TVP Kultura Sobota, 01.08.2020 09:40 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 2 MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Magazyn, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Wojciech Chlebek Wykonawcy: Tomasz Bednarek (prowadzący) 1 sierpnia 2016 roku, centrum Warszawy godz. 17:00. Tomasz Bednarek, tak jak tysiące mieszkańców stolicy, oddaje tego dnia hołd tym, którzy walczyli w powstaniu warszawskim. Choć minęły 72 lata, pamięć o tamtych wydarzeniach nie przemija. Kolejne pokolenia z coraz większym uznaniem i pokorą mówią: pamiętamy. W tym odcinku Tomasz Bednarek zwiedza Muzeum Powstania Warszawskiego, które zostało otwarte 31 lipca 2004 roku. Powstało z inicjatywy ówczesnego prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego. W ciągu roku odwiedza je aż pół miliona osób. Muzeum było pierwszą tak nowoczesną placówką tego typu i stało się wzorem dla innych. Obok fotografii i przedmiotów z powstania, bardzo cenne są świadectwa i opowieści osób, które przeżyły. Stworzono Archiwum Historii Mówionej, w którym jest nagrane blisko 3 tysiące wywiadów z powstańcami. Pracownicy wciąż szukają kolejnych osób, których wspomnienia można byłoby uwiecznić. Bo muzeum nie jest jedynie miejscem pamięci samego wydarzenia, ale miejscem pamięci o ludziach, którzy wtedy walczyli. 10:25 ROCK - OPOLE '90 - REPUBLIKA I OBYWATEL G.C. Koncert, 41 min, Polska, 1990 Scenariusz: Piotr Majewski, Katarzyna Kanclerz, Piotr Nagłowski Wykonawcy: Grzegorz Ciechowski, Grzegorz Ciechowski, Sławomir Ciesielski, Paweł Kuczyński, Zbigniew Krzywański, Grzegorz Ciechowski, Grzegorz Ciechowski, Małgorzata Potocka, Amadeusz Majerczyk, Leszek Biolik, Marcin Otrębski Przypomnienie wielkiego finału koncertu Rock Opole '90. Występ zespołu Republika (reaktywowanego na ten koncert). Grzegorz Ciechowski wykonał piosenki z repertuaru Republiki i Obywatela G. C. 11:10 SŁOWNIK FILOZOFICZNY BRONISŁAWA WILDSTEINA Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący) W ósmym odcinku "Słownika filozoficznego Bronisława Wildsteina" kolejne hasło na literę R - RELIGIA. Podstawą do cyklu krótkich rozmów na tematy z pogranicza nauk filozoficznych i społecznych jest nowa książka Bronisława Wildsteina "Bunt i afirmacja. Esej o naszych czasach" - rodzaj summy jego eseistycznych i filozoficznych rozważań. 11:20 DOKUMENT TYGODNIA - UMRZEĆ ZA WARSZAWĘ (POWSTANIE WARSZAWSKIE) Film dokumentalny, 51 min, Polska/Francja, 2013 Reżyseria: Krzysztof Talczewski Scenariusz: Krzysztof Talczewski Film "Umrzeć za Warszawę" w koprodukcji polsko - francuskiej przedstawia przyczyny i przebieg Powstania Warszawskiego. Pokazuje sytuację polityczną, w jakiej się znajdowała Polska w latach 1939 - 44 i która doprowadziła do podjęcia decyzji o rozpoczęciu bitwy o Warszawę. Przedstawia zarówno działania zbrojne w walczącej stolicy, jak i życie codzienne jej mieszkańców. W dokumencie wykorzystano przede wszystkim zdjęcia filmowe i fotografie zrobione przez żołnierzy - operatorów Armii Krajowej oraz w mniejszym stopniu niemieckie materiały propagandowe. Narracja filmu opiera się często na świadectwach uczestników Powstania, co pozwala nadać bardziej osobisty i emocjonalny charakter. Prof. Norman Davies, dr Aleksandra Viatteau, dr Dariusz Gawin opowiadają o tym, co działo się w Londynie, Moskwie i Warszawie w kluczowych dla wydarzenia momentach. Tytuł filmu "Umrzeć za Warszawę" nawiązuje do popularnego w Europie Zachodniej, przed wybuchem drugiej wojny światowej, stwierdzenia poddającego w wątpliwość potrzebę umierania za Gdańsk. 12:25 CHARTUM (KHARTOUM) Dramat, 123 min, Wielka Brytania/USA 1966 Reżyseria: Basil Dearden Scenariusz: Robert Ardrey Zdjęcia: Edward Scaife Muzyka: Frank Cordell Aktorzy: Charlton Heston, Laurence Olivier, Richard Johnson, Ralph Richardson, Alexander Knox, Johnny Sekka, Nigel Green, Michael Hordern, Hugh Williams, Douglas Wilmer i inni Nominowany do Oscara za scenariusz film zainspirowany wydarzeniami z historii Imperium Brytyjskiego. Portret legendarnego Anglika, generała Sir Charlesa Gordona tłumiącego powstanie Al - Mahdiego w Sudanie. Zginął z rąk mahdystów 26 stycznia 1885 roku w walkach o Chartum. Ogromny budżet filmu pozwolił zgromadzić na planie filmowym gwiazdorską obsadę. W znakomitych rolach charyzmatycznych przywódców wystąpili Charlton Heston (Oscar za "Ben Hura") oraz Laurence Olivier jako Mahdi, arabski przywódca religijny, który w imieniu proroka Mahometa ogłosił świętą wojnę przeciwko niewiernym. Zderzenie dwóch światów, religii, kultur i dwóch wielkich indywidualności. Konfrontacja zachodniej cywilizacji z fanatycznymi wyznawcami islamu - to temat dziś niezwykle aktualny. Obok dobrego aktorstwa za największe walory epickiego dzieła Basila Deardena krytyka uznała wysmakowane plastycznie zdjęcia kręcone w Egipcie i słynnym angielskim Pinewood Studios oraz nienaganną reżyserię. Angielski reżyser uchodził w środowisku filmowym za profesjonalistę i wzór "angielskości" - twórcę sumiennego, kompetentnego, skrupulatnego. Zmarły tragicznie w wypadku samochodwoym w 1971 r. Dearden w swojej trzydziestoletniej karierze nakręcił około 40 filmów, a do najbardziej znanych należą: "Zajazd na rozdrożu", "Niebieska lampa", "Safira", "Liga dżentelmenów", "Najmniejsze widowisko świata", "Cichy wspólnik", "Maskarada szpiegów", "Tylko wtedy, gdy się śmieję". Rok 1883, Sudan. Tajemniczy wizjoner Mahdi, czyli Zbawca, ogłasza świętą wojnę przeciwko niewiernym, skupiając wokół siebie pustynne plemiona. Przeciwko fanatycznemu wyznawcy Mahometa rusza 10 - tysięczna armia egipska dowodzona przez zawodowego oficera brytyjskiego, pułkownika Hicksa. Jednak grupa arabskich wojowników uzbrojonych jedynie we włócznie zwycięża nowoczesną armię. Wyposażeni w zdobyczną broń mahdyści zagrażają Chartumowi. Na wieść o sromotnej klęsce pułkownika Hicksa i maskarze jego żołnierzy, brytyjski premier William Gladstone (Ralph Richardson), chcąc uniknąć dalszego rozlewu krwi, decyduje się wysłać do Sudanu jedynie generała Charlesa Gordona z rozkazem wyprowadzenia z Chartumu egipskiej ludności cywilnej. Generał Gordon wyrusza z Anglii statkiem wraz ze swym nowo mianowanym zastępcą, pułkownikiem Stewartem (Richard Johnson). Generał wjeżdża do Chartumu owacyjnie witany przez miejscową ludność, to dzięki niemu zniesiono w Sudanie niewolnictwo. Wkrótce spotyka się z Mahdim, który odrzuca propozycję wypuszczenia Egipcjan z Chartumu. Zamierza złożyć miasto w ofierze Mahometowi. Zginą mężczyźni, kobiety i dzieci, a ulice zamienią się w potoki krwi. Chce prowadzić świętą wojnę, dopóki cały islam nie uzna jego nauk. W imię swego Boga i religii nie zawaha się wyrżnąć wszystkich Egipcjan i Sudańczyków. Wobec ogromnego zagrożenia generał Gordon otrzymuje rozkaz powrotu do Londynu. Ale on podobnie jak Mahdi zaciekle broni swych przekonań religijnych i nie podda się. W zamian wysyła Stewarta, który ma przekonać rząd o niebezpieczeństwie. Przyparty do muru premier Gladstone wysyła z odsieczą wojska brytyjskie. 14:40 SUBLOKATOR Komedia, 95 min, Polska 1966 Scenariusz i reżyseria: Janusz Majewski Zdjęcia: Kurt Weber Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Jan Machulski, Barbara Ludwiżanka, Katarzyna Łaniewska, Magdalena Zawadzka, Teresa Lipowska, Krystyna Feldman Zanim Janusz Majewski otrzymał w 1961 roku dyplom ukończenia łódzkiej Szkoły Filmowej, miał już na swoim koncie krótkometrażowy film "Rondo", który zwrócił uwagę krytyki. Później, już jako dyplomowany reżyser, zrealizował jeszcze kilka filmów dokumentalnych, m. in. "Album Fleischera", "Różę", "Pojedynek", "Avatar". "Sublokator" to jego debiut w filmie pełnometrażowym, który okazał się początkiem udanej reżyserskiej kariery. "Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię", "Lokis", "Zazdrość i medycyna", "Zaklęte rewiry", "Sprawa Gorgonowej", "Lekcja martwego języka", "Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny", "C. K. Dezerterzy" czy "Królowa Bona" to tytuły znane i chętnie oglądane. "Sublokator" to obyczajowa, wdzięczna komedia w tonacji groteskowej, wykorzystująca znany w naszym kinie motyw wspólnego mieszkania. Do domu zamieszkanego przez same kobiety wprowdza się nowy lokator - naukowiec Ludwik szukający spokojnego kąta do pracy. Łamie sobie jednak nogę i dostaje się pod opiekę sąsiadek prześcigających się w niesieniu pomocy jedynemu mężczyźnie w domu. Każda z nich ma swoje dziwactwa i marzenia. Pani Maria, właścicielka willi, zamierza założyć hodowlę szynszyli skrzyżowanych ze szczurami, jej siostrzenica Małgosia knuje, jak tu pozbyć się cioci, sportsmenka Kazimiera żąda przekształcenia domu w ośrodek rehabilitacyjny dla kobiet. Każda z nich stara się wciągnąć sąsiada do pomocy przy realizacji swoich planów. Doprowadzony do rozstroju nerwowego Ludwik postanawia najpierw zdemolować cały dom, a poźniej czmychnąć z niego jak najdalej. Nieszczęśnik łamie jednak drugą nogę. 16:15 KOŁO PIÓRA Magazyn, 10 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marcin Kube Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący) W każdym programie prowadzący, Mariusz Cieślik poleca 5 książek wartych przeczytania. Tym razem omawiane książki to: "Lekarz wojenny" Davida Notta "Hejter" Jarosława Jakubowskiego "Kot" Anny Arno "Droga" Jarosława Iwaszkiewicza "Alef" Jorge Louisa Borgesa Oprócz tego w programie rozmowa z poetą, Tadeuszem Dąbrowskim. 16:35 RETRO KINO - GWIAZDA SZERYFA (TIN STAR, THE) Western psychologiczny, 93 min, USA 1957 Reżyseria: Anthony Mann Scenariusz: Dudley Nichols Aktorzy: Henry Fonda, Anthony Perkins, Betsy Palmer, Michel Ray, Neville Brand, John McIntyre, Mary Webster, Peter Baldwin, Lee Van Cleef i inni Anthony Mann należał do najwybitniejszych, obok m. in. Johna Sturgesa i Delmera Davesa, twórców westernu psychologicznego. W ich filmach rzeczywistość nie jest już czarno - biała, dobro i zło nie są wartościami jednoznacznymi, z góry określonymi. Przeszłość bohaterów, w westernach akcji z reguły nieistotna, tu staje się kluczem do zrozumienia ich charakterów i postępowania. Czystą konstrukcyjnie fabułę reżyser poprowadził z klasyczną lapidarnością, nieprzypadkowo nawiązując do innych słynnych westernów lat 50.: "Jeźdźca znikąd" i "W samo południe". Do miasteczka na Dzikim Zachodzie przybywa z ciałem zabitego przestępcy Morg Hickman, były szeryf, a obecnie łowca nagród wypłacanych za schwytanie lub uśmiercenie osób wyjętych spod prawa. Hickman chce tylko odebrać należnych mu 500 dolarów, ale mimo woli wiele zmieni w życiu miejscowej społeczności i we własnym. Mimo woli zostaje wciągnięty w konflikt między młodym i niedoświadczonym miejscowym szeryfem, Benem Owensem a żądnym władzy rewolwerowcem, Bartem Bogardusem. Narzeczona Bena, Millie, próbuje powstrzymać ukochanego, ale szeryf pragnie dowieść swojej odwagi i pozycji. Morg jako łowca nagród zostaje przyjęty przez miejscową ludność z pogardą i niechęcią, nie może znaleźć noclegu. Dopiero mały Metys, Kip, zabiera go do domu swojej matki, Nony Mayfield, wdowy po Indianinie, wyklętej przez miasteczko za poślubienie czerwonoskórego. W oczekiwaniu na zapłatę Morg zamieszkuje u Mayfieldów i wkrótce zakochuje się z wzajemnością w młodej gospodyni. Rozumiejąc też doskonale rozterki i pragnienia Bena, uczy chłopaka strzelania i przekazuje mu życiowe rady, które mogą mu pomóc w dalszym sprawowaniu odpowiedzialnej funkcji szeryfa. Tymczasem w miasteczku bracia McGaffey dokonują zabójstwa lubianego i szanowanego doktora McCorda. Morg łapie bandytów, którzy trafiają do aresztu Bena. Bogardus na czele rozwścieczonego tłumu chce ich zlinczować. Dla młodego szeryfa nadchodzi godzina próby: pomny nauk Hickmana staje na opustoszałej ulicy do pojedynku z awanturnikiem. 18:40 SPOJRZENIE WOLNOŚCI - KONCERT MUZYKI JANA A. P. KACZMARKA W 67. ROCZNICĘ WYBUCHU POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Koncert, 17 min, Polska, 2011 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Polska Orkiestra Radiowa p/d Macieja Sztora, Leszek Możdżer Koncert muzyki Jana A. P. Kaczmarka Spojrzenie Wolności odbył się w ramach obchodów 67. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Projekt obejmuje widowisko muzyczno - wizualne, które odbyło się 29 lipca 2011 roku w Parku Wolności Muzeum Powstania Warszawskiego. Celem przedsięwzięcia jest pokazanie emocji, jakie towarzyszyły młodym powstańcom podczas walk w Warszawie w 1944 roku, emocji związanych z tym, o co walczyli, czyli wolnością. Gościnnie z Polską Orkiestrą Radiową pod dyrekcją Macieja Sztora wystąpi znakomity pianista jazzowy Leszek Możdżer. 19:00 SPOJRZENIE WOLNOŚCI - KONCERT MUZYKI JANA A. P. KACZMARKA W 67. ROCZNICĘ WYBUCHU POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Koncert, 20 min, Polska, 2011 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Polska Orkiestra Radiowa p/d Macieja Sztora, Leszek Możdżer Koncert muzyki Jana A. P. Kaczmarka Spojrzenie Wolności odbył się w ramach obchodów 67. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Projekt obejmuje widowisko muzyczno - wizualne, które odbyło się 29 lipca 2011 roku w Parku Wolności Muzeum Powstania Warszawskiego. Celem przedsięwzięcia jest pokazanie emocji, jakie towarzyszyły młodym powstańcom podczas walk w Warszawie w 1944 roku, emocji związanych z tym, o co walczyli, czyli wolnością. Gościnnie z Polską Orkiestrą Radiową pod dyrekcją Macieja Sztora wystąpi znakomity pianista jazzowy Leszek Możdżer. 19:40 Z PRZYTUPEM - KRAKOWIAK Kameralne i studyjne (widowisko), 13 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Grzegorz Jankowski Wykonawcy: Piotr Piszczatowski (prowadzący) "Krok chodobiegu", "cwał" czy "kulawy" to tylko niektóre elementy "krakowiaka korowodowego" o którym mowa w kolejnym odcinku cyklu. Więcej o tym tańcu powiedzą Katarzyna Chodoń i Arkadiusz Szałata, a zagra zespół Młoda Harta. Cykl 10 odcinków poświęconych polskim tańcom tradycyjnym. Zobaczymy potańcówki, na których do tańca przygrywają muzykanci z różnych części Polski. Prowadzący program Piotr Piszczatowski oraz zaproszeni goście nauczą widzów podstawowych kroków tradycyjnych polskich tańców, takich jak kujawiak, śląski trojak, polka galopka z Suwalskiego, wielkopolski wiwat, kurpiowski powolniak, oberek, mazurek (w wersji z Radomskiego) oraz krakowiak i polka w lewo z Rzeszowskiego. 20:00 BILET NA WEEKEND - WSTĘP DO FILMU - SIERPNIOWE NIEBO. 63 DNI CHWAŁY I BITWA O ANGLIĘ Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2020 Weekend z kinem historycznym. Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmach "Sierpniowe niebo. 63 dni chwały" i "Bitwa o Anglię". 20:05 BILET NA WEEKEND - SIERPNIOWE NIEBO. 63 DNI CHWAŁY Dramat wojenny, 74 min, Polska, 2013 Reżyseria: Ireneusz Dobrowolski Scenariusz: Ireneusz Dobrowolski Aktorzy: Anna Nehrebecka, Anna Romantowska, Jerzy Nowak, Łukasz Konopka, Stanisław Brejdygant Pracownicy budowy znajdują w ruinach przedwojennej kamienicy ludzkie szczątki i pamiętnik z czasów Powstania Warszawskiego. Ukrywający się w piwnicy profesor opisał w nim pierwsze dni dramatycznej walki o Warszawę. 5 sierpnia 1944 roku młodziutka sanitariuszka Basia przeżywała pierwszą miłość do żołnierza AK Staszka. Tego dnia młodzi warszawiacy z entuzjazmem budowali barykady, aby w chwilę później stanąć do nierównej walki ze świetnie uzbrojonymi mordercami z Waffen SS Dirlewanger. 21:30 AGA ZARYAN - UMIERA PIĘKNO (KONCERT W ROCZNICĘ WYBUCHU POWSTANIA WARSZAWSKIEGO) Koncert, 42 min, Polska, 2007 Wykonawcy: Aga Zaryan, Michał Tokaj, Michał Barański, Łukasz Żyta 4 sierpnia 2007 r. z okazji 63. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego na terenie Muzeum Powstania Warszawskiego odbył się niezwykły koncert jazzowy. Wystąpiła Aga Zaryan - młoda, ale już bardzo znana wokalistka jazzowa, posiadaczka Platynowej Płyty za album "Picking up the pieces". Podczas koncertu artystka wykonała utwory z płyty "Umiera piękno", na której znalazły się utwory literackie z okresu powstania warszawskiego, których autorami byli m. in Krystyna Krahelska, ks. Jan Twardowski, Mira Grellichowska. Adze Zaryan towarzyszyło trio w składzie: Michał Tokaj (fortepian), Michał Barański (kontrabas), Łukasz Żyta (perkusja), Anna Sikorzak - Olek (harfa) i sekcja smyczkowa. 22:20 SŁOWNIK FILOZOFICZNY BRONISŁAWA WILDSTEINA Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Mariusz Cieślik (prowadzący) W ósmym odcinku "Słownika filozoficznego Bronisława Wildsteina" kolejne hasło na literę R - RELIGIA. Podstawą do cyklu krótkich rozmów na tematy z pogranicza nauk filozoficznych i społecznych jest nowa książka Bronisława Wildsteina "Bunt i afirmacja. Esej o naszych czasach" - rodzaj summy jego eseistycznych i filozoficznych rozważań. 22:30 MOCNE KINO - SYN SZAWŁA (SAUL FIA) Dramat wojenny, 102 min, Węgry, 2015 Reżyseria: Laszlo Nemes Scenariusz: Laszlo Nemes, Clara Royer Zdjęcia: Mátyás Erdély Muzyka: László Melis Aktorzy: Geza Rohring, Levente Molnar, Urs Rechn, Marcin Czarnik, Sandor Zsoter, Todd Charmont Rok 1944, Auschwitz - Birkenau. 48 godzin z życia Szawła Auslandera, członka Sonderkommando oddziału żydowskich więźniów zmuszonych asystować hitlerowcom w wielkiej machinie Zagłady na krótko przed wybuchem buntu. W rzeczywistości, której nie sposób pojąć, w sytuacji bez szans na przetrwanie, Szaweł próbuje ocalić w sobie to, co zostało z człowieka, którym kiedyś był. Kamera od początku obserwuje go z bliska, jakbyśmy stali tuż za nim. Nieustannie zadajemy sobie pytanie: co ja bym wtedy zrobił? Jak silny byłby mój instynkt przetrwania? Jak silna wola, by kogoś lub coś poza samym sobą ocalić? Debiut 38 - letniego Laszló Nemesa nagrodzony Grand Prix na tegorocznym festiwalu w Cannes przełamuje dotychczasowe, typowe dla fabuł o Holokauście klisze narracyjne. Reżyser zrezygnował z epickiej skali, która tworzy iluzję, że jesteśmy w stanie pojąć skalę tej zbrodni. Widz ma tu do czynienia z maksymalnym realizmem, z perspektywy jednostki ogląda fragmenty otaczającego piekła. Syn Szawła powstał z głębokiej potrzeby autentyczności, a drobiazgowa dokumentacja i produkcja zajęły twórcom pięć lat. Być może właśnie dlatego Claude Lanzmann, twórca legendarnego dokumentu "Shoah", przeciwnik filmowych inscenizacji Zagłady, podszedł po seansie do Nemesa i podziękował mu za film. Dla wielu widzów pokaz "Syna Szawła" okazał się najmocniejszym przeżyciem festiwalu w Cannes w 2015 roku. Perfekcyjny, porażający i trzymający w napięciu, ten film przejdzie do historii kina. (za nowehoryzonty.pl) 02:15 FABRYKA HITÓW: RYTM 4/4 (SOUNDBREAKING: FOUR ON THE FLOOR) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Jeff Dupre, Maro Chermayeff "Soundbreaking. Fabryka Hitów" (Soundbreaking. Stories from the Cutting Edge of Recorded Music) to seria ośmiu odcinków prezentująca ewolucję muzyki, odkąd zaczęto ją nagrywać. W każdym odcinku zgłębiane są różne tajniki towarzyszące rejestrowaniu utworów, które tłumaczą uznani producenci muzyczni i pionierzy tej branży. Seria jest także bogata w wypowiedzi i archiwalia światowej sławy artystów.