża. 22:05 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - TERRORYŚCI NA ZLECENIE Magazyn, 29 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Prasa partyjna bije na trwogę: Wolna Europa wprowadza audycje muzyczne na osobiste polecenie prezydenta Lyndona Johnsona. Chce zdobyć zaufanie niedojrzałej politycznie warstwy społecznej. Zachodni rock podminowuje system komunistyczny. W programie prof. Jerzy Eisler, oraz gwiazdy Wolnej Europy - Barbara Nawratowicz, Janusz Marchwiński, Janusz Herburt - Hewell. Niezwykłe archiwalia. 22:40 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA NIELEGALNEGO HANDLARZA BURSZTYNÓW W KALININGRADZIE Reportaż, 24 min, Polska, 2002 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow Cykl reportaży Barbary Włodarczyk o codziennym życiu w krajach byłego Związku Radzieckiego. Program pokazuje zmiany jakie tam zaszły w ciągu ostatnich lat. Przybliża nowe zjawiska i problemy ludzi ze wszystkich grup i środowisk społecznych. W tym wydaniu reportaż o nielegalnych zbieraczach bursztynu w miejscowości Jantarnyj w Obwodzie Kaliningradzkim. Ta kilkutysięczna poniemiecka osada słynie z największych na świecie zasobów bursztynu. Miejscowy kombinat jest rekordzistą w wydobyciu i przetwórstwie bursztynu. Wokół państwowych kopalni żerują miejscowi i przyjezdni zbieracze, gotowi dla bursztynu zaryzykować życie. Dla bohatera reportażu, Aleksieja, handel bursztynem jest głównym źródłem utrzymania. 00:05 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICZY DR SORGE Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1994 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Bohaterem tego odcinka jest Richard Sorge - radziecki superszpieg o pseudonimie Ramsay. Jako korespondent Frankfurter Zeitung pracował w Chinach i Japonii. Była to świetna przykrywka do jego działalności szpiegowskiej dla radzieckiego wywiadu wojskowego. W 1941 r. nadał z Tokio depeszę, w której przekazał niemal dokładną datę ataku Niemiec na ZSRR. Dlaczego Stalin ją zignorował? 00:30 SENSACJE XX WIEKU - NAJWIĘKSZA TAJEMNICA KSIĘCIA WINDSORU Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Odcinek poświęcony sprawie abdykacji króla brytyjskiego Edwarda VIII, który porzucił tron dla Amerykanki Wallis Simson. Sprawa ta została wyjaśniona tylko częściowo. Czy powodem abdykacji rzeczywiście była wielka miłość do dwukrotnej rozwódki? Wiele wskazuje na to, że w sprawę zamieszany był wywiad radziecki, a na pewno Anthony Blunt, zdemaskowany dopiero w 1979 roku. 00:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ŻYRZYN CZAS ARCHEOLOGÓW Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Hasło Żyrzyn zawsze działało na nas elektryzująco. W galerii bolesnych zdarzeń Powstania Styczniowego, na tym leśnym odcinku drogi Warszawa - Lublin powstańcy mogą rzec"pole bitwy zostało przy nas. Zmiatają Rosjan z powierzchni ziemi, biorą bogate łupy i w tryumfalnym marszu wkraczają do pobliskiego Baranowa. Car wścieka się, w Petersburgu żałoba, a Europa znów patrzy na Polaków z zadziwieniem. Marzy nam się wielkie upamiętnienie tej żyrzyńskiej wiktorii, ze stałą ekspozycją. Wygląda na to, iż tym razem jest na to szansa. 01:20 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - BRYTANIA DWÓCH PREMIERÓW Magazyn, 20 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony polityce Wielkiej Brytanii w przededniu wybuchu wojny. W programie wykorzystano archiwalne materiały filmowe.