TVP3 Sobota, 08.08.2020 08:15 ABECADŁO ASTRONOMII - 6/20 - SATURN Magazyn, 8 min, Polska, 2020 Autor: Piotr Majewski Zdjęcia: Adam Rubaszewski Saturn to planeta niezwykła. Drugi co do wielkości gazowy gigant jest bardzo podobny do swego większego brata Jowisza, ale ma rekordowo wiele księżyców - aż 82 i najmniejszą gęstość materii, co sprawia, że gdyby istniał ocean o rozmiarach Układu Słonecznego, to Saturn jako jedyna planeta z naszej rodziny nie poszedłby na dno. Okazały pierścień, dzięki któremu Saturn zyskał miano planety w kapeluszu, dziś uchyli nam jego rąbek... 09:00 CO NAUKA WIE O ŚNIE? (THE SCIENCE OF DREAMS / VERS UNE SCIENCE DES REVES) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2017 Reżyseria: Anne - Ccile Genre Naukowe wytłumaczenie zjawiska snów. Skąd się biorą sny i na czym polega zjawisko. Coraz więcej naukowców próbuje przeniknąć jeden z największych sekretów ludzkości: zagadkę naszych snów. To jedna z największych tajemnic ludzkości: prawie każdej nocy śnimy. Naukowcy długo pozostawali bezradni wobec tej materii wymykającej się badaniom. Teraz dzięki obrazowaniu medycznemu sny stały się uchwytne. Coraz lepiej wiemy, gdzie i kiedy powstają marzenia senne. Lekarze i psycholodzy pomagają pacjentom nad nimi panować. Jak sny wpływają na nasze życie na jawie? Czy i w jaki sposób możemy je zmieniać? Czy zdołamy kiedyś do końca rozwikłać tę zagadkę? Odpowiedzi na te pytania szuka dzisiejsza nauka. Na początku XX wieku wiedeński neurolog Zygmunt Freud wydaje przełomowe i kluczowe dla rozwoju psychoanalizy dzieło "Objaśnianie marzeń sennych". Choć psychoanaliza pozostaje punktem odniesienia dla wielu psychiatrów i psychologów, wielu badaczy zaczyna podważać jej rolę. Z psychologicznego punktu widzenia sen pozostaje zagadką. Wciąż nie wiemy, dlaczego co dzień człowiek na siedem godzin odcina się od świata. Dlaczego spędza prawie jedną trzecią życia z zamkniętymi oczami, spowolnionym oddechem, niczym nie zdradzając, co dzieje się w jego głowie. Nauka potwierdza, że nasze marzenia senne to przede wszystkim intymne doświadczenie. Od nas zależy, czy będziemy przykładać do nich wagę, czy będziemy je ignorować; czy będziemy się nimi dzielić, czy zachowamy je dla siebie. Jedno jest pewne, dzięki nim lepiej poznajemy siebie. Postęp technologiczny umożliwił badanie snów i otworzył drzwi temu onirycznemu światu. 12:35 WADOWICKIE SPOTKANIA ZE ŚWIĘTYM JANEM PAWŁEM II - STANISŁAW SOYKA Film dokumentalny, 12 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Sadurski Scenariusz: Małgorzata Castro W kolejnym odcinku cyklicznego programu swoje spotkania ze Świętym będzie wspominać znany muzyk Stanisław Soyka. 13:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 172 TARNOWSKIE GÓRY Magazyn, 21 min, Polska, 2020 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Julia Groszek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem odwiedzamy Tarnowskie Góry, miasto, którego historia nierozerwalnie jest związana z górnictwem. Już na początku XVI wieku gwarkowie wydobywali tutaj rudy srebra, ołowiu, a później również cynku. Z górnictwem związanych jest tu aż 28 zabytków, które w 2017 roku zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Główną i wyjątkową atrakcją jest Zabytkowa Kopalnia Srebra, którą można zwiedzać na odcinku 1740 metrów. Inny obiekt związany z górniczym dziedzictwem miasta to Dzwonnica Gwarków. Zanim stanęła na Placu Gwarków, służyła pracownikom kopalni dolomitu w pobliskich Bobrownikach Śląskich. XIX - wieczny dzwonek, zawieszony na drewnianej wieży przez lata wzywał gwarków na kolejne szychty do kopalni. Zwiedzając miasto nie sposób pominąć rynku, gdzie można zobaczyć kamienicę Sedlaczek, w której mieści się muzeum oraz najstarsza winiarnia w mieście. Na szczególną uwagę zasługuje budynek ratusza. Ta neorenesansowo - neogotycka budowla uważana za jeden z najpiękniejszych ratuszy w regionie. Wykończony czerwoną cegłą klinkierową, z elementami granitu śląskiego i piaskowca, wyróżnia się na tle panoramy rynku. Ratusz wzniesiono pod koniec XIX wieku, a kamienna figura gwarka, wkomponowana w fasadę, podkreśla związek miasta z górnictwem. Obok zabytków industrialnych coś dla siebie znajdą też miłośnicy architektury i pięknych wnętrz. W Tarnowicach Starych, dzielnicy Tarnowskich Gór, znajduje się odrestaurowany renesansowy zamek z XVI wieku. 15:25 LUBIĘ PATRZEĆ JAK WSCHODZI SŁOŃCE Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Reżyseria: Paulina Guzik Scenariusz: Paulina Guzik Zdjęcia: Jakub Stoszek Muzyka: Adam Prucnal Na początku pontyfikatu Janowi Pawłowi II pokazano opasłą szafę z dziełami życia św. Tomasza z Akwinu. Zachwycił się zbiorami, ale nie wiedział wówczas, że jego pisma - Karola Wojtyły i papieża Jana Pawła II - przekroczą ogromną liczbę stron napisanych przez genialnego dominikańskiego świętego. Myśliciel Wojtyła został uformowany zarówno z ludzkiej, jak i boskiej gliny. Dokument ma na celu pokazać, skąd pochodzi jego mądrość, jakie były dzieła jego życia, na czym skupił się jako filozof, co stanowi fundament teologii ciała, a wreszcie - co, a raczej kto był centrum jego życia i nauczania. Autorzy filmu zabierają widzów w podróż przez życie papieża całkowicie zatopionego i zakochanego w sztukach wyzwolonych i ludziach, ale przede wszystkim człowieka zakochanego w Chrystusie. Dokument można było zrealizować, dzięki ogromnej pomocy i otwartości ludzi blisko polskiego papieża, z którymi przeprowadzono wywiady, jak: George Weigel, prof. Stanisław Grygiel, kard. Stanisław Dziwisz, prof. Teresa Malecka, prof. Rocco Buttiglione i wielu innych. Wierzymy, że Jan Paweł II, nasz ukochany podróżujący papież, byłby szczęśliwy widząc, że jego nauczycie znów odżyje w naszej pamięci. Pokazane w dokumencie piękne Archiwa Telewizji Polskiej wzbogacą wypowiedzi tłumaczące naukę największego z Polaków. 16:20 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - POMNIKI HISTORII - BOCHNIA Reportaż, 6 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Katarzyna Szczuka, Tomasz Drozdowicz Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadząca) Była tak cenna, że toczono o nią wojny, a władcy chętnie ustanawiali państwowy monopol na jej uzyskiwanie. W średniowieczu nazywano ją "białym złotem", była środkiem płatniczym i symbolem bogactwa. Sól. Pierwsza jej kopalnia powstała w XIII wieku. A wszystko dzięki cystersom, którzy sprowadzeni do Bochni z Wąchocka, pokierowali budową pierwszego szybu i umożliwili wydobywanie soli kamiennej na dużą skalę. Dziś bocheńska kopalnia to fenomenalny zabytek techniki. Po kopalni oprowadzi nas Katarzyna Sanocka. 20:00 IV BIESIADA CYGAŃSKO - SŁOWIAŃSKA POŁCZYN 2020 Koncert, 85 min, Polska, 2020 Biesiada Cygańsko - Słowiańska odbywa się co roku w Amfiteatrze w Parku Zdrojowym w Połczynie Zdroju. Impreza ma na celu promowanie kultury Romów, jak również innych mniejszości narodowych zamieszkujących w Polsce, budowę postaw antyrasistowskich, wzmacnianie tożsamości kulturowej i kultywowanie różnorodnej tradycji mniejszości. Na Gali Gwiazd zaprezentują się zespoły wielu mniejszości narodowych i etnicznych. To niezwykle barwne muzyczno - taneczne wydarzenie, cudowna muzyka, śpiew, taniec, bogate stroje. Podczas tegorocznej Biesiady po raz drugi będą wręczane medale "Manuś ciercheń" dla zasłużonych kulturze romskiej. Medale są przyznawane przez Kapitułę romską, na czele której stoi Król Romów w Polsce Henryk Kozłowski. 23:05 PUCCINI CZ. 2 (PUCCINI 2) Film biograficzny, 99 min, Włochy/Niemcy 2009 Reżyseria: Giorgio Capitani Scenariusz: Nicola Lusuardi, Fabio Campus, Francesco Scardamaglia Aktorzy: Alessio Boni, Sophie von Kessel, Andrea Giordana, Franco Castellano Druga część filmu o Giacomo Puccinim, znanym włoskim kompozytorze. Światowy sukces przyniosła mu "Cyganeria", ma w swym dorobku także inne wielkie dzieła: "Madame Butterfly", "Tosca", "Turandot". Do swoich utworów przelewał własne pasje, miłość i wewnętrzne zmagania. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - SKRZYDLATE MARZENIA Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Autorski program Adama Sikorskiego, przypominający postacie i miejsca, które odegrały znaczącą rolę w historii Polski. Latanie w najróżniejszych wariantach stało się naturalnym doświadczeniem większości z nas. Intrygująca więc staje się odpowiedź na pytanie: co sprawiło, iż pierwsze dorastające pokolenie II Rzeczpospolitej, mające na co dzień kontakt z techniką co najwyżej na poziomie konnego wozu, rozkochało się w lotnictwie. Tysiące kandydatów na wojskowych awiatorów, rosnące jak grzyby po deszczu wytwórnie samolotów i rzesza bardzo utalentowanych konstruktorów, którymi chwalimy się do dziś. A my odwiedzamy dom pasjonata lotnictwa, którego garaż zamiast samochodu zajmuje powstający właśnie według prawideł przedwojennej technologii piękny motoszybowiec projektu wybitnego polskiego konstruktora, Antoniego Kocjana. 05:05 BOCZNICA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2009 Reżyseria: Anna Kazejak Dawid Scenariusz: Anna Kazejak Dawid Zdjęcia: Jakub Giza Wykonawcy: Andrzej Sońta, Janina Skrzypek, Władysław Szeląg, Henryk Skiekiewicz, Jarosław Kiwior, Patrycja Lubczyńska Sabadasz, Krzysztof Tabaszewski, Oliwia Kupka, Rafał Adamek, Jacek Tkaczyk, Beata Tkaczyk Na bocznicy kolejowej na Półwyspie Helskim stoi rząd wagonów mocno już nadgryzionych zębem czasu, ale wciąż nadających się do użytku. I to użytku bardzo specyficznego: w wagonach od wielu lat organizowane są bowiem wczasy wagonowe. Tę formę wypoczynku wybiera niemałe grono ludzi: decydują się na nią, ze względu na niewysoki koszt takiego urlopu, przeważnie osoby niezbyt zamożne, ale także pasjonaci kolejnictwa i pracownicy kolei z rodzinami. Dla nich turkot przejeżdżających niedaleko pociągów i widok trakcji kolejowej jest codziennością, bez której - jak się wydaje - nie potrafią się obyć nawet na urlopie. Takie wczasy mają też swój specyficzny klimat: troszkę nostalgiczny, staromodny, ale też dający poczucie pełnej swobody, naturalności, wakacyjnego luzu. Tu, w przeciwieństwie do gwarnych kurortów, nikt nie popisuje się eleganckimi strojami, drogimi samochodami czy modnymi gadżetami. Wagony stoją właściwie już w lesie, z którego co i raz wyłaniają się dziki, dookoła pachnie sosnową żywicą, a żółty, nadmorski piasek tuż przy torach przypomina o bliskim sąsiedztwie morza, do którego mali i duzi chodzą się kąpać, nie bacząc na zimną wodę. Jeśli tylko jest pogoda, przed wagonami wyrastają leżaki i turystyczne stoliki. Jedni się opalają, inni grillują, jeszcze inni grają w siatkówkę albo w badmintona. Ktoś słucha radia, ktoś inny ogląda telewizję, bo nad dachami wagonów obowiązkowo górują anteny. Dzieci grzebią się w piasku, huśtają na skrzypiących huśtawkach. W pobliżu nie ma barów i dyskotek, więc można do woli napawać się ciszą, naprawdę odpocząć. Niektórzy tak polubili tzw. turystykę trakcyjną, że przyjeżdżają tu regularnie od 20 lat. Cenią sobie też szczególne więzi, jakie zawiązują się między uczestnikami wczasów wagonowych. Na bocznicy ludzie przyjeżdżający z całego kraju mają więcej czasu, by porozmawiać ze sobą, poznać się, opowiedzieć o sobie, swojej rodzinie, pracy, ale też razem pożartować czy ponarzekać. Czasami rozmawia się i o rzeczach całkiem poważnych: o sensie życia, Bogu, śmierci, umiejętności dostrzegania szczęścia. Podczas takich wczasów rodzą się przyjaźnie i pierwsze miłości. Ale świat wagonowych wczasów odchodzi w przeszłość. Pewnego dnia na bocznicy pojawia się ekipa, która demontuje stare wagony. Drewniane ściany zostają spalone, metalowe konstrukcje pocięte na kawałki. Po wagonach pozostaną tylko wspomnienia - wciąż żywe w pamięci tych, którzy spędzili tu niejedno lato. "Bocznica" była jednym z triumfatorów 49. Krakowskiego Festiwalu Filmowego. Nagrody Prezesa TVP S. A. otrzymali reżyserka Anna Kazejak oraz Jakub Giza za najlepsze zdjęcia.